Bài giảng Địa lí Lớp 10 - Bài 24: Phân bố dân cư. Các loại hình quần cư và đô thị hóa - Trường THPT Lê Quý Đôn

 TRÖÔØNG PTTH LEÂ QUYÙ ÑOÂN 
Tập thể học sinh 10A2 
KIỂM TRA BÀI CŨ 
Câu 1: Cơ cấu sinh học bao gồm các loại : 
Cơ cấu dân số theo giới và 
 theo độ tuổi . 
b . Cơ cầu dân số theo lao động và 
 theo độ tuổi . 
c. Cơ cầu dân số theo trình độ văn 
hóa và theo giới . 
d. Cơ cấu dân số theo tuổi và 
theo trình độ văn hóa . 
Câu 2: Tháp dân số của Việt Nam hiện nay có dạng : 
a. Thu hẹp 
b. Mở rộng 
c. Ổn định 
d. Tất cả đều sai 
PHÂN BỐ DÂN CƯ. 
CÁC LOẠI HÌNH QUẦN CƯ VÀ ĐÔ THỊ HÓA 
Bài 24 : 
Nội dung bài học : 
 I. Phân bố dân cư 
 II. Các loại hình quần cư 
 III. Đô thị hóa 
Phân bố dân cư 
 1. Khái niệm 
Dựa vào SGK và vốn kiến thức đã học , em hãy cho biết : phân bố dân cư là gì ? Chỉ tiêu nào để đánh giá sự phân bố dân cư ? 
Phân bố dân cư(PBDC ) là sự sắp xếp dân số một cách tự 
 phát hoặc tự giác trên một lãnh thổ nhất định , phù hợp với 
điều kiện và các yêu cầu của xã hội . 
Chỉ tiêu đánh giá tình hình PBDC là : Mật độ dân số (MĐDS) 
 Cách tính : M= S/D=người/km 2 
 Trong đó : M là MĐDS 
 S là số dân 
 D là diện tích 
Dân số Việt Nam : 84,156 triệu người  Diện tích cả nước : 331212 Km 2 
Dân số Thế Giới : 6477 triệu người 
 Diện tích Thế giới : 135.6 triệu Km 2 
Hãy tính MĐDS của Việt Nam và Thế giới năm 2006 
Mật độ dân số : 254 người/km2 
Mật độ dân số : 48 người/km2 
2. Đặc điểm phân bố dân cư 
Dựa vào 2 bảng số liệu trong SGK và kết hợp với biểu đồ trên đây hãy nhận xét về sự phân bố dân cư ? 
Năm 1650 
Năm 1750 
Năm 1850 
Năm 2005 
Biểu đồ phân bố dân cư giữa các châu lục (%) 
Dựa vào lược đồ dưới đây em hãy cho biết dân cư tập trung đông ở những khu vực nào , thưa thớt ở những khu vực nào ? 
Đông Nam Á 
Nam Á 
Tây và Nam Âu 
Caribe 
Bắc Mỹ 
Bắc Phi 
C. Đại Dương 
Phân bố dân cư có 2 đặc điểm chính : 
a) Phân bố dân cư không đều trong không gian :  - Các khu vực đông dân : Tây Âu , Nam Âu , Caribê , Đông Á, Nam Á, Trung Nam Á.-Các khu vực thưa dân : Châu Đại Dương , Bắc Mĩ , Nam Mĩ , Trung Phi, Bắc Phi. 
b) Phân bố dân cư có sự biến động theo thời gian :- Đầu công nguyên MĐDS là : 0,00025 người/Km 2 Năm 1650: 3,7 người/Km 2 Hiện nay : 48 người / Km 2 - Trong từng châu lục từ thế kỉ XVII đến nay cũng có sự biến đổi . 
Hà Nội 
T.P Hồ Chí Minh 
Tây Bắc 
3. Các nhân tố ảnh hưởng đến phân bố dân cư : 
Theo các em những nhân tố nào ảnh hưởng tới sự phân bố dân cư ? 
Các nhân tố ảnh hưởng tới sự 
PBDC 
Các nhân tố tự nhiên 
Các nhân tố kinh tế - xã hội 
Khí  hậu 
Nguồn  nước 
Địa hình 
Đất đai 
Khoáng  sản 
Trình độ  phát tri ển  lực lượng  sản xuất 
Tính chất  của nền  kinh tế 
Lịch sử  khai thác  lãnh thổ 
Chuyển  cư 
II. Các loại hình quần cư 
1. Khái niệm 
Quần cư là hình thức biểu hiện cụ thể của việc phân bố dân cư trên bề mặt Trái Đất , bao gồm mạng lưới các điểm dân cư tồn tại trên một lãnh thổ nhất định 
2. Phân loại và đặc điểm 
Dựa vào SGk hãy cho biết căn cứ vào những dấu hiệu cơ bản nào để phân chia các loại hình quần cư ? Có mấy loại hình quần cư ? 
