Bài giảng Địa lí Lớp 10 - Bài 13: Sự ngưng động nước trong khí quyển. Mưa (Bản chuẩn kiến thức)

Chào mừng quý thầy cô giáo và các em học sinh ! 
Kiểm tra bài cũ 
Câu 1 : Dựa vào sơ đồ , em hãy cho biết các vành đai khí áp phân bố như thế nào trên Trái Đất ? 
Câu 2 : Trên Trái Đất có những loại gió chính nào ? 
1. Ngưng đọng hơi nước 
Hơi nước trong khí quyển ngưng đọng khi : 
 - Không khí bão hòa được cung cấp thêm hơi nước . 
 - Không khí gặp lạnh . 
 - Có hạt nhân ngưng đọng . 
I. NGƯNG ĐỌNG HƠI NƯỚC TRONG KHÍ QUYỂN 
Hơi nước trong khí quyển ngưng đọng khi nào ? 
Bài 13: NGƯNG ĐỌNG HƠI NƯỚC TRONG KHÍ QUYỂN. MƯA 
I. NGƯNG ĐỌNG HƠI NƯỚC TRONG KHÍ QUYỂN 
Hơi nước ngưng đọng trong khí quyển sinh ra những hiện tượng gì ? 
Bài 13: NGƯNG ĐỌNG HƠI NƯỚC TRONG KHÍ QUYỂN. MƯA 
2. Sương mù 
 Sương mù được sinh ra trong điều kiện : 
- Độ ẩm tương đối cao . 
- Không khí ổn định theo chiều thẳng đứng . 
- Gió nhẹ . 
I. NGƯNG ĐỌNG HƠI NƯỚC TRONG KHÍ QUYỂN 
1.Ngưng đọng hơi nước 
Sương mù được sinh ra trong điều kiện nào ? 
2. Sương mù 
Söông muø ôû Ñaø Laït . 
Sương mù ở Anh 
Bài 13: NGƯNG ĐỌNG HƠI NƯỚC TRONG KHÍ QUYỂN. MƯA 
3. Mây 
- Mây : không khí càng lên cao càng lạnh , hơi nước ngưng đọng thành hạt nhỏ li ti tụ thành đám gọi là mây . 
- Có nhiều loại mây khác nhau . 
Bài 13: NGƯNG ĐỌNG HƠI NƯỚC TRONG KHÍ QUYỂN. MƯA 
I. NGƯNG ĐỌNG HƠI NƯỚC TRONG KHÍ QUYỂN 
1. Ngưng đọng hơi nước 
2. Sương mù 
Hơi nước bốc lên cao hình thành mây 
Mây là gì ? Có những loại mây nào ? 
4. Mưa 
- Là hiện tượng tự nhiên xãy ra khi các hạt nước từ trên mây rơi xuống mặt đất . 
- Có mưa nước , mưa tuyết , mưa đá . 
Bài 13: NGƯNG ĐỌNG HƠI NƯỚC TRONG KHÍ QUYỂN. MƯA 
I. NGƯNG ĐỌNG HƠI NƯỚC TRONG KHÍ QUYỂN 
1.Ngưng đọng hơi nước 
2. Sương mù 
Mưa là gì ? Có những loại mưa nào ? 
3. Mây 
4. Mưa 
- Mưa tuyết xảy ra khi nước rơi gặp nhiệt độ khoảng 0 0 C, trong điều kiện không khí yên tĩnh . 
- Mưa đá xảy ra trong điều kiện thời tiết nóng về mùa hạ , không khí đối lưu mạnh . 
Bài 13: NGƯNG ĐỌNG HƠI NƯỚC TRONG KHÍ QUYỂN. MƯA 
I. NGƯNG ĐỌNG HƠI NƯỚC TRONG KHÍ QUYỂN 
1.Ngưng đọng hơi nước 
2. Sương mù 
3. Mây 
Mưa tuyết và mưa đá xảy trong điều kiện như thế nào ? 
Mçi n¬i trªn tr¸i ® Êt cã l­îng m­a kh«ng kh¸c nhau  
N ¬i m­a Ýt , n¬i m­a nhiÒu 
N¬i kh « h¹n n¬i Èm ­ ít 
T¹i sao l¹i nh ­ vËy ? nh÷ng nh©n tè nµo ¶ nh h­ëng ® Õn l­îng m­a? 
