Bài giảng Bồi dưỡng lý luận chính trị cho Đảng viên - Bài 6: Phát Triển Giáo Dục Và Đào Tạo, Khoa Học Và Công Nghệ, Xây Dựng Nền Văn Hóa Tiên Tiến, Đậm Đà Bản Sắc Dân Tộc

n cứu, ứng dụng, phát triển đồng bộ: Khoa học xã hội, khoa học tự nhiên, khoa học kỹ thuật và công nghệ. + Khoa học xã hội làm tốt nhiệm vụ tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận, dự báo xu hướng phát triển, cung cấp luận cứ cho việc xây dựng đường lối, chính sách phát triển đất nước trong giai đoạn mới.+ Hướng mạnh nghiên cứu ứng dụng khoa học, công nghệ phục vụ các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế, xã hội, đặc biệt là những ngành những, lĩnh vực then chốt, mũi nhọn. ưu tiên phát triển công nghệ cao, đồng thời sử dụng hợp lý công nghệ sử dụng nhiều lao động. Nhanh chóng hình thành một số cơ sở nghiên cứu ứng dụng mạnh, gắn với các doanh nghiệp chủ lực, đủ sức tiếp thu, cải tiến và sáng tạo công nghệ mới.+ Xây dựng và thực hiện chương trình đổi mới công nghệ quốc gia; có chính sách khuyến khích và hỗ trợ các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế đổi mới công nghệ. kết hợp chặt chẽ nghiên cứu và phát triển trong nước với tiếp nhận công nghệ nước ngoài. Ba là, Phát triển kinh tế tri thức trên cơ sở phát triển GD, ĐT, KH, CN. - Xây dựng đồng bộ cơ sở hạ tầng khoa học, công nghệ trước hết là công nghệ thông tin, truyền thông, công nghệ tự động, nâng cao năng lực nghiên cứu ứng dụng gắn với phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.- Phát triển mạnh các ngành và sản phẩm công nghiệp, nông thôn, dịch vụ công nghệ các giá trị gia tăng cao, dựa nhiều vào tri thức.- Phát huy và sử dụng có hiệu quả nhất nguồn tri thức của con người Việt Nam và khai thác nhiều nhất tri thức của nhân loại. Xây dựng và triển khai lộ trình phát triển kinh tế tri thức đến năm 2020. III. XÂY DỰNG NỀN VĂN HÓA TIÊN TIẾN, ĐẬM ĐÀ BẢN SẮC DÂN TỘC 1. Vị trí, vai trò của văn hóa*Khái niệm: Văn hóa là toàn bộ hoạt động tinh thần - sáng tạo tác động vào tự nhiên, xã hội và con người nhằm tạo ra các giá trị vật chất và tinh thần ngày càng cao để vươn tới sự hoàn thiện - Góp phần thúc đẩy sự tiến bộ không ngừng của đời sống xã hội. Biểu hiện trình độ hiểu biết, mức độ văn minh và phẩm giá của từng cá nhân và của cả cộng đồng.Từ khi ra đời đến nay Đảng ta luôn luôn coi văn hóa là một bộ phận quan trọng của sự nghiệp cách mạng và đã khẳng định: - Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội.- Vừa là mục tiêu, vừa là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội.Trong quá trình thực hiện các Nghị quyết của Đảng, đặc biệt từ Nghị quyết Trung ương 5 khoá VIII về văn hoá, văn nghệ đến nay, chúng ta đã đạt được những kết quả quan trọng, đồng thời vẫn còn những hạn chế, khuyết điểm, yếu kém cần quan tâm khắc phục. Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương khoá X trình Đại hội XI của Đảng nêu rõ.* Thành tựu:- Hoạt động văn hoá, văn nghệ, thông tin, thể dục thể thao ngày càng mở rộng. - Từng bước đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hoá ngày càng cao của nhân dân. - Phòng trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá " từng bước đi vào chiều sâu.* Hạn chế, khuyết điểm: - Văn hoá phát triển chưa tương xứng với tăng trưởng kinh tế. - Quản lý văn hoá, văn nghệ, báo chí, xuất bản còn thiếu chặt chẽ.