Bài giảng Địa lí Lớp 10 - Bài 16. Sóng. Thuỷ triều. Dòng biển - Ngô Thị Ngân

 Sinh viên : Ngô Thị Ngân  Lớp k48 ĐHSP Địa Lý 
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TÂY BẮC KHOA SỬ - ĐỊA 
ĐỊA LÝ 10  ( Chương trình cơ bản ) 
Bài 16: 
Sóng 
- Thủy triều 
- Dòng biển 
SÓNG BIỂN 
II. THỦY TRIỀU 
III. DÒNG BIỂN 
SÓNG. THỦY TRIỀU. DÒNG BIỂN 
Bài 16 
I. SÓNG BIỂN 
Sóng biển 
Em hãy quan sát đoạn phim sau và cho biết : Sóng là gì ? 
1. Khái niệm : 
I. SÓNG BIỂN 
Quan sát sự chuyển động của quả bóng trên mặt nước ... 
Sóng là hình thức dao động của nước theo chiều thẳng đứng 
Gió nhẹ 
Gió lớn 
I. SÓNG BIỂN 
2. Nguyên nhân : 
 Nguyên nhân chủ yếu tạo nên sóng là gió 
Em hãy cho biết nguyên nhân sinh ra sóng ? 
Sóng bạc đầu 
 Sóng bạc đầu là một dạng sóng , được hình thành do các phần tử nước biển chuyển động lên cao , khi rơi xuống va đập vào nhau , vỡ tung tóe tạo thành bọt trắng . 
Thế nào là sóng bạc đầu ? 
I. SÓNG BIỂN 
3. Sóng thần : 
- Nguyên nhân : do động đất , núi lửa phun ngầm 
dưới đáy biển , bão lớn ... 
- Đặc điểm : Cao 20 – 40m, truyền theo chiều 
ngang , vận tốc 400 – 800km/h, có sức tàn phá lớn ... 
Em hãy cho biết nguyên nhân , đặc điểm của sóng thần ? 
Động đất 
Núi lửa 
I. SÓNG BIỂN 
 Ví dụ : Thiệt hại về người của trận sóng thần ở Ấn Độ Dương cuối tháng 12/2004. 
Tính đến 12/01/05 
- Indonesia có ít nhất 95 000 người chết và khoảng 77 000 người mất tích . 
- Sri Lanka có ít nhất 29 825 người chết và 5 806 người mất tích  
Sóng thần cuối tháng 12/2004 
ở Ấn Độ Dương 
I. SÓNG BIỂN 
Em hãy nêu một vài tác hại của thảm hoạ sóng thần ? 
II. THỦY TRIỀU 
Em hãy cho biết : thủy triều là gì ? Nguyên nhân sinh ra thủy triều ? 
Khái niệm : 
Thủy triều là hiện tượng dao động thường xuyên , 
có chu kỳ của các khối nước trong biển và đại 
 dương . 
2. Nguyên nhân 
Hình thành chủ 
yếu do sức hút 
của Mặt Trăng và 
Mặt Trời . 
Hiện tượng thuỷ triều 
Chu kỳ triều 
Đỉnh triều 
Chân triều 
Pha triều lên 
Pha triều xuống 
Mực nước Z (cm) 
t 
Biên độ triều 
Mô hình thuỷ triều 
II. THỦY TRIỀU 
Vào các ngày triều cường và triều kém , ở Trái Đất sẽ thấy mặt Trăng như thế nào ? 
- Không Trăng 
- Trăng tròn 
 - Trăng khuyết 
 - Trăng khuyết 
Ngày triều cường 
Ngày triều kém 
II. THỦY TRIỀU 
1 Âm lịch 
15 Âm lịch 
 8 Âm lịch 
23 Âm lịch 
Dao động thủy triều lớn nhất ( triều cường ) 
Khi Mặt Trời , Mặt Trăng và Trái Đất cùng 
nằm trên một đường thẳng . 
Dao động thủy triều nhỏ nhất ( Triều kém ) 
Khi Mặt Trời , Mặt Trăng và Trái Đất 
vuông góc với nhau . 
Em hãy cho biết dao động thủy triều lớn nhất và nhỏ nhất xảy ra khi nào ? 
 II. THUỶ TRIỀU 
 3. Đặc điểm của thuỷ triều 
II. THỦY TRIỀU 
4. Ảnh hưởng của thủy triều 
Bằng những hiểu biết của bản thân , em hãy nêu một số ảnh hưởng của thủy triều đến đời sống và sản xuất ? 
TÍCH CỰC 
- Thuỷ triều là nguồn năng lượng có giá trị 
- Xây dựng hải cảng và phát triển một số ngành kinh tế biển ( làm muối,nuôi trồng hải sản ,...) 
- Bảo vệ an ninh đất nước 
HẠN CHẾ 
Triều cường gây ngập úng nhiều vùng cửa sông , ven biển . 
 Làm nước mặn xâm nhập sâu vào đất liền  
Thuyền vào Cảng 
III. DÒNG BIỂN 
Dựa vào SGK và hiểu biết của bản thân , hãy cho biết : 
- Dòng biển là gì ? có mấy loại dòng biển ? 
- Nguyên nhân tạo ra dòng biển ? 
3. Nguyên nhân : 
 Do sự chênh lệch về độ mặn , 
nhiệt độ ; do gió , lực côriôlit ,... 
1. Khái niệm : 
 Dòng biển là sự di chuyển của 
các khối nước trong các biển và 
đại dương . 
