Bài giảng Công nghệ 6 - Bài 3: Chương trình máy tính và dữ liệu

BµI 3: Ch­¬ng tr×nh m¸y tÝnh vµ d÷ liÖu1. D÷ liÖu vµ kiÓu d÷ liÖu KiÓu d÷ liÖu v¨n b¶n kh«ng sö dông phÐp to¸n: +KiÓu d÷ liÖu v¨n b¶n sö dông phÐp to¸n nèi x©u: &H·y gi¶i thÝch vÒ kÕt qu¶ cña hai c«ng thøc ®­îc sö dông trong Excel ë c¸c h×nh bªn.  Ng«n ng÷ lËp tr×nh th­êng ph©n chia d÷ liÖu thµnh c¸c kiÓu vµ ®Þnh nghÜa c¸c phÐp to¸n t­¬ng øng trªn mçi kiÓu d÷ liÖu. BµI 3: Ch­¬ng tr×nh m¸y tÝnh vµ d÷ liÖu1. D÷ liÖu vµ kiÓu d÷ liÖu C¸c ng«n ng÷ lËp tr×nh ®Þnh nghÜa s½n mét sè kiÓu d÷ liÖu c¬ b¶n th­êng dïng sau:Sè nguyªnVÝ dô: sè häc sinh, sè quyÓn s¸ch,Sè thùcVÝ dô: ®iÓm TB m«n v¨n, chu vi ®­êng trßn,VÝ dô: ‘CHAO CAC BAN’, ‘8A1’, ‘5/ 9/ 2008’, lµ d·y c¸c kÝ tù lÊy tõ b¶ng ch÷ c¸i cña ng«n ng÷ lËp tr×nh.X©u kÝ tù Ngoµi c¸c kiÓu trªn, mçi ng«n ng÷ lËp tr×nh cô thÓ cßn ®Þnh nghÜa thªm nhiÒu kiÓu d÷ liÖu kh¸c.BµI 3: Ch­¬ng tr×nh m¸y tÝnh vµ d÷ liÖuBµI 3: Ch­¬ng tr×nh m¸y tÝnh vµ d÷ liÖu1. D÷ liÖu vµ kiÓu d÷ liÖu Mét sè kiÓu d÷ liÖu c¬ b¶ncña ng«n ng÷ lËp tr×nh PascalTªn kiÓuPh¹m vi gi¸ trÞintegerSè nguyªn trong kho¶ng -215 ®Õn 215 -1realSè thùc cã gi¸ trÞ tuyÖt ®èi trong kho¶ng 2,9 x 10-39 ®Õn 1,7 x 1038 vµ sè 0charMét kÝ tù trong b¶ng ch÷ c¸istringX©u kÝ tù, tèi ®a gåm 255 kÝ tùBµi to¸n: BiÕt b¸n kÝnh cña h×nh trßn lµ mét sè ch½n R. TÝnh chu vi (CV) vµ diÖn tÝch (S) cña h×nh trßn.Hãy lựa chọn kiểu dữ liệu thích hợp trong Pascal cho R, CV và S. R:CV, S:kiÓu integerkiÓu realBµI 3: Ch­¬ng tr×nh m¸y tÝnh vµ d÷ liÖu1. D÷ liÖu vµ kiÓu d÷ liÖu BµI 3: Ch­¬ng tr×nh m¸y tÝnh vµ d÷ liÖu1. D÷ liÖu vµ kiÓu d÷ liÖu 2. C¸c phÐp to¸n víi d÷ liÖu kiÓu sèTrong ng«n ng÷ lËp tr×nh cã thÓ thùc hiÖn ®­îc c¸c phÐp to¸n sè häc kh«ng nhØ?Trong mäi ng«n ng÷ lËp tr×nh ®Òu cã thÓ thùc hiÖn c¸c phÐp to¸n sè häc céng, trõ, nh©n vµ chia víi c¸c sè nguyªn vµ sè thùc. BµI 3: Ch­¬ng tr×nh m¸y tÝnh vµ d÷ liÖu1. D÷ liÖu vµ kiÓu d÷ liÖu 2. C¸c phÐp to¸n víi d÷ liÖu kiÓu sèC¸c phÐp to¸n sè häc trong PascalKÝ hiÖuTªn phÐp to¸nKiÓu d÷ liÖu+CéngSè nguyªn, sè thùc–Trõ Sè nguyªn, sè thùc*Nh©nSè nguyªn, sè thùc/ChiaSè nguyªn, sè thùcmodChia lÊy phÇn d­Sè nguyªndivChia lÊy phÇn nguyªnSè nguyªn7 mod 3 = -5 Mod 3 = 7 div 3 = -5 Div 3 = VÝ dô 1:1 -2 2 -1BµI 3: Ch­¬ng tr×nh m¸y tÝnh vµ d÷ liÖu1. D÷ liÖu vµ kiÓu d÷ liÖu 2. C¸c phÐp to¸n víi d÷ liÖu kiÓu sèVÝ dô 2:C¸ch viÕt biÓu thøc sè häc trong PascalTrong to¸n häcTrong