Bài giảng điện tử Sinh học Lớp 11 - Bài 44: Sinh sản vô tính ở động vật (Bản mới)

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY,CÔ GIÁO VÀ CÁC EM! 
CHÀO MỪNG QUÝ THẦY, CÔ VÀ CÁC EM 
HỌC SINH 
Những động vật nào sau đây có hình thức SSVT? 
ONG 
TRÙNG ROI 
KIẾN 
THUỶ TỨC 
BÒ 
MÈO 
Bài 44. SINH SẢN VÔ TÍNH Ở ĐỘNG VẬT 
SINH HỌC 11 NÂNG CAO 
I. Khái niệm Sinh sản vô tính 
II. Các hình thức sinh sản vô tính ở động vật 
III. Ứng dụng 
Bài 44. SINH SẢN VÔ TÍNH Ở ĐỘNG VẬT 
Trùng roi xanh 
 HÌNH ẢNH MỘT SỐ ĐỘNG VẬT 
CÓ HÌNH THỨC SINH SẢN VÔ TÍNH 
Sao biển 
Bài 44. SINH SẢN VÔ TÍNH Ở ĐỘNG VẬT 
Sán lông mới 
Nguyên phân 
Sán lông 
Bài 44. SINH SẢN VÔ TÍNH Ở ĐỘNG VẬT 
Sán lông mẹ 
A - Sinh sản vô tính là kiểu sinh sản mà một cá thể sinh ra một hoặc nhiều cá thể mới giống hệt mình, không có sự kết hợp giữa tinh trùng và tế bào trứng. 
B - Sinh sản vô tính là kiểu sinh sản mà một cá thể sinh ra nhiều cá thể mới gần giống mình. 
C - Sinh sản vô tính là kiểu sinh sản mà một cá thể sinh ra một hoặc nhiều cá thể có nhiều sai khác với mình, không có sự kết hợp giữa tinh trùng và tế bào trứng. 
D - Sinh sản vô tính là kiểu sinh sản có sự kết hợp giữa tinh trùng và trứng, tạo ra các cá thể mới giống mình. 
I. Khái niệm sinh sản vô tính 
Bài 44. SINH SẢN VÔ TÍNH Ở ĐỘNG VẬT 
 HTSS 
PHÂN ĐÔI 
NẢY CHỒI 
PHÂN MẢNH 
TRINH SINH 
ĐẶC ĐIỂM 
ĐẠI DIỆN 
II. Các hình thức sinh sản vô tính ở động vật 
PHÂN ĐÔI 
ĐẶC ĐIỂM 
ĐẠI DIỆN 
Cơ thể mẹ phân chia nhân và phân chia tế bào chất tạo thành 2 cá thể mới 
Động vật đơn bào, giun dẹp. 
 Phân đôi 
II . Các hình thức sinh sản vô tính ở động vật 
Nảy chồi: 
Cá thể mới 
Cá thể mẹ 
SINH SẢN BẰNG NẢY CHỒI Ở THỦY TỨC 
NẢY CHỒI 
ĐẶC ĐIỂM 
ĐẠI DIỆN 
Từ một vùng của cơ thể mẹ nguyên phân nhiều lần tạo thành chồi. Chồi lớn dần và tách ra khỏi cơ thể mẹ --> cơ thể mới 
Bọt biển, ruột khoang. 
Phân mảnh 
Sán lông 
Sán lông mới 
Cơ thể mới 
Nguyên phân 
 Mảnh nhỏ 
PHÂN MẢNH 
ĐẶC ĐIỂM 
ĐẠI DIỆN 
Cơ thể mẹ tách ra nhiều mảnh vụn. Mỗi mảnh nguyên phân nhiều lần tạo thành cơ thể mới hoàn chỉnh. 
Bọt biển, giun dẹp. 
Trinh sinh (trinh sản) ở ong 
Thụ tinh 
Không thụ tinh 
Giảm phân 
2n 
n 
n 
Bài 44. SINH SẢN VÔ TÍNH Ở ĐỘNG VẬT 
TRINH SINH 
ĐẶC ĐIỂM 
Trứng không thụ tinh nguyên phân nhiều lần tạo thành cơ thể mới. Cơ thể mới có bộ NST (n) 
ĐẠI DIỆN 
ong, kiến, rệp 
 HTSS 
PHÂN ĐÔI 
NẢY CHỒI 
PHÂN MẢNH 
TRINH SINH 
ĐẶC ĐIỂM 
ĐẠI DIỆN 
Cơ thể mẹ phân chia nhân và phân chia tế bào chất tạo thành 2 cá thể mới 
Từ một vùng của cơ thể mẹ nguyên phân nhiều lần tạo thành chồi. Chồi lớn dần và tách ra khỏi cơ thể mẹ --> cơ thể mới 
Cơ thể mẹ tách ra nhiều mảnh vụn. Mỗi mảnh nguyên phân nhiều lần tạo thành cơ thể mới hoàn chỉnh. 
