Bài giảng Địa lí Lớp 12 - Bài 14: Sử dụng và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên - Nguyễn Thu Hằng

ộ che phủ giảm. 
+ Giai đoạn 1983 – 2005: 
Tổng diện tích rừng tăng  độ che phủ tăng (nhưng vẫn thấp hơn so với năm 1943) 
Tổng diện tích rừng tăng song chất lượng rừng nước ta hiện nay như thế nào? 
- Suy giảm đáng kể về chất lượng 
Những năm gần đây tổng diện tích rừng đang tăng dần lên nhưng tài nguyên rừng vẫn bị suy thoái vì chất lượng rừng chưa thể phục hồi. 
VD: Năm 1943 rừng giàu chiếm (70 % S rừng ) thì nay rừng nghèo và rừng phục hồi chiếm 70 %. 
Dựa vào Át lát địa lí Việt Nam trang lâm nghiệp và thủy sản, Em hãy nhận xét về tỉ lệ diện tích rừng so với diện tích toàn tỉnh của nước ta? 
Hà Giang 
Đắc Lắc 
Rừng VN bị suy thoái nghiêm trọng 
Quảng Bình 
Lạng Sơn 
Mất rừng do khai thác quá mức và xây dựng các công trình 
Hậu quả của việc mất rừng 
Lở đất 
Xói mòn 
Lũ quét 
HiÖn nay ë T ây Nguyên h¬n 70.000 ha cµ phª cã nguy c¬ bÞ chÕt kh « 
 * Ý nghĩa của tài nguyên rừng: 
 - Ý nghĩa KT: Cung cấp gỗ, củi, dược liệu phát triển du lịch sinh thái. 
 - Ý nghĩa môi trường: Chống sói mòn đất, hạn chế lũ lụt, cân bằng sinh thái ...( Nâng độ che phủ của cả nước hiện tại từ gần 40% lên đến 45- 50%, vùng núi dốc 70 -80%) 
Tài nguyên rừng có những ý nghĩa gì ? Để giữ cân bằng sinh thái MT cần nâng cao độ che phủ là bao nhiêu ? 
Nêu các biện pháp bảo vệ tài nguyên rừng ? 
Chiến lược trồng 5 triệu ha rừng 
 * Biện pháp: 
 - Đối rừng phòng hộ: Có kế hoạch biện pháp bảo vệ nuôi dưỡng rừng hiện có, trồng rừng trên đất trống đồi núi trọc 
 - Đối với rừng đặc dụng: Bảo vệ cảnh quan, đa dạng về sinh vật của các vườn quốc gia và khu bảo tồn thiên nhiên. 
 - Đối với rừng SX : Phát triển diện tích, chất lượng rừng, duy trì và phát triển hoàn cảnh rừng, độ phì và chất lượng đất rừng. 
 - Triển khai luật bảo vệ và phát triển rừng. Phấn đấu trồng được 5 triệu ha rừng vào năm 2010. 
b. Đa dạng sinh học 
 - Khái niệm: Đa dạng sinh học là sự đa dạng về số lượng thành phần loài, các kiểu hệ sinh thái và nguồn gen. 
Dựa vào khái niệm và các hình ảnh sau, 
 Em hãy nêu nhận xét về đa dạng sinh học ở 
nước ta? 
Thạch tùng răng cưa 
 Việt Nam là một trong những nước giầu cây thuốc, là cây dược liệu cực hiếm trên TG có khả năng chữa bệnh teo não , bệnh mất trí nhớ . 
Cây tre , cây hoa 
Voi 
Báo hoa 
Bò xám 
Chim 
Tắc kè beo - Cát Bà 
Rắn hổ mang 
Sếu đầu đỏ 
Công 
Cá thu 
Ếch xanh 
Việt Nam được công nhận là một trong 15 nước có ĐDSH cao trên Thế giới 
Hệ thực vật Việt Nam rất phong phú , phần lớn các loài có ở miền núi  - 11.373 loài thực vật bậc cao  - 2.393 loài thực vật bậc thấp  - 2.000 cây lấy gỗ  - 3.000 cây làm thuốc ; - 100 loài tre , nứa ; - 50 loài song mây . Dự kiến có khoảng 20.000 loài thực vật bậc cao có mặt ở Việt Nam. 
Hệ động vật VN cũng rất đa dạng , phần lớn các loài sinh sống ở miền núi . - 300 loài thú  - 830 loài chim  - 296 loài bò sát  - 162 loài ếch nhái  - 550 loài cá nước ngọt 
 - 2000 loài cá nước mặn 
 - Hàng chục ngàn loài động vật không xương sống ở cạn và ở nước . - Hệ động vật VN có nhiều loài quý , hầu hết ở miền núi . 
Cá 
- 
- 
29 
62 
100 
Trong đó số lượng loài có nguy cơ tuyệt chủng 
90 
62 
57 
96 
500 
Số lượng loài bị mất dần 
2000 
550 
400 
830 
300 
14500 
Số lượng loài đã biết 
Nước mặn 
Nước ngọt 
Bò sát lưỡng cư 
Chim 
Thú 
Thực vật 
Số lượng loài 
Bảng 14.2. Sự đa dạng thành phần loài và sự suy giảm số lượng loài thực vật , động vật 
Hãy rút ra nhận xét sự suy giảm số lượng 
loài thực vật, động vật của nước ta? 
Sinh vật tự nhiên nước ta có tính đa dạng cao 
+ thể hiện ở số lượng thành phần loài, 
+ các kiểu hệ sinh thái và nguồn gen quý hiếm 
- Suy giảm đa dạng sinh học 
 + Thể hiện ở số lượng loài thực vật và động vật đang bị suy giảm nghiêm trọng. 
 + Nhiều loài có nguy cơ tuyệt chủng (Sao La, Vo ọc, Hổ, Tê giác...) 
Sao la 
Thuỷ tùng 
Theo cục bảo vệ môi trường cho biết đa dạng sinh học chỉ còn những nơi núi cao hiểm trở con người không thể tới được . Sách đỏ cho thấy tình trạng lo ngại về sự giảm sút TN động , thực vật của nước ta ngoài việc số lượng loài bị đe doạ đang tăng lên đáng kể mức độ bị đe doạ ở cấp cao cũng tăng lên 1992-1996 nhiều loài mới ở hạng nguy cấp nay đã tuyệt chủng hoàn toàn  1số xếp thứ tự sẽ nguy cấp đã chuyển sang nguy cấp và rất nguy cấp . 
H ổ 
Rùa biển 
Lan lài 
Vọoc ngũ sắc-Bạch Mã 
Khai thác gỗ , vớt gỗ sau cơn bão số 9, cháy rừng U Minh. 
Nguyên nhân nào đã làm suy giảm số lượng loài động , thực vật tự nhiên ? 
Ô nhiễm môi trường nước và khai thác quá mức tài nguyên 
- Nguyên nhân 
+ Khai thác quá mức làm thu hẹp diện tích rừng tự nhiên, đồng thời làm nghèo tính đa dạng của sinh vật. 
+ Săn bắn trái phép 
+ Ô nhiễm môi trường đặc biệt là môi trường nước. 
Những biện pháp bảo vệ sự đa dạng sinh vật ở nước ta là gì ? Em đã có hình thức nào để bảo vệ và tái tạo tài nguyên sinh vật ở địa phương ? 
- Biện pháp 
+ Xây dựng và mở rộng hệ thống vườn quốc gia và các khu bảo tồn thiên nhiên. 
+ Ban hành cuốn “Sách đỏ Việt Nam,, 
+ Quy định khai thác về gỗ, săn bắn động vật, đánh bắt thuỷ sản. 
Hình ảnh vườn quốc gia và khu dự trữ sinh quyển ở Việt Nam 
2. Sử dụng và bảo vệ tài nguyên đất 
a. Hiện trạng sử dụng tài nguyên đất 
Hiện trạng sử dụng tài nguyên đất năm 2005 
Loại đất sử dụng 
Diện tích (nghìn ha) 
Cơ cấu 
(%) 
Tổng số 
33121,2 
100 
Đất nông nghiệp 
9412,2 
28,4 
Đất lâm nghiệp 
14437,3 
43,6 
Đất chuyên dùng, đất ở 
2003,7 
6,0 
Đất khác 
7268,0 
22,0 
2. Sử dụng và bảo vệ tài nguyên đất 
a. Hiện trạng sử dụng tài nguyên đất (2005) 
- Đất có rừng: 12,7 triệu ha 
- Diện tích đất nông nghiệp 9,3 triệu ha, bình quân đất nông nghiệp / người 0,1 ha là thấp. 
- Đất chưa sử dụng 5,35 triệu ha (đồng bằng chỉ có khoảng 350 nghìn ha ) 
Đô thị hoá một phần đất nông nghiệp chuyển thành đất nhà ở 
Đất nông nghiệp một phần chuyển dần thành khu công nghiệp 
Thoái hoá đất ở miền núi 
Sa mạc hoá ở Bình Thuận 
Hiện nay: 
 - Diện tích đất hoang, đồi trọc đang giảm mạnh. 
 -Diện tích đất đai suy thoái còn rất lớn. Hiện có 9,3 triệu ha đất bị đe doạ hoang mạc hoá (chiếm khoảng 28% diện tích đất đai). 
Tài nguyên đất đang bị suy thoái: 
 Đất bị xói mòn,, bạc mầu,, rửa trôi, nhiễm mặn, phèn, đá ong hoá 
Nêu các biểu hiện suy thoái tài nguyên đất ở nước ta ? Nguyên nhân của hiện tượng này là gì ? 
b. Nguyên nhân: 
 - Phá rừng 
 - Ô nhiễm môi trường: Do chất độc hoá học, thuốc trừ sâu, nước thải CN chứa chất độc hại, chất bẩn chứa nhiều vi khuẩn 
Quan s át một số hình ảnh sau , kết hợp SGK em hãy cho biết các biện pháp bảo vệ tài nguyên đất? 
Ruộng bậc thang ở miền núi 
Mô hình nông – lâm kết hợp 
c. Biện pháp 
- Đối với vùng đồi núi: 
+ Áp dụng biện pháp thuỷ lợi, làm ruộng bậc thang, đào hố vẩy cá, trồng cây theo băng, mô hình nông – lâm kết hợp, định canh định cư cho dân cư miền núi. 
- Đối với đất nông nghiệp: 
+ Do điện tích ít cần có biện pháp quản lý chặt chẽ và có kế hoạch mở rộng diện tích 
+ Thâm canh nâng cao hiệu quả sử dụng đất, chống bạc màu, glây, nhiễm mặn, nhiễm phèn 
+ Bón phân cải tạo đất thích hợp, chống ô nhiễm đất. 
Tài nguyên 
Tình hình sử dụng 
Biện pháp bảo vệ , Sử dụng hiệu quả 
Nước 
Khoáng sản 
Du lịch 
Khí hậu 
Biển 
3. Sử dụng và bảo vệ các tài nguyên khác 
Lũ lụt , khô hạn ,ô nhiễm nước 
Khai thác vàng trái phép 
TN khí hậu bị ô nhiễm 
TN biển bị ô nhiễm 
Tài nguyên 
Tình hình sử dụng 
Biện pháp bảo vệ , Sử dụng hiệu quả 
Nước 
Tình trạng ngập lụt vào mùa mưa, thiếu nước vào mùa khô, ô nhiễm nước 
Khoáng sản 
Khai thác còn lãng phí, ô nhiễm môi trường 
Du lịch 
Ô nhiễm 
Khí hậu 
Đang bị ô nhiễm 
Biển 
Sử dụng chưa hợp lý 
Sử dụng hiệu quả, tiết kiệm tài nguyên nước, đảm bảo cân bằng nước, phòng chống ô nhiễm 
Quản lý chặt chẽ việc khai thác 
Cần bảo tồn, tôn tạo, bảo vệ cảnh quan du lịch, phát triển du lịch sinh thái 
Sử dụng hợp lý và bền vững 
Sử dụng hợp lý và bền vững 
Biện pháp bảo vệ tài nguyên nước 
 Sử dụng hiệu quả , tiết kiệm 
 Đảm bảo cân bằng nước 
 Chống ô nhiễm nguồn nước 
Tài nguyên nước 
Trong những năm gần đây tỉ lệ che phủ rừng của nước ta có xu hướng: 
Correct - Click anywhere to continue 
Incorrect - Click anywhere to continue 
You answered this correctly! 
Your answer: 
The correct answer is: 
You did not answer this question completely 
You must answer the question before continuing 
Submit 
Submit 
Clear 
Clear 
A) 
Tăng lên và giảm đi 
B) 
Giảm đi và tăng lên 
C) 
Tăng lên 
D) 
Không tăng 
Ở vùng núi dốc để đảm bảo vai trò của rừng độ che phủ rừng phải đạt: 
Correct - Click anywhere to continue 
Incorrect - Click anywhere to continue 
You answered this correctly! 
Your answer: 
The correct answer is: 
You did not answer this question completely 
You must answer the question before continuing 
Submit 
Submit 
Clear 
Clear 
A) 
50 - 55% 
B) 
60 - 65% 
C) 
65 - 70% 
D) 
70 - 80% 
Xét về chất lượng, tài nguyên rừng của nước ta được xếp vào loại: 
Correct - Click anywhere to continue 
Incorrect - Click anywhere to continue 
You answered this correctly! 
Your answer: 
The correct answer is: 
You did not answer this question completely 
You must answer the question before continuing 
Submit 
Submit 
Clear 
Clear 
A) 
 Rừng giầu 
B) 
 Rừng nghèo và rừng mới phục hồi 
C) 
 Rừng trung bình 
D) 
 Rừng hầu như không có giá trị 
Để đảm bảo vai trò của rừng đối với việc bảo vệ môi trường theo quy hoạch phải nâng cao độ che phủ rừng nước ta lên: 
A) 
 30 - 35% 
B) 
 40 - 45% 
C) 
 45 - 50% 
D) 
50 - 55% 
Correct - Click anywhere to continue 
Incorrect - Click anywhere to continue 
You answered this correctly! 
Your answer: 
The correct answer is: 
You did not answer this question completely 
You must answer the question before continuing 
Submit 
Submit 
Clear 
Clear 
Quiz 
Your Score 
{score} 
Max Score 
{max-score} 
Number of Quiz Attempts 
{total-attempts} 
Question Feedback/Review Information Will Appear Here 
Review Quiz 
Continue