Bài giảng Địa lí Lớp 12 - Bài 11: Thiên nhiên phân hóa đa dạng (Bản đẹp)

Bài 11- tiết 12: 
THIEÂN NHIEÂN PHAÂN HOÙA 
ÑA DAÏNG 
Bạch Mã – 16 0 B 
Hãy nêu những nguyên nhân cơ bản làm cho thiên nhiên nước ta phân hóa đa 
dang? 
- VĨ ĐỘ ĐỊA LÝ 
- ĐỊA HÌNH 
 KHÍ HẬU 
 .. 
Địa ñiểm 
Nhiệt ñộ 
Tb năm 
Lạng Sơn 
21,6 
HaøNội 
23,5 
Vinh 
23,9 
Huế 
25,1 
Qui Nhơn 
26,8 
Nha Trang 
26,3 
TP. HCM 
27,1 
Nhiệt độ tăng dần từ Bắc vào Nam vì càng gần xích đạo 
lượng bức xạ Mặt trời càng lớn. 
- Nhiệt độ giảm dần từ Nam ra Bắc do miền Bắc chịu ảnh 
hưởng của gió mùa Đông bắc . 
? NGUYÊN NHÂN CHỦ YẾU LÀM CHO THIÊN NHIÊN NƯỚC TA PHÂN HÓA THEO CHIỀU 
BẮC – NAM ? 
SỰ PHÂN HÓA KHÍ HẬU LÀ NGUYÊN NHÂN CHÍNH LÀM CHO THIÊN NHIÊN NƯỚC TA PHÂN HÓA THEO CHIỀU 
BẮC – NAM. 
THẢO LUẬN NHANH (2’) 
Dãy 1 : Tìm hiểu 
 đặc điểm phần 
lãnh thổ 
phía Bắc. 
Dãy 2 : Tìm hiểu 
đặc điểm phần 
 lãnhthổ 
 phía Nam. 
1. THIÊN NHIÊN PHÂN HÓA THEO BẮC – NAM. 
- Giới hạn: 
- Khái quát : 
- Khí hậu: 
- Cảnh quan tiêu biểu : 
Tìm hiểu sự phân hóa tự nhiên 
Bắc - Nam theo dàn ý sau: 
Bạch Mã – 16 0 B 
 CÚC PƯƠNG ( NINH BÌNH) 
CAÙT TIEÂN 
T hiên nhiên miền Nam 
T hiên nhiên miền Bắc 
Rừng thưa nhiệt đới khô 
( Rừng Khộp _ Đắklắk ) 
T hiên nhiên miền Nam 
T hiên nhiên miền Bắc 
Phan rang 
Mũi né 
Cao bằng 
Tuyên quang 
Rừng ngập mặn miền Nam 
 Rừng NM miền Bắc 
Cần giờ 
Quảng ninh 
Đông vật miền Nam 
 Động vật miền Bắc 
Ngoaøi ra coøn coù heä sinh thaùi thuoäc kieåu 
 khí haäu aù nhieät vaø oân ñôùi . 
SAPA 
ÑAØ LAÏT 
Phần lãnh thổ phía Nam 
Phần lãnh thổ phía Bắc 
1. THIÊN NHIÊN PHÂN HÓA THEO BẮC – NAM. 
a. Phần lãnh thổ phía Bắc. 
- Giới hạn : Từ dãy Bạch mã trở ra Bắc 
- Khái quát : Thiên nhiên đặc trưng cho vùng khí hậu nhiệt đới ẩm, gió mùa, có 1 mùa đông lạnh. 
- Khí hậu : 
+ Nhiệt độ trung bình năm thấp : từ 20 0 C => 25 0 C 
+ Trong năm có 2 => 3 tháng lạnh, nhiệt độ <18 0 C. 
+ Biên độ nhiệt trung bình năm lớn (10 0 C => 12 0 C . 
+ Cảnh sắc thiên nhiên thay đổi theo mùa ( X - H - T- Đ) 
- Cảnh quan tiêu biểu : 
+ Đới rừng nhiệt đới ẩm gió mùa. 
