Bài giảng Địa lí Lớp 10 - Bài 16. Sóng. Thuỷ triều. Dòng biển - Trường THPT chuyên Bắc Ninh

SểNG. THUỶ TRIỀU. 
DềNG BIỂN 
Trường THPT chuyờn Bắc Ninh 
*** 
BÀI 16 
Hãy dự đ oán hiện tượng gì sẽ xảy ra tiếp theo ? 
? 
I. SểNG BIỂN
1/ Khái niệm : 
2/ Nguyên nhân : 
- Là hiện tượng dao đ ộng của nước biển theo chiều thẳng đ ứng 
Sóng biển là gì ? 
Nguyên nhân sinh ra sóng biển ? 
 Chủ yếu là do gió ( sóng gió ) 
 Đ ộng đ ất , núi lửa dưới đại dương ( sóng thần ) 
 Sức hút các thiên thể ( sóng triều ) 
Tại sao 
lại gọi 
là sóng 
bạc đ ầu ? 
Những giọt nước 
biển chuyển đ ộng lên 
cao khi rơi xuống 
va đ ập vào nhau 
vỡ tung toé tạo 
thành bọt trắng 
Quan sát đoạn video hãy cho biết đ ặc đ iểm , nguyên nhân , tác hại và biện pháp khắc phục sóng thần ? 
3. Sóng thần 
a/ Đ ặc đ iểm : 
Sóng thần có 
 đ ặc đ iểm gì ? 
- Là sóng có chiều cao 20 – 40m, truyền theo chiều ngang với tốc độ 400 – 800 km/h. 
b/ Nguyên nhân : 
- Do đ ộng đ ất , núi lửa phun ngầm dưới đáy biển , đ ứt gãy hoặc do bão . 
Sức tàn phá lớn , gây thiệt hại lớn 
c/ Tác hại : 
d/ Cách khắc phục : 
- Tìm hiểu các dấu hiệu nhận biết sóng thần 
- Xây dựng hệ thống cảnh báo sóng thần 
- Tìm hiểu các dấu hiệu nhận biết sóng thần 
	- Xây dựng hệ thống cảnh báo sóng thần 
- Tìm hiểu các dấu hiệu nhận biết sóng thần 
	- Xây dựng hệ thống cảnh báo sóng thần 
Đ ứt gãy 
Mô hình sóng thần 
Manđiv ơ 
 thái 
 lan 
INDONEXIA 
ấn độ 
Xômali 
Kênia 
tandania 
310.000 người 
Là hiện tượng dao động thường xuyờn , cú chu kỡ của cỏc khối nước trong cỏc biển và đại dương , do ảnh hưởng sức hỳt của Mặt Trăng và Mặt Trời . 
Thuỷ triều là gỡ ? 
TRIỀU DÂNG 
TRIỀU RÚT 
II/ Thuỷ triều 
1/ Khái niệm : 
Nguyờn nhõn sinh ra 
thuỷ triều ? 
Thuỷ triều sinh ra do tỏc dụng đồng thời của cỏc lực : Lực hấp dẫn , lực hướng tõm , lực li tõm 
2/ Nguyên nhân 
Dựa vào hỡnh 16.1 và 16.2 
em hóy cho biết vào cỏc ngày 
 cú dao động thuỷ triều lớn 
nhất , ở Trỏi Đất sẽ thấy Mặt 
Trăng như thế nào ? 
3/ Đ ặc đ iểm : 
 Khi 3 thiờn thể Mặt Trăng , Trỏi Đất và Mặt Trời cựng nằm trờn một đường thẳng ( tức là vào cỏc ngày súc , vọng ), lực tạo triều là tổng hợp của 3 thiờn thể và đạt tới giỏ trị cực đại . 
 Vào những ngày triều cường , ở Trỏi Đất sẽ thấy Trăng trũn ( vào ngày vọng - trăng rằm ) hoặc khụng trăng ( vào cỏc ngày súc ). 
Dựa vào hỡnh 16.3 em hóy cho biết vào cỏc ngày cú dao động thuỷ triều lớn nhất , ở Trỏi Đất sẽ thấy Mặt Trăng như thế nào ? 
 Khi tõm của Trỏi Đất , Mặt Trăng , Mặt Trời vuụng gúc thỡ dao động thuỷ triều nhỏ nhất ( triều kộm ). 
 Khi 3 thiờn thể Trỏi Đất , Mặt Trăng và Mặt Trời ở v.trớ của một gúc vuụng , tức là cỏc ngày huyền ( thượng , hạ huyền ) ở Trỏi đất sẽ thấy trăng khuyết : trăng hỡnh lưỡi liềm ( ngày đầu thỏng ) hoặc hỡnh lỏ lỳa ( cuối thỏng ). 
