Bài giảng Địa lí Lớp 10 - Bài 19: Sự phân bố của sinh vật và đất trên Trái Đất (Bản hay)

Bài 19: SỰ PHÂN BỐ SINH VẬT VÀ ĐẤT TRÊN TRÁI ĐẤT 
I. Thảm thực vật : 
Dựa vào sách giáo khoa và quan sát các hình sau , em hãy cho biết thảm thực vật là gì ? 
I. Thảm thực vật : 
- Là bao gồm toàn bộ các loài thực vật khác nhau cùng chung sống trên một vùng rộng lớn được gọi chung là thảm thực vật 
II. Sự phân bố của các thảm thực vật trên Trái Đất 
1. Phân bố theo vĩ độ địa lí 
Dựa vào kiến thức đã học ở bài 18, em hãy cho biết vai trò của khí hậu đối với sự phát triển và phân bố của sinh vật ? 
- Ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển và phân bố của sinh vật thông qua nhiệt độ , nước , độ ẩm không khí và ánh sáng 
Dựa vào kiến thức đã học ở bài 17, em hãy cho biết vai trò của yếu tố khí hậu đối với việc hình thành đất ? 
 Khí hậu : Ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp đến việc hình thành đất 
PHIẾU HỌC TẬP 
Thời gian hoàn thành : 5 Phút 
Dựa vào SGK, hình 14.1, hình 19.1 và hình 19.2, hãy hoàn thành phiếu học tập theo các nội dung sau : 
Các nhóm 
Nhóm 1 
Nhóm 2 
Nhóm 3 
Môi trường địa lí 
Kiểu khí hậu chính 
Kiểu thảm thực vật chính 
Nhóm đất chính 
Đới lạnh 
Đới ôn hòa 
Đới nóng 
Yêu cầu : - Các nhóm trình bày kết quả nghiên cứu ra phiếu học tập . Sau đó đại diện nhóm lên bảng trình bày bằng cách ghi kết quả lên khung đã kẻ sẵn trên bảng 
 - Đại diện từng nhóm lên bảng trình bày bằng cách chỉ trực tiếp lên bản đồ mà giáo viên đã chuẩn bị sẵn 
 - Các nhóm khác chú ý lắng nghe và nhận xét bổ xung kết quả nghiên cứu của nhóm bạn 
Kiểu khí hậu cận nhiệt lục địa 
Kiểu khí hậu cận nhiệt gió mùa 
Ôn đới lục địa lạnh 
Ôn đới lục địa nửa khô hạn 
Ôn đới lục địa nửa khô hạn 
Ôn đới lục địa nửa khô hạn 
Kiểu khí hậu nhiệt đới lục địa 
Hình 19.1: Bản đồ các kiểu thảm thực vật chính trên thế giới 
Môi trường địa lí 
Kiểu khí hậu chính 
Kiểu thảm thực vật chính 
Nhóm đất chính 
Đới lạnh 
- Cận cực lục địa 
- Đài nguyên 
- Đài nguyên 
Đới ôn hòa 
Ôn đới lục địa ( Lạnh ) 
 Ôn đới hải dương 
Ôn đới lục địa 
( Nửa khô hạn ) 
 Cận nhiệt gió mùa 
 Cận nhiệt Địa Trung Hải 
 Cận nhiệt lục địa 
Rừng lá kim 
 Rừng lá rộng và rừng hỗn hợp 
 Thảo nguyên 
 Rừng cận nhiệt ẩm 
 Rừng và cây bụi lá cứng cận nhiệt 
 Hoang mạc và bán hoang mạc 
Pôtdôn 
 Nâu và xám 
 Đen 
 Đỏ Vàng 
 Đỏ nâu 
 Xám 
Đới nóng 
 Nhiệt đới lục địa 
 Nhiệt đới gió mùa 
 Xích đạo 
Xa van 
 Rừng nhiệt đới ẩm 
 Rừng xích đạo 
Đỏ , nâu đỏ 
 Đỏ vàng ( Feralit ) 
 Đỏ vàng ( Feralit ) 
THÔNG TIN PHẢN HỒI 
Dựa vào kết qủa vừa nghiên cứu , em hãy tìm ra mối liên hệ giữa sự phân bố của các kiểu khí hậu với sự phân bố của các thảm thực vật chính và các nhóm đất chính trên Trái Đất ? 
