Bài giảng Giáo dục công dân lớp 10 - Bài 10: Quan niệm về đạo đức

TRƯỜNG THPT BèNH KHAÙNH, TOÅ : ẹềA- GIÁO DỤC CễNG DÂN Chaứo mửứng quyự Thaày Coõ 1KIỂM TRA BÀI CŨ Vỡ sao núi con người là mục tiờu của sự phỏt triển XH ? Lấy VD chứng minh đường lối chớnh sỏch của Đảng đều vỡ sự phỏt triển toàn diện của con người ?2GDCD 10PHẦN THỨ HAICễNG DÂN VỚI ĐẠO ĐỨC 3CÂU HỎI KHỞI ĐỘNG :Theo em hành vi của cỏc loài động vật như : Khỉ, trõu, bũ, lợn . cho con bỳ và bảo vệ con khi bị đe dọa cú phải là hành vi đạo đức khụng ? Khụng . Đõy là hành vi bản năng.4Bài 10 Quan niệm về đạo đức15Mục tiêu :1- Hiểu được thế nào là đạo đức ? - Phân biệt được sự giống và khác nhau giữa đạo đức với pháp luật và phong tục, tập quán. - Hiểu được vai trò của đạo đức trong sự phát triển của cá nhân, gia đình và xã hội.2- Phân biệt được hành vi vi phạm đạo đức với hành vi vi phạm pháp luật và hành vi không phù hợp phong tục, tập quán.3- Coi trọng vai trò của đạo đức trong đời sống xã hội.6*1/. Quan niệm về đạo đức :a /. Đạo đức là gỡ ?a /. Đối với cỏ nhõn.b /. Đối với gia đỡnh.c /. Đối với xó hội.b /. Phõn biệt đạo đức với phỏp luật , phong tục tập quỏn.2 /. Vai trũ của đạo đức trong sự phỏt triển của cỏ nhõn , gia đỡnh và xó hội. Quan niệm về đạo đứcBài 1071 /. Quan nieọm veà ủaùo ủửực : a. ẹaùo ủửực laứ gỡ ?Theo em hieồu thỡ quan heọ xaừ hoọi laứ gỡ ?Quan heọ xaừ hoọi laứ heọ thoỏng caực quan heọ raỏt ủa daùng vaứ phửực taùp, bao goàm nhửừng quan heọ giửừa caự nhaõn vụựi caự nhaõn, giửừa caự nhaõn vụựi xaừ hoọi.8Caõu hoỷi: Caực em haừy cho bieỏt, trong caực caõu thaứnh ngửừ sau, caõu naứo theồ hieọn phaồm chaỏt toỏt cuỷa con ngửụứi ?91. Nhaởt ủửụùc cuỷa rụi, traỷ ngửụứi ủaựnh maỏt.2. Ăn caõy naứo raứo caõy aỏy.3. Chũ ngaừ em naõng.4. Ăn chaựo ủaự baựt.5. Ăn quaỷ nhụự keỷ troàng caõy. 10Truyện ngắn 50 chữ : Bà lóo ăn mày xũe tay : “ Xin cụ cậu cho vài đồng bạc lẻ !”. Chàng múc tỳi cho tờ bạc trăm ngàn. Nàng xuýt xoa : “ sao cho nhiều tiền vậy ?”. Chàng núi nhỏ : “ Tiền giả, anh tỡm cỏch tiờu mói khụng được”. Nàng nhỡn chàng bằng ỏnh mắt kinh hoàng !11Trong cuoọc soỏng, ngửụứi nhử theỏ naứo ủửụùc coi laứ ngửụứi coự ủaùo ủửực vaứ ngửụứi nhử theỏ naứo bũ coi laứ thieỏu ủaùo ủửực ? Moọt caự nhaõn bieỏt tửù ủieàu chổnh haứnh vi cuỷa mỡnh cho phuứ hụùp vụựi lụùi ớch chung cuỷa xaừ hoọi, cuỷa ngửụứi khaực ủửụùc coi laứ moọt ngửụứi coự ủaùo ủửực.Moọt caự nhaõn chổ bieỏt ủeỏn lụùi ớch cuỷa mỡnh, baỏt chaỏp lụùi ớch cuỷa ngửụứi khaực, cuỷa