Bài giảng Địa lí Lớp 12 - Bài 44: Tìm hiểu địa lý tỉnh Đồng Tháp

. 
Nằm bên bờ Tiền Giang ngọt ngào phù sa , dồi dào tơm cá , đã từ lâu thị xã Sa Đéc nổi tiếng với nghề làm bánh phồng tơm . Từ con tơm nước ngọt qua bàn tay khéo léo , tài hoa của người thợ - người dân Sa Đéc đã tạo nên một sản phẩm truyền thống độc đáo : “ Bánh phồng tơm Sa Giang ”. Đĩ là những chiến bánh trịn vành vạnh , ngã màu vàng đục tựa như vầng trăng rằm ở làng quê Việt Nam, cĩ hương vị thơm nồng , cay cay đậm đà , đã gĩp phần làm phong phú thêm nét văn hố ẩm thực của dân tộc Việt Nam 
  1. Nghề chế biến bánh phồng tơm 
Cĩ lẽ vì vậy mà trên khắp mọi miền đất nước , trên những bàn tiệc tùng , liên hoan , lễ tết  đĩa bánh phồng tơm bao giờ cũng được đặt ở vị trí trung tâm như một đố đại cúc bên cạnh những mĩn ăn dân tộc khác . Chắc cũng chính vì vậy mà các lị sản xuất bánh phồng tơm trong nước đều lấy chữ “ Giang ” ghép đặt tên cho sản phẩm của mình như : bánh phồng tơm Linh Giang , Trương Giang  
Việc lấy uy tín làng nghề để tiếp cận thị trường cũng là điều dễ hiểu . Dù vậy báng phồng tơm Sa Giang vẫn là nhãn hiệu duy nhất trong số các mặt hàng bánh phồng tơm trong nước đạt tiêu chuẩn Châu Âu về chất lượng sản phẩm . Bằng nhiều nổ lực , sáng tạo , bánh phồng tơm Sa Đéc nĩi chung ngày càng vươn rộng ra thị trường trong và ngồi nước . 
2. Nghề làm nem ở Lai Vung 
Tuy là một tỉnh chưa giàu về đời sống vật chất , nhưng người dân Đồng Tháp rất giàu tình cảm , cách nghĩ , cách làm , điều đĩ đã tạo nên một phong cách sống , làm việc khá riêng biệt ở mỗi địa phương . Nếu ở SaĐéc nổi tiếng với nghề trồng hoa kiểng , bánh phồng tơm , hủ tiếu bột lọc , thì ở Lai Vung lại nổi tiếng với nghề làm nem . Nghề này cũng khá cơng phu và lắm bí quyết . 
“Lai Vung là xứ lạ lùng 
Nem chua mà ngọt , thơm nồng mà say”. 
Nem Lai Vung bán chạy nhất là vào dịp vía Bà ở Châu Đốc hay trong dịp tết cổ truyền . Bởi tiện dụng ở chổ mua rồi cĩ thể ăn được ngay hoặc làm quà biếu người thân trong một chuyến đi xa . Người ăn thong thả mở từng lớp lá chuối xanh bên ngồi sẽ thấy một miếng nem tươi rối , đỏ hồng điểm xuyết thêm hạt tiêu đen , lát tỏi trắng mỏng bọc trong chiếc là dong non thật xinh xắn . 
Và vị ngọt thanh , chua đầm của chiếc nem sẽ làm cho bạn tan đi những cảm giác chán ngán bởi thịt mỡ đầy ấp của ngày tết . Một đĩa dưa kiệu , vài ba chiếc nem cũng đủ làm cho ly rượu mừng xuân thêm hồng đượm nghĩa tình . Đặc biệt là mĩn nem nướng , dùng loại nem vừa được gĩi xong chưa lên nem chua , nướng trên vỉ than đỏ hồng , đứng xa vài chục mét bạn cũng ngửi được mùi thơm ngào ngạt của nĩ . Mĩn này ăn kèm với bún , rau thơm , nước chấm tỏi , ớt thiệt là hết ý. Đây cũng là mĩn ăn phổ biến trong các bữa tiệc của người dân Nam bộ và đã chinh phục cả những thực khách nước ngồi . 