3. Tác đ ộng 
	- Là một nguồn năng lượng sạch 
	- Xây dựng hải cảng và giao thông 
	- Bảo vệ tổ quốc 
	- Làm biến dạng các vùng bờ biển 
	- Tăng diện tích đ ất ngập mặn vùng ven biển 
Bản đ ồ đ ất và thực vật vùng đ ồng bằng sông Cửu Long 
III. Dòng biển 
* Hiện tượng chuyển đ ộng của các lớp nước trên mặt tạo thành các dòng chảy trong các biển và đại dương 
 * Phân loại: Có 2 loại – dòng biển nóng và dòng biển lạnh 	 
Dựa vào kiến thức đã học cho biết dòng biển có mấy loại? 
Dũng biển thực chất là dũng nước cú nhiệt độ cao hoặc 
thấp hơn nhiệt độ nước biển ở những khu vực mà nú đi qua. 
Quan sát bản đ ồ các dòng biển 
 hoàn thành phiếu học tập - thảo luận nhóm 
 Hoạt động nhúm : 
Nhúm 1,2 : Tỡm hiểu về dũng biển núng 
Nhúm 3,4 : Tỡm hiểu về dũng biển lạnh . 
- Yờu cầu : Dựa vào sgk và hỡnh 16.4, trong 5 phut , hóy tỡm hiểu theo cỏc tiờu chớ sau : 
Tớnh chất dũng biển 
Nơi xuất phỏt 
Hướng chảy 
Tỏc động của dòng biển 
Núng 
Lạnh 
Hóy c/minh cú sự đối xứng nhau của cỏc dũng biển núng 
và lạnh ở bờ Tõy và Đụng của cỏc đại dương ? 
Dòng biển nóng phát sinh ở hai bên xích đạo chảy về hướng tây , gặp lục đ ịa chảy về 2 cực . 
Dòng biển lạnh xuất phát từ vĩ tuyến 30 – 40 0 chảy về Xích đạo . 
- Do ảnh hưởng của lực Cụriụlit cỏc dũng biển núng và lạnh tạo thành những vũng hoàn lưu của cỏc đại dương ở từng bỏn cầu . Bán cầu bắc là theo chiều kim đ ồng hồ , BCN ngược chiều 
- Ở vựng giú mựa thường xuất hiện cỏc dũng biển đổi chiều theo mựa . (VD: ở Việt Nam) 
- Cỏc dũng biển núng + lạnh đối xứng nhau qua bờ cỏc đại dương 
1/ Đ ặc đ iểm : 
2. Tác đ ộng 
- ả nh hưởng tới sự phân bố lượng mưa, khí hậu 
 Là con đư ờng giao thông trên biển 
 Đá nh bắt thủy sản 
 Có thể trở thành nguồn năng lượng trong tương lai 
3. Nguyên nhân 
Chủ yếu : Do gió , nhiệt độ và độ mặn 
 Thứ yếu : Lực cô-ri-ô-lit , lực li tâm  
Cỏc dũng biển núng , lạnh cú ảnh hưởng gỡ đến khớ hậu và kinh tế cỏc nơi chỳng đi qua ? 
1. Cỏc cõu dưới đõy đỳng hay sai ? 
a. Súng biển là chuyển động theo chiều ngang từ ngoài khơi xụ vào bờ . 
 Sai 
b. Khi Mặt Trăng , Trỏi Đất , Mặt Trời nằm thẳng hàng thỡ dao động thuỷ triều lớn . 
	 Đỳng 
Củng cố 
Bài tập 
1/ Dùng bút màu đ ỏ để tô lên các dòng biển nóng ở bản đ ồ dưới đây. 
MặtTrời 
Mặt Trăng 
Trái Đ ất 
Nằm vuông góc với nhau 
Nằm trên đư ờng thẳng 
Dao đ ộng thuỷ triều lớn nhất 
Dao đ ộng thuỷ triều nhỏ nhất 
Vào ngày 1 và 15 âm lịch 
Vào ngày 7 và 23 âm lịch 
2) Nối cỏc dữ kiện sau cho hợp lớ 
Mặt Trời 
Mặt Trăng 
Trái Đ ất 
Nằm vuông góc với nhau 
Nằm trên đư ờng thẳng 
Dao đ ộng thuỷ triều lớn nhất 
Dao đ ộng thuỷ triều nhỏ nhất 
Vào ngày 1 và 15 âm lịch 
Vào ngày 7 và 23 âm lịch 
DB