Trứng không thụ tinh nguyên phân nhiều lần tạo thành cơ thể mới. Cơ thể mới có bộ NST đơn bội (n) 
Động vật đơn bào, giun dẹp. 
Bọt biển, ruột khoang. 
Bọt biển, giun dẹp. 
Ong, kiến, rệp 
II. Các hình thức sinh sản vô tính ở động vật 
Giống nhau 
Khác nhau 
Phân đôi 
Nảy chồi 
Phân mảnh 
Trinh sinh 
Đều dựa trên nguyên phân để tạo ra thế hệ mới => Thế hệ con có bộ NST giống hệt cá thể mẹ. 
 Không có sự kết hợp giữa tinh trùng và tế bào trứng. 
Dựa trên phân chia đơn giản của nhân và tế bào chất tạo thành 2 cơ thể mới. 
Dựa trên nguyên phân nhiều lần để tạo chồi con  cơ thể mới. 
Dựa trên mảnh vụn vỡ, qua nguyên phân tạo cơ thể mới. 
Dựa trên phân chia tế bào trứng theo kiểu nguyên phân (không thụ tinh)  cơ thể mới (n) . 
Cho biết những điểm giống và khác nhau giữa các hình thức sinh sản phân đôi, nảy chồi, phân mảnh và trinh sinh? 
Phân đôi 
Nảy chồi 
Phân mảnh 
Trinh sinh 
Trùng roi 
Thủy tức 
Hải quỳ 
Sán lông 
Trai sông 
Ong 
Điền dấu + (có) hoặc dấu – (không) vào bảng dưới đây: 
x 
x 
x 
x 
x 
II. Các hình thức sinh sản vô tính ở động vật 
Quan sát hiện tượng sau và cho biết đây có phải là hình thức sinh sản vô tính không? Vì sao? Hình thức này gọi là gì ?  
Không phải là hình thức sinh sản vô tính. Vì sinh sản vô tính tạo ra các cơ thể mới mà không cần thụ tinh. Tái sinh chỉ là tái tạo lại cơ quan, bộ phận bị mất, không tạo ra được cơ thể mới 
+ Cá thể sống độc lập, đơn lẻ vẫn có thể tạo ra con cháu. Vì vậy, có lợi trong trường hợp mật độ quần thể thấp. (1) 
+ Không có lợi trong trường hợp mật độ quần thể thấp. (2) 
+ Tạo ra các cá thể thích nghi tốt với MT sống ổn định, ít biến động, nhờ vậy quần thể phát triển nhanh. (3) 
+ Tạo ra các cá thể mới rất đa dạng về các đặc điểm di truyền. Vì vậy động vật có thể thích nghi và phát triển trong điều kiện trường sống thay đổi. (4) 
+ Tạo ra các cá thể mới giống nhau và giống cá thể mẹ về các đặc điểm di truyền. Vì vậy, khi điều kiện sống thay đổi có thể dẫn đến hàng loạt cá thể bị chết, thậm chí toàn bộ quần thể bị tiêu diệt. (5) 
+ Tạo ra nhiều con cháu giống nhau trong một thời gian ngắn. (6) 
Dưới đây là các ưu điểm và hạn chế của và sinh sản vô tính và 
sinh sản hữu tính,hãy chọn ưu điểm và hạn chế của sinh sản vô tính? 
Ư u điểm 
Cá thể sống độc lập, đơn lẻ vẫn có thể tạo ra con cháu, vì vậy có lợi trong trường hợp mật độ quần thể thấp (1). 
Tạo ra số lượng cá thể nhiều trong một thời gian ngắn (6). 
Tạo ra cá thể thích nghi tốt với môi trường sống ổn định, ít biến động nhờ vậy quần thể phát triển nhanh (3). 