Nhiều du khách đến miền Tây , ngồi việc thưởng thức các mĩn ăn đặc sản , họ cịn cĩ cái thú ngồi trên những chiếc xuồng ba lá , nhỏ , nhẹ , chịng chành trên các con sơng nhỏ , kênh rạch ngắm cảnh , ngắm người . Đối với người dân vùng sơng nước chiếc xuồng trở nên hết sức cần thiết và quen thuộc như lời một ca khúc của cố nhạc sĩ Xuân Hồng viết về Đồng Tháp : “ Chiếc xuồng quê hương tơi đã cĩ tự lâu rồi , gắng bĩ mỗi cuộc đời người dân trên Đồng Tháp ”. Thật vậy , xuồng là phương tiện đi lại , sinh sống đồng thời là “ nhà ” trong mùa nước lũ , là “ Cơng sự ” chiến đấu trong thời kỳ chiến tranh  
Một trong những làng nghề đĩng xuồng nổi tiếng ở Đồng Tháp là ở xã Long Hậu , huyện Lai Vung . Nơi đây tập trung trên 200 cơ sở đĩng xuồng . Từ những loại gỗ bình dị như : gáo , dênh dênh đến loại cây sao bền chắc  những ngừơi thợ đĩng xuồng ở Long Hậu đã đĩng gĩp cho người dân vùng sơng nước những chiếc xuồng mộc mạc , một vật dụng đã từng khơi nguồn cảm hứng cho cả thơ ca, nhạc hoạ  
3. Nghề dệt chiếu Định An- Định Yên 
Giúp em đơi chiếu em nằm , 
đơi chăn em đắp , đơi trằm em đeo  
Chiếu luơn gắn liền với đời sống nhân dân Việt Nam và nước ta cĩ rất nhiều làng nghề dệt chiếu nổi tiếng , trong đĩ khơng thể quên nhắc đến chiếu Định Yên của Đồng Tháp . Khơng chỉ là quê hương của đồng lúa , vườn cây , làng quê trù phú , huyện Lấp Vị cịn là nơi cĩ làng nghề dệt chiếu nổi tiếng ở 2 xã Định An- Định Yên , nhất là Định Yên   - nơi mà 70% hộ dân theo nghề làm chiếu . 
Chợ chiếu Định Yên 
Dệt , đan chiếu thảm từ cây lát là nghề sản xuất thủ cơng cĩ tiềm năng to lớn ở Đồng Tháp với lực lượng lao động sẵn cĩ , cùng với nguồn nguyên liệu tại chỗ rất dồi dào là cây lát . Người dân Định Yên hộ nào cũng cĩ từ 1-2 khung dệt trở lên . Nghề dệt chiếu tuy thăng trầm vất vả nhưng người dân Định Yên với nghề cha truyền con nối vẫn một lịng cần mẫn để tiếp tục duy trì và phát triển làng nghề truyền thống . Hằng năm các hộ ở đây sản xuất ra hàng triệu sản phẩm tiêu thụ khắp vùng đồng bằng sơng Cửu Long và miền Đơng Nam Bộ . 
Đến Định Yên bạn sẽ thích thú khi nơi này lúc nào cũng đầy màu sắc từ trong nhà ra ngồi ngõ bởi những sợi lát xanh , đỏ , vàng , trắng , tím  Thật thú vị nếu được tận mắt chứng kiến cảnh tất bật của những nguời thợ lành nghề từ già , trẻ , gái , trai bên khung dệt , cọng lát , sợi trân  để sản xuất ra những manh chiếu xinh xắn , đẹp mắt ; cùng với đơi tay khéo léo của những người thợ nhuộn màu lát , in hoa văn , vành , viền  Nghề dệt chiếu địi hỏi sự điêu luyện , tinh xảo và những bí quyết riêng để tạo ra những sản phẩm chiếu bền , đẹp  
4. Nghề làm bột ở Sa Đéc 
Thị xã Sa Đéc là một trong những đầu mối trung chuyển lương thực lớn nhất vùng đồng bằng sơng Cửu Long và là địa phương nổi tiếng với làng nghề làm bột gạo . Hình thành và phát triển từ nửa thế kỉ nay, cĩ lẽ do điều kiện tự nhiên thuận lợi : nguồn nước ngọt quanh năm , thổ nhưỡng , thời tiết phù hợp nên sản phẩm bột gạo ở đây cĩ những giá trị riêng , khĩ cĩ nơi nào sánh kịp . 
Chăn nuơi lợn ở Sa Đéc 
Bột lọc Sa Đéc cịn nổi tiếng với bí quyết sản xuất gia truyền , độc đáo . Các thực phẩm được chế biến tử bột lọc Sa Đéc cĩ chất lượng tuyệt vời , dai mà mềm , thơm ngon đặc trưng , khiến bạn ăn một lần nhớ mãi . Chính vì thế mà hủ tiếu Sa Đéc – một trong những mĩn ăn được làm từ bột gạo Sa Đéc -   từ lâu đã là đặc sản nổi tiếng , đến nay vẫn luơn được mọi nguời ưa chuộng với sợi hủ tiếu cĩ độ dai vừa phải , kết hợp với nước lèo thơm lừng , ngọt đậm đà . 
Hiện nay, nhà máy bột Bích Chi ở số 45 quốc lộ 80 thị xã Sa Đéc là nhà máy sản xuất bột lớn nhất tại Đồng Tháp , với sản phẩm mang nhãn hiệu “ bột Bích Chi” đã cĩ uy tín trên thị trường trong và ngồi nước từ những năm trước 1975. Cơng suất hiện tại của nhà máy là 1200 tấn bột và 3000 tấn ngũ cốc / năm . Đĩng ở địa thế thuận lợi , nằm trong vùng nguyên liệu dồi dào cùng với đội ngũ cơng nhân lành nghề , nhà máy bột Bích Chi đang xúc tiến việc liên doanh với các đối tác đầu tư trong và ngồi nước nhằm đổi mới máy mĩc thiết bị , nâng cao cơng suất , đưa thương hiệu “ bột Bích Chi” đứng vững và tiếp tục khẳng định tên tuổi trên thị trường trong nước và thế giới . 
