Giáo trình Thiết kế Website

aâ cung cêëp caã caác trònh baây thay 
thïë cuãa web site. Möåt caách tiïëp cêån laâ cung cêëp möåt trang chuã àêìy 
êën tûúång cho caác àöåc giaã chung, nhûng cuäng coá möåt trang chuã 
thay thïë, chuã yïëu laâ text, chuá troång vïì töëc àöå truy nhêåp thöng tin 
qua caác menu chi tiïët. Caách tiïëp cêån khaác laâ sûã duång banner àöì 
hoaå trïn àêìu trang, sau àoá laâ caác liïn kïët text. Web site "Thomas"
cuãa Library of Congress phaãn aánh caã hai caách tiïëp cêån, vúái banner 
àöì hoaå vûâa phaãi vaâ caác liïn kïët phong phuá, töí chûác töët.
Àûúåc laâm tûâ aãnh taåi web site: 
Thúâi gian quaãn lyá
Nhiïìu web site cêìn àûúåc cêåp nhêåt thûúâng xuyïn àïí thöng tin
khöng bõ cuä rñch. Nhûng khöng phaãi tûå nhiïn maâ àöåc giaã caãm 
nhêån àûúåc thöng tin múái nïëu chuáng ta khöng boã cöng sûác ra àïí 
laâm cho àöåc giaã biïët àïën noá. Nïëu möåt chûác nùng naâo àoá àûúåc cêåp 
nhêåt, chuáng ta nïn àùåt möåt kyá hiïåu "Múái" lïn caånh noá. Chuáng ta 
cuäng nïn ghi thúâi gian lïn tûâng trang web, caã thúâi gian cêåp nhêåt
àïí àöåc giaã àûúåc àaãm baão laâ nhêån thöng tin múái nhêët. Tuy nhiïn, 
nïëu web site cuãa chuáng ta phûác taåp, nhiïìu mûác thöng tin, traãi ra 
haâng chuåc (thêåm trñ haâng trùm, nghòn) trang web, töët hún hïët laâ 
chuáng ta nïn laâm möåt trang "Coá gò múái - What's New" àûúåc thiïët 
kïë àùåc biïåt daânh cho viïåc thöng baáo cho àöåc giaã sûå thay àöíi trïn 
web site.
HÛÚÁNG DÊÎN XÊY DÛÅNG WEB SITE 34
Trang chuã, menu vaâ caác submenu
Khi web site cong nhoã, coá thïí chuáng ta chó cêìn möåt ñt trang menu 
con àïí àöåc giaã ài tiïëp tûâ danh saách caác chuã àïì chung. Trong caác 
web site lúán, phûác taåp vúái haâng chuåc chuã àïì, thò khöng thûåc tïë àûa 
cho àöåc giaã möåt trang chuã vúái haâng taá liïn kïët - möåt trang quaá daâi 
àïí naåp xuöëng, vaâ caác trang naây seä laâm naãn loâng àöåc giaã.
Möîi submenu lúán coá thïí trúã thaânh möåt trang chuã nhoã cho khu vûåc 
àoá cuãa web site. Àöëi vúái caác menu chi tiïët, àùåc biïåt chuáng ta coá thïí 
khuyïën khñch caác àöåc giaã thûúâng xuyïn kïët nöëi trûåc tiïëp vaâo caác 
submenu trong web site. Khi àoá, caác submenu naây coá thïí trúã
thaânh caác trang chuã daânh riïng cho caác nhoám àöåc giaã nhêët àõnh. 
Chó cêìn àaãm baão laâ trïn tûâng submenu, chuáng ta thïm caác liïn
kïët cú baãn àïn caác khu vûåc khaác cuãa web site, vaâ quan troång nhêët 
laâ, thïm liïn kïët àïën trang chuã hay menu chñnh trïn moåi trang 
web cuãa chuáng ta.
