Bài giảng Điện tử cơ bản - Bài 1: Điện trở - Nguyễn Đình Huấn

BỘ XÂY DỰNG 
Trường trung cấp Xây dựng số 4 
 ĐIỆN TỬ CƠ BẢN 
Giáo viên: Nguyễn Đình Huấn 
Tổ Điện 
Khoa ĐT nghề 
C h­¬ng tr×nh m«n häc 
 ® iÖn tö c¬ b¶n 
C h­¬ng 1 
Linh kiÖn ® iÖn tö 
Ch­¬ng 3 
Kü thuËt sè 
Tµi liÖu tham kh¶o 
ĐIỆN TỬ CƠ BẢN: PHẠM ĐÌNH BẢO (NXBKHKT) 
LINH KIỆN ĐIỆN TỬ: NGUYỄN VIẾT NGUYÊN (NXBGD) 
KỸ THUẬT ĐIỆN TỬ: ĐỖ THANH HẢI (NXBTN) 
Ch­¬ng 2 
c¸c m¹ch øng dông 
C h­¬ng 1 
Linh kiÖn ® iÖn tö 
Bài 1. ĐIỆN TRỞ 
B µi 1. ® iÖn trë 
I. Kh¸ I niÖm , ph©n lo¹i, ký hiÖu vµ c¸c th«ng sè cña ® iÖn trë 
1. Kh¸ I niÖm 
2. Ph©n lo¹i vµ ký hiÖu 
Ii. C ¸ch ® äc trÞ sè ® iÖn trë 
1. Gi ¸ trÞ ® iÖn trë ®­ îc ghi trùc tiÕp trªn th©n 
2. Gi ¸ trÞ ® iÖn trë ®­ îc ghi b»ng vßng mµu 
3. C ¸c th«ng sè cña ® iÖn trë 
Bµi tËp 
1. KHÁI NIỆM 
 Điện trở là đại lượng vật lý đặc trưng cho tính chất cản trở dòng điện của một vật dẫn điện . Nó được định nghĩa là tỉ số của hiệu điện thế giữ hai đầu vật thể đó với cường độ dòng điện đi qua nó . 
R = 
I 
U 
U : là hiệu điện thế giữa hai đầu vật dẫn điện,(V ) 
I: Là cường độ dòng điện đi qua vật dẫn điện , (A) 
R: Là điện trở của vật dẫn điện , đo bằng Ohm (Ω) 
 - Dùa vµo vËt liÖu chÕ t¹o: 
2. PHÂN LOẠI, KÝ HIỆU, HÌNH DẠNG 
a . Ph©n lo¹i 
- Dùa vµo c«ng dông : 
 § iÖn trë than 
 § iÖn trë d©y quÊn 
 § iÖn trë « xÝt kim lo¹i 
 § iÖn trë mµng kim lo¹i 
 § iÖn trë xi m¨ng 
 BiÕn trë 
 Quang trë 
 § iÖn trë cÇu ch × 
 § iÖn trë nhiÖt 
§ iÖn trë thay ® æi theo 
® iÖn ¸p 
 M¹ng ® iÖn trë 
2. PHÂN LOẠI, KÝ HIỆU, HÌNH DẠNG 
b. Ký hiÖu 
VR 
R 
L 
BiÕn trë 
§ iÖn trë 
th­êng 
§ iÖn trë 
nhiÖt 
Quang trë 
TH 
2. PHÂN LOẠI, KÝ HIỆU, HÌNH DẠNG C. Hình dạng 
- TrÞ sè ® iÖn trë 
3. C ¸c th«ng sè cña ® iÖn trë 
- Sai sè 
- C«ng suÊt ® Þnh møc 
- HÖ sè nhiÖt 
Ii. C ¸ch ® äc trÞ sè ® iÖn trë 
1. Gi ¸ trÞ ® iÖn trë ®­ îc ghi trùc tiÕp trªn th©n 
 Mét sè ® iÖn trë th­êng lµ ® iÖn trë c«ng suÊt lín , ®­ îc nh µ s¶n xuÊt ghi gi ¸ trÞ ® iÖn trë vµ c«ng suÊt tiªu t¸n cho phÐp trùc tiÕp lªn ® iÖn trë 
 VÝ dô : 
 15 Ω / 7W, 150Ω / 10W, .. 
