Ài giảng Vật lí Lớp 11 - Bài 21: Từ trường của dòng điện chạy trong các dây dẫn có hình dạng đặc biệt - Lê Quốc Tịnh

Gi¸o viªn: Lª Quèc ThÞnh 
KIỂM TRA BÀI CŨ 
Lực từ t¸c dơng lªn ®o¹n d©y dÉn AB: ®iĨm ®Ỉt, ph­¬ng, chiỊu vµ ®é lín? 
Điểm đặt : trung điểm của đoạn dây AB 
Phương : 
Chiều : xác định theo quy tắc bàn tay trái 
Độ lớn : 
2. Ph¸t biĨu quy t¾c bµn tay tr¸i 
Bàn tay trái duỗi thẳng 
 xuyên vào lòng bàn tay 
Chiều từ cổ tay đến ngón tay : chiều dòng điện . 
Ngón cái choãi ra 90 ¨ chỉ chiều của lực từ . 
3. Vect¬ c¶m øng tõ: ®iĨm ®Ỉt, ph­¬ng, chiỊu, ®é lín? 
Điểm đặt : tại điểm khảo sát . 
Phương : tiếp tuyến với đường cảm ứng từ tại điểm khảo sát . 
Chiều : cùng chiều với đường cảm ứng từ . 
Độ lớn : 
TỪ TRƯỜNG CỦA DÒNG ĐIỆN 
TRONG CÁC MẠCH 
CÓ DẠNG KHÁC NHAU 
 I  Tõ tr­êng cđa dßng ®iƯn 
Trong môi trường đồng chất :  : độ từ thẩm của môi trường  : cảm ứng từ do dòng điện gây ra  trong chân không 
Trong một mạch điện nhất định , cảm ứng từ 
 phụ thuộc 
Cường độ dòng điện trong mạch . 
Môi trường bao quanh mạch . 
II  Tõ tr­êng cđa dßng ®iƯn trong d©y dÉn th¼ng ®µi 
Các đường cảm ứng từ là những đường tròn đồng tâm nằm trong mặt phẳng vuông góc với dây dẫn , có tâm nằm trên dây dẫn . 
Quy tắc cái đinh ốc 1 
§Ỉt c¸i ®Þnh èc däc theo d©y dÉn 
Chiều tiến của cái đinh ốc là chiều dòng điện . 
Chiều xoay của đinh ốc là chiều của các đường cảm ứng từ . 
Xác định tại điểm M (OM = r) 
Điểm đặt : M 
Phương : tiếp tuyến với đường tròn ( O,r ). 
Chiều : theo chiều của đường cảm ứng từ . 
Độ lớn : 
III  Tõ tr­êng cđa dßng ®iƯn trong khung d©y trßn 
Đường cảm ứng từ qua tâm O của khung dây và vuông góc với mặt phẳng khung dây là đường thẳng , các đường cảm ứng từ khác không qua O là những đường cong. 
Quy tắc cái đinh ốc 2 
§Ỉt c¸i ®inh èc däc theo trơc vu«ng gãc víi mỈt ph¼ng khung d©y 
Chiều quay chiều dòng điện . 
Chiều tiến chiều của các đường cảm ứng từ 
Điểm đặt : tâm khung dây 
Phương : mặt phẳng khung dây 
Chiều : xác định theo quy tắc cái đinh ốc 2 
Độ lớn : 
Phía mà các đường cảm ứng từ đi ra là mặt bắc (N). 
Phía mà các đường cảm ứng từ đi vào là mặt nam (S). 
 Tõ tr­êng cđa dßng ®iƯn trong èng d©y dµi 
Dạng của đường cảm ứng từ : 
 Bên trong ống dây : là những đường thẳng song song cách đều nhau ( từ trường đều ). 
 Bên ngoài ống dây : giống các đường cảm ứng từ của nam châm thẳng . 
Vect¬ c¶m øng tõ trong lßng èng d©y: 
Điểm đặt : tại điểm khảo sát trong lòng ống dây . 
Phương : song song với trục ống dây . 
Chiều : xác định bởi quy tắc cái đinh ốc 2. 
Độ lớn : 
với số vòng dây trên mỗi mét chiều dài của ống dây . 
V  Nguyªn lý chång chÊt tõ tr­êng 
Nếu dòng điện lần lượt gây tại một điểm M nào đó các vectơ cảm ứng từ 
thì vectơ cảm ứng từ tổng hợp tại điểm đó là : 
Cđng cè 
Từ trường của dòng điện : 
 trong dây dẫn thẳng dài 
 trong khung dây tròn 
 trong ống dây dài 
Nguyên lý chồng chất từ trường