Baãn kï "caác site liïn quan khaác"
World Wide Web thay àöíi nhanh choáng àïën nöîi ngay caã caác dõch 
vuå tòm kiïëm web nhû Yahoo cuäng chó laâ möåt phêìn thöng tin coá thïí 
truy nhêåp trïn web. Thöng thûúâng, têåp húåp àêìu tiïn cuãa caác liïn 
kïët khi xêy dûång web site laâ böå sûu têìm caác web site ûa thñch, coá 
liïn quan àïën cöng viïåc, nghïì nghiïåp hay súã thñch caác nhên. Tuy
nhiïn, trong caác web site cuãa caác doanh nghiïåp lúán, viïån thò trang 
tham khaão àûúåc biïn têåp töët coá thïí laåi laâ trang coá giaá trõ nhêët, laâ 
nguöìn taâi nguyïn àûúåc sûã duång nhiïìu nhêët trong web site.
Thû viïån, phuå luåc, chó söë
Khaái niïåm taâi liïåu, vùn baãn trong möi trûúâng àiïån tûã nhû trang 
web thûúâng linh àöång, vaâ viïåc xuêët baãn àiïån tûã vïì mùåt logic, kinh 
tïë àaä taåo khaã nùng cung cêëp nhiïìu thöng tin hún cho àöåc giaã maâ 
khöng phaãi traã giaá nhû taâi liïåu giêëy. Àïí laâm möåt baãn baáo caáo
nhên sûå trïn giêëy, chuáng ta cêìn in baãn sao tûâng nhên sûå möåt. Giaá
caã vaâ thûåc tïë chó àõnh baãn baáo caáo phaãi gùæn goån suác tñch, khöng coá
nhiïìu thöng tin höî trúå hay phuå luåc. Nhûäng haån chïë naây khöng coân
HÛÚÁNG DÊÎN XÊY DÛÅNG WEB SITE 35
àöëi vúái caác trang web, bïn caånh phêìn chñnh cuãa baãn baáo caáo,
chuáng ta coá thïí thïm danh saách caác nguöìn thöng tin cêìn thiïët 
khaác. Thû muåc, phuå luåc, tûâ àiïín thöng tin coá thïí to lúán àöì söå àïí coá
thïí ài keâm vúái baãn baáo caáo, nhûng coá thïí àùåt lïn web, taåo àiïìu 
kiïån cho caác àöåc giaã khaác coá thïí tòm hiïíu maâ khöng cêìn àoåc qua 
baãn baáo caáo coá caã nhûäng phêìn khöng cêìn thiïët vúái hoå.
Caác vêën àïì thûúâng gùåp - caác trang FAQ
Web vaâ möi trûúâng trïn cú súã web àaä múã ra möåt hoåc viïån àún nhêët 
vö song, àoá laâ trang FAQ, núi maâ caác vêën àïì, cêu hoãi thûúâng xaãy 
ra tûâ àöåc giaã àûúåc liïåt kï cuâng caác cêu traã lúâi. Caác trang web FAQ 
lyá tûúãng cho viïåc thiïët kïë web site höî trúå, cung cêëp thöng tin trong 
nhoám laâm viïåc, cho nöåi böå doanh nghiïåp. Vúái möåt trang FAQ àûúåc 
thiïët kïë töët, bùçng caách tham chiïëu àöåc giaã àïën àoá, chuáng ta coá thïí 
laâm cho àöåc giaã hiïíu thöng tin vaâ caác dõch vuå chuáng ta cung cêëp
qua web site. Trang FAQ cuäng coá thïí giaám thiïíu nhên sûå tiïu töën
vaâo viïåc höî trúå khaách haâng, nhûäng ngûúâi bònh thûúâng chó traã lúâi 
caác cêìu hoãi lùåp laåi, thûúâng kyâ cuãa khaách haâng, àöåc giaã.