R22 
R = 0,22  
2R2 
K47 
100  /15W 
332R 
R = 2,2  
R = 0,47K 
2. Gi ¸ trÞ ® iÖn trë ®­ îc ghi b»ng vßng mµu 
a . B¶ng mµu 
BẢNG QUY ƯỚC MÀU CHO ĐIỆN TRỞ 
Màu 
Số có nghĩa 
Hệ số nhân 
Sai số 
Đen 
0 
10 0 
Nâu 
1 
10 1 
Đỏ 
2 
10 2 
Cam 
3 
10 3 
Vàng 
4 
10 4 
Xanh lục 
5 
10 5 
Xanh lam 
6 
10 6 
Tím 
7 
Xám 
8 
Trắng 
9 
Ngân nhũ 
10 -1 
5% 
Kim nhũ 
10 -2 
10% 
Màu thân 
20% 
2. Gi ¸ trÞ ® iÖn trë ®­ îc ghi b»ng vßng mµu 
a . B¶ng mµu 
BẢNG QUY ƯỚC MÀU CHO ĐIỆN TRỞ 
b . C ¸ch ® äc 
* § iÖn trë cã 3 vßng mµu 
* § iÖn trë cã 4 vßng mµu 
* § iÖn trë cã 5 vßng mµu 
BẢNG QUY ƯỚC MÀU CHO ĐIỆN TRỞ 
* § iÖn trë cã 4 vßng mµu 
 Vßng thø nhÊt 
 Vßng thø hai 
 ChØ sè cã nghÜa 
 Vßng thø ba 
 ChØ hÖ sè nh©n 
 V Ý dô : 
 Mµu vµng 
4 
 Mµu tÝm 
7 
 Kim nhò 
±10% 
  R = 47x10 3 ±10% = 47k Ω ±10% 
 Vßng thø t­ 
 ChØ sai sè 
 Mµu cam 
10 3 
BẢNG QUY ƯỚC MÀU CHO ĐIỆN TRỞ 
* § iÖn trë cã 3 vßng mµu 
 Vßng thø nhÊt 
 Vßng thø hai 
 ChØ sè cã nghÜa 
 Vßng thø ba 
 ChØ hÖ sè nh©n 
- Ng©n nhò x0,1 
- Kim nhò x0,01 
* V Ý dô : 
 Mµu vµng 
4 
 Mµu tÝm 
7 
 Ng©n nhò 
0,1 
  R = 47x0,1 = 4,7 Ω 
BẢNG QUY ƯỚC MÀU CHO ĐIỆN TRỞ 
* § iÖn trë cã 5 vßng mµu 
 Chó ý: 
- C¸ch ® äc gièng ® iÖn trë 4 vßng mµu 
- Sai sè ë ® iÖn trë 5 vßng mµu th­êng lµ 2 mµu n©u ( ±1% ) vµ mµu ® á (±2%) 
- BÒ réng vßng sai sè lín h¬n c¸c vßng cßn l¹i hoÆc c¸ch xa h¬n c¸c vßng kh¸c 
* V Ý dô 2: 
 Mµu ® á 
2 
 Mµu N©u 
±1% 
 Mµu tÝm 
7 
  R = 172x10 2 ±1% = 17.200 Ω = 17,2k Ω ±1% 
 Mµu ® á 
10 2 
 Mµu n©u 
1 
* V Ý dô 1: 
Tổng kết bài 
I. Kh¸I niÖm , ph©n lo¹i, ký hiÖu vµ c¸c th«ng sè cña ® iÖn trë 
I. C¸ch ® äc trÞ sè ® iÖn trë 
Câu hỏi ôn tập 
1. N ê u giá trị của điện trở có ba vòng màu : nâu - đen – nhũ vàng , vàng - tím - nhũ bạc , xanh dương - xanh lá - nhũ vàng , nâu - đỏ - nhũ bạc , cam - cam - nhũ bạc . 
2. Nêu giá trị của điện trở có bốn vòng màu : nâu - xám - đỏ - vàng kim , đỏ - đỏ - đỏ - bạch kim , cam – cam – nâu - bạch kim , vàng – tím – cam - vàng kim , đỏ - tím - vàng – vàng kim , cam - trắng - đỏ - vàng kim , xanh lá - xanh dương - vàng kim - bạch kim , xanh dương – xám - xanh lá - vàng kim . 
3. Vẽ bốn vòng màu của điện trở : 6K8  5%, 68K  10%, 680K  10%, 270K  5%, 22K  2%, 1K2  1%, 1M2  5%, 4K7  2%, 330K  10%, 3K9  5%, 220   2%, 2   5%, 4  7  10%, 2M2  5%, 5K6  2%, 0.12   2%, 0.56   5%, 6M8  10%, 27K  2%. 
4. Ghi ra năm vòng màu của các điện trở có trị số : 275   5%, 21  2  2%, 3K33  3%, 56K7  2%. 176K  2%, 1M22  2%, 68  3  2%, 976   2%, 1M22  2%, 68  3  2%, 976   5%. 
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN! 
Biến trở .( chiết áp ) 
Biến trở được ký hiệu trên sơ đồ