xaừ hoọi seừ bũ coi laứ ngửụứi thieỏu ủaùo ủửực.Ngửụứi coự ủaùo ủửựcNgửụứi thieỏu ủaùo ủửực12*1 /. Quan niệm về đạo đức :Con người cú nhiều mối quan hệQuanHệCỏ nhõn – Cỏ nhõnCỏ nhõn – Xó hội Biết điều chỉnh hành vi của mỡnh phự hợp với lợi ớch chung của người khỏc , của xó hội.Chỉ biết đến lợi ớch của mỡnh , bất chấp lợi ớch của người khỏc , của xó hội.Cỏ nhõn tự điều chỉnh hành vi của mỡnh nhưng phảituõn theo một hệ thống quy tắc , chuẩn mực xó hội.a /. Đạo đức là gỡ ?Người cú đạo đức Người thiếu đạo đức13a / -ẹaùo ủửực laứ gỡ ? ẹaùo ủửực laứ heọ thoỏng caực quy taộc, chuaồn mửùc xaừ hoọi maứ nhụứ ủoự con ngửụứi tửù giaực ủieàu chổnh haứnh vi cuỷa mỡnh cho phuứ hụùp vụựi lụùi ớch cuỷa coọng ủoàng, của xaừ hoọi. ẹaùo ủửực laứ phaùm truứ vúnh vieón hay phaùm truứ lũch sửỷ ? Vỡ sao ?ẹaùo ủửực laứ phaùm truứ lũch sửỷ. Vỡ cuứng vụựi sửù vaọn ủoọng vaứ phaựt trieồn cuỷa lũch sửỷ xaừ hoọi, caực quy taộc, chuaồn mửùc naứy cuừng seừ bieỏn ủoồi. Chớnh coự sửù bieỏn ủoồi naứy maứ lũch sửỷ nhaõn loaùi ủaừ tửứng toàn taùi nhieàu neàn ủaùo ủửực xaừ hoọi khaực nhau vaứ caực neàn ủaùo ủửực naứy luoõn bũ chi phoỏi bụỷi quan ủieồm vaứ lụùi ớch cuỷa giai caỏp caàm quyeàn.14Vớ duù : cuứng laứ chửừ “Trung” nhửng :“ Trung” coự nghúa laứ trung thaứnh voõ ủieàu kieọn vụựi vua.“Trung” coự nghúa laứ trung thaứnh vụựi lụùi ớch cuỷa ủaỏt nửụực, cuỷa nhaõn daõn.Phong kieỏnNgaứy nay15Neàn ủaùo ủửực mụựi ụỷ nửụực ta hieọn nay laứ moọt neàn ủaùo ủửực nhử theỏ naứo ?Neàn ủaùo ủửực mụựi ụỷ nửụực ta hieọn nay laứ moọt neàn ủaùo ủửực tieỏn boọ, phuứ hụùp vụựi yờu cầu của sửù nghieọp coõng nghieọp hoaự, hieọn ủaùi hoaự ủaỏt nửụực.b) Phaõn bieọt ủaùo ủửực vụựi phaựp luaọt vaứ phong tuùc, taọp quaựn trong sự điều chỉnh hành vi của con người :16 - Gioỏng nhau :ẹeàu laứ moọt phửụng thửực duứng ủeồ ủieàu chổnh haứnh vi cuỷa con ngửụứi.17Xeựt tỡnh huoỏng sau:Anh A ủi xe maựy treõn ủửụứng hoaứn toaứn ủuựng luaọt giao thoõng.Anh B ủi phớa sau voõ tỡnh va phaỷi. Anh A quay nhỡn laùi, thaỏy anh B bũ ngaừ xuoỏng ủửụứng vaứ saõy saựt vaứi choó. Anh A bieỏt raống mỡnh khoõng phaùm luaọt giao thoõng neõn laởng leừ cho xe tieỏp tuùc ủi, khoõng giuựp anh B ủửựng daọy vaứ sụ cửựu veỏt thửụng.Em coự nhaọn xeựt gỡ veà caựch ửựng xửỷ cuỷa anh A?18Traỷ lụứi:Trong tỡnh huoỏng naứy, veà maởt phaựp luaọt anh A hoaứn toaứn voõ toọi. Song, veà maởt ủaùo ủửực thỡ anh A sai, khi khoõng giuựp ủụừ anh B trong luực hoaùn naùn. 19Khaực nhau :ẹaùo ủửựcPhaựp luaọtSửù