Bài giảng Bài 6: Tây du kí (Ngô Thừa Ân)

 mê muội trước giai cấp thống trị. Khi Long Vuơng, Diêm vương dâng biểu báo cấp, Ngọc Hoàng cảm thấy tình hình nghiêm trọng, quyết định sai quân đi bắt. Tuy nhiên thiên binh thiên tướng không dễ gì thắng được Tôn Ngộ Không. Thái Bạch Kim Tinh đưa ra kế: “chiêu an” để đổi lấy sự yên ổn. Tôn Ngộ Không được làm chức quan nhỏ - “Bật mã ôn”. Khinh mạn và sỉ nhục đã làm Tôn giận dữ, đạp đổ công án, đánh ra cửa trời, trở về Hoa Qủa Sơn, dựng cờ “Tề Thiên Đại Thánh”. Thiên binh thiên tướng lại một lần thất bại, Ngọc Hoàng bất đắc dĩ dùng kế sách của Thái Bạch Kim Tinh, cho Tôn chức “Tề Thiên Đại Thánh”, “không cho coi việc gì, không cho bổng lộc, để nuôi ở đất của đất, thu lại tà tâm của nó, khiến không sinh cuồng vọng”. Tính cách chủ yếu trong 7 hồi đầu của Tôn Ngộ Không là đi tìm và ủng hộ tự do, đòi hỏi sự tôn trọng của con người. Tôn Ngộ Không chỉ cần thoả mãn “không việc gì rằng buộc”, “tự do tự tại”, cùng các thần nơi tiên giới, sống “đỗi đãi đầy đủ như anh em”, thế là bình yên vô sự. Nếu như lòng tự tôn bị tổn hại, bị xâm phạm, lập tức Tôn sẽ không nhịn nhục. Những sự kiện như: Phá tiệc bàn đào, ăn trộm linh đơn của Lão Quân ba lần đại náo thiên cung chủ yếu là do việc đãi ngộ bất bình đẳng, thiếu tôn tronggj của con người mà ra cả. Chính Tôn đã nói với Phật Tổ Như Lai: “Làm vua thay nhau mà làm, sang năm đến luợt lão Tôn. “ Hãy bảo Y cuốn gói đi, nhường thiên cung cho ta. Nếu không nhường thì lão sẽ quấy rối mãi, không bao giờ thanh bình được”. Ở đây Tôn chưa biết được cương lĩnh lật đổ giai cấp mới chỉ là sự thay thế lẫn nhau để không bị áp bức, không bị câu thúc, hưởng thụ tự do tối đa. Ván đề là giai cấp thống trị không chịu từ bỏ quyền lợi một cách dễ dàng, cho nên các thế lực quyền uy tối thượng Thần, Phật, Đạo liên minh với nhau để bảo vệ quyền lợi cũng như trật tự xã hội. Tôn Ngộ Không bị rời vào hoàn cảnh cực kì hiểm ác, trong cuộc đấu tranh không cân sức này. Mặc dù vậy Tôn vẫn kiên trì chiến đấu đơn độc không một chút sợ hãi, chống lại mười vạn thiên binh vây bủa, ngay cả Nhị lang thần cũng không thể bắt được Tôn Ngộ Không. Cho dù bắt được, “đến dao chém, búa bổ, kiếm đâm cũng không làm xây xát được thịt da” của Tôn. Bất lực, Ngọc đế đành giao cho Thái Thượng Lão Quân thiêu nát nó trong lò Bát Quái. Thiêu đốt đủ 49 ngày, trong ngọn lửa đỏ rực của lò, ngoài đôi “mắt lửa ngươi vàng”, Tôn Ngộ Không vẫn an nhiên nhảy ra khỏi lò luyện đan, một cây gậy như ý đập phá thiên cung. Cuôic cùng phải đợi Phật Tổ Như Lai lừa nó nhảy vào lòng bàn tay, rồi úp nó xuống Ngũ Hành Sơn”. Toàn bộ thế giới thâm nghiêm đầy quyền uy của giai cấp thống trị bao trùm lên tất cả. đã là bối cảnh điển hình để thể hiện tính cách anh hùng của kẻ phản nghịch Tôn Ngộ Không chiến đấu vì tự do vì sự tôn trọng nhân cách. Tôn thể hiện tinh thần chiến đấu ngoan cường, sức mạnh của lòng dũng cảm và trí mưu đối với mọi thế lực hắc ám hòng tước đoạt lực lượng và ý chí tự do của nó. Từ hình tượng này Tôn Ngộ Không, khát vọng về cuộc sống hợp lí tính và nhân tính, phê phán xã hội hắc ám đương thời. Cho dù Tôn Ngộ Không bị trấn áp, điều này do cốt truyện thỉnh kinh đã được định sẵn, quan trọng hơn là hạn chế của lịch sử, thì bảy hồi đầu Tôn vẫn là người anh hùng phản nghịch đáng ca ngợi.Do sự thay đổi tình tiết cốt truyện, thay đổi của hoàn cảnh, tính cách Tôn Ngộ Không đã mang