Bài giảng Địa lí Lớp 12 - Bài 12, Phần 2: Thiên nhiên phân hóa đa dạng

Thiên nhiên phân hóa đa dạng (TT) 
Tiết 13 
Bài 12: THIÊN NHIÊN PHÂN HÓA ĐA DẠNG (TT) 
Thiên nhiên 
phân hóa 
đa dạng 
Thiên nhiên phân hóa theo Bắc -Nam 
Thiên nhiên phân hóa theo Đông - Tây 
Thiên nhiên phân hóa theo độ cao 
Nguyên nhân tạo nên sự phân hóa thiên nhiên theo độ cao ? 
Do thay đổi khí hậu theo độ cao 
Thiên nhiên vùng đồi núi 
Thiên nhiên vùng đồng bằng 
Sự phân hóa theo độ cao ở nước ta biểu hiện ở các thành phần tự nhiên nào? 
Sinh vật và đất 
Tiết 13: 
 Bài 12: THIÊN NHIÊN PHÂN HÓA ĐA DẠNG (TT) 
3. Thiên nhiên phân hóa theo đai cao 
a. Đai nhiệt đới gió mùa 
b. Đai cận nhiệt đới gió mùa trên núi 
c. Đai ôn đới gió màu trên núi 
 Nhóm 1,2 : Tìm hiểu đặc điểm thiên hiên của 
 “Đai nhiệt đới gió mùa” 
Nhóm 3,4 : Tìm hiểu đặc điểm thiên hiên của 
 “Đai cận nhiệt đới gió mùa trên núi” 
Nhóm 5,6 : Tìm hiểu đặc điểm thiên hiên của 
 “Đai ôn đới gió mùa trên núi” 
-------------------------- 
 Tìm hiểu các đặc điểm sau : 
 - Độ cao - Khí hậu 
 - Đất - Các hệ sinh thái 
Đặc điểm 
Độ cao 
- Dưới 900 -1000m (miền Nam) 
- Dưới 600 -700m (miền Bắc) 
Khí hậu 
- Nhiệt đới, mùa hạ nóng (t 0 Tb tháng >25 0 C), độ ẩm thay đổi tùy nơi: từ khô đến ẩm 
Đất 
-Nhóm đất phù sa (gần 24%): Phù sa ngọt, đất phèn, mặn, cát... 
- Nhóm đất Feralit (60%) : feralit đỏ vàng, feralit đỏ nâu 
Hệ sinh thái 
Rừng nhiệt đới ẩm lá rộng thường xanh. Cấu trúc nhiều tầng 
Hệ sinh thái rừng nhiệt đới gió mùa: rừng thường xanh, rừng nửa rụng lá, rừng thưa nhiệt đới khô 
 Giới động vật nhiệt đới đa dạng 
a. Đai nhiệt đới gió mùa 
Rừng nhiệt đới ẩm lá rộng thường xanh hình thành ở những nơi có điều kiện như thế nào? 
Đặc điểm 
Độ cao 
Từ 600 – 700m  2.600m (miền Bắc) 
- Từ 900 – 1000m  2.600m (miền Nam) 
Khí hậu 
Mát mẻ, không có tháng nào nhiệt độ trên 25 o C 
- Mưa nhiều hơn, độ ẩm tăng. 
Đất 
 Đất feralit cao mùn (ở độ cao 600m -1.700 m) 
- Đất mùn (ở độ cao trên 1.600m – 1.700m) 
Hệ sinh thái 
Rừng nhiệt đới lá rộng và lá kim. Xuất hiện các loài chim thú cận nhiệt phương Bắc. 
 Ở độ cao > 1.600m – 1.700m hình thành đất mùn, chỉ có rêu , địa y. Các loài cây ôn đới, các loài chim di cư. 
b. Đai cận nhiệt đới gió mùa trên núi 
Đặc điểm 
Độ cao 
Từ 2.600m trở lên (chỉ có ờ Hoàng Liên Sơn) 
Khí hậu 
- Có tính chất khí hậu ôn đới, quanh năm nhiệt độ dưới 15 0 C. Mùa đông xuống dưới 5 0 C 
Đất 
- Đất mùn thô 
Hệ sinh thái 
Các loài thực vật ôn đới như đỗ quyên, lãnh sam, thiết sam. 
c. Đới ôn đới gió mùa trên núi 
Vooc 
Đỗ quyên 
Đai – độ cao 
Đặc điểm khí hậu 
Các loại đất chính 
Các hệ sinh thái chính 
a. Đai nhiệt đới gió mùa 
Dưới 600 – 700m (miền Bắc) 
Dưới 900 -1000m (miền Nam) 
Nhiệt đới biểu hiện rõ rệt , mùa hạ nóng , nhiệt độ Tb tháng >25 0 C 
+ Nhóm đất phù sa (24%): phù sa ngọt, đất phèn, đất mặn, đất cát 
+ Nhóm đất feralit (60%): feralit đỏ vàng và feralit đỏ nâu 
-Rừng nhiệt đới ẩm lá rộng thường xanh , Cấu trúc nhiều tầng 
- Hệ sinh thái rừng nhiệt đới gió mùa: rừng thường xanh , rừng nửa rụng lá, rừng thưa nhiệt đới khô . 
b. Đai cận nhiệt đới gió mùa trên núi 
 từ 600 – 700 m →2.600 m ( miền Bắc ) và từ 900 – 1000m →2600m ( miền Nam). 