Bài 13: NGƯNG ĐỌNG HƠI NƯỚC TRONG KHÍ QUYỂN. MƯA 
II. NHỮNG NHÂN TỐ ẢNH HƯỎNG ĐẾN LƯỢNG MƯA 
1. Khí áp 
2. Frông 
3. Gió 
4. Dòng biển 
5. Địa hình 
- Nhóm 1 : Khí áp 
- Nhóm 2 : Frông 
- Nhóm 3 : Gió 
- Nhóm 4 : Dòng biển 
- Nhóm 5 : Địa hình 
II. NHỮNG NHÂN TỐ ẢNH HƯỎNG ĐẾN LƯỢNG MƯA 
1. Khí áp : 
 Ở các khu khí áp thấp mưa nhiều , các khu khí áp cao mưa ít hoặc không có mưa . 
Mưa nhiều 
Mưa nhiều 
Mưa nhiều 
Mưa ít 
Mưa ít 
Mưa ít 
Mưa ít 
Nóng 
Lạnh 
2. Frông : 
 Khi có frông đi qua không khí nhiễu loạn và sinh ra mưa 
3. Gió : 
- Gió thổi từ đại dương vào cho mưa nhiều . 
- Gió Mậu dịch mưa ít ; gió mùa , gió Tây ôn đới mưa nhiều . 
Gió mùa 
Gió tây ôn đới 
Bản đồ phân bố lượng mưa trên thế giới 
Dùa vµo kiÕn thøc ®· häc , h·y gi¶i thÝch v× sao ven§¹i T©y D­¬ng 
cña T©y B¾c ch©u Phi còng n»m cïng vÜ ®é nh ­ n­íc ta nh­ng cã 
khÝ hËu nhiÖt ® íi kh«,cßn n­íc ta l¹i cã khÝ hËu nhiÖt ® íi Èm m­a nhiÒu ? 
 Dùa vµo kiÕn thøc ®· häc , h·y gi¶i thÝch v× sao ven §¹i T©y D­¬ng cña T©y B¾c ch©u Phi còng n»m cïng vÜ ®é nh ­ n­íc ta nh­ng cã khÝ hËu nhiÖt ® íi kh «, cßn n­íc ta l¹i cã khÝ hËu nhiÖt ® íi Èm m­a nhiÒu ? 
T©y B¾c ch©u Phi cã khÝ hËu hoang m¹c 
V× n»m ë cao ¸p th­êng xuyªn , chñ yÕu chÞu t¸c ® éng cña giã mËu dÞch , ven bê l¹i cã dßng biÓn l¹nh ch¶y qua nªn cã khÝ hËu kh « nãng , Ýt m­a. 
Cßn n­íc ta n»m ë khu vùc nhiÖt ® íi giã mïa , kh«ng bÞ cao ¸p ngù trÞ th­êng xuyªn , mÆt kh¸c do ¶ nh h­ëng cña giã mïa vµ biÓn §« ng nªn tuy cïng vÜ ®é nh­ng n­íc ta kh«ng cã khÝ hËu hoang m¹c. 
Bài 13: NGƯNG ĐỌNG HƠI NƯỚC TRONG KHÍ QUYỂN. MƯA 
II. NHỮNG NHÂN TỐ ẢNH HƯỎNG ĐẾN LƯỢNG MƯA 
1. Khí áp 
2. Frông 
3. Gió 
4. Dòng biển : 
 Nơi có dòng biển nóng đi qua mưa nhiều , nơi có dòng biển lạnh chảy qua mưa ít . 
Hoang mạc 
Xa ha ra 
Hoang mạc 
CALAHARI 
Hoang mạc Nêphut 
Hoang mạc 
Rup en Khali 
DÒNG BIỂN GHINÊ 
DÒNG BIỂN MÔDĂMBÍCH 
Bài 13: NGƯNG ĐỌNG HƠI NƯỚC TRONG KHÍ QUYỂN. MƯA 
II. NHỮNG NHÂN TỐ ẢNH HƯỎNG ĐẾN LƯỢNG MƯA 
1. Khí áp 
2. Frông 
3. Gió 
4. Dòng biển 
5. Địa hình : 
 Sườn đón gió mưa nhiều , sườn khuất gió mưa ít . 
mm 
KHÔ NÓNG 
Mçi n¬i trªn tr¸i ® Êt cã l­îng m­a kh«ng kh¸c nhau  
N ¬i m­a Ýt , n¬i m­a nhiÒu 
N¬i kh « h¹n n¬i Èm ­ ít 
T¹i sao l¹i nh ­ vËy ? nh÷ng nh©n tè nµo ¶ nh h­ëng ® Õn l­îng m­a? 