Các dấu hiệu để phân chia các loại hình quần cư : 
 Chức năng của mỗi điểm dân cư . 
Mức độ tập trung dân cư và quy mô dân sô . 
 Kiểu kiến trúc quy hoạch . 
 Các dấu hiệu khác : vị trí địa lý , kinh tế , điều kiện tự nhiên  
Có 2 loại hình quần cư : Quần cư nông thôn và quần cư 
 thành thị . 
Các nhóm làm việc , nghiên cứu SGK, quan sát 2 bức tranh dưới đây và điền vào phiếu học tập rồi cử đại diện lên trình bày . 
Loại hình 
Quần cư nông thôn 
Quần cư thành thị 
Đặc điểm 
Xuất hiện sớm , phân tán trong không gian . 
Hoạt động nông nghiệp là chủ yếu . 
Phát triển các điểm dân cư nông thôn . 
Tập trung dân cư với mật độ cao . 
Hoạt động phi nông nghiệp là chủ yếu . 
Chức năng 
Nông nghiệp(trồng trọt , chăn nuôi , nghề rừng ) 
Phi nông nghiệp ( tiểu thủ công nghiệp ) 
Hỗn hợp ( nông nghiệp + tiểu thủ công nghiệp ). 
Công nghiệp 
Du lịch , dịch vụ , đầu mối giao thông . 
Trung tâm kinh tế , hành chính - chính trị , văn háo , thương mại – dịch vụ 
Một số hình ảnh về nông thôn và thành thị 
III. Đô thị hóa 
1. Đặc điểm 
2. Khái niệm 
3. Ảnh hưởng của đô thị hóa đến sự phát triển kinh tế - xã hội và môi trường . 
Döïa vaøo baûng 24.3 vaø bieåu ñoà döôùi ñaây . Em coù nhaän xeùt gì veà söï thay ñoåi tæ leä daân cö thaønh thò vaø noâng thoân treân theá giôùi trong thôøi kyø 1900- 2005 
 Daân thaønh thò taêng nhanh , daân noâng thoân giaûm nhanh . 
Biểu đồ thể hiện tỉ lệ dân cư thành thị và nông thôn , thời kỳ 1900 - 2005 
1. Đặc điểm 
- Xu hướng tăng nhanh dân thành thị : từ 13,6% năm 1900 đến năm 2005 là 48%. 
- Dân cư tập trung vào các thành phố lớn và cực lớn ( hơn 50 thành phố có số dân trên 5 triệu người ). 
- Phổ biến rộng rãi lối sống thành thị . 
Dựa vào lược đồ dưới đây , em hãy kể tên một số siêu đô thị trên thế giới ? 
Một số quốc gia và vùng lãnh thổ có tỉ lệ dân số đô thị cao trên thế giới 
Mô-na-cô 
Singapo 
Tô-ki-ô 
Xaopaolo 
2. Khái niệm 
Qua những đặc điểm đó , em nào có thể khái niệm thế nào là đô thị hóa ? 
Đô thị hóa là một quá trình kinh tế - xã hội , biểu hiện ở một số đặc điểm như : sự tăng nhanh về số lượng và quy mô các điểm dân cư đô thị , sự phổ biến rộng rãi lối sống thành thị vào nông thôn  
3. Ảnh hưởng của đô thị hóa đến sự phát triển kinh tế - xã hội và môi trường 
Ảnh hưởng tích cực :+ Góp phần đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế , chuyển dịch cơ cấu kinh tế , cơ cấu lao đông .+ Thay đổi sự phân bố dân cư . 
Ảnh hưởng tiêu cực :+ Sự mất cân đối lao động giữa thành thị và nông thôn .+ Nạn thiếu việc làm , nghèo nàn ở thành phố ngày càng tăng . 
 Thiếu hụt lương thực , thiếu việc làm , điều kiện sinh hoạt ngày càng khó khăn , tệ nạn xã hội , ô nhiễm môi trường .. 
Bằng sự hiểu biết của bản thân cộng với SGK em hãy nêu những  ảnh hưởng của đô thị hóa đến phát triển kinh tế - xã hội và môi trường ? 
Ảnh hưởng tiêu cực của quá trình đô thị hóa tới sự phát triển kinh tế-xã hội và môi trường 
Nhân tố quyết định đến sự phân bố dân cư là : 
ĐÁNH GIÁ 
A. Điều kiện tự nhiên 
B. Trình độ phát triển 
của lực lượng sản xuất 
C. Các dòng chuyển cư 
D. Lịch sử khai thác lãnh thổ 
ÑAÙP AÙN: B 
Quần cư thành thị và quần cư nông thôn có sự khác nhau cơ bản về : 
A. Chức năng 
C. Mức độ tập trung dân cư 
B. Phong cảnh kiến trúc 
D. Cả 2 ý A và C 
ÑAÙP AÙN: D 
Các em làm bài tập 3 trong SGK trang 97 
HOẠT ĐỘNG NỐI TIẾP