ủieàu chổnh haứnh vi mang tớnh tửù nguyeọn vaứ thửụứng laứ nhửừng yeõu caàu cao cuỷa xaừ hoọi ủoỏi vụựi con ngửụứi. Sửù ủieàu chổnh haứnh vi mang tớnh baột buoọc (tớnh cửụừng cheỏ), ủoự laứ nhửừng yeõu caàu toỏi thieồu, ủửụùc quy ủũnh baống vaờn baỷn cuỷa Nhaứ nửụực, buoọc caực caự nhaõn vaứ toồ chửực phaỷi tuaõn theo ủeồ giửừ cho xaừ hoọi oồn ủũnh.20 +Sửù ủieàu chổnh haứnh vi của phỏp luật mang tớnh baột buoọc, cưỡng chế.+ Sửù ủieàu chổnh haứnh vi của đạo đức mang tớnh tửù nguyeọn.+ Sự điều chỉnh hành vi theo phong tục, tập quỏn là tuaõn theo nhửừng thoựi quen , neà neỏp ủaừ oồn ủũnh tửứ laõu ủụứi . - Khaực nhau :21 Caực em haừy quan saựt caực phong tuùc, taọp quaựn sau ủaõy ?221.ẹaựm cửụựi.23 2. Teỏt nguyeõn ủaựn.242526 3. Xem boựi.274. Aấn traàu, cau.28“Duứ ai ủi ngửụùc veà xuoõiNhụự ngaứy gioó toồ muứng mửụứi thaựng ba”5. Gioó toồ Huứng Vửụng.29 6. Taỷo hoõn.“Laỏy choàng tửứ thuụỷ mửụứi ba.ẹeỏn naờm mửụứi taựm thieỏp ủaứ naờm con.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .”30 Em haừy cho bieỏt: Trong caực phong tuùc, taọp quaựn keồ treõn. Phong tuùc, taọp quaựn naứo laứ loói thụứi, laùc haọu vaứ phong tuùc, taọp quaựn naứo hieọn nay vaón coứn phuứ hụùp ? 31Traỷ lụứi:.Phong tuùc, taọp quaựn hieọn nay ủaừ loói thụứi laứ: Taỷo hoõn; xem boựi (meõ tớn dũ ủoan), . . .32. Phong tuùc, taọp quaựn hieọn nay vaón coứn phuứ hụùp laứ: Teỏt coồ truyeàn, ủaựm cửụựi, gioó toồ Huứng Vửụng, aờn traàu cau . 33 Taùi moọt thụứi ủieồm xaực ủũnh, coự nhửừng phong tuùc, taọp quaựn khoõng coứn phuứ hụùp, loói thụứi, caàn loại bỏ. Ngửụùc laùi, coự nhửừng phong tuùc, taọp quaựn laõu ủụứi nhửng vaón coứn phuứ hụùp vụựi xaừ hoọi hieọn nay, laứ moọt neựt ủeùp trong ủụứi soỏng ủaùo ủửực vaứ ủửụùc coi laứ nhửừng thuaàn phong, mú tuùc.34Hóy xem và nhận xột :352) Vai troứ cuỷa ủaùo ủửực trong sửù phaựt trieồn cuỷa caự nhaõn, gia ủỡnh vaứ xaừ hoọi :a) ẹoỏi vụựi caự nhaõn :ẹoỏi vụựi baỷn thaõn em, ủaùo ủửực coự vai troứ nhử theỏ naứo ?Em cú suy nghĩ gỡ về cõu : “Tiờn học lễ, hậu học văn” ?362) Vai troứ cuỷa ủaùo ủửực trong sửù phaựt trieồn cuỷa caự nhaõn, gia ủỡnh vaứ xaừ hoọi : ẹoỏi vụựi caự nhaõn : ẹaùo ủửực goựp phaàn hoaứn thieọn nhaõn caựch. Giỳp cỏ nhõn coự yự thửực vaứ naờng lửùc soỏng thieọn ,soỏng coự ớch 37b) ẹoỏi vụựi gia ủỡnh :Moọt gia ủỡnh maứ con caựi khoõng bieỏt nghe lụứi cha meù, caực thaứnh vieõn trong gia ủỡnh khoõng toõn troùng laón nhau, vụù choàng khoõng chung thuyỷ Thỡ gia ủỡnh ủoự coự haùnh phuực