Mát mẻ , nhiệt độ <25 o C, mưa nhiều hơn , độ ẩm tăng. 
Feralit có mùn (600-700 đến 1600-1700), đất mùn (>1600-1700): 
Rừng cận nhiệt đới lá rộng và lá kim , rêu , địa y. Các loại chim thú cận nhiệt đới phương Bắc , các loài ôn đới , các loài chim di cư 
c. Đai ôn đới gió mùa trên núi 
- Độ cao : từ 2.600 m trở lên ( chỉ có ở miền Bắc ). 
Khí hậu ôn đới , quanh năm nhiệt độ dưới 15 o C, mùa đông xuống dưới 5 o C. 
Chủ yếu là đất mùn thô . 
Các loài thực vật ôn đới như Đỗ quyên , Lãnh sam , Thiết sam . 
Quan sát bản đồ hãy xác định phạm vi 3 miền địa lý 
- MB và ĐBBB: ranh giới phía tây - tây nam của miền dọc theo tả ngạn sông Hồng và rìa phía tây, tây nam của đồng bằng Bắc Bộ 
Miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ : Từ hữu ngạn sông Hồng đến dãy Bạch Mã 
Miền Nam Trung Bộ và Nam bộ : Từ dãy bạch mã trờ vào phía Nam 
4. Các miền tự nhiên 
Quan sát luợc đồ hãy trình bày đặc điểm địa hình, khí hậu của miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ 
4. Các miền tự nhiên 
a. Miền bắc và Đông bắc bắc bộ 
- Ranh giới phía tây - tây nam của miền dọc theo tả ngạn sông Hồng và rìa phía tây, tây nam của đồng bằng Bắc Bộ 
 Đồi núi thấp chiếm ưu thế. Hướng vòng cung (4 cánh cung). Đồng bằng mở rộng. 
- Địa hình bờ biển đa dạng: thắp phẳng, nhiều vịnh, đảo, quần đảo 
- Khoáng sản: than,sắt, thiết, vonfram, vật liệu xây dựng, bể khí 
Kể tên các khoáng sản trong miền ? 
Khí hậu: gió mùa Đông Bắc tạo nên 1 mùa đông lạnh đai cao cận nhiệt đới hạ thấp, nhiều laòi thực vật phuơng Bắc. Cảnh quan thay đổi theo mùa 
Địa hình của miền có ảnh hưởng như thế nào tới khí hậu của của miền Bắc và Đông Bắc bắc Bộ ? 
Hướng núi vòng cung mở rộng về phía bắc và đông tạo điều kiện cho gió mùa đông bắc hoạt động mạnh. Miền có 1 mùa đông lạnh 
Hãy nêu ảnh hưởng của khí hậu có mùa đông lạnh tới thổ nhưỡng - sinh vật trong miền ? 
 Đai cận nhiệt đới hạ thấp 
 Rừng có các loài cây á nhiệt đới và và thực vật phương Bắc. 
Đảo Bạch Long Vĩ: núi nhỏ dài 3km, đỉnh cao nhất 615m, diện tích 4km 2 . Là đảo anh hùng trong kháng chiến chống Mỹ 
 Đảo BẠCH LONG VĨ 
b. Miền Tây Bắc và Bắc Trung bộ 
- Ranh giới: từ hữu ngạn sông Hồng tới dãy Bạch Mã (vĩ tuyến 16 0 B) 
_ Núi trung bình và núi cao chiếm ưu thế. Hướng TB - ĐN. Nhiều bề mặt sơn nguyên, cao nguyên, lòng chảo. Đồng bằng nhỏ hẹp. Nhiều cồn cát, bãi tắm đẹp  Đủ 3 đai cao. 
- Khí hậu: gió mùa ĐB suy yếu, ở vùng thấp số tháng lạnh < 2 tháng. 
Bắc Trung Bộ có gió phơn, bão mạnh 
Kể tên các khoáng sản trong miền? 
- Khoáng sản: thiếc, sắt, crôm, titan, vật liệu xây dựng 
Quan sát luợc đồ hãy trình bày đặc điểm địa hình, khí hậu của miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ 
Vì sao gió mùa Đông Bắc suy yếu ở miền Tây Băc và Bắc Trung Bộ 
Địa hình núi cao có hướng tây bắc – đông nam của miền TB và BTB đã cản trở làm cho gió mùa Đông Bắc biến tính và suy yếu khi vượt các dãy núi cao 
Địa hình núi trung bình và núi cao chiếm ưu thế ảnh hưởng như thế nào đến thổ nhưỡng và sinh vật trong miền ? 
Có đủ 3 đai cao: đai nhiệt đới gió mùa, đai cận nhiệt đới gió mùa, đai ôn đới > 2.600m 
- Nhiều thành phần loài của cả 3 luồng di cư 
Kể tên các khoáng sản trong miền? 
c. Miền nam Trung Bộ và Nam bộ 
- Giới hạn từ dãy Bạch Mã (vĩ tuyến 16 o B) trở vào Nam 
Quan sát luợc đồ hãy trình bày đặc điểm địa hình, khí hậu của miền Nam Trung Bộ và nam Bộ 
 Địa hình : các khối núi cổ, các sơn nguyên bóc mòn, các cao nguyên badan. Địa hình giữa sườn Đông và sờn Tây Trường sơn có sự tương phản 
 Đồng bằng châu thổ thấp phẳng, đồng bằng ven biển nhỏ hẹp 
 Bờ biển khúc khuỷu, nhiều vịnh 
- Khí hậu : cận xích đạo gió mùa. Phân 2 mùa mưa và khô rõ rệt thực vật nhiệt đới, xích đạo chiếm ưu thế 
- Khoáng sản: dầu khí, bô xít. 
Nhóm 1: Tìm hiểu về thế mạnh của miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ 
Nhóm 2: Tìm hiểu về hạn chế của miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ 
Nhóm 3: Tìm hiểu về thế mạnh của miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ 
Nhóm 4: Tìm hiểu về thế hạn chế của miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ 
Nhóm 5: Tìm hiểu về thế mạnh của miền Nam Trung Bộ và Nam Bộ 
Nhóm 6: Tìm hiểu về hạn chế của miền Nam Trung Bộ và Nam Bộ 
Tìm hiểu các thế mạnh về tài nguyên và hạn chế đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của mỗi miền 
Miền 
Thế mạnh về tài nguyên 
Hạn chế 
Miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ 
-các hệ thống sông lớn, đồng bằng mở rộng  NN 
- Địa hình biên đa dạng:  kinh tế biển về nhiều mặt. Khí hậu có mùa đông lạnh trồng các loài cây á nhiệt đới và ôn đới 
 Tài nguyên khoáng sản giàu có 
- Khí hậu, thời tiết không ổn định 
- Dòng chảy sông ngòi bất thường. 
Miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ 
- Sơn nguyên, cao nguyên, nhiều lòng chảo  chăn nuôi đại gia súc, trồng cây công nghiệp, nông – lâm kết hợp 
Nhiều cồn cát, đầm phá, bãi tắm đẹp du lịch biển, xây dựng cảng biển 
 - Rừng còn tương đối nhiều, khoáng sản một số có trữ lượng lớn  lâm nghiệp, công nghiệp 
Bão lũ, trượt lỡ đất, hạn hán, 
- Dải đồng bằng thu hẹp 
Miền Nam Trung Bộ và Nam Bộ 
Bề mặt cao nguyên badan, đồng bằng châu thổ, đồng bằng ven biển 
- Nhiều vịnh biển  xây dựng cảng biển 
Khí hậu cận xích đạo rừng cây họ dầu, thú lớn. Nhiều loài động vật tiêu biểu của vùng ven biển nhiệt đới. Giàu thủy hải sản 
 Dầu khí có trữ lượng lớn 
Xói mòn, rửa trôi ở vùng đồi núi. Ngập lụt trên diện rộng ở đồng bằng Nam bộ 
 Mùa khô thiếu nước 
Tiết 13: Bài 12: THIÊN NHIÊN PHÂN HÓA ĐA DẠNG (TT) 
3. Thiên nhiên phân hóa theo đai cao 
 a. Đai nhiệt đới gió mùa 
 b. Đai cận nhiệt đới gió màu trên núi 
 c. Đai ôn đới gió mùa trên núi 
4. Các miền tự nhiên 
 a. Miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ 
 b. Miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ 
 c. Nam Trung Bộ và Nam bộ 
Do thay đổi khí hậu theo độ cao 
- Sự phân hóa theo độ cao ở nước ta biểu hiện ở các thành phần Đất và Sinh Vật 
Do sự khác nhau về cấu trúc địa hình, chế độ khí hậu chi phối sự khác nhau về thủy văn, lớp phủ thổ nhưỡng và sinh vật 
 Về nhà học kỹ bài: 
Sự phân hóa thiên nhiên theo đai cao (đặc điểm 3 đai cao) 
- Đặc điểm của 3 miền tự nhiên (địa hình, khí hậu, khoáng sản) 
Thế mạnh và hạn chế của mỗi miền 
 Chuẩn bị bài: Thực Hành 
Đọc trước bài và xác định vị trí các dãy núi, đỉnh núi, dòng sông trên Átlat Đại lý tự nhiên Việt Nam