Pascal15a – 30b + 12(X2 + 2X +5) - 4XY 15*a - 30*b + 12 (X*X + 2*X + 5) – 4*X*Y (X+5)/(a+3) – y/(b+5)*(X+2)*(X+2) Quy t¾c tÝnh biÓu thøc sè häc C¸c phÐp to¸n trong ngoÆc ®­îc thùc hiÖn tr­íc tiªn.Trong d·y c¸c phÐp to¸n kh«ng cã dÊu ngoÆc, c¸c phÐp to¸n ®­îc * / mod div thùc hiÖn tr­íc.D·y c¸c phÐp to¸n cã cïng møc ®é ­u tiªn th× thùc hiÖn lÇn l­ît tõ tr¸i sang ph¶i.Trong c¸c ng«n ng÷ lËp tr×nh, khi viÕt c¸c biÓu thøc to¸n chØ sö dông dÊu ( )BµI 3: Ch­¬ng tr×nh m¸y tÝnh vµ d÷ liÖu1. D÷ liÖu vµ kiÓu d÷ liÖu 2. C¸c phÐp to¸n víi d÷ liÖu kiÓu sè3. C¸c phÐp so s¸nhC¸c ng«n ng÷ lËp tr×nh cho phÐp sö dông phÐp to¸n so s¸nh ®Ó so s¸nh c¸c d÷ liÖu (sè, biÓu thøc, ...).KÕt qu¶ cña phÐp so s¸nh chØ cã thÓ lµ ®óng hoÆc sai.KÝ hiÖu c¸c phÐp to¸n vµ phÐp so s¸nh cã thÓ kh¸c nhau, tuú theo quy ®Þnh cña tõng ng«n ng÷ lËp tr×nh.VÝ dô 1:BiÓu thøc so s¸nhKÕt qu¶7 = 7 §óng Sai 10+1 > 7*2 §óng hay Sai phô thuéc vµo gi¸ trÞ cô thÓ cña X8 - X Kh¸c Lín h¬n>>=Lín h¬n hoÆc b»ngB¶ng kÝ hiÖu c¸c phÐp to¸n so s¸nh trong PascalVÝ dô 2:BµI 3: Ch­¬ng tr×nh m¸y tÝnh vµ d÷ liÖu1. D÷ liÖu vµ kiÓu d÷ liÖu 2. C¸c phÐp to¸n víi d÷ liÖu kiÓu sè3. C¸c phÐp so s¸nh4. Giao tiÕp ng­êi – m¸y tÝnh Lµ qu¸ tr×nh trao ®æi d÷ liÖu hai chiÒu gi÷a con ng­êi vµ m¸y tÝnh khi thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh.* Con ng­êi: thùc hiÖn kiÓm tra, ®iÒu chØnh, bæ sung* M¸y tÝnh: ®­a th«ng b¸o, kÕt qu¶, gîi ýT­¬ng t¸c gi÷a ng­êi - m¸y lµ do ng­êi lËp tr×nh t¹o ra vµ th­êng thùc hiÖn nhê c¸c thiÕt bÞ chuét, bµn phÝm, mµn h×nh.BµI 3: Ch­¬ng tr×nh m¸y tÝnh vµ d÷ liÖu1. D÷ liÖu vµ kiÓu d÷ liÖu 2. C¸c phÐp to¸n víi d÷ liÖu kiÓu sè3. C¸c phÐp so s¸nh4. Giao tiÕp ng­êi – m¸y tÝnhBµi to¸n: H·y nhËp vµo b¸n kÝnh cña h×nh trßn lµ mét sè ch½n R. TÝnh chu vi (CV) vµ diÖn tÝch (S) cña h×nh trßn.a. NhËp d÷ liÖu Lµ mét t­¬ng t¸c mµ ch­¬ng tr×nh t¹m dõng ®Ó yªu cÇu ng­êi dïng nhËp d÷ liÖu.VÝ dô:C©u lÖnh yªu cÇu b¸n kÝnh tõ bµn phÝm trong Pascal Write(‘Ban hay nhap R =’ );Readln(R);KÕt qu¶Ban hay nhap R =Gâ b¸n kÝnh vµ nhÊn Ho¹t ®éng tiÕp theo cña ch­¬ng tr×nh sÏ tuú thuéc vµo d÷ liÖu ®­îc nhËp.BµI 3: Ch­¬ng tr×nh m¸y tÝnh vµ d÷ liÖu1. D÷ liÖu vµ kiÓu d÷ liÖu 2. C¸c phÐp to¸n víi d÷ liÖu kiÓu sè3. C¸c phÐp so s¸nh4. Giao tiÕp ng­êi – m¸y tÝnha. NhËp d÷ liÖub. Th«ng b¸o kÕt qu¶ tÝnh to¸n Lµ yªu cÇu ®Çu tiªn vµ quan träng ®èi víi mäi ch­¬ng tr×nh.C©u lÖnh th«ng b¸o kÕt qu¶ tÝnh CV