+ Thành phần loài nhiệt đới chiếm ưu thế 
+ Ngoài ra có các loài á nhiệt và ôn đới 
+Vùng đồng bằng về mùa Đông trồng được rau ôn đới. 
1. THIÊN NHIÊN PHÂN HÓA THEO BẮC – NAM. 
b. Phần lãnh thổ phía Nam. 
- Giới hạn : Từ dãy Bạch mã trở vào Nam 
- Khái quát : Thiên nhiên đặc trưng cho vùng khí hậu cận xích đạo gió mùa, không có mùa đông lạnh. 
- Khí hậu : 
+ Nhiệt độ trung bình năm cao : > 25 0 C 
+ Trong năm không có tháng nào nhiệt độ <20 0 C. 
+ Biên độ nhiệt trung bình năm nhỏ (2 0 C => 4 0 C) . 
+ Phân hóa thành 2 mùa mưa – khô rõ rệt. 
- Cảnh quan tiêu biểu : 
+ Đới rừng cận xích đạo gió mùa. 
+ Thành phần loài nhiệt đới và xích đạo chiếm ưu thế 
+ Có nhiều loài cây chịu hạn , rụng lá vào mùa khô 
+ Phát triển rừng thưa nhiệt đới khô 
GiỚI 
HẠN 
a.Phần lãnh thổ phía Bắc 
Từ dãy Bạch mã trở ra Bắc 
b.Phần lãnh thổ phía Nam 
Từ dãy Bạch mã trở ra Nam 
KHÁI QUÁT 
Thiªn nhiªn ® Æc tr­ng cho vïng khÝ hËu nhiÖt ® íi Èm giã mïa , cã mïa §« ng l¹nh. 
Thiªn nhiªn mang s¾c th¸i cña vïng khÝ hËu cËn xÝch ®¹o giã mïa . 
KHÍ 
HẬU 
- Nhiệt độ Tb n¨m từ 20 -> 20 0 C. 
- Trong năm Cã 2 =>3 th¸ng l¹nh nhiệt độ < 18 0 C. 
 Biªn ®é nhiÖt Tb n¨m lín ( 10 =>12 0 C ) 
- C ó 4 mùa ( X – H –T – Đ ). 
- Nhiệt độ Tb n¨m > 25 0 C. 
- Kh«ng cã th¸ng nµo < 20 0 C. 
Biªn ®é nhiÖt Tb n¨m nhá 
 ( 2 => 4 0 C ). 
- Ph©n ho¸ 2 mïa m­a - kh « râ rÖt . 
CẢNH 
QUAN 
TIÊU 
BIỂU 
- § íi rõng N§ giã mïa 
- Thµnh phÇn loµi nhiệt đới chiÕm ­u thÕ . 
- Xuất hiện c¸c loµi ¸ nhiệt vµ «n ® íi . 
- § . bằng trång ®­ îc rau «n ®íi. 
- § íi rõng cËn X§ giã mïa . 
- §TV thuéc vïng X§ vµ N§. 
- Có nhiều loại cây chịu hạn , rụng lá vào mùa khô . 
- Phát triển rừng thưa nhiệt đới khô . 
2. Thiên nhiên phân hóa theo chiều Đông – Tây . 
 Thiên nhiên có sự thay đổi rõ rệt -> ph©n ho¸ 
 thµnh 3 d¶i : 
	 - Vïng biÓn vµ thÒm lôc ® Þa . 
	 - Vïng ® ång b»ng ven biÓn . 
	 - Vïng ® åi nói . 
H ãy theo dâi c¸c tranh ¶nh, b¶n ®å, 
kÕt hîp víi SGK vµ kiÕn thøc ®· häc. 
T×m hiÓu ® Æc ® iÓm của mçi vïng : 
a. Vùng ven biển và thềm lục địa 
2. Thiên nhiên phân hóa theo chiều Đông – Tây . 
 ÑB ven bieån Trung Boä : Ñoài nuùi lan ra saùt bieån ñoàng baèng heïp ngang , bôø bieån khuùc khuyuû theàm luïc ñòa thu heïp , tieáp giaùp vôùi caùc vònh nöôùc saâu . 