Làng hoa Sa Đéc vào xuân 
Làng hoa Sa Đéc vào xuân 
Sa Đéc nằm ở tỉnh Đồng Tháp , cách TP.HCM 140 km về phía tây nam . Đây là vựa hoa lớn nhất miền Nam. Mùa Tết , ngàn hoa khoe sắc khắp các làng hoa và từ đây , hoa   được chuyển đi khắp các vùng . 
. 
Thị xã Sa Đéc cĩ quốc lộ 80 chạy qua ở giữa và sơng Sa Đéc ở phía đơng , ngồi ra cịn cĩ tỉnh lộ 848 chạy qua rất thuận lợi cho việc phát triển kinh tế . Bên cạnh đĩ , Sa Đéc cịn là nơi khởi nguồn của rạch Cần Thơ , nên cũng khá dễ dàng giao thơng buơn bán với khu vực phía nam sơng Hậu . 
Sa Đéc nổi tiếng với nghề trồng hoa mà tiêu biểu nhất là làng hoa Tân Quy Đơng . Mỗi độ Tết về , Sa Đéc lại ngập tràn hương sắc , với đủ mọi loại hoa đa dạng . 
Vùng hoa Sa Đéc cĩ diện tích trên 250ha với gần 2.000 hộ làm nghề . Ở đây cĩ tới 1.000 chủng loại hoa . Nhờ sự khéo léo của người trồng hoa , chăm hoa ; nhờ khí hậu thích hợp , hoa Sa Đéc đẹp cĩ tiếng . Hoa Sa Đéc được xuất đi các tỉnh thành và cả sang Lào , Campuchia và Trung Quốc . 
Làng hoa những ngày này đang hối hả chuẩn bị hoa Tết . Cơng việc bận rộn và vất vả . Năm nay nhiều nơi thất mùa hoa nên hoa Sa Đéc càng cĩ giá .  
Vào làng quê hiền hồ Tân Quy Đơng , vào bất cứ tháng nào trong năm bạn cũng cĩ cảm giác như lạc vào thế giới của màu sắc và hương thơm kỳ ảo . Thược dược ; tú cầu ; lan ; cau bình rượu ; mai chiếu thủy ; tùng Nhật ; vạn thọ Pháp ; hoa dâm bụt vàng , đỏ , tím ; ớt kiểng ; mãn đình hồng ; cúc kim  cĩ mặt khắp nơi , đua nhau khoe hương , khoe sắc . 
Nhưng nhiều nhất về số lượng , chủng loại ở đây chính là hoa hồng . Dường như các nàng hồng kiêu sa , lộng lẫy nhất đều đã tụ hội về đây . Làng hoa hiện nay cịn lưu giữ được trên 50 giống hoa hồng : hồng nhung đỏ thắm , hồng Grada tím sen , hồng Cleopatre màu hồng phấn , hồng Korokit màu gạch tơm nhạt , hồng Masseille màu trắng , hồng Elizabet phơn phớt hồng , hồng Comfidence màu vàng hột gà , hồng Maccasa màu cam 
Khơng những vậy , làng hoa Tân Quy Đơng bên bờ sơng Tiền quanh năm lộng giĩ , màu mỡ phù sa cịn là xứ sở của nhiều loại cây kiểng quý hiếm , tuổi thọ hàng trăm năm . Mỗi thế cây , dáng đứng đều thắm đượm nền văn hố và triết học phương Đơng . Cĩ những loại cây rất bình dị , gần gũi với đời sống hằng ngày như khế , cau , bùm sum, si , mai  qua bàn tay khéo léo tài hoa của các nghệ nhân đã trở thành những cây kiểng quý , cĩ hình dáng đẹp , lạ . 
Ngơi làng cĩ 4 mùa xuân này với mơ hình trồng hoa , cây kiểng tập trung từ lâu đã thu hút đơng đảo khách du lịch về tham quan cũng như mang lại lợi nhuận và gĩp phần đáng kể trong việc nâng cao đời sống cho bà con Sa Đéc 
1 ha hoa kiểng ở đây cĩ thể mang lại cho nguời trồng hoa thu nhập từ vài chục đến vài trăm triệu đồng một năm . Phát huy tiếng tăm và truyền thống vốn cĩ , làng hoa kiểng Sa Đéc đang tiếp tục đưa thương hiệu hoa Sa Đéc vươn cao , vươn xa hơn nữa , trở thành một điểm du lịch hấp dẫn mà bạn khơng thể bỏ qua khi đến với   tỉnh Đồng Tháp sen hồng . 
Đến với làng hoa kiểng Sa Đéc , bạn được đắm mình trong thế giới của muơn hoa với vơ vàn hương thơm thanh cao , quyến rũ , bao nhiêu mệt mỏi tan biến , chỉ cịn lại cảm giác thanh thản yên bình .