 Hạn 
 chế 
Tạo ra các cá thể mới giống nhau và giống mẹ về mặt di truyền. Vì vậy, khi điều kiện sống thay đổi có thể dẫn đến hàng loạt cá thể bị chết, thậm chí toàn bộ quần thể bị tiêu diệt (5). 
III. ỨNG DỤNG 
1. Nuôi mô sống 
a. Khái niệm 
Bài 44. SINH SẢN VÔ TÍNH Ở ĐỘNG VẬT 
III. ỨNG DỤNG 
1. Nuôi mô sống và ghép mô tách rời vào cơ thể 
Tách mô từ cơ thể động vật 
Nuôi cấy 
Môi trường có đủ chất dinh dưỡng, vô trùng, nhiệt độ thích hợp 
MẢNG MỔ 
a. Khái niệm 
b. Ứng dụng 
Nuôi cấy da, tim, thận, giác mạc 
Ghép mô 
Cơ thể nhận 
Đồng ghép, tự ghép, dị ghép 
Bài 44. SINH SẢN VÔ TÍNH Ở ĐỘNG VẬT 
Chuyển nhân của TB tuyến vú (TB xôma) vào TB trứng đã lấy mất nhân. 
Kích thích TB  phôi (2n) 
Quy trình nhân bản vô tính ở cừu Dolly 
Tách TB trứng(n) của cừu cái mặt đen và loại nhân 
Tách TB tuyến vú(2n) của cừu cái mặt trắng và lấy nhân 
Cấy phôi vào tử cung của cừu cái mặt đen , phôi phát triển và sinh cừu Dolly mặt trắng . 
C ừu Dolly 
Nhân bản vô tính là chuyển nhân của một TB xôma (2n) vào 1 TB trứng (đã lấy mất nhân) rồi kích thích TB trứng đó phát triển thành 1 phôi  phôi phát triển thành cơ thể mới. 
2. Nhân bản vô tính 
Bài 44. SINH SẢN VÔ TÍNH Ở ĐỘNG VẬT 
MỘT SỐ THÀNH TỰU NHÂN BẢN VÔ TÍNH Ở ĐỘNG VẬT 
Nhân bản 
vô tính ở cừu 
Nhân bản vô tính ở chuột 
Nhân bản vô tính ở chó 
Nhân bản vô tính ở khỉ 
2 
3 
4 
5 
1 
Đáp án hàng dọc 
GIẢI ĐÁP TRÒ CHƠI Ô CHỮ 
O 
N 
G 
Đ 
U 
C 
6 
O N G 
T R Ư N G 
L U O N G C U 
B O T B I E N 
N A Y C H O I 
P H A N Đ O I 
Loài động vật này giúp cây thụ phấn 
Câu 3: 3 chữ cái 
Hình thức sinh sản này thấy ở san hô 
Vâu 2: 7 chữ cái 
Đây là động vật sống dưới nước, có hình thức 
Sinh sản phân mảnh 
Câu 1: 7 chữ cái 
Kiểu sinh sản này thấy ở động vật đơn bào 
Câu 4: 7 chữ cái 
Đây là tế bào lớn nhất của cá thể cái 
Câu 5: 5 chữ cái 
Một số loài động vật trong lớp động vật này 
Có hình thức trinh sản 
Câu 6: 7 chữ cái 
Gợi ý hàng dọc: 
Đây là kết quả của hình thức sinh sản vô tính ở một loài động vật. 
Ông là ai? 
GS. TS. Nguyễn Mộng Hùng 
 Đại học Khoa học Tự nhiên Hà Nội 
 EM CÓ BIẾT?  AI LÀ NGƯỜI MỞ ĐẦU CHO NHÂN BẢN VÔ TÍNH ĐỘNG VẬT Ở VIỆT NAM ? 
Năm 1997, tờ Nature - tờ báo danh tiếng đã công bố công trình nhân bản vô tính tạo ra cừu Đô ly của Ian Wilmut . 
Nhưng vào năm 1979, tờ báo này đã đăng công trình nhân bản vô tính Cá C hạch của ông. Công trình được công bố trước Wilmut 18 năm này có ý nghĩa đột phá trong lĩnh vực nhân bản vô tính nên đã được báo  Công nghiệp XHCN  (Nga) số ra ngày 21-12-1978 dành hẳn 1 trang để giới thiệu về nhà khoa học Việt Nam trẻ tuổi này. 
CẢM ƠN QUÝ THẦYCÔ 
VÀ CÁC EM