Bài giảng Giáo dục công dân lớp 10 - Tiết 14- Bài 8: Tồn tại xã hội và ý thức xã hội

Tiết 14- Bài 8Tồn tại xã hội và ý thức xã hộic. Phương thức sản xuất.Hiểu thế nào là phương thức sản xuất?PTSX ở các thời kì lịch sử khác nhau có giống nhau không?c, Phương thức sản xuất:- Khái niệm: PTSX là cách thức con người làm ra của cải vật chất trong những giai đoạn nhất định của lịch sử.- Cấu trúc:Phương thức sản xuất Lực lượng sản xuấtQuan hệ sản xuất*. Lực lượng sản xuất.Khái niệm: LLSX là sự thống nhất giữa TLSX và người sử dụng tư liệu ấy (người lao động) để sản xuất ra của cái vật chất.- Cấu trúc:LLSXTư liệu sản xuấtNgười lao độngTư liệu lao độngĐối tượng lao độngCôngcụlaođộngCácphươngtiệnVCkháccó sẵnnhân tạoCông cụ lao động bằng đáRìu đồngThuổng đồngMáy móc phục vụ sản xuấtDây chuyền sản xuất tự động hoáNgười máySự tiến bộ của công cụ sản xuất trong ngành dệt:+ Trong đó, công cụ lao động là quan trọng nhất vì đó là yếu tố tiêu biểu cho trình độ sx của mỗi thời đại.+ Người lao động giữ vai trò quyết định vì nếu không có Người lao động thì mọi yếu tố của quá trình sản xuất sẽ không phát huy được tác dụng.LLSX biểu thị mối quan hệ giữa con người với tự nhiên, phản ánh trình độ làm chủ tự nhiên của con người.*. Quan hệ sản xuất.Khái niệm: QHSX là quan hệ giữa người với người trong quá trình sản xuất.- Cấu trúc:QHSXQuan hệ sở hữu về tư liệu sản xuấtQuan hệ trong tổ chức và quản lí sản xuấtQuan hệ trong phân phối sản phẩm lao độngYếu tố giữ vai trò quyết định, phản ánh bản chất của các kiểu QHSX trong lịch sử.*. Mối quan hệ giữa LLSX và QHSX.LLSX luôn biến đổi và phát triển không ngừng. - Công cụ lao động: không ngừng được cải tiến, ngày càng tinh vi, hiện đại. - Đối tượng lao động ngày càng được mở rộng, đa dạng và phong phú hơn. - Sức khỏe, trí tuệ, trình độ tay nghề của người lao động ngày càng được nâng cao.Sự thay thế của PTSX tư bản chủ nghĩa đối với phương thức sản xuất phong kiến: Kìm hãm sự phát triển của nền sản xuất hàng hóa TBCN Cần phải xóa bỏ QHSX phong kiến Cách mạng tư sản PTSX phong kiến bị xóa bỏ, PTSX tư bản chủ nghĩa ra đời. Mâu thuẫn LLSX của giai cấp tư sản ngày càng phát triển QHSX phong kiến khép kín, mang tính tự cấp, tự túc.Ví dụ: LLSX phát triển QHSX lạc hậuMâu thuẫn Cuộc cách mạng xã hội nhằm xóa bỏ QHSX lạc hậu.Sự ra đời của một PTSX mới- Mối quan hệ giữa LLSX và QHSX.Như vậy, PTSX là yếu tố quyết định sự tồn tại và phát triển của xã hội.Tồn tại xã hộiCác yếu tốVai tròMối quan hệVí dụMôi trường tự nhiênĐiều kiện sinh sống tất yếu, thường xuyênKhông có MTTN thì không có xã hộiKhông có diện tích nước VN thì không có XH VNDân sốĐiều kiện tất yếu, thường xuyênCó ảnh hưởng to lớn đến sự phát triển xã hộiDân trí cao, tốc độ gia tăng dân số hợp lí thì xh phát triển. (ngược lại)PTSXQuyết định bản chất một chế độ xã hộiPTSX tiến bộ thì chế độ xã hội tiến bộ (ngược lại)PTSX TBCN tiến bộ hơn PTSX CHLN, PTSX PK,