Môi trường địa lí 
Kiểu khí hậu chính 
Kiểu thảm thực vật chính 
Nhóm đất chính 
Đới lạnh 
- Cận cực lục địa 
- Đài nguyên 
- Đài nguyên 
Đới ôn hòa 
Ôn đới lục địa ( Lạnh ) 
 Ôn đới hải dương 
Ôn đới lục địa 
( Nửa khô hạn ) 
 Cận nhiệt gió mùa 
 Cận nhiệt Địa Trung Hải 
 Cận nhiệt lục địa 
Rừng lá kim 
 Rừng lá rộng và rừng hỗn hợp 
 Thảo nguyên 
 Rừng cận nhiệt ẩm 
 Rừng và cây bụi lá cứng cận nhiệt 
 Hoang mạc và bán hoang mạc 
Pôtdôn 
 Nâu và xám 
 Đen 
 Đỏ Vàng 
 Đỏ nâu 
 Xám 
Đới nóng 
 Nhiệt đới lục địa 
 Nhiệt đới gió mùa 
 Xích đạo 
Xa van 
 Rừng nhiệt đới ẩm 
 Rừng xích đạo 
Đỏ , nâu đỏ 
 Đỏ vàng ( Feralit ) 
 Đỏ vàng ( Feralit ) 
I. Thảm thực vật : 
- Là bao gồm toàn bộ các loài thực vật khác nhau cùng chung sống trên một vùng rộng lớn được gọi chung là thảm thực vật 
II. Sự phân bố của các thảm thực vật trên Trái Đất 
1. Phân bố theo vĩ độ địa lí 
- Sự phân bố sinh vật và đất trong tự nhiên chịu ảnh hưởng chủ yếu của khí hậu. Vì vậy, tương ứng với mỗi kiểu khí hậu khác nhau sẽ tạo thành một nhóm đất và một kiểu thảm thực vật chính phù hợp với kiểu khí hậu đó 
Các em quan sát các hình ảnh sau 
Thảm thực vật đài nguyên và đất đài nguyên phân bố trong phạm vi nào ? Châu lục nào ? Tại sao ? 
Các em quan sát các hình ảnh sau 
Những kiểu thảm thực vật và nhóm đất thuộc đới ôn hòa phân bố chủ yếu ở châu lục nào ? Tại sao đới này lại có nhiều thảm thực vật , nhóm đất ? 
Các em quan sát các hình ảnh sau 
Những kiểu thảm thực vật và nhóm đất môi trường đới nóng chiếm ưu thế ở đâu ? Những nơi nào không có ? Tại sao ? 
I. Thảm thực vật : 
- Là bao gồm toàn bộ các loài thực vật khác nhau cùng chung sống trên một vùng rộng lớn được gọi chung là thảm thực vật 
II. Sự phân bố của các thảm thực vật trên Trái Đất 
1. Phân bố theo vĩ độ địa lí 
2. Phân bố theo độ cao 
- Sự phân bố sinh vật và đất trong tự nhiên chịu ảnh hưởng chủ yếu của khí hậu. Vì vậy, mỗi kiểu khí hậu sẽ có kiểu thảm thựcvật và nhóm đất tương ứng. 
Quan sát h.19.11 hãy cho biết từ chân núi lên đỉnh sườn Tây dãy capca có các vành đai thực vật , đất nào ? 
Sự phân bố của các thảm thực vật chính và các nhóm đát chính theo độ cao 
Độ cao (m) 
Thảm thực vật chính 
Nhóm đất chính 
0 - 500 
Rừng sồi 
Đất đỏ cận nhiệt 
500 – 1200 
Rừng dẻ 
Đất nâu 
1200 – 1600 
Rừng lãnh sam 
Đất pôtdôn núi 
1600 – 2000 
Đồng cỏ núi 
Đất đồng cỏ núi 
2000 – 2800 
Địa y và cây bụi 
Đất sơ đẳng xen lẫn đá 
Hãy giải thích tại sao lại có sự thay đổi trên ? 
Độ cao (m) 
Thảm thực vật chính 
Nhóm đất chính 
0 - 500 
Rừng sồi 
Đất đỏ cận nhiệt 
500 – 1200 
Rừng dẻ 
Đất nâu 
1200 – 1600 
Rừng lãnh sam 
Đất pôtdôn núi 
1600 – 2000 
Đồng cỏ núi 
Đất đồng cỏ núi 
2000 – 2800 
Địa y và cây bụi 
Đất sơ đẳng xen lẫn đá 
I. Thảm thực vật : 
- Là bao gồm toàn bộ các loài thực vật khác nhau cùng chung sống trên một vùng rộng lớn được gọi chung là thảm thực vật 
II. Sự phân bố của các thảm thực vật trên Trái Đất 
1. Phân bố theo vĩ độ địa lí 
2. Phân bố theo độ cao 
- Sự phân bố sinh vật và đất trong tự nhiên chịu ảnh hưởng chủ yếu của khí hậu. Vì vậy, mỗi kiểu khí hậu sẽ có kiểu thảm thựcvật và nhóm đất tương ứng. 
- Ở vùng núi, khí hậu có sự thay đổi theo độ cao, chính sự thay đổi về nhiệt và ẩm khi lên cao đã tạo nên các vành đai thực vật và đất theo độ cao. 
Củng cố 
 Câu 1: Trên Trái Đất sinh vật và đất phân bố theo : 
 a. Vĩ độ 
 b. Độ cao 
 c. Cả a,b đều đúng 
 d. Cả a, b đều sai 
Câu 2: Kiểu thảm thực vật đài nguyên và nhóm đất đài nguyên thuộc đới môi trường địa lí nào ? 
a. Đới lạnh 
b. Đới ôn hòa 
c. Đới nóng 
d. Cả 3 đới trên 
Bài học kết thúc