những sắc điệu mới. Từ một Mĩ Hầu Vương tự do, tự tại, mọtt kẻ phản nghịch không hề khuất phục khii đại náo thiên cung. Tôn trở thành đấu sĩ đi tiên phong mở đường trên con đường lấy kinh, trở thành một tín đồ thành tâm quy y đạo phật. Việc đi thỉnh kinh của Đường Tăng mang sắc thái truyền kì, thể hiện tinh thần mạo hiểm. Vai trò lấy kinh chính chuyển từ Đường Tăng sang Tôn Ngộ Không. Đối với Tôn mục đích lấy kinh không phải là sự đòi hỏi tự giác của cuộc sống. Bằng chứng là ngay khi đến đất Phật ở Tây thiên, nơi thế giới cực lạc vẫn còn những đấy rẫy hung ma lừa hại. Ngay cả chiếc bát vàng khất thực do vua Đường tặng cũng đem đi đút lót mới được kinh phật. Việc miêu tả này là ám ảnh xấu xa phê phán sự sùng bái của thế tục đối với thần thánh trong việc thỉnh kinh. Cho nên phân tích tính cách Tôn Ngộ Không trong giai đoạnh đi thỉnh kinh, quan trọng không phải ở tính chất tôn giáo mà ở quá trình lâu dài, gian khổ của việc thỉnh kinh. Đó là quá trình trải qua thiên sơn vạn thuỷ, vượt qua chín lần chín là tám muơi mốt nạn, quét sạch mọi nguy nan hiểm trở của thầy trò Đường Tăng mà Tôn Ngộ Không là người có vai trò quyết định nhất.Việc Tôn Đại Thánh quét sạch yêu ma đã thể hiện ý tưởng của nhân dân về người anh hùng “cứu nhân gian khỏi tai hoạ”. Trên đường thỉnh kinh Tôn Ngộ Không chiến đấu với đủ loại yêu ma. Yêu ma ở đây phần lớn do tưởng tượng hoặc những liên hệ nhân vật ánh xạ hiện thực hắc ám. Tính cách Tôn Ngộ Không phần sau tương đồng với cái thiện của đạo đức lí tưởng nhân dân, cùng với chân thiện mĩ nhuần nhuyễn hài hoà trong quá trình sáng tạo hình tượng nghệ thuật của tác giả. Vẻ đẹp thẩm mĩ nhuần nhuyễn, hài hào trong quá trình sáng tạo hình tượng Tôn Ngộ Không. Từ chỗ bất khuất kiên cường đối với ápp lực bên ngoài, Tôn hướng đến lí tưởng cuộc sống hợp với nhân tính. . Quá trình thỉnh kinh gian khổ, tiếp tục chống lại thế lực hắc ám vẫn phù hợp với nguyện vọng sống hợp lí, ngay cả việc giết người vẫn nhất quán trong tính cách Tôn Ngộ Không. Cái khí khái anh hùng, miệt thị cái thế lực to lớn, trí tuệ và lòng dũng cảm trong ba lần đại náo thiên cũng làm tăng thêm một số phẩm cách mới như đấu trí ngoan cường để kiên trì lí tưởng, vượt hiểm nguy tinh thần xả thân chín lần chết vẫn không hối hận. Dù bị Đường Tăng lạm dụng, vì không phân biệt trắng đen đẩy Tôn vào nhiều tình huống bi kịch đau đớn nhưng đấy là tình huống tạm thời. Tôn vứt bỏ hiềm thù, gạt nỗi oan uổng, không kể ân oán giải cứu Đường Tăng ra khỏi nguy nan, đưa đoàn thỉnh kinh đến thắng lợi. Thông qua câu chuyện thỉnh kinh mà Tôn Ngộ Không là nhân vật trung tâm, tác giả đã khắc hoạ hình tượng người anh hùng của nhân dân. Đó là hình tượng Tôn Ngộ Không, người anh hngf phản kháng, hướng tới tự do và sự tôn trọng con người, người anh hùng chống thiên tai nhân hoạ với tinh thần kiên trì xả thân, không nề hà gian khổ, không tính toán cá nhân, vì sự sống của nhân dan mà mang trí tuệ, súc lực ra chiến đấu. * Nhân vật Đường Tăng Là hoà thượng thành tâm, sùng đạo, quyết chí bền gan tu hành, nhưng cũng là một tri thức phong kiến chịu nhiều ràng buộc của quy tắc lễ nghi, ít được rèn luyện, lại phải điều hành ba đồ đệ “yêu quái” vượt qua thiên sơn vạn thuỷ thỉnh kinh, nên Đường Tăng thường bó tay, lúng túng bất lực trước những khó khăn thử thách. Đường Tăng con hay cả tin mù quáng gây rất nhiều khó khăn thử thách với Tôn Ngộ Không. Đường Tăng trong Tây du kí dường như chỉ là nhân vật phụ để làm nổi bật Tôn Ngộ Không. Tuy nhiên thái độ phê phán của tác giả đối với Đường Tăng rất thân thiện. Việc Đường Tăng cùng Tôn Ngộ Không chẳng quản ngại trăm cay nghìn đăngs sang Tây Trúc lấy kinh trơ về vẫn là điều khẳng định.