Bài giảng Giáo dục công dân lớp 10 - Bài 7 - tiết 11-12: Thực tiễn và vai trò của thực tiễn đối với nhận thức

Bài 7 (tiết 11-12) Thực tiễn và vai trò của thực tiễn đối với nhận thứcSoaùn ngaứy 28/ 9 / 2008Chỉnh lớ : 09/ 10 / 2009 Thửùc hieọn 23 /10/ 2009 Lụựp10K14- BTVHMục tiêu : - Hiểu được thế nào là nhận thức ? Thế nào là thực tiễn ? Thực tiễn có vai trò như thế nào đối với nhận thức ? - Giải thích đươc mọi sự hiểu biết của con người đều bắt nguồn từ thực tiễn . - Có ý thức tìm hiểu thực tế và khắc phục tình trạng chỉ học lý thuyết mà không thực hành , luôn vận dụng những điều đã học vào cuộc sống .I - Thế nào là nhận thức ?Quả camMắtTayMũiLưỡitrònnhẵnthơmngọtthị giácxúc giác khứu giácvị giácQuả cam Nhận thức của con người bắt nguồn từ thực tiễn quá trình đó trải qua hai giai đoạn : Nhận thức cảm tính và nhận thức lý tính VD 1- Nhận thức cảm tính Quả táohình trònmàu đỏ(xanh)vị ngọtCảm giác là sự phản ánh từng mặt , thuộc tính riêng lẻ ,bên ngoài của SV-HT . Cảm giác nảy sinh là do sự tác động trực tiếp của SV-HT lên giác quan của con người . Trực quan sinh động - GĐ đầu của QTNT . gồm 3 giai đoạn : cảm giác , tri giác , biểu tượng .Do các giác quan đem lạiCảm giáca- Cảm giác VD : Không có cảm giác thì con người không có nhận thức !b- Tri giác .thị giácvị giáckhứu giácđỏ (xanh)chua (ngọt)thơmTri giác Tri giác là sự phản ánh tổng hợp những mặt , những thuộc tính bên ngoài của SV-HT , tri giác được hình thành trên cơ sở những cảm giác .C- Biểu tượng . VD: 1- Xoa hai bàn tay vào nhau - bàn tay ấm  Ma sát sinh nhiệt .2- Ma sát ?  sẽ có nhiệt được sinh ra ! 3- Quả táo  màu đỏ(xanh) , ngọt , thơm ! Biểu tượng là hình ảnh về SV-HT được giữ lại trong trí nhớ , biểu tượng xuất hiện nhờ sự hoạt động phối hợp của các giác quan và có sự tham gia của các yếu tố phân tích , tổng hợp và trừu tượng hoá . 2- Nhận thức lý tính Tư duy trừu tượng . Đây là giai đoạn cao của quá trình nhận thức ,Gồm : Khái niệm , Phán đoán , Suy lý .a-Khái niệm : Hãy nêu định nghĩa về quả táo ? VD:( Là một loại quả có hình dáng hơi tròn , màu đỏ hoặc xanh và vị ngọt )KN là sự phản ánh những thuộc tính , những mối liên hệ phổ biến , bản chất của một tập hợp các SV-HT cùng loại . Khái niệm được hình thành bằng con đường nào ?Khái niệm được hình thành bằng con đường tư duy trừu tượng và được diễn đạt bằng một hoặc một cụm từ .b- Phán đoán (PĐ) .Trên núi có khói Trên núi có lửa cháy ! PĐ là sự vận dụng các KN để khẳng định , hoặc phủ định một thuộc tính , một mối liên hệ nào đó của sự vật, hiện tượng .? PĐ được hình thành bằng con đường nào,cho ví dụ về phán đoán? PĐ được hình thành bằng con đường tư duy trừu tượng và được diễn đạt dưới các hình thức mệnh đề,hoặc câu theo đúng quy tắc ngữ pháp .C/.Suy lý (Suy luận).Dựa vào những phán đoán đã có làm tiền đề để rút ra một phán đoán mới làm kết luận VD- Trên núi có khói PĐ tiền đề . - Trên núi có lửa cháy PĐ kết luận Như vậyNhận thức là quá trình phản