 Vịnh hạ long 
VỊNH ĐÀ NẴNG 
VỊNH NHA TRANG 
Caùc daïng ñòa hình boài tuï , maøi moøn xen keõ , caùc coàn caùt , ñaàm phaù  khaù phoå bieán, laø heä quaû cuûa söï taùc ñoäng vaø keát hôïp chaët cheõ giöõa bieån vaø vuøng ñoài nuùi phía taây . 
Vách biển mài mòn 
Cồn cát 
a. Vuøng bieån vaø theàm luïc ñòa : 
 - Dieän tích ~ 1 trieäu km2.  
 Ñoä roäng - heïp , noâng - saâu cuûa bieån vaø theàm luïc ñòa, tuyø thuoäc vaøo caùc vuøng ñoàng baèng vaø ñoài nuùi keà beân . 
 + Thềm lục địa phía Bắc và Nam đáy nông, mở rộng, có nhiều đảo ven bờ. 
+ Duyên hải miền Trung thềm lục địa thu hẹp, tiếp giáp vùng biển nước sâu. 
- Khí haäu mang tính chaát nhieät ñôùi aåm gioù muøa,thieân nhieân ña daïng , giaøu coù . 
a. Vuøng bieån vaø theàm luïc ñòa : 
 - Dieän tích ~ 1 trieäu km2.  
 Ñoä roäng - heïp , noâng - saâu cuûa bieån vaø theàm luïc ñòa, tuyø thuoäc vaøo caùc vuøng ñoàng baèng vaø ñoài nuùi keà beân . + Thềm lục địa phía Bắc và Nam đáy nông, mở rộng, có nhiều đảo ven bờ. 
+ Duyên hải miền Trung thềm lục địa thu hẹp, tiếp giáp vùng biển nước sâu. 
- Khí haäu mang tính chaát nhieät ñôùi aåm gioù muøa,thieân nhieân ña daïng , giaøu coù . 
- Caùc doøng haûi löu ñoåi chiều theo höôùng gioù muøa . 
b. Vùng đồng bằng ven biển: 
ÑBSH vaø ÑBSCL dieän tích roäng vôùi caùc baõi trieàu thaáp phaúng , thieân nhieân truø phuù . 
ÑB soâng Hoàng 
ĐB sông Cửu Long 
Bãi triều thấp phẳng 
ĐB Thanh – Nghệ tĩnh 
b/ Vïng ® ång b»ng ven biÓn : 
-Thiªn nhiªn thay ® æi tuú n¬i , thÓ hiÖn mèi quan hÖ chÆt chÏ víi d ải ® åi , nói phÝa T©y vµ vïng biÓn phÝa §« ng. 
+ Đồng bằng Bắc bộ và Nam bộ rộng, thềm lục địa nông, bãi triều thấp phẳng. 
+ Duyên hải miền Trung nhỏ hẹp, bị chia cắt thành những đồng bằng nhỏ 
c. Vùng đồi núi: 
Vïng nói §« ng B¾c mang s¾c th¸i của vùng cËn nhiÖt ® íi giã mïa .  
Vïng nói thÊp phÝa Nam T©y B¾c cã c¶nh quan nhiÖt ® íi Èm giã mïa . 
Cao bằng 
Lạng sơn 
Hòa bình 
Ninh bình 
Vïng nói cao T©y B¾c cã c¶nh quan gièng nh ­ vïng «n ® íi . 
SA PA 
Hoa thiết sam 
Hoa đỗ quyên đỏ trên độ cao 2.900m 
Thiªn nhiªn §« ng vµ T©y d·y Tr­êng S¬n cã 
sù ph©n ho¸ ® èi lËp : Khi §« ng Tr­êng S¬n m­a 
, ẩm , thì T©y Nguyªn lại kh « h¹n vµ ng­îc l¹i. 
ĐÔNG 
TÂY 
	 Th¸ng VIII - I 
- §« ng Tr­êng S¬n : m­a, do ® Þa h×nh vu«ng gãc víi h­íng của gió mïa §« ng B¾c, giã tÝn phong BBC ®i qua biển , kết hợp với d¶i héi tô nhiÖt ®íi tạo thành áp thấp NĐ. 
- T©y Tr­êng S¬n : kh«, do n»m ë s­ên khuÊt gió . 