* Nhân vật Trư Bát Giới Trư Bát giới xuất hiện từ hồi mười tám. Đây là hình tượng được xây dựng độc đáo đặc biêtj là trong yêu cầu cá thể hoá tính cách. Vốn là Thiên bồng Ngiuyên soái trên trời, chỉ vì ham luyến sắc đẹp trêu ghẹo Hằng Nga, bị đầu thai thành thân lợn nên Trư Bát Giới mới có dáng hình xấu xí như vậy. Bảo hộ Đường Tăng lấy kinh, thói cũ vẫn không đổi. Hành vi nhận gánh hành lí, lại khơi dậy cuộc sống gia đình nhỏ của Trư Bát Giới. gia đình có sức hấp dẫn đặc biệt quan trọng. Cho nên trong lúc xuất gia làm hoà thượng Bát Giới vẫn không quên lải nhải giao kèo: “Chỉ sợ ta không lấy được kinh, quay về hoàn tục, sẽ sống với con gái ông như xưa”, đến khi bị “bốn thánh thử lòng phiền”, Bát Giới vẫn lòng xuân phơi phới muốn lập gia đình. Tuy nhiên cũng không thể phủ nhận Bát Giới có sức khoẻ vô cùng, là trợ thủ đắc lực diệt trừ yêu ma của Tôn Ngộ Không, nhiều công việc vất vả gian khổ đều đén tay hắn, hành lí lấy kinh Tây Thiên cũng do vai hắn, tuy nhiên hắn luôn có thái độ lạc quan thực hiẹn đầy đủ, chấp nhận gánh vác cuộc sống. Tuy nhiên so với Tôn Ngộ Không thì hắn thiếu kiên định, triệt để hơn gặp nguy hiểm dễ bị dao động, mọi hành vi, tâm lí xoay quanh sự tính toán nhỏ bé cho việc tồn tại của bản thân. Chính vì vậy hắn thường xuyên lười biếng hay ngủ, lo tiện nghi, hay hoang mang, trên đường thỉnh kinh hay nhớ vợ. Những khuyết điểm này Trư Bát Giớikhiến người ta buồn cười hơn là ghét. Bởi vì những việc không trong sáng mà hắn làm không hề có ác ý, như bản tính bẩm sinh, muốn làm cho thật khéo lại hoá ra vụng. Một loạt những chi tiết chân thực điển hình dựng đời thường tác giả dàn dựng đã làm làm cho hình tượng Trư Bát Giới mang đậm ý vị hí kịch kiểu đồng thoại và thú vị của đời thường. Có sự va chạm nhỏ giữa Tôn Ngộ Không và Trư Bát Giới thường hay diễn ra. Chủ yéu là do Tôn Ngộ Không muốn đùa cợt Trư Bát Giới đêt sửa đi những tật xấu của hắn. Tuy nhiên đến chỗ khác, Trư lại phát sinh ra tật mới. Đó là tài năng hài hước của tác giả, làm cho Tây du kí trở nên nhiều sắc thái, có cái anh hùng mạnh mẽ phi thường, lại có tia sáng thú vị của cuộc đời thường ấm áp.Dù không làm hắn bỏ được những tính cách xấu tuy nhiên cũng có hiệu quả tạm thời, khiến Trư miễn cưỡng tuân theo, gặp yêu quái ở đâu cũng nghênh tiếp quên cả chết. * Nhân vật Sa Tăng Sa Tăng - Sa hoà thượng có nguông gốc thần kì. Vốn Sa hoà thượng là Quyển Liêm đại tướng ở thiên giới. Vì làm vỡ đèn lưu ly trong tiệc bàn đào, vị Quyển Liêm đại tướng này bị đày xuống trần gian, làm yêu quái sông Lưu Sa, dung mạo kì quái, toàn ăn thịt người, được Quan âm cho quy y, lấy họ Sa pháp danh Ngộ Tĩnh làm đồ đệ thứ ba của Đường Tăng. Trên đường thỉnh kinh, anh ta nhận vai gánh đồ và dắt ngựa, không nè hà gian khổ, nhẫn nại, dốc một lòng hướng thiện. Điều quan trọng là Sa Tăng luôn làm êm ấm lại nững mâu thuẫn xung đột giữa Tôn và Trư. Tuy võ nghệ khong bằng hai huynh, song Sa Tăng chiến đấu ngoan cường, dũng cảm, phối hợp với hai huynh. Mặc dù tác giả viết ít về nhân vật này song hình tượng Sa Tăng nhẫn nại tính tình hiền lương luôn làm người đọc yêu thích.