- Môi trường văn hoá bị xâm hại, lai căng, thiếu lành mạnh, trái với thuần phong mỹ tục, các tệ nạn xã hội, tội phạm và sự xâm nhập của các sản phẩm và dịch vụ độc hại làm suy đồi đạo đức, nhất là trong thanh, thiếu niên, rất đáng lo ngại. 2. Quan điểm chỉ đạo phát triển văn hóaNghị quyết Đại hội XI của Đảng đưa ra những quan điểm sau:Một là, Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Phải tạo bước phát triển mạnh mẽ về văn hóa, xã hội. Tăng đầu tư của Nhà nước, đồng thời đẩy mạnh huy động các nguồn lực của xã hội để phát triển văn hóa, xã hội...Hai là, Nền văn hóa mà chúng ta đang xây dựng là nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bẳn sắc dân tộc.* Xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.+ Nền văn hóa tiên tiến: Là nền văn hóa yêu nước, tiến bộ, bao gồm những giá trị cao đẹp, tiên tiến của dân tộc, của nhân loại. Là nền văn hóa có nội dung cốt lõi là lý tưởng độc lập dân tộc và CNXH trên nền tảng của CN Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Là nền VH mang chủ nghĩa nhân văn với mục tiêu tất cả vì con người, vì sự phát triển toàn diện của nhân dân. Phải là nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc.+ Bản sắc dân tộc: bao gồm những giá trị bền vững, những tinh hoa của cộng đồng các dân tộc Việt Nam được vun đắp nên qua lịch sử dựng nước và giữ nước.Bản sắc còn đậm nét trong các hình thức biểu hiện mang tính dân tộc độc đáo thể hiện trên tất cả các lĩnh vực của đời sống văn hóa.Bản sắc dân tộc không phải là cái bất biến mà nó luôn phát triển với những nội dung mới nhưng vẫn không mất đi cái cốt sâu xa của nó.Ba là, Nền văn hóa Việt Nam là nền văn hóa thống nhất mà đa dạng trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam.Bốn là, Xây dựng và phát triển văn hóa là sự nghiệp của toàn dân do Đảng lãnh đạo, trong đó đội ngũ trí thức giữ vai trò quan trọng.Năm là, Văn hóa là một mặt trận; xây dựng và phát triển văn hóa là một sự nghiệp cách mạng lâu dài, đòi hỏi phải có ý chí cách mạng và sự kiên trì thận trọng.3. Phương hướng và giải pháp phát triển toàn diện các lĩnh vực văn hóaBáo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương khoá X trình Đại hội XI của Đảng xác định nhiệm vụ chăm lo phát triển văn hoá trong 5 năm tới với các nội dung sau: Một là, Củng cố và tiếp tục xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, phong phú, đa dạng.- Đưa phong trào " Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá" đi vào chiều sâu, thiết thực, hiệu quả;- Tiếp tục đẩy mạnh việc giáo dục, bồi dưỡng đạo đức, lối sống có văn hoá;- Sớm có chiến lược quốc gia về xây dựng gia đình Việt Nam, góp phần giữ gìn và phát triển những giá trị truyền thống của văn hoá, con người Việt Nam, nuôi dưỡng, giáo dục thế hệ trẻ.- Đúc kết và xây dựng hệ giá trị chung của người Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH và hội nhập quốc tế.- Tăng cường hiệu quả hoạt động của hệ thống thiết chế văn hoá ở các cấp, đồng thời có kế haọch cải tạo, nâng cấp và đầu tư xây dựng mới một số công trình văn hoá, nghệ thuật, thể dục, thể thao hiện đại ở các trung tâm kinh tê - văn hoá - chính trị của đất nước.- Xã hội hoá các hoạt động văn hoá, chú trọng nâng cao đời sống văn hoá ở nông thôn, vùng khó khăn, thu hẹp dần khoảng cách hưởng thụ văn hoá giữa các vùng, các nhóm xã hội, giữa đo thị và nông thôn. Hai là, Phát triển sự nghiệp văn học, nghệ thuật; bảo tồn, phát huy giá trị các di sản văn hóa truyền thống, cách mạng.- Tiếp tục phát triển nền văn học, nghệ thuật Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, giàu chất nhân văn, dân chủ, vươn lên hiện đại, phản ánh chân thật, sâu sắc đời sống, lịch sử dân tộc và công cuộc đổi mới đất nước;- Khuyến khích tìm tòi, thể nghiệm những phương thức thể hiện và phong cách nghệ thuật mới, đáp ứng nhu cầu tinh thần lành mạnh, đa dạng và bồi dưỡng lý tưởng, thị hiếu thẩm mỹ cho công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ.- Bảo vệ sự sáng tạo của tiếng Việt. Khắc phục yếu kém, nâng cao tính khoa học, sức thuyết phục của hoạt động lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật, góp phần hướng dân sự phát triển của sáng tạo văn học, nghệ thuật, từng bước xây dựng hệ thống lý luận văn nghệ Việt Nam.- Hoàn thiện và thực hiện nghiêm túc các quy định của pháp luật về sở hữu trí tuệ, về bảo tồn, phát huy giá trị các di sản văn hoá vật thể và phi vật thể của dân tộc.- Gắn kết chặt chẽ nhiệm vụ phát triển văn hoá, văn nghệ, bảo tồn, phát huy giá trị các di sản văn hoá với phát triển du lịch và hoạt động thông tin đối ngoại nhằm truyền bá sâu rộng các giá trị văn hoá trong công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ và người nước ngoài.- Xây dựng và thực hiện các chính sách bảo tồn, phát huy giá trị văn hoá, ngôn gnữ, chữ viết của các dân tộc thiểu số. Xây dựng và thực hiện các chính sách, chế độ đào tạo, bồi dưỡng, chăm lo đời sồng vật chất, tinh thần, tạo điều kiện để đội ngũ những người hoạt động văn hoá, văn học, nghệ thuật sáng tạo nhiều tác phẩm có giá trị cao về tư tưởng và nghệ thuật. Ba là, Phát triển hệ thống thông tin đại chúng.- Chú trọng nâng cao tính tư tưởng, phát huy mạnh mẽ chức năng thông tin, giáo dục, tổ chức và phản biện xã hội của các phương tiện thông tin đại chúng vì lợi ích của nhân dân và đất nước; khắc phục xu hướng thương mại hoá, xa rời tôn chỉ, mục đích trong hoạt động báo chí, xuất bản.- Tập trung đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ hoạt động báo chí, xuất bản vưnữg vàng về chính trị, tư tưởng, nghiệp vụ và có năng lực đáp ứng tốt yêu cầu của thời kỳ mới.- Rà soát, sắp xếp hợp lý mạng lưới báo chí, xuất bản trong cả nước theo hướng tăng cường hiệu quả hoạt động, đồng thời đổi mới mô hình, cơ cấu tổ chức, cơ sở vật chất - kỹ thuật theo hướng hiện đại.- Phát triển và mở rộng việc sử dụng interne, đồng thời có biện pháp quản lý, hạn chế mặt tiêu cực, ngăn chặn có hiệu quả các hoạt động lợi dụng internet để truyền bá tư tưởng phản động, lối sống không lành mạnh. Bốn là, Mở rộng và nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế về văn hóa.- Đổi mới tăng cường việc giới thiệu, truyền bá văn hoá, văn học, nghệ thuật, đất nước, con người Việt Nam với thế giới.- Mở rộng nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động thông tin đối ngoại, hợp tác quốc tế trong lĩnh vực văn hoá, báo chí, xuất bản.- Xây dựng một số trung tâm văn hoá Việt Nam ở nước ngoài và trung tâm dịch thuật, quảng bá văn hoá Việt Nam ra nước ngoài.- Tiếp thu những kinh nghiệm tốt về phát triển văn hoá của các nước, giới thiệu các tác phẩm văn học, nghệ thuật đặc sắc của nước ngoài với công chúng Việt Nam.- Thực hiện đầy đủ cam kết quốc tế về bảo đảm quyền sở hữu trí tuệ, quyền tác giả các sản phẩm văn hoá. Xây dựng cơ chế, tài sản ngăn chặn, đẩy lùi, vô hiệu hoá sự xâm nhập và tác hại của các sản phẩm đồ truỵ, phản động; bồi dưỡng và nâng cao ý thức cảnh giác của công chúng, nhất là thế hệ trẻ.CÂU HỎI THẢO LUẬN 1. Phân tích tư tưởng chỉ đạo phát triển giáo dục và đào tạo trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá? 2. Giải pháp phát triển KH &CN trong thời gian tới là gì? 3. Phân tích mục tiêu xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc làm nền tảng tinh thần của xã hội?–––––––––––––––––––––––– A