Bài giảng Địa lí Lớp 10 - Bài 40: Địa lí ngành thương mại (Bản mới)

ĐỊA LÍ 10 
Kiểm tra bài cũ 
Kiểm tra bài thực hành 
Quan sát các hình ảnh sau và cho biết đây là những hình ảnh thuộc ngành nào ? 
Bài 40 
ĐỊA LÍ NGÀNH THƯƠNG MẠI 
BÊN BÁN 
BÊN MUA 
Hàng hoá , dịch vụ được trao đổi 
Vật ngang giá ( tiền , vàng ) 
I - Khái niệm thị trường : 
1. Kh¸i niÖm : 
Quan sát sơ đồ dưới đây , cho biết người bán cung cấp gì cho người mua ? Người mua trao đổi gì lại cho người bán ? 
SƠ ĐỒ ĐƠN GIẢN VỀ HOAT ĐỘNG CỦA THỊ TRƯỜNG 
- Thị trường : là nơi gặp gỡ giữa người bán và người mua 
I- Khái niệm thị trường : 
1. Kh¸i niÖm : 
BÊN BÁN 
BÊN MUA 
THỊ TRƯỜNG 
Thị trường hoạt động được nhờ đâu? 
 Hàng hóa , dịch vụ : là các sản phẩm ( của ngành CN, NN) hoặc các dịch vụ được đem ra trao đổi . 
BÊN BÁN 
BÊN MUA 
Hàng hoá , dịch vụ được trao đổi 
Vật ngang giá ( tiền , vàng ) 
Người ta dùng gì để đo giá trị hàng hóa, dịch vụ? 
- Vật ngang giá ( tiền , vàng ): Là vật để đo giá trị của hàng hóa và dịch vụ 
Đô la Mỹ 
Yên Nhật 
Bảng Anh 
Euro 
Các loại tiền tệ : 
Tại sao người ta không dùng hàng hóa để trao đổi mà lại dùng tiền ? 
Tiền tệ là vật ngang giá chung , có 5 chức năng : 
Tiền : 
Thước đo giá trị . 
Phương tiện lưu thông . 
Phương tiện cất giữ . 
Phương tiện thanh toán . 
Trao đổi quốc tế . 
Thị trường hoạt động được là nhờ sự trao đổi giữa người bán và người mua về những sản phẩm hàng hoá 
và dịch vụ nào đó. 
 Để đo giá trị của hàng hóa và dịch vụ, cần có vật ngang giá. 
- Vật ngang giá hiện nay là tiền, vàng. 
Dùa vµo SGK cho biÕt quy luËt ho¹t ® éng cu¶ thÞ tr­êng ? 
Cung < CÇu 
Cung > cÇu 
Hµng Ýt  gi¸ cao 
Hµng nhiÒu  gi¸ rÎ 
ThÞ 
tr­êng 
bÊt 
 æn 
®Þnh 
ThÞ tr­êng ho¹t ®éng theo quy luËt cung - cÇu 
TiÕp cËn 
thÞ tr­êng 
( Marketting) 
Cung = Cầu 
 ThÞ tr­êng æn ®Þnh 
2. Quy luật hoạt động của thị trường:  
 Thị trường quảng cáo : 
CUNG 
CẦU 
> 
CUNG 
CẦU 
< 
1- Vai trß : 
TM 
TM 
VÝ dô 
II- Ngµnh th­¬ng m¹i 
S¶n 
xuÊt 
 ra 
 c¸c 
 gi ¸ trÞ 
vËt 
 chÊt 
Tiªu 
dïng 
N¶y 
Sinh 
 nhu 
 cÇu 
 míi 
S¶n 
xuÊt 
quy 
m« 
vµ 
 chÊt 
l­îng 
míi 
Tiªu 
dïng 
TM 
TM 
TM 
TM 
  Qua vÝ dô trªn , em h·y ph©n tÝch vai trß cña 
ngµnh th­¬ng m¹i theo s¬ ® å sau ? 
 - Lµ kh©u nèi liÒn gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng 
 - § iÒu tiÕt s¶n xuÊt vµ h­íng dÉn tiªu dïng , t¹o ra tËp qu¸n 
 tiªu dïng míi . 
- Giúp sản xuất mở rộng , phát triển ; thúc đẩy sản xuất hàng hóa . 
- Đối với nhà sản xuất , hoạt động thương mại có tác động từ việc cung ứng nguyên liệu , vật tư máy móc đến việc tiêu thụ sản phẩm . 
- Đối với người tiêu dùng , hoạt động thương mại không những đáp nhu cầu tiêu dùng của họ mà còn có tác dụng tạo ra thị hiếu mới , nhu cầu mới . 
2. Cơ cấu ngành thương mại: 
 Dựa vào SGK cho biết thương mại được chia thành những ngành chính nào ? 
THƯƠNG MẠI 
NGOẠI THƯƠNG 
NỘI THƯƠNG 
Làm niệm vụ trao đổi hàng hóa, dịch vụ trong 1 quốc gia => tạo ra thị trường thống nhất trong nước, thúc đẩy phân công lao động theo lãnh thổ 
Làm nhiệm vụ trao đổi hàng hóa, dịch vụ giữa các quốc gia => tăng nguồn thu ngoại tệ, gắn thị trường trong nước với thị trường thế giới 
Nhóm 1:( Các cặp dãy bàn bên trái ) Ngành nội thương có nhiệm vụ gì? 