ánh sự vật , hiện tượng của thế giới khách quan vào bộ óc của con người , để tạo nên những hiểu biết về chúng ./.T2 II- Thực tiễn: VD : - Đi lao động đào mương . - Đi tham quan viện bảo tàng . - Tham gia vào đội tuyển thi -Hành trình tuổi thanh niên - Nghiên cứu chế tạo ra ROBOT Hoạt động LĐSXHoạt động thực tếHoạt động xã hộiHoạt động khoa học Tiết 2 – Bài 7 Khái niệm :Thực tiễn là toàn bộ những hoạt động vật chất có mục đích , mang tính lịch sử – xã hội của con người nhằm cải tạo tự nhiên và xã hội .III- Vai trò của thực tiễn đối với nhận thức . 1- Thực tiễn là cơ sở của nhận thức . - Đào đất thấy đất mềm - Đập đá thấy đá rắn hơn đất ? Sử dụng đất vào viêc gì !? Sử dụng đá vào việc gì ! - Những tri thức về thiên văn , toán học , trồng trọt của người xưa đều được hình thành từ việc quan sát thời tiết ,  - Khi biết chế tạo công cụ lao động tư duy con người đã phát triển hơn Mọi hiểu biết của con người đều trực tiếp nảy sinh từ thực tiễn . Thực tiễn chính là cơ sở của nhận thức . 2- Thực tiễn là động lực của nhận thức .Thực tiễn luôn luôn vận động  nhận thức của con người cũng phải vận động theo mới thúc đẩy được sự nhận thức mới cho phù hợp với thực tiễn . 3/ Thực tiễn là mục đích của nhận thức  Các tri thức khoa học chỉ có giá trị khi tri thức đó được bắt nguồn từ thực tiễn và vận dụng trở lại thực tiễn . - “ Lý luận mà không liên hệ với thực tiễn là lý luận suông ”(HCM) 4- Thực tiễn là tiêu chuẩn của chân lý .? Chân lý ! ( Là những tri thức đúng đắn phù hợp với quy luật khách quan ).? Tại sao thực tiễn lại là tiêu chuẩn của chân lý !  Chỉ có đem những tri thức thu nhận được ra kiểm nghiệm qua thực tiễn mới thấy rõ được tính đúng đắn hay sai lầm của chúng . *Học sinh đọc tư liệu “ Nhà bác học Ga-li-lê ” Tang thương vựng bóo lũ     02/10/2009 5:02 Người dõn di chuyển bằng thuyền trờn mặt nước ngang mỏi nhà 	- Ảnh: Ngụ Đức Lợi TƯ LỆU(TNO) Đến sỏng 2.10.2009, nhiều địa phương trờn địa bàn Quảng Ngói và Kon Tum vẫn cũn bị chia cắt do lũ. Một số nơi nước bắt đầu rỳt để lại cảnh nhà cửa, ruộng vườn hoang tàn, xơ xỏc. Khụng điện, khụng nước, thiếu đúi là thực trạng chung ở nhiều xó thuộc huyện Bỡnh Sơn (Quảng Ngói). Hàng trăm người lõm cảnh màn trời chiếu đất, trắng tay hoàn toàn sau mưa bóo. Nhiều nhà dõn ở Kon Tum vẫn cũn đang ngập trong bựn đất.Bi cảnh tang thương đang đố nặng lờn cuộc sống khú nghốo của người dõn ở nhiều vựng quờ. PV Thanh Nien Online ghi nhận một số hỡnh ảnh tại một số vựng bóo lũ tràn qua:Mút lại từng hạt lỳa sau lũThu gom rơm rạ và rửa ngúi để lợp lại nhàTang thương ập đến người đàn ụng này khi người vợ yờu quý của anh chết trong bóo lũ, nhà sập tan hoangĐường sỏ ngập tràn bựn đất ở Bỡnh SơnTrẻ em ở Bỡnh Hải, Bỡnh Sơn cố nhặt những mỏi lợp bể nỏtĂn sống mỡ tụm lút dạNhà dõn ở Quảng Ngói đổ nỏt Nhà dõn ở Quảng Ngói đổ nỏt Nhà dõn ở Quảng Ngói đổ nỏt Hàng chục ngụi nhà ở đảo Lý Sơn (Quảng Ngói) bị sụp đổ như thế nàyNhà dõn ở Kon Tum ngập trong bựn