Bài giảng Địa lí Lớp 10 - Bài 12: Sự phân bố khí áp. Một số loại gió chính (Chuẩn kĩ năng)

BÀI 12: 
SỰ PHÂN BỐ KHÍ ÁP. 
MỘT SỐ LOẠI GIÓ CHÍNH 
NỘI DUNG CHÍNH 
1. Nguyên nhân thay đổi khí áp 
SỰ PHÂN BỐ KHÍ ÁP 
I 
2 . Mối quan hệ giữa khí áp và gió 
MỘT SỐ LOẠI GIÓ CHÍNH 
II 
1. Gió Tây ôn đới và gió mậu dịch 
3. Gió địa phương 
2. Gió mùa 
KHÍ ÁP LÀ GÌ? 
Khí áp là sức nén của không khí xuống bề mặt Trái Đất . Gồm : 
Áp cao : + 
Áp thấp : - 
SỰ PHÂN BỐ KHÍ ÁP 
I 
1. Nguyên nhân thay đổi khí áp 
Độ cao 
Nhiệt độ 
Độ ẩm 
Dựa vào hiểu biết , 
 kết hợp SGK mục I.2 
Hãy nêu các nguyên nhân 
 làm thay đổi khí áp ? 
SỰ PHÂN BỐ KHÍ ÁP 
I 
1. Nguyên nhân thay đổi khí áp 
Độ cao : càng lên cao  không khí càng loãng  sức nén càng nhỏ  khí áp giảm 
Nhiệt độ : nhiệt độ tăng  không khí nở ra  tỉ trọng giảm đi  khí áp giảm 
Độ ẩm : khi không khí chứa nhiều hơi nước ( độ ẩm không khí tăng )  khí áp giảm 
2. Mối quan hệ giữa khí áp và gió 
SỰ PHÂN BỐ KHÍ ÁP 
I 
Quan sát H 12.1 kết hợp với kiến thức đã học , cho biết Trên bề mặt Trái đất khí áp được phân bố như thế nào ? 
Các đai áp cao và áp thấp phân bố xen kẽ nhau và đối xứng qua áp thấp xích đạo . 
Không khí di chuyển từ nơi có khí áp cao ( + ) tới nơi có khí áp thấp ( - ) tạo nên gió . 
- 
- 
+ 
+ 
- 
+ 
+ 
GIÓ ĐÔNG ĐỊA CỰC 
GIÓ TÍN PHONG 
GIÓ TÂY ÔN ĐỚI 
+ : ÁP CAO 
- : ÁP THẤP 
30 0 
90 0 
60 0 
0 0 
30 0 
60 0 
90 0 
CÁC LOẠI GIÓ CHÍNH 
MỘT SỐ LOẠI GIÓ CHÍNH 
II 
1. Gió Tây ôn đới và gió mậu dịch 
* Nguyên nhân hình thành :  Sự chênh lệch áp giữa các đai áp cao và áp thấp 
a. Gió Tây ôn đới 
b. Gió mậu dịch 
Chia lớp thành 2 nhóm , thảo luận theo bàn 
trong 2 phút theo nội dung gợi ý sau : 
Gió Tây ôn đới 
Gió Mậu dịch 
Nguồn gốc 
xuất phát 
Hướng gió 
Thời gian hoạt động 
Tính chất của gió 
Gió Tây ôn đới 
Gió Mậu dịch 
Nguồn gốc 
xuất phát 
Hướng gió 
Thời gian hoạt động 
Tính chất của gió 
Thổi từ áp cao cận CT  áp thấp ôn đới vĩ độ 60 0 
Thổi từ áp cao cận CT  áp thấp xích đạo 
Hướng Tây là chủ yếu 
Hướng Đông Bắc (BCB), Đông Nam (BCN) 
Quanh năm 
Quanh năm 
Ẩm , mưa nhiều 
Khô , ít mưa 
MỘT SỐ LOẠI GIÓ CHÍNH 
II 
2. Gió mùa 
Gió mùa là gì ? 
 Là loại gió thổi theo 2 mùa ngược hướng nhau và có tính chất khác nhau 
 Loại gió này không có tính chất vành đai 
Nguyên nhân hình thành gió mùa 
Nguyên nhân hình thành 
Chủ yếu do sự nóng lên hoặc lạnh đi 
không đều giữa lục địa và đại dương  hình thành nên các vùng khí áp cao và áp thấp theo mùa . 