Thiïët kïë Intranet
Àa söë caác web site àoúåc thiïët kïë cho caác àöåc giaã trong hoåc viïån, 
cöng ty, vaâ khöng cung cêëp ra ngoaâi thïë giúái World Wide Web. Caác 
site intranet chia seã cuâng cöng nghïå vúái caác site àûúåc thiïët kïë cho 
àöåc giaã web trïn Internet, tuy vêåy sûå thiïët kïë vaâ nöåi dung cuãa 
intranet nïn phaãn aánh àûúåc sûå thuác àêíy rêët khaác nhau cuãa caác 
àöåc giaã intranet.
Caác site bïn ngoaâi
Caác site bïn ngoaâi thûúâng nhùçm àïën viïåc thu huát àöåc giaã. Muåc 
àñch chung nhêët laâ nêng cao thúâi gian truy nhêåp, dêîn dùæt àöåc giaã 
vaâo sêu trong site vaâ àöíi laåi cho sûå tòm hiïíu àöåc giaã laâ thöng tin 
hêëp dêîn, giaãi trñ. Trong caác web site bïn ngoaâi, caái cêìn gaánh vaác laâ 
àöåc giaã ñt coá àöång lûåc àïí lûu laåi, do vêåy phaãi luön thu huát àûúåc sûå 
chuá yá bùçng aãnh àöì hoaå àeåp, thöi thuác hoå tòm hiïíu khaám phaá web 
site.
HÛÚÁNG DÊÎN XÊY DÛÅNG WEB SITE 36
Caác site bïn trong
Caác intranet site thaânh cöng thu thêåp nhiïìu thöng tin hûäu ñch, töí 
chûác noá vaâo caác hïå thöëng logic vaâ cung cêëp noá trong möåt caách thûác
coá hiïåu quaã. Chuáng ta khöng thïí mong muöën àöåc giaã intranet nêën 
naá trïn caác trònh duyïåt web hay luáng tuáng vúái viïåc khöng thïí tòm 
thêëy caái hoå tòm, hoùåc chó daåo chúi trïn maång cuåc böå maâ khöng giaãi 
quyïët àûúåc viïåc gò. Haäy àïí àöåc giaã (trong trûúâng húåp naây laâ caác 
nhên viïn, hoåc viïn,...) nhêån àûúåc caái hoå cêìn lêëy nhanh choáng röìi
àïí hoå ài tiïëp.
Caác tiïu chuêín thiïët kïë
Caác Internet vaâ intranet site cuãa Sun Microsystem laâ caác mö hònh 
cuãa viïåc thiïët kïë web vïì viïåc nhêët quaán, tiïëp cêån theo chiïìu sêu. 
Caác cêu hoãi thêím tra chó ra rùçng caác nhên viïn cuãa Sun trung 
bònh àoåc 12 trang intranet möîi ngaây, vaâ khoaãng 2 sub-site
intranet múái möîi tuêìn. Jakob Nielsen, chuyïn gia thiïët kïë giao 
diïån ngûúâi duâng cuãa Sun, ûúác tñnh rùçng viïåc thiïët kïë laåi giao diïån 
Intranet cuãa Sun, coá thïí tiïët kiïåm cho möîi nhên viïn 5 phuát 1 
tuêìn thöng qua caác giao diïån chuêín vaâ caác ûáng duång thöëng nhêët 
toaân cöng ty. Töíng söë thúâi gian nhên viïn cuãa Sun tiïët kiïåm coá thïí 
lïn àïën 10 triïåu $ möîi nùm, nhúâ traánh àûúåc caác viïåc vö ñch, nêng 
cao hiïåu quaã do möîi nhên viïn sûã duång intranet cuãa cöng ty.