vµ S h×nh trßn.VÝ dô:Writeln(‘Chu vi hinh tron la: ’,CV );Writeln(‘Dien tich hinh tron la: ’, S);KÕt qu¶Chu vi hinh tron la: 37.68Dien tich hinh tron la: 113.04BµI 3: Ch­¬ng tr×nh m¸y tÝnh vµ d÷ liÖu1. D÷ liÖu vµ kiÓu d÷ liÖu 2. C¸c phÐp to¸n víi d÷ liÖu kiÓu sè3. C¸c phÐp so s¸nh4. Giao tiÕp ng­êi – m¸y tÝnha. NhËp d÷ liÖub. Th«ng b¸o kÕt qu¶ tÝnh to¸nc. C¸c th«ng b¸o trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ch­¬ng tr×nhTh«ng b¸o d¹ng hép tho¹icho phÐp ng­êi dïng tuú chän.VÝ dô: Hép tho¹i sau cã thÓ xuÊt hiÖn khi ng­êi dïng thùc hiÖn thao t¸c kÕt thóc ch­¬ng tr×nh.BµI 3: Ch­¬ng tr×nh m¸y tÝnh vµ d÷ liÖu1. D÷ liÖu vµ kiÓu d÷ liÖu 2. C¸c phÐp to¸n víi d÷ liÖu kiÓu sè3. C¸c phÐp so s¸nh4. Giao tiÕp ng­êi – m¸y tÝnha. NhËp d÷ liÖub. Th«ng b¸o kÕt qu¶ tÝnh to¸nc. C¸c th«ng b¸o trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ch­¬ng tr×nhTh«ng b¸o d¹ng hép tho¹iTh«ng b¸o t¹m ngõng trong mét kho¶ng thêi gian VÝ dô:Trong ch­¬ng tr×nh Pascal cã c¸c c©u lÖnh sau:Writeln(‘Cac ban cho 2 giay nhe’);Delay(2000);KÕt qu¶Cac ban cho 2 giay nheCh­¬ng tr×nh t¹m ngõng 2 gi©y råi thùc hiÖn tiÕpBµI 3: Ch­¬ng tr×nh m¸y tÝnh vµ d÷ liÖu1. D÷ liÖu vµ kiÓu d÷ liÖu 2. C¸c phÐp to¸n víi d÷ liÖu kiÓu sè3. C¸c phÐp so s¸nh4. Giao tiÕp ng­êi – m¸y tÝnha. NhËp d÷ liÖub. Th«ng b¸o kÕt qu¶ tÝnh to¸nc. C¸c th«ng b¸o trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ch­¬ng tr×nhTh«ng b¸o d¹ng hép tho¹iTh«ng b¸o t¹m ngõng trong mét kho¶ng thêi gian Th«ng b¸o t¹m ngõng cho ®Õn khi ng­êi dïng nhÊn phÝmVÝ dô:Trong ch­¬ng tr×nh Pascal cã c¸c c©u lÖnh sau:Writeln(‘Hay nhan Enter de tiep tuc! ’);Read;KÕt qu¶Hay nhan Enter de tiep tuc!-Ch­¬ng tr×nh t¹m ngõng chê ng­êi dïng nhÊn phÝm Enter råi thùc hiÖn tiÕpCã thÓ dïng Readln thay cho Read.BµI 3: Ch­¬ng tr×nh m¸y tÝnh vµ d÷ liÖu1. D÷ liÖu vµ kiÓu d÷ liÖu 2. C¸c phÐp to¸n víi d÷ liÖu kiÓu sè3. C¸c phÐp so s¸nh4. Giao tiÕp ng­êi – m¸y tÝnha. NhËp d÷ liÖub. Th«ng b¸o kÕt qu¶ tÝnh to¸nc. C¸c th«ng b¸o trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ch­¬ng tr×nhTh«ng b¸o d¹ng hép tho¹iTh«ng b¸o t¹m ngõng trong mét kho¶ng thêi gian Th«ng b¸o t¹m ngõng cho ®Õn khi ng­êi dïng nhÊn phÝmGhi nhí!Ng«n ng÷ lËp tr×nh ph©n chia d÷ liÖu thµnh c¸c kiÓu vµ ®Þnh nghÜa c¸c phÐp to¸n t­¬ng øng trªn mçi kiÓu d÷ liÖu. Giao tiÕp (t­¬ng t¸c ng­êi - m¸y) lµ qu¸ tr×nh trao ®æi d÷ liÖu hai chiÒu gi÷a ng­êi vµ m¸y tÝnh.