đất Sống trờn mỏi nhà sau bóo số 9:Lỳc 21 giờ 30 ngày 1.10.2009, anh Ngụ Đức Lợi mới thoỏt khỏi rốn lũ Tõn Húa, Huyện Minh Húa (Quảng Bỡnh) và kịp thời gửi cho Thanh Niờn Online mấy bức ảnh cảnh ngập lụt kinh hoàng tại địa bàn này. Chiều 1.10, hàng trăm ngụi nhà tại xó Tõn Húa, H.Minh Húa, Quảng Bỡnh vẫn cũn ngập như thế này Người già và trẻ em được ưu tiờn sống trờn trần sỏt núc nhà * Sỏng nay 2.10.09, chỳng tụi cú mặt tại rốn lũ Tõn Húa, H.Minh Húa (Quảng Bỡnh). Trong khi nhiều nơi khỏc nước đó rỳt thỡ mực nước ở đõy vẫn rất cao, nhiều nhà dõn bị ngập ngang mỏi. Chủ tịch UBND xó Tõn Húa Cao Văn Dương cho biết: “Xó cú 623 hộ, đến thời điểm này đó cú 510 nhà bị ngập, trong đú cỏc thụn 1, 2, 3 ngập khoảng 3m; thụn 4 nặng nhất ngập trờn 4m, nước chạm mỏi nhà; hàng chục nhà phải di dời tới nơi an toàn. Toàn xó cú 2.804 con trõu bũ, đàn lợn 1.321 con, chỳng tụi đó vận động bà con di chuyển gia sỳc, gia cầm lờn cỏc vựng cao như: Hung Nước, Hung Bụộc, Cựi, Mụộng ễụng và cố gắng đảm bảo đủ cỏ, rơm khụ cho chỳng khoảng một tuần”. Tõn Húa luụn bị ngập nặng mỗi khi mưa bóo, đặc biệt năm nay lụt rất to. Vỡ thế nhà dõn dự làm cao mấy cũng thường bị ngập sỏt núc. Cỏch chống chọi với lũ của bà con là làm tra (trần nhà làm bằng gỗ) chắc chắn để lờn ở mỗi khi cú lũ hoặc di dời lờn cỏc ngọn nỳi cao xung quanh. Những lỳc này, cuộc sống người dõn gặp muụn vàn khú khăn bởi thiếu nước uống, thiếu ăn trầm trọng. Thuyền đưa chỳng tụi băng qua nhiều xúm làng mà như đi giữa biển nước, đụi chỗ chỉ cũn thấy chúp nhà, ngọn cõy. Ngay trờn đường thuyền qua, ụng Thỏi Xuõn Năng, 55 tuổi ở tại thụn 3, nhỡn ra ụ cửa sổ nhỏ trờn mỏi nhà bảo rằng: “Nhà vẫn cũn cấu (gạo) nhưng khụng nấu được nờn đành ăn chỏo bột ngụ”. Nhà văn hoỏ Thụn bị ngập đến mỏi Lợn được đúng vào củi thả trờn bố sống chung với lũ Hàng trăm nhà dõn Tõn Húa bị ngậpGiữa biển nước, người dõn chỉ cũn cỏch sống trờn mỏi nhà Và đõy là trường học Khẩn trương tỡm mọi cỏch cứu trợ người dõn Tõn Húa  Từ thực tiễn bóo, lũ ngày càng dữ dội như trờn cho ta nhận thức gỡ ?Chỳng ta đang trả giỏ cho hành động tàn phỏ tự nhiờn như: phỏ rừng, xó khớ thải gõy hiệu ứng nhà kớnh, thử bom hạt nhõn ngầm dưới đấtPhải hành động ngay trước khi quỏ trể để bảo vệ hành tinh này ! Tóm lại : Thực tiễn là cơ sở của nhận thức, là mục đích của nhận thức và là tiêu chuẩn để kiểm tra kết quả của nhận thức. /.Bài tập về nhà :-Tổ 1 : Dựa vào kiến thức đã học , hãy cho biết ý nghĩa của câu tục ngữ : Đi một ngày đàng , học một sàng khôn ?-Tổ 2 : Bản thân em đã có việc làm nào gắn học với hành ? Việc kết hợp giữa học với hành có tác dụng như thế nào đối với quá trình học tập của em ?-Tổ 3 : Em hiểu như thế nào về nguyên lý giáo dục : Học đi đôi với hành , giáo dục kết hợp với lao động sản xuất , nhà trường gắn liền với xã hội ?-Tổ 4 : Dựa vào kiến thức đã học và thực tế cuộc sống , em hãy giải thích quan điểm : Thực tiễn là cơ sở của nhận thức ?Chuực caực em hoùc toỏt