Caác tiïu chuêín thiïët kïë
Têët caã caác àún võ ûáng duång intranet àïìu coá nhûäng àöång lûåc vïì xaä 
höåi vaâ kinh tïë àïí àïí phaát triïín vaâ truyïìn baá caác kinh nghiïåm vïì 
thiïët kïë caác web site nöåi böå vaâ nguöìn thöng tin cuãa hoå. Nhûng 
cuäng coá nhiïìu vêën àïì vêën àïì naãy sinh khi caác nhoám, caá nhên
muoáon coá quyïìn àûúåc thiïët kïë vaâ xuêët baãn theo yá muöën, vaâ thûúâng
laâ coá kinh nghiïåm vaâ thaåo sûã duång hún laâ quaãn lyá noá. Caác nhoám
sûã duång web nhiïìu nùm cuäng coá sûå àêìu tû àaáng kïí vaâo nhûäng 
thiïët kïë cuãa chñnh hoå, vaâ seä rêët miïîn cûúäng nïëu phaãi thay àöíi. Caác 
quaãn trõ viïn hïå thöëng laåi thûúâng eo heåp vïì taâi chñnh àïí viïët caác 
HÛÚÁNG DÊÎN XÊY DÛÅNG WEB SITE 37
baãn hûúáng dêîn sûã duång, hûúáng dêîn thiïët kïë vaâ thuác àêíy àûúåc caác 
phoâng ban haânh chñnh ban haânh chuáng. Khöng coá möåt tiïu chuêín 
chung mang tñnh quöëc gia hay quöëc tïë vïì caái gò laâ phêìn tûã laâm 
nïn möåt web site töët caâng laâm cho vêën àïì trúã nïìn phûác taåp hún.
Thiïët kïë coi troång ngûúâi àoåc
Danh saách caác vêën àïì àûúåc nïu trïn rêët quen thuöåc vúái moåi
webmaster, vaâ cho bêët cûá ai muöën àaä tûâng ngöìi trong ban chêëp 
haânh Intranet, Web site. Àêëy laâ nhûäng lyá do lúán àïí chùèng phaãi 
laâm gò caã, ngay caã viïåc boã qua nhên töë quan troång nhêët cuãa bêët cûá 
möåt intranet naâo: ngûúâi sûã duång. Khöng coá sûå thiïët kïë cêín troång,
thöëng nhêët, ngûúâi sûã duång seä laåc vaâo mï cung, khöng coá hiïåu quaã,
cuäng khöng coá cú höåi àïí thu lúåi tûâ cöng nghïå intranet. Nïëu chuáng 
ta choån caách tiïëp cêån coi ngûúâi sûã duång laâ trung têm cuãa moåi thiïët 
kïë, lúåi thïë cuãa giao diïån chuêín, thiïët kïë nhêët quaán laâ roä raâng vaâ 
noá seä thuyïët phuåc àûúåc caác súã thñch àùåc biïåt cuãa caác böå phêån, caá
nhên tham gia. Chuáng ta nïn luön nhúá möåt àiïìu laâ nïëu möåt ngûúâi 
sûã duång àùåc trûng cuãa intranet thêëy noá höîn àöån hún laâ thêëy möåt 
nguöìn thöng tin hûäu ñch thò seä chùèng coá möåt ai thu lúåi àûúåc tûâ 
intranet àoá caã.
Khöng coá tiïu chuêín thiïët kïë roä raâng, intranet seä phaát triïín thaânh 
têåp húåp caác trang löån xöån, chùæp vaá - luác thò thiïët kïë rêët töët, luác laåi 
thaãm haåi vö cuâng, vaâ têët caã cêëu thaânh möåt hïå thöëng rúâi raåc hay 
hoaân toaân tï liïåt. Thiïëu tiïu chuêín thiïët kïë cuäng giúái haån viïåc sûã 
duång intranet do phaãi tuên thuã haâng loaåt qui tùæc phûác taåp àöëi vúái 
ngûúâi duâng múái muöën phaát triïín caác site intranet, nhûng laåi phaãi 
àöëi diïån vúái caác cöng viïåc nhû phaát triïín àöì hoaå, thiïët kïë giao diïån 
thay vò àún giaãn chó aáp duång nhûäng caái àaä coá.