Bài giảng Địa lí Lớp 10 - Bài 41: Môi trường và tài nguyên thiên nhiên (Bản đẹp)

 K hái niệm: Tài nguyên thiên nhiên là toàn bộ giá trị vật chất sẵn có trong tự nhiên (nguyên, vật liệu do tự nhiên tạo ra mà loài người có thể khai thác và sử dụng trong sản xuất và đời sống), là những điều kiện cần thiết cho sự tồn tại của xã hội loài người. 
Tài nguyên thiên nhiên 
Nhóm 3 
Phân loại tài nguyên thiên nhiên 
Nguồn năng lượng 
  Phân loại theo công dụng 
  Phân loại theo công dụng 
Phân loại tài nguyên thiên nhiên 
Nguồn đất đai, Nguồn nước 
Tiềm năng du lịch 
  Phân loại theo công dụng 
Phân loại tài nguyên thiên nhiên 
Biển và thủy sản 
Phân loại tài nguyên thiên nhiên 
Các loại khoáng sản 
  Phân loại theo công dụng 
  Phân loại theo công dụng 
Phân loại tài nguyên thiên nhiên 
Nguồn tài nguyên rừng 
Phân loại tài nguyên thiên nhiên 
Phân loại theo khả năng tái sinh 
 Tài nguyên thiên nhiên phong phú đa dạng, song một cách tổng quát có thể phân thành hai loại là tài nguyên hữu hạn và tài nguyên vô hạn. 
 - Tài nguyên hữu hạn là các loại tài nguyên có giới hạn nhất định về trữ lượng và giảm dần do quá trình khai thác, sử dụng của con người. 
 + Tài nguyên không thể tái tạo. 
Vd: các loại khoáng sản 
ì Chì 
Đồng 
ì Titan 
 Khi chúng ta khai thác lên một thùng dầu thì cũng có nghĩa là trữ lượng dầu thế giới bị giảm đi một thùng. Còn nếu như có thể tái tạo thì cũng phải trải qua một quá trình hàng triệu năm . Vì vậy chúng ta cần sử dụng tiết kiệm. 
Phân loại tài nguyên thiên nhiên 
Phân loại theo khả năng tái sinh 
 Tài nguyên thiên nhiên phong phú đa dạng, song một cách tổng quát có thể phân thành hai loại là tài nguyên hữu hạn và tài nguyên vô hạn. 
 - Tài nguyên hữu hạn là các loại tài nguyên có giới hạn nhất định về trữ lượng và giảm dần do quá trình khai thác, sử dụng của con người. 
 + Tài nguyên không thể tái tạo. 
 + Tài nguyên có thể tái tạo . 
 - Nguồn tài nguyên này sau khi khai thác có thể được tái sinh, phục hồi, tiếp tục sinh sôi, nảy nở dưới những tác động tích cực của con người. 
 - Trong suốt lịch sử xã hội loài người, số lượng các loại tài nguyên được bổ sung liên tục. 
Ví dụ 
Nguồn rừng 
Thổ nhưỡng 
Các loài động, thực vật 
 Tuy nhiên, nếu chúng ta khai thác một cách bừa bãi thì cuối cùng nguồn tài nguyên này cũng sẽ bị cạn kiệt nhanh chóng, không thể tái tạo kịp ngay trong thời đại của chúng ta đang sống, một số loài sinh, thực vật sẽ bị tuyệt chủng do chưa kịp tái tạo. 
Phân loại tài nguyên thiên nhiên 
Phân loại theo khả năng tái sinh 
 Tài nguyên thiên nhiên phong phú đa dạng, song một cách tổng quát có thể phân thành hai loại là tài nguyên hữu hạn và tài nguyên vô hạn. 
 - Tài nguyên hữu hạn là các loại tài nguyên có giới hạn nhất định về trữ lượng và giảm dần do quá trình khai thác, sử dụng của con người. 
 + Tài nguyên không thể tái tạo. 
 + Tài nguyên có thể tái tạo. 
 - Tài nguyên vô hạn là các loại tài nguyên có thể tự tái tạo liên tục, không cần đến sự tác động của con người. 
Ví dụ 
 Từ cách phân loại trên, đòi hỏi chúng ta phải xây dựng được các chiến lược khai thác, sử dụng, bảo tồn và phát triển các nguồn tài nguyên thiên nhiên một cách hợp lý, hiệu quả, đảm bảo sự gắn kết chặt chẽ giữa phát triển kinh tế trước mắt, lâu dài với bảo vệ môi trường. 
VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở CÁC NƯỚC ĐANG PHÁT TRIỂN 
- Dân số đông, tăng nhanh. 
- Là khu vực giàu tài nguyên thiên nhiên. 
- Trình độ phát triển kinh tế thấp => TNTN bị khai thác ở mức độ cao. 
- Hậu quả chiến tranh nặng nề 
- Nước ngoài đầu tư vào nhiều => việc khai thác TNTN càng gia tăng. 
Ch¸y má dÇu 
Công nghệ khai khoáng 
ở các nước đang phát triển 
 1.Các nước đang phát triển là nơi tập trung nhiều vấn đề môi trường và phát triển. 
Sống chung v ới rác thải 
VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở CÁC NƯỚC ĐANG PHÁT TRIỂN 
Tình trạng chậm phát triển 
MÔI TRƯỜNG 
BỊ HỦY HOẠI 
NGHIÊM TR Ọ NG 
Thiếu cán bộ 
 khoa học-kĩ thuật 
Gánh 
 nặng 
nợ 
 nước 
 ngoài 
Hậu quả chiến 
tranh, xung đột 
Sức ép dân số 
Nạn đói 
Thiên tai 
Thiếu vốn, 
công nghệ 
VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở CÁC NƯỚC ĐANG PHÁT TRIỂN 
Vận chuyển than 
Khai th¸c dÇu ë Quatar 
 2. Khai thác và chế biến khoáng sản ở các nước đang phát triển. 
 - Khai thác và chế biến khoáng sản là nguồn xuất khẩu chủ yếu để thu ngoại tệ và trả nợ. 
 - Việc khai thác mỏ lớn mà không chú trọng đến biện pháp bảo vệ môi trường => môi trường bị ô nhiễm. 
Luyện thép ở Ấn Độ 
Khai thác thiếc 
VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở CÁC NƯỚC ĐANG PHÁT TRIỂN 
 3. Việc khai thác tài nguyên nông, lâm nghiệp ở các nước đang phát triển. 
Rừng nhiệt đới 
 - Tài nguyên rừng rất phong phú, đặc biệt là khu rừng mưa nhiệt đới. 
 - Việc khai thác rừng diễn ra ở qui mô lớn. 
 - Nến nông nghiệp quảng canh, năng suất thấp, đốt nương làm rẫy, lấy đất canh tác, làm đồng cỏ, chăn thả gia súc. 
Đồi trọc 
 Diện tích rừng giảm, diện tích đất đồi trọc tăng quá trình hoang mạc hóa xảy ra mạnh. 
Hết.