Bài 13: NGƯNG ĐỌNG HƠI NƯỚC TRONG KHÍ QUYỂN. MƯA 
1. Lượng mưa trên Trái Đất phân bố không đều theo vĩ độ : 
III. SỰ PHÂN BỐ LƯỢNG MƯA TRÊN TRÁI ĐẤT 
Phân bố lượng mưa theo vĩ độ 
Lượng mưa phân bố như thế nào theo vĩ độ ? 
III. SỰ PHÂN BỐ LƯỢNG MƯA TRÊN TRÁI ĐẤT 
1. Lượng mưa trên Trái Đất phân bố không đều theo vĩ độ : 
 xích đạo mưa nhiều . 
chí tuyến mưa ít . 
 chí tuyến mưa ít . 
 ôn đới mưa nhiều . 
ôn đới mưa nhiều . 
 cực mưa càng ít . 
 cực mưa càng ít . 
- Ở vùng xích đạo mưa nhiều . 
- Ở hai vùng chí tuyến mưa ít . 
- Ở hai vùng ôn đới mưa nhiều . 
- Ở gần hai vùng cực mưa càng ít 
Bài 13: NGƯNG ĐỌNG HƠI NƯỚC TRONG KHÍ QUYỂN. MƯA 
2. Lượng mưa phân bố không đều do ảnh hưởng của đại dương : 
 Lượng mưa còn phụ thuộc vào vị trí gần hay xa đại dương và các dòng biển chảy ven bờ . 
III. SỰ PHÂN BỐ LƯỢNG MƯA TRÊN TRÁI ĐẤT 
1. Lượng mưa trên Trái Đất phân bố không đều theo vĩ độ 
THÁI 
 BÌNH 
 DƯƠNG 
ĐẠI 
 TÂY 
 DƯƠNG 
ẤN 
ĐỘ 
DƯƠNG 
BẢN ĐỒ PHÂN BỐ LƯỢNG MƯA (mm) 
0 0 
30 0 
30 0 
40 0 
Hãy trình bày và giải thích tình hình phân bố mưa trên các lục địa theo vĩ tuyến 40 0 B từ Đông sang Tây ? 
Tõ T©y sang §« ng l­îng m­a kh«ng ® Òu do: 
VÞ trÝ gÇn hay xa biÓn 
ven biÓn cã dßng biÓn nãng hay l¹nh. 
Giã thæi tõ biÓn vµo tõ phÝa ®« ng hay phÝa t©y . 
Cã ® Þa h×nh ch¾n giã kh«ng ?, ë phÝa nµo ?.. 
V × sao n¬i cã dßng biÓn nãng ®i qua th × m­a nhiÒu ? N¬i cã dßng biÓn l¹nh ®i qua th × m­a Ýt ?  
ë c¸c vïng ven biÓn , giã tõ ®¹i d­¬ng thæi vµo mang theo h¬i n­íc Èm , th­êng ­a nhiÒu.Nh÷ng vïng n»m s©u trong lôa ® Þa , kh«ng cã giã tõ ®¹i d­¬ng thæi vµo m­a rÊt Ýt . 
ë ven c¸c §¹i D­¬ng , nh÷ng n¬i cã dßng biÓn nãng ®i qua, m­a nhiÒu , do kh«ng khÝ trªn dßng biÓn nãng chøa nhiÒu h¬i n­íc , khi cã giã thæi mang h¬i n­íc bê g©y m­a; N¬i cã dßng l¹nh ®i qua khã cã m­a v× kh«ng khÝ trªn dßng biÓn nµy bÞ l¹nh, h¬i n­íc kh«ng thÓ bèc lªn vµ ng­ng tô ®­ îc nwn th­êng h×nh thµnh nh÷ng hoang m¹c ven ®¹i d­¬ng nh ­: namip , caliphoocnia ... 
Củng cố bài học 
Câu1 : Hơi nước trong khí quyển ngưng đọng khi : 
 A. Không khí b·o hòa được cung cấp thêm hơi nước . 
 B. Không khí gặp lạnh . 
 C. Có hạt nhân ngưng đọng . 
D.Cả ba phương án trên 
Câu 2 : Trên Trái Đất lượng mưa phân bố nhiều nhất ở vĩ độ nào ? 
 A. Hai vùng cực 
 B. Hai vùng chí tuyến 
 C. Vùng xích đạo 
 D. Hai vùng ôn đới 
Hướng dẫn học bài ở nhà 
- Về nhà học bài , trả lời các câu hỏi cuối bài . 
- Tìm hiểu trước nội dung bài thực hành : 
 + Sự phân bố các đới khí hậu trên Trái Đất . 
 + Phân tích biểu đồ nhiệt độ và lượng mưa ở một số địa điểm .