Nhóm 2 : ( Các cặp dãy bàn bên phải ) Ngành ngoại thương có nhiệm vụ gì gì? 
Ngoại thương : 
Nội thương : 
3- Cán cân xuất nhập khẩu và cơ cấu xuất nhập khẩu : 
a . Cán cân xuất nhập khẩu : 
Dựa vào SGK em hãy cho biết cán cân xuất nhập khẩu là gì? Khi nào thì gọi là xuất siêu? Khi nào thì gọi là nhập siêu? 
3- Cán cân xuất nhập khẩu và cơ cấu xuất nhập khẩu : 
a . Cán cân xuất nhập khẩu : 
So sánh cán cân xuất nhập khẩu : 
XK 
NK 
L à hiệu số giữa giá trị xuất khẩu (còn gọi là kim ngạch xuất khẩu) và giá trị nhập khẩu (còn gọi là kim ngạch nhập khẩu). 
XK 
NK 
XK 
NK 
XK > NK: Xuất siêu 
XK < NK: Nhập siêu 
XK = NK: Cân bằng 
b- Cơ cấu hàng xuất nhập khẩu: 
- Cơ cấu hàng xuất nhập khẩu: 
+ Xuất: Nguyên liệu chưa qua chế biến, sản phẩm đã qua chế biến. 
+ Nhập: Tư liệu sản xuất và sản phẩm tiêu dùng 
 Có sự khác nhau về cơ cấu hàng xuất nhập khẩu giữa 2 nhóm nước: 
+ Nước phát triển: Xuất khẩu máy công cụ, thiết bị toàn bộ; Nhập khẩu: Khoáng sản, nguyên – nhiên liệu => Chủ yếu là xuất siêu 
+ Nước đang phát triển: Xuất khẩu: Sản phẩm cây CN, khoáng sản, lâm sản; Nhập khẩu: máy công cụ, lương thực – thực phẩm=> Chủ yếu là nhập siêu. 
C ơ cấu hàng hoá xuất khẩu của nhóm nước đang phát triển 
C ơ cấu hàng hoá nhập khẩu của nhóm nước đang phát triển 
Xuất khẩu gạo 
Xuất khẩu cafe 
Nhập khẩu ô tô 
Nhập khẩu linh kiện điện tử 
 Dựa vào SGK, cho biết thị trường thế giới hiện nay có đặc điểm gì ? 
III. ĐẶC ĐIỂM THỊ TRƯỜNG THẾ GIỚI 
- Toàn cầu hóa là xu thế quan trọng nhất . 
Dựa vào hình 40, em có nhận xét gì về tỉ trọng buôn bán hàng hóa trên thế giới ? 
III. ĐẶC ĐIỂM THỊ TRƯỜNG THẾ GIỚI 
- Thị trường thế giới hiện nay là một hệ thống toàn cầu. Trong những năm qua thị trường thế giới có nhiều biến động. 
- Hoạt động buôn bán trên thị trường thế giới tập trung vào các nước tư bản chủ nghĩa phát triển. 
- Các cường quốc về xuất, nhập khẩu chi phối mạnh mẽ nền kinh tế thế giới và đồng tiền của những quốc gia này là những ngoại tệ mạnh trong hệ thống tiền tệ thế giới. 
- Trong cơ cấu hàng xuất nhập khẩu trên thế giới, chiếm tỉ trọng ngày càng cao là các sản phẩm công nghiệp chế biến, các mặt hàng nông sản có xu hướng giảm tỉ trọng. 
Củng cố 
Câu 1: Đặc điểm nào sau đây đúng với hoạt động ngoại thương? 
a. Tạo ra thị trường thống nhất trong nước 
b. Thúc đẩy phân công lao động theo lãnh thổ giữa các vùng 
c. Gắn thị trường trong nước với thị trường thế giới. 
d. Phục vụ nhu cầu tiêu dùng của từng cá nhân trong xã hội 
Câu 2: Cán cân xuất nhập khẩu là ? 
 a. Quan hệ so sánh giữa giá trị hàng xuất khẩu với già trị hàng nhập khẩu . 
 b. Hiệu số giữa kim ngạch xuất khẩu và kim ngạch nhập khẩu . 
 c. Tỉ lệ giữa xuất khẩu và nhập khẩu 
 d. Cả a và b đúng 
Câu 3: Nêu đặc điểm của thị trường thế giới 
- Toàn cầu hóa là xu thế quan trọng nhất.- Khối lượng buôn bán hàng hóa trên thế giới tăng liên tục trong những năm qua. 
- Ba trung tâm buôn bán lớn nhất thế giới là Hoa Kì, Tây Âu, Nhật Bản . 
Củng cố 
Làm bài tập 3 ở SGK: 
A- Tính giá trị xuất khẩu bình quân theo đầu người của các quốc gia trên . 
B- Vẽ biểu đồ hình cột . 
C- Rút ra nhận xét . 
HÖÔÙNG DAÃN TÖÏ HOÏC ÔÛ NHAØ 
Hoïc baøi naém: 
	- Khái niệm thị trường 
	- Vai trò, cơ cấu ngành thương mại 
	- Và đặc điểm thị trường thế giới. 
 Chuaån bò baøi 41, tìm hieåu: 
	 - Môi trường 
	 - Tài nguyên thiên nhiên