Từ các khu áp cao ( theo mùa ) có gió thổi đi và các khu áp thấp ( theo mùa ) hút gió từ các khu áp cao thổi đến  gió mùa 
Phạm vi hoạt động 
Thường có ở đới nóng ( Ấn Độ , Đông Nam Á, Đông bắc Ôxtrâylia ,) 
Phía đông các lục địa thuộc vĩ độ trung bình : Đông Á, Đông Nam Liên Bang Nga và ĐN Hoa Kỳ . 
HÃY XÁC ĐỊNH CÁC TRUNG TÂM ÁP VÀ DẢI HỘI TỤ NHIỆT ĐỚI VÀO T1 VÀ T7 
THÁNG 7 
THÁNG 1 
THÁNG 1 
BBC: HẦU HẾT LÀ ÁP CAO 
ÁP CAO TRÊN LỤC ĐỊA Á ÂU 
ÁP CAO BẮC MỸ 
DẢI ÁP CAO CHÍ TUYẾN 
NBC: ÁP CAO NGOÀI ĐẠI DƯƠNG XEN KẼ VỚI ÁP THẤP TRÊN LỤC ĐỊA: NAM MỸ, BẮC PHI,  
DẢI HỘI TỤ NHIỆT ĐỚI NẰM VỀ PHÍA BÁN CẦU NAM 
- 
+ 
+ 
+ 
- 
- 
- 
- 
+ 
+ 
+ 
THÁNG 7 
BBC : 
ÁP THẤP TRÊN LỤC ĐỊA ( ÁP THẤP BẮC MỸ, ÁP THẤP IRAN) XEN KẼ VỚI CÁC ÁP CAO TRÊN ĐẠI DƯƠNG 
ÁP THẤP ÔN ĐỚI 
NBC: 
 TẠI CHÍ TUYẾN LÀ DẢI ÁP CAO LIÊN TỤC 
DẢI HỘI TỤ NHIỆT ĐỚI NẰM VỀ PHÁI BÁN CẦU BẮC 
+ 
- 
- 
+ 
- 
MỘT SỐ LOẠI GIÓ CHÍNH 
II 
3. Gió địa phương 
MỘT SỐ LOẠI GIÓ CHÍNH 
II 
3. Gió địa phương 
Hình thành ở vùng ven biển. 
Thay đổi hướng theo ngày và đêm 
Nguyên nhân : do sự hấp thụ nhiệt khác nhau giữa lục địa và đại dương 
3. GIÓ ĐẤT – GIÓ BIỂN 
HÌNH THÀNH Ở VÙNG BỜ BIỂN DO SỰ CHÊNH LỆCH KHÍ ÁP GIỮA LỤC ĐỊA VÀ ĐẠI DƯƠNG. 
THAY ĐỔI HƯỚNG THEO NGÀY VÀ ĐÊM. 
NGÀY: THỔI TỪ BIỂN VÀO ĐẤT LIỀN 
ĐÊM: THỔI TỪ ĐẤT LIỀN RA BIỂN. 
GIÓ PHƠN 
Là loại gió khô nóng khi xuống núi . 
Sườn Tây có gió ẩm thổi tới , lên cao tạo mây , gây mưa nhiệt độ không cao . 
Sườn Đông gió đã bị khô sau khi gây mưa , vượt qua đỉnh núi trườn xuống thấp , nhiệt độ không khí tăng . 
Lên cao 1000m nhiệt độ không khí ẩm giảm 6 0, xuống thấp nhiệt độ không khí khô tăng lên 10 0 /1000m 
Gió phơn ở Việt Nam: 
Nguồn gốc : Gió mùa Tây Nam xuất phát từ vịnh Bengan , mang theo khối khí chí tuyến vịnh Bengan , hoạt động vào đầu hè . 
Khu vực chịu ảnh hưởng mạnh nhất là duyên hải BTB: Thanh Hóa đến Quảng Bình , Quảng Trị . 
Sườn Đông ( Lào ) nóng ẩm , mưa nhiều ; sườn Tây ( Việt Nam) khô nà nóng : Nhân dân gọi là gió Lào 
Câu 1: Em hãy nêu nguyên nhân và sự hoạt động của gió đất và gió biển  Câu 2: Tác động của gió đất và gió biển tới sản xuất và đời sống ? Liên hệ với nước ta ? 