khoõng ? Vỡ sao ?Gia ủỡnh ủoự khoõng haùnh phuực. Vỡ hoù ủaừ vi phaùm caực chuaồn mửùc ủaùo ủửực cuỷa gia ủỡnh .Vaọy thỡ ủaùo ủửực coự vai troứ to lụựn nhử theỏ naứo trong vieọc xaõy dửùng moọt gia ủỡnh haùnh phuực ?38 b) Đối với gia ủỡnh: Đạo đức laứ neàn taỷng cuỷa hạnh phỳc gia ủỡnh, taùo ra sửù oồn ủũnh và phỏt trieồn vửừng chaộc cuỷa gia ủỡnh39Gia ủỡnh haùnh phuực40c) ẹoỏi vụựi xaừ hoọi :Haừy ủửa ra moọt soỏ vớ duù cho thaỏy tỡnh hỡnh xaừ hoọi ngaứy nay coự nhieàu teọ naùn moọt phaàn laứ do vi phaùm caực quy taộc, chuaồn mửùc ủaùo ủửực ?41Xaừ hoọi muoỏn phaựt trieồn beàn vửừng thỡ phaỷi laứm sao ?Caực quy taộc, chuaồn mửùc ủaùo ủửực phaỷi ủửụùc toõn troùng vaứ luoõn ủửụùc cuỷng coỏ, phaựt trieồn.42 c) ẹoỏi vụựi xaừ hoọi:  Xaừ hoọi seừ phaựt trieồn beàn vửừng khi cỏc quy tắc và chuẩn mực đạo đức được tụn trọng và củng cố. 43Hóy xem đoạn phim:44Qua đoạn phim cỏc em cú suy nghĩ như thế nào?Đú là những hành động khụng phự hợp với chuẩn mực đạo đức xó hội.Vi phạm phỏp luật.Gõy những ảnh hưởng tiờu cực đến cỏ nhõn, gia đỡnh và xó hội.Để lại hậu quả nghiờm trọng cho xó hội.45Củng cố :1 /. Nhà trường vận động học sinh đúng gúp tiền ủng hộ đồng bào bị lũ lụt. Theo quan niệm đạo đức đó học, em đồng ý với ý kiến nào sau đõy ?A /. HS khụng làm ra tiền nờn khụng phải gúp.B /. HS tham gia để tạo thành tớch cho trường.C /. Tựy theo khả năng, mỗi HS đúng gúp theo khả năng của mỡnh giỳp đồng bào bị lũ lụt lỳc khú khăn.D /. HS đúng gúp thật nhiều để nhà trường khen thưởng.E /. Đồng ý cả A, B, C, D.462 /. Gia đỡnh Việt Nam hiện nay chịu ảnh hưởng của nhõn tố nào sau đõy ?A /. Đạo đức.B /. Phỏp luật.C /. Phong tục, tập quỏn.D /. Cả 3 yếu tố trờn.473 /. Hóy rỏp cỏc chữ cho sẵn thành 5 cõu tục ngữ cú ý nghĩa quen thuộc mà dõn gian thường dựng ? ( Cú thể dựng 1 chữ nhiều lần )Trọng, Nờn, Tiờn, Tụn, Học, Văn, Khụng, Đạo, Thầy, Được, Hậu, Mày, Mới, Làm, Tày, Sư, Bạn, Đố, Lễ.Tiờn học lễ, hậu học văn.Khụng thầy đố mày làm nờn.Học thầy khụng tày học bạn.Trọng thầy mới được làm thầy.Tụn sư trọng đạo.48Thương người như thể thương thõn 49Bầu ơi thương lấy bớ cựngTuy rằng khỏc giống nhưng chung một giàn50Uống nước nhớ nguồn51Hóy sắp xếp cỏc từ sau đõy thành cõu ca dao-tục ngữ hoàn chỉnhĐAUBỎCỎCẢNGỰAMỘTCONTÀUMỘTCONNGỰAĐAUCẢTÀUBỎCỎ52ĐÙMRÁCHLÀNHLÁLÁLÁLÀNHĐÙMLÁRÁCHMỘTMIẾNGKHIĐểIBẰNGMỘTGểIKHINOGểIĐểIKHINOMIẾNGMỘTBẰNGKHIMỘT53Học bài cũLàm cỏc bài tập 2, 3 trang 66Xem trước bài 11Phần 1, 2 Dặn dũ về nhà54chuực caực em hoùc toỏt55