Bài giảng Địa lí Lớp 10 - Bài 9: Tác động của ngoại lực đến địa hình bề mặt Trái Đất (Bản chuẩn kiến thức)

 Bài 11: 
tác đ ộng của ngoại lực 
I/ ngoại lực 
Khái niệm : 
Ngo ại l ực l à nh ững l ực được sinh ra do nguồn năng lượng ở bờn ngoài của vỏ trỏi đất. Như năng lượng của giú, mưa, băng, nước chảy, súng biển..... 
II. T ỏc động của ngoại lực đến địa hỡnh bề mặt trỏi đất 
Các qu á tr ỡ nh : 
1/ Qu á tr ỡ nh phong hoá 
Khái niệm : 
Qu á tr ỡ nh phong hoá bao gồm toàn bộ các qu á tr ỡ nh phá huỷ và làm thay đ ổi các loại đá và khoáng vật dưới tác đ ộng của nhiệt độ , nước , sinh vật . 
+ Phong hoá vật lý 
+ Phong hoá hoá học 
+ Phong hoá sinh vật 
a/ Phong hoá vật lý 
40 C 
0 
30 C 
0 
20 C 
0 
?: Qua h ỡ nh vẽ em hãy nhận xét qu á tr ỡ nh phong hoá vật lý do nguyên nhân chính là g ỡ ? 
- sự thay đ ổi nhiệt độ 
- sự đ óng b ă ng 
a/ Phong hoá vật lý 
40 C 
0 
30 C 
0 
Khái niệm : 
Phong hoá vật lí là sự phá huỷ đá thành nh ữ ng khối vụn có kích thước to nhỏ khác nhau 
Nguyên nhân : 
- Sự thay đ ổi đ ột ngột của nhiệt độ 
- Sự đ óng b ă ng 
a/ Phong hoá vật lý 
?. Tính chất và cấu trúc của đá có ả nh hưởng đ ến cường độ phong hoá vật lý nh ư thế nào ? 
?. Tại sao ở các miền đ ịa cực và hoang mạc phong hoá vật lý lại thể hiện rõ nhất ? 
?. Phong hoá vật lý có làm thay đ ổi thành phần hoá học của đá và sinh vật không ? 
?. Cường độ của qu á tr ỡ nh phong hoá vật lý phụ thuộc vào đ iều kiện g ỡ ? 
- Khí hậu 
- Tính chất và cấu trúc của đá 
B/ Phong hoá hoá học : 
B/ Phong hoá hoá học : 
B/ Phong hoá hoá học : 
Khái niệm : 
Phong hoá hoá học là qu á tr ỡ nh phá huỷ làm biến đ ổi đá và khoáng vật bằng tác đ ộng của các chất khí , nước , nh ữ ng chất khoáng hoà tan trong nước . 
H ỏi : Phong hoá hoá học có làm thay đ ổi thành phần hoá học của đá và khoáng vật không ? 
H ỏi : Tại sao ở các miền khí hậu lạnh , kh ô phong hoá hoá học lại diễn ra yếu ? 
+ Nguyên nhân 
 - Không khí 
 - Nước 
 - Chất khoáng hoà tan 
+ Kết qu ả 
Dạng đ ịa h ỡ nh c ỏc xt ơ 
ễ xi ho ỏ 
 Hydrat ho ỏ 
 H oà tan 
Đỏ bị thay đổi về thành phần hoỏ học 
Vụn bở 
K ết qu ả của phong hoỏ hoỏ học 
Thu ỷ ph õ n 
c/ Phong hoá sinh v ẬT 
Khái niệm : 
s ự t ỏc động của rễ cõy, nấm, vi khuẩn 
Nguy ờ n nh õ n 
Tác đ ộng của rễ cây lên đá 
K ết qu ả c ủa phong ho ỏ sinh v ật 
Ph ỏ hu ỷ v ề c ơ gi ới v à ho ỏ h ọc 
2/ Qu ỏ tr ỡnh x õ m th ực v à m ài m ũn 
a/ X õ m th ực 
- Kh ỏi ni ệm : 
Xõm thực là sự phỏ huỷ cỏc lớp đất đỏ phủ trờn nền mặt  đất được thực hiện do giú , nước chảy , súng biển , băng hà 
- Nguyờn nhõn : 
Giú , nước chảy , súng biển , băng hà 
K ết qu ả : 
N ấm đỏ do tỏc động của giú 
a/ M ài m ũn 
- Kh ỏi ni ệm : 
Mài mũn là quỏ trỡnh xõm thực được sinh ra chủ yếu bởi  tỏc động của nước chảy trờn sườn dốc , súng biển , chuyển  động của băng hà 
- Nguyờn nhõn : 
 Nước chảy trờn sườn dốc , súng biển , chuyển động  băng hà 
K ết qu ả : 
Bờ biển cao ở ễ-xtrõy-lia 
Bờ biển fio ở Nauy 
3/ Qu ỏ tr ỡnh b ồi t ụ 
- Kh ỏi ni ệm : 
 Bồi tụ là quỏ trỡnh tớch luỹ cỏc vật liệu phỏ huỷ 
- Nh õ n t ố : 
+L ắng đọng vật chất 
+Tớch tụ trầm tớch 
K ết qu ả : 
C ồn c ỏt l ưỡi li ềm ở sa m ạc X aha ra 
Hoang m ạc c ỏt v à ốc đảo ở chõu Phi 
T Ổ ng k Ế t 
Nguồn gốc sinh quỏ trỡnh ngoại lực là gỡ ? 
Bức xạ mặt trời