	 Th¸ng V - VII 
- T©y Tr­êng S¬n : m­a, do giã mùa T©y Nam tõ B¾c ¢§D thổi lên . 
- §« ng Tr­êng S¬n : khô, do cã hiÖu øng Ph¬n kh « nãng . 
c.Vuøng ñoài nuùi : 
Nguyeân nhaân chuû yeáu laøm cho thieân nhieân 
phaân hoùa theo chieàu Ñoâng – Taây 
ôû vuøng ñoài nuùi ? 
- Söï phaân hoaù thieân nhieân theo höôùng Ñoâng – Taây raát phöùc taïp , chuû yeáu do taùc ñoäng cuûa gioù muøa vaø höôùng cuûa caùc daõy nuùi . 
+ Vùng núi Đông bắc có mùa Đông đến sớm. 
+ Vùng núi Tây bắc có mùa Đông lạnh , ngắn, khí hậu phân hóa theo độ cao. 
+ Khi đông Trường sơn mưa thì Tây nguyên là mùa khô, và ngược lại. 
BÀI TẬP CỦNG CỐ  M ét sè chØ sè vÒ nhiÖt ®é cña Hµ Néi vµ TP HCM ( 0 C). 
§ Þa ® iÓm 
0 t Tb n¨m 
0 t T b 
th¸ng l¹nh 
0 t Tb 
 th¸ng nãng 
Biªn ®é 0 t Tb n¨m 
0 t tèi thÊp tuyÖt ® èi 
0 t tèi cao tuyÖt ® èi 
Biªn ®é 0 t tuyÖt ® èi 
Hµ Néi 
(21 0 01’B) 
23,5 
16,4 
( th¸ng I) 
28,9 
( th¸ng VII) 
12,5 
2,7 
42,8 
40,1 
TP HCM 
(10 0 47’B) 
27,1 
25,8 
( th¸ng XII) 
28,9 
( th¸ng IV) 
3,1 
13,8 
40,0 
26,2 
 KÕt hîp víi biÓu ®å ë SGK, h·y nhËn xÐt vµ so s¸nh chÕ ®é nhiÖt , chÕ ®é ẩm cña 2 ® Þa ® iÓm trªn 
Qua bảng số liệu ta thấy : 
Qua bảng só iệu ta thấy : 
- Chế độ nh 
Qua bảng số liệu ta thấy : 
* Khu vực Hà nội 
 Chế độ nhiệt : 
+ Nhiệt độ trung bình năm thấp: 23,5độ c. 
+ Có mùa đông lạnh : nhiệt độ tb tháng 1 < 18 độ c. 
+ Biên độ nhiệt trung bình năm cao : 12,5 độ c. 
+ Biên độ nhiệt tuyệt đối, cao nhất : 40,1 độ c. 
Chế độ ẩm: 
+ Không quá khô,mùa mưa tập trung vào mùa hạ, đạt 318 mm / tháng. 
Qua bảng số liệu ta thấy : 
Qua bảng só iệu ta thấy : 
- Chế độ nh 
Qua bảng số liệu ta thấy : 
* Khu vực thành phố Hồ Chí Minh 
 Chế độ nhiệt: 
+ Nhiệt độ trung bình năm cao : 27,1 độ c. 
+ Không có mùa đông lạnh : nhiệt độ tb tháng 1: 25,8độ c 
+ Biên độ nhiệt trung bình năm thấp : 3,1 độ c. 
+ Biên độ nhiệt tuyệt đối , thấp nhất : 26,2 độ c. 
Chế độ ẩm: 
+ Có mùa khô rõ rệt , có 3 tháng hạn trong năm, lượng mưa < 15 mm/ tháng. 
Nguyên nhân nào dẫn đến sự 
khác biệt về chế độ nhiệt 
và chế độ ẩm giữa 2 
địa điểm trên? 
Nguyên nhân : 
- Miền nam nằm ở vĩ độ thấp, góc nhập xạ lớn, lượng bức xạ mặt trời lớn 
 Miền Bắc do ảnh hưởng của gió mùa Đông bắc, nên về mùa Đông nhiệt độ hạ thấp 
Good bye !