Câu 1: Ảnh hưởng của gió ở sườn tây khác với gió ở sườn đông như thế nào ? Câu 2: Khi lên cao / xuống thấp nhiệt độ không khí giảm bao nhiêu độ / 1000m? Câu 3: Theo em , ở Việt Nam có loại gió này không ? Hiểu biết của em ? 
Câu 1: Em hãy nêu hướng , tính chất và phạm vi hoạt động của gió tín phong  
Câu 1: Em hãy nêu hướng , tính chất và phạm vi hoạt động của gió tây ôn đới ? 
GIÓ MÙA 
GIÓ MÙA LÀ LOẠI GIÓ THỔI THEO MÙA. 
HƯỚNG GIÓ Ở HAI MÙA TRÁI NGƯỢC NHAU 
DỰA VÀO SGK 
 EM HÃY NÊU KHÁI NIỆM GIÓ MÙA? 
1. Mối quan hệ giữa khí áp và gió 
SỰ PHÂN BỐ KHÍ ÁP 
I 
HÃY XÁC ĐỊNH NGUYÊN NHÂN HÌNH THÀNH, CÁC KHU VỰC THƯỜNG HAY XUẤT HIỆN GIÓ MÙA? HƯỚNG GIÓ CHỦ YẾU VÀ TÍNH CHẤT CỦA NÓ? 
Nguyên nhân hình thành : 
Sự chênh lệch khí áp giữa lục địa và đại dương theo mùa : Giómùa địa phương 
Sự chênh lệch khí áp giữa hai bán cầu theo mùa : Gió mùa hành tinh 
Phân Bố : 
Xuất hiện ở các đới nóng ( Ấn Độ , ĐNA), 
Phía Đông lục địa ( thuộc các vĩ độ ôn đới ): 
Đông Nam Hoa Kì , Đông Á. 
Hướng , tính chất : 
Gió mùa mùa hạ : Hướng Tây Nam; nóng,ẩm 
Gió mùa mùa Đông : hướng Đông Bắc ; lạnh khô 
GIÓ MÙA CHÂU Á 
Củng Cố : 
Câu 1: Nguyên nhân của sự thay đổi khí áp là : 
 A. Không khí chứa nhiều hơi nước 
 B. Nhiệt độ khác nhau giữa lục địa và đại dương . 
 C. Độ cao của địa hình khác nhau . 
 D. Thay đổi theo nhiệt độ , độ ẩm , độ cao . 
Câu 2: Các đai khí áp phân bố : 
A. Phân bố xen kẽ và đối xứng qua chí tyến Bắc . 
B. Phân bố xen kẽ và đố xứng qua xích đạo . 
C. Phân bố liên tục . 
D. Phân bố không liên tục 
Câu 3: Khi nhiệt độ tăng thì : 
 A. Không khí nở ra , tỉ trong tăng lên , khí áp tăng . 
 B. Không khí nở ra , tỉ trong giảm , khí áp giảm . 
 C. Không khí co lại , tỉ trọng tăng , khí áp tăng . 
 D. Không khí nở ra , tỉ trọng giảm , khí áp giảm . 
Câu 4 : Gió mậu dịch là loại gió : 
 A. Thổi từ áp thấp xích đạo về áp cao chí tuyến . 
 B. Thổi từ áp cao chí tuyến về áp thấp xích đạo . 
 C. Thổi từ áp thấp ôn đới về áp cao chí tuyến . 
 D. Thổi từ áp cao chí tuyến về áp thấp xích đạo . 
Câu 5: Tính chất của gió mùa mùa đông : 
 A. Lạnh , ẩm . 
 B. Lạnh , khô . 
 C. Khô , nóng . 
 D. Nóng , ẩm . 
Em hãy vẽ sơ đồ sự phân bố khí áp và một số loại gió chính 
BÀI TẬP VỀ NHÀ 
Câu hỏi : 
Tại sao gió tín phong và gió tây ôn đới cùng xuất phát từ một nơi là áp cao chí tuyến nhưng lại có tính khác nhau ? 
Ảnh hưởng của gió mùa tới Việt Nam? 
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT