Bài giảng Địa lí Lớp 12 - Bài 16: Đặc điểm dân số và phân bố dân cư nước ta

TRÖÔØNG THPT QUOÂÙC THAÙI 
BOÄ MOÂN: ÑÒA LÍ 
GV BIEÂN SOAÏN: PHAÏM THÒ CAÅM HOÀNG 
ĐÒA LÍ DAÂN CÖ 
BAØI 16  
ÑAËC ÑIEÅM DAÂN SOÁ VAØ PHAÂN BOÁ 
DAÂN CÖ NÖÔÙC TA 
NOÄI DUNG BAØI HOÏC 
ĐÔNG DÂN, CÓ NHIỀU THÀNH PHẦN DÂN TỘC 
DÂN SỐ CÒN TĂNG NHANH, CƠ CẤU DÂN SỐ TRẺ 
PHÂN BỐ DÂN CƯ CHƯA HỢP LÍ 
CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN DÂN SỐ HỢP LÍ VÀ SỬ DỤNG CÓ HIỆU QUẢ NGUỒN LAO ĐỘNG CỦA NƯỚC TA 
1 
2 
3 
4 
 Năm 2006: 84 156 nghìn ngư ờ i 
 Năm 2007:85,1 tri ệ u ngư ờ i 
 Th ứ 3 trong khu v ự c ĐNÁ và th ứ 13 trên th ế gi ớ i . 
I. ÑOÂNG DAÂN, COÙ NHIEÀU THAØNH PHAÀN DAÂN TOÄC: 
Haõy chöùng minh Vieâät Nam laø nöôùc ñoâng daân ? 
Ñoâng daân nöôùc ta coù thuaän lôïi vaø khoù khaên gì ? 
Vị trí 
Quốc gia 
Dân số ( triệu người ) 
Châu lục 
1 
Trung Quốc 
1318 
CHÂU Á 
2 
Ấn Độ 
1132 
CHÂU Á 
3 
Hoa Kỳ 
302 
CHÂU MỸ 
4 
Inđônêxia 
232 
CHÂU Á 
5 
Braxin 
189 
M-LATINH 
6 
Pakistan 
169 
CHÂU Á 
7 
Bănglađet 
149 
CHÂU Á 
8 
LB Nga 
144 
CHÂU ÂU 
9 
Nigiêria 
142 
CHÂU PHI 
10 
Nhật Bản 
128 
CHÂU Á 
11 
Mêhicô 
106,5 
M-LATINH 
12 
Philippin 
88,7 
CHÂU Á 
13 
Việt Nam 
85,1 
CHÂU Á 
M Ộ T S Ố QUỐC GIA ĐÔNG DÂN TRÊN TG (2007) 
? 
THU Ậ N L Ợ I 
( Tính đ ế n 0h ngày 1/4/2009, t ổ ng s ố dân là 85.789.573 ngư ờ i ) 
KHÓ KHĂN 
-Lao ñoäng doài daøo . 
- Thò tröôøng tieâu thuï roäng lôùn . 
- Gaây trôû ngaïi cho phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi . 
- Giaûm chaát löôïng cuoäc soáng . 
I. ÑOÂNG DAÂN, COÙ NHIEÀU THAØNH PHAÀN DAÂN TOÄC: 
? 
Nöôùc ta coù bao nhieâu thaønh phaàn daân toäc ? 
 54 dân t ộ c. 
 3,2 tri ệ u ngư ờ i Vi ệ t đang sinh s ố ng nư ớc ngoài . 
Bieåu ñoà thaønh phaàn daân toäc VN 
I. ÑOÂNG DAÂN, COÙ NHIEÀU THAØNH PHAÀN DAÂN TOÄC: 
Nhieàu thaønh phaàn daân toäc coù taùc ñoäng nhö theá naøo ñeán söï phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi ? 
? 
ĐÁNH CỒNG CHIÊNG 
ĐUA GHE NGO 
 Khoù khaên 
Trình ñoä phaùt trieån coøn cheânh leäch  
ĐÌNH-CHÙA 
HÁT THEN 
 Thuaän lôïi : 
- Ña daïng baûn saéc vaên hoùa daân toäc . 
- Nhieàu kinh nghieäm saûn xuaát ñoäc ñaùo  
NOÄI DUNG BAØI HOÏC 
ĐÔNG DÂN, CÓ NHIỀU THÀNH PHẦN DÂN TỘC 
DÂN SỐ CÒN TĂNG NHANH, CƠ CẤU DÂN SỐ TRẺ 
1 
2 
II.DAÂN SOÁ COØN TAÊNG NHANH, CÔ CAÁU DAÂN SOÁ TREÛ 
Triệu người 
Năm 
BIỂU ĐỒ DÂN SỐ VIỆT NAM(1921-2007) 
 Haõy nhaän xeùt söï gia taêng daân soá nöôùc ta qua töø naêm 1921-2007? 
? 
 Quy mô dân s ố không ng ừ ng tăng và còn tăng nhanh ( trung bình hơn 1 tri ệ u ngư ờ i/năm ) 
II.DAÂN SOÁ COØN TAÊNG NHANH, CÔ CAÁU DAÂN SOÁ TREÛ 
 Döïa vaøo bieåu ñoà haõy nhaän xeùt tæ leä gia taêng daân soá nöôùc ta qua caùc giai ñoaïn ? 
% 
Năm 
? 
 Toác ñoä GTDS khoâng ñoàng ñeàu vaø coù nhieàu bieán ñoäng lôùn qua caùc thôøi kyø . 
 Tæ suaát GTDS ñaõ giaûm nhöng coøn cao . 
TÆ LEÄ GIA TAÊNG DAÂN SOÁ TRUNG BÌNH NAÊM QUA CAÙC GIAI ÑOAÏN 
Haäu quaû cuûa vieäc gia taêng daân soá quaù nhanh ? 
? 
II.DAÂN SOÁ COØN TAÊNG NHANH, CÔ CAÁU DAÂN SOÁ TREÛ 
HAÄU QUAÛ 
-Haïn cheá söï phaùt trieån kinh teá,giaûm chaát löôïng cuoäc soáng , taøn phaù moâi tröôøng. 
TAØI NGUYEÂN MOÂI TRÖÔØNG 
CHAÁT LÖÔÏNG CUOÄC SOÁNG 
PHAÙT TRIEÅN KINH TEÁ 
 Năm 
Đ ộ tu ổ i 
1999 
2005 
T ừ 0 đến 14 tuổi 
33,5 
27,0 
T ừ 15 đến 59 tuổi 
58,4 
64,0 
T ừ 60 tuổi trở lên 
8,1 
9,0 
Cơ c ấu dân số theo nhóm tuổi ở nước ta năm 1999 và năm 2005 (%) 
 Döïa vaøo baûng soá lieäu haõy nhaän xeùt cô caáu daân soá theo nhoùm tuoåi ôû nöôùc ta töø 1999 ñeán 2005? 
? 
II.DAÂN SOÁ COØN TAÊNG NHANH, CÔ CAÁU DAÂN SOÁ TREÛ 
 Daân soá treû trong ñoä tuoåi lao ñoäng chieám 64%, moãi naêm taêng theâm khoaûng 1,15 trieäu ngöôøi . 
 Thuaän lôïi : lao ñoäng doài daøo , naêng ñoäng , saùng taïo coù khaû naêng tieáp thu khoa hoïc kyõ thuaät . 
Khoù khaên : Giaûi quyeát vieäc laøm . 
	 Nhaø nöôùc toán chi phí , coâng söùc giaùo duïc ñaøo taïo . 
 Cô caáu daân soá treû coù aûnh höôûng nhö theá naøo ñeán söï phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi ? 
NOÄI DUNG BAØI HOÏC 
ĐÔNG DÂN, CÓ NHIỀU THÀNH PHẦN DÂN TỘC 
DÂN SỐ CÒN TĂNG NHANH, CƠ CẤU DÂN SỐ TRẺ 
PHÂN BỐ DÂN CƯ CHƯA HỢP LÍ 
1 
2 
3 
Hình 16.2. Phân bố dân cư 
? 
 Döïa vaøo H 16.2 haõy nhaän xeùt söï phaân boá daân cö nöôùc ta taäp trung chuû yeáu ôû nhöõng vuøng naøo ? 
 MDDS 254 ngöôøi/km 2 
 Phaân boá daân cö chöa hôïp lí 
 Cheânh leäch giöõa ñoàng baèng vaø trung du mieàn nuùi . 
 Cheânh leäch giöõa thaønh thò noâng thoân . 
III.PHAÂN BOÁ DAÂN CÖ CHÖA HÔÏP LÍ 
THAÛO LUAÄN NHOÙM 
NHOÙM 1-3 ( Döïa vaøo H 16.2 vaø baûng 16.2) 
1.Chöùng minh söï phaân boá daân cö khoâng hôïp lí giöõa ñoàng baèng vôùi trung du , mieàn nuùi ? 
2.Söï phaân boá daân cö khoâng hôïp lí coù aûnh höôûng nhö theá naøo ñeán söï phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi ? 
NHOÙM 2-4 ( Döïa vaøo baûng 16.3) 
1.Haõy so saùnh vaø nhaän xeùt söï thay ñoåi tæ troïng daân soá thaønh thò , noâng thoân ? 
2. Haäu quaû cuûa söï phaân boá daân cö khoâng hôïp lí? 
Hình 16.2. Phân bố dân cư 
Vùng 
MDDS (ngư ờ i/km 2 ) 
ĐB SH 
1225 
Đông B ắ c 
148 
Tây B ắ c 
69 
B ắ c Trung B ộ 
207 
DH NTB 
200 
Tây Nguyên 
89 
Đông Nam B ộ 
551 
ĐB SCL 
429 
MÑDS moät soá vuøng nöôùc ta 
Ñoàng baèng taäp trung 75% daân soá . MDDS raát cao . 
 Mieàn nuùi chieám 25% daân soá , maät ñoä daân cö thöa thôùt . 
ÑOÀNG BAÈNG 
TRUNG DU MIEÀN NUÙI 
III.PHAÂN BOÁ DAÂN CÖ CHÖA HÔÏP LÍ 
a. Giöõa ÑB, Trung du vaø Mieàn nuùi 
b) Giöõa Thaønh thò vaø noâng thoân 
III.PHAÂN BOÁ DAÂN CÖ CHÖA HÔÏP LÍ 
CÔ CAÁU DS PHAÂN THEO THAØNH THÒ VAØ NOÂNG THOÂN 
- Tæ leä thò daân thaønh thò tuy coù taêng leân , nhöng coøn chaäm . 
- Naêm 2005: coù 73,1% daân soá sinh soáng ôû noâng thoân , 26,9% daân soá taäp trung ôû thaønh thò . 
 Vieäc phaân boá daân cö khoâng hôïp lí coù haäu quaû gì cho söï phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi nöôùc ta ? 
? 
III.PHAÂN BOÁ DAÂN CÖ CHÖA HÔÏP LÍ 
 Gaây khoù khaên trong vieäc giaûi quyeát vieäc laøm . 
Khai thaùc caùc nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân  
NOÄI DUNG BAØI HOÏC 
ĐÔNG DÂN, NHIỀU THÀNH PHẦN DÂN TỘC 
DÂN SỐ CÒN TĂNG NHANH, CƠ CẤU DÂN SỐ TRẺ 
PHÂN BỐ DÂN CƯ CHƯA HỢP LÍ 
CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN DÂN SỐ HỢP LÍ VÀ SỬ DỤNG CÓ HIỆU QUẢ NGUỒN LAO ĐỘNG CỦA NƯỚC TA 
1 
2 
3 
4 
IV.CHIEÁN LÖÔÏC PHAÙT TRIEÅN DAÂN SOÁ HÔÏP LÍ VAØ SÖÛ DUÏNG COÙ HIEÄU QUAÛ NGUOÀN LAO ÑOÄNG NÖÔÙC TA 
 Haõy neâu caùc chieán löôïc phaùt trieån daân soá hôïp lí vaø söû duïng coù hieäu quaû nguoàn lao ñoäng nöôùc ta ? 
? 
 Kieàm cheá toác ñoä taêng daân soá . 
 Phaân boá laïi daân cö . 
 Chuyeån dòch cô caáu daân soá noâng thoân vaø thaønh thò . 
 Xuaát khaåu lao ñoäng . 
 Coâng nghieäp hoùa noâng nghieäp noâng thoân , vuøng trung du mieàn nuùi . 
Xây dựng chính sách chuyển cư phù hợp để thúc đẩy sự phân bố dân cư và lao động giữa các vùng 
- XD quy hoạch và chính sách thích hợp để đáp ứng xu thế chuyển dịch , đẩy nhanh chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng CNH-HĐH 
MỞ RỘNG THỊ TRƯỜNG XUẤT KHẨU 
ĐỔI MỚI PHƯƠNG THỨC ĐÀO TẠO LAO ĐỘNG 
Hình 16.2. Phân bố dân cư 
 Haõy xaùc ñònh vuøng coù maät ñoä daân soá cao nhaát caû nöôùc ? 
 Ñoàng baèng soâng Hoàng (MDDS 1225 ngöôøi/km 2 ) 
Cuûng coá 
 Haõy xaùc ñònh vuøng coù maät ñoä daân soá thaáp nhaát caû nöôùc ? 
 Taây Baéc (MDDS 69ngöôøi/km 2 ) 
? 
? 
 Haõy noái caùc ñaëc ñieåm daân soá vôùi caùc chieán löôïc phaùt trieån daân soá hôïp lí ? 
DAÂN SOÁ COØN TAÊNG NHANH, CÔ CAÁU DAÂN SOÁ TREÛ 
ÑOÂNG DAÂN COÙ NHIEÀU THAØNH PHAÀN DAÂN TOÄC 
PHAÂN BOÁ DAÂN CÖ CHÖA HÔÏP LÍ	 
CAÙC CHIEÁN LÖÔÏC PHAÙT TRIEÅN DAÂN SOÁ 
Kieàm cheá 
toác ñoä taêng 
 daân soá 
Xuaát khaåu 
 lao ñoäng 
Phaùt trieån 
 CN ôû 
 MN & NT 
Chuyeån 
 dòch cô caáu 
DS 
NT&TT 
Phaân boá 
laïi daân cö 
 giöõa caùc 
 vuøng 
Cuûng coá 
? 
 Taïi sao hieän nay nöôùc ta tæ leä gia taêng daân soá coù xu höôùng giaûm nhöng daân soá vaãn tieáp tuïc taêng ? 
Tröôùc ñaây tæ leä GTDS cao ( giai ñoaïn 1970-1979 3%) quy moâ daân soá nhoû (1970: 41,9 trieäu ngöôøi taêng leân 52,5 trieäu ngöôøi ) moãi naêm taêng leân hôn 1 trieäu ngöôøi . 
Hieän nay tæ leä GTDS giaûm ( 1999-2007 :1,3%) thì quy moâ daân soá lôùn (1999: 76,3 trieäu ngöôøi taêng leân 85,1 trieäu ngöôøi ) moãi naêm taêng hôn 1 trieäu ngöôøi . 
Cuûng coá 
? 
Vaäy do quy moâ daân soá ngaøy caøng lôùn neân maëc duø tæ leä gia taêng daân soá giaûm nhöng daân soá vaãn tieáp tuïc taêng . 
Tieát hoïc ñeán ñaây laø keát thuùc! 
caûm ôn quyù thaày coâ ñaõ quan taâm theo doõi