2. Phân loại : Dòng biển nóng 
 Có 2 loại : 
 Dòng biển lạnh 
Quan sát lược đồ dưới đây , em hãy kể tên các dòng biển chính trên đại dương thế giới ? 
Canari 
Nam xich đạo 
Pê ru 
đông braxin 
Benghela 
xômali 
Grơnlen 
Labrađo 
Caliphocnia 
Bắc xích 
đạo TBD 
Gơn xtrim 
Mô dăm bich 
tây úc 
Chia lớp thành 2 nhóm : 
? Dựa vào SGK và bản đồ phân bố các dòng biển trên thế giới em hãy hoàn thiện phiếu học tập sau : 
III. DÒNG BIỂN 
4. Đặc điểm phân bố : 
Thảo luận nhóm 
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 
Bán cầu 
Tính chất dòng biển 
Tên gọi 
Nơi xuất phát 
Hướng chảy 
Bắc 
Nóng 
Lạnh 
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2 
Bán cầu 
Tính chất dòng biển 
Tên gọi 
Nơi xuất phát 
Hướng chảy 
Bắc 
Nóng 
Lạnh 
Các dòng biển trên thế giới 
THÔNG TIN PHẢN HỒI 
Bán cầu 
Tính chất dòng biển 
Tên gọi 
Nơi xuất phát 
Hướng chảy 
Bắc 
Nóng 
1. Db Bắc Thái Bình Dương 
2. Db Girlstrim 
3. Db Ghinê 
4. Db theo gió mùa 
5. Db Bắc xích đạo 
Xích đạo 
Hướng Tây , gặp lục địa chảy lên hướng Bắc . 
Lạnh 
1. Db California 
2. Db Labrađo 
3. Db Canary 
4. Db Cưrôsivô 
30 – 40 0 VT Bắc 
Men theo bờ Tây của các đại dương chảy về phía xích đạo . 
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 
Bán cầu 
Tính chất dòng biển 
Tên gọi 
Nơi xuất phát 
Hướng chảy 
Nam 
Nóng 
1. Db Brazin 
2. Db Môzămbich 
3. Db Đông Úc 
4. Db Nam xích đạo 
Xích đạo 
Hướng Tây , gặp lục địa chảy lên hướng Nam. 
Lạnh 
1. Db theo gió Tây 
2. Db Pêru 
3. Db Bengiêla 
4. Db Tây Úc 
30 – 40 0 VT Nam 
Chảy về phía xích đạo . 
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2 
THÔNG TIN PHẢN HỒI 
Các dòng biển nóng và lạnh chảy đối xứng qua 2 bờ các đại dương . 
Ở vùng gió mùa thường xuất hiện các dòng nước đổi chiều theo mùa . 
Vòng hoàn lưu lớn ở BCB theo chiều kim đồng hồ , còn ở BCN thì ngược lại . 
Dòng biển bắc 
Ấn Độ Dương 
DB theo gió mùa tháng 1 
Tháng7 
CÂU HỎI CỦNG CỐ 
Câu 4 
Câu 3 
Câu 2 
Câu 1 
Câu 1: Nhận định nào sau đây không đúng ? 
A. Các dòng biển nóng và lạnh chảy đối xứng nhau ở hai bên bờ đại dương . 
B. Ở vùng gió mùa thường xuất hiện các dòng biển nóng , lạnh đổi chiều theo mùa . 
C. Các dòng biển nóng thường xuất hiện ở hai cực chảy về phía xích đạo . 
D. Các dòng biển nóng thường xuất phát từ hai bên đường xích đạo chảy về hướng Tây , khi gặp lục địa chuyển hướng chảy về phía cực . 
 Câu 2 : Nối các dữ kiện sau sao cho hợp lý nhất ? 
Mặt Trời 
 Mặt Trăng 
Trái Đất 
Nằm trên 
đ ường 
 thẳng 
Dao động 
thủy triều 
nhỏ nhất 
Vào các 
ngày 1 và 
15 âm lịch 
Nằm vuông 
góc với 
nhau 
Dao động 
 thủy triều 
 lớn nhất 
Vào các 
n gày 7 và 
23 âm lịch 
Gơnxtrim 
Benghêla 
Labrado 
P êru 
C alifornia 
Theo gió 
mùa 
Dòng biển 
nóng 
Dòng biển 
lạnh 
Bán cầu 
B ắc 
Bán cầu 
Nam 
Xuất phát 
từ cực 
Xuất phát 
t ừ xích đạo 
Xuất phát 
t ừ khoảng 
v ĩ tuyến 30 
đến 40 0 
Câu 3: Ngoài gió là nguyên nhân chủ yếu gây ra sóng còn có nguyên nhân : 
 A. Động đất ở lòng đại dương . 
 B. Núi lửa phun ở đại dương . 
 C. Bão trên đại dương . 
 D. Tất cả ý kiến trên . 
Câu 4: Ở đai chí tuyến bờ đông lục địa có khí hậu ẩm , mưa nhiều vì ảnh hưởng : 
Dòng biển lạnh . 
B.Dòng biển nóng . 
C.Dòng phản lưu . 
D. Tất cả đều sai . 
HOẠT ĐỘNG NỐI TIẾP 
Các em về nhà xem lại bài và làm các bài tập trang 62 sách giáo khoa . 
Đọc trước bài 17: Thổ nhưỡng quyển , các nhân tố hình thành thổ nhưỡng . 
Kính chúc quý thầy cô sức khoẻ 
Chúc các em học sinh học tập tốt ! 
 Sinh viên : Ngô Thị Ngân 
 Lớp k48 ĐHSP Địa Lý