Bài giảng Hướng Nghiệp 9 - Chủ đề 03: Thế giới nghề nghiệp quanh ta

hường nghe nói đến nhiều nghề như nghề dạy học, nghề chữa bệnh, nghề lái xe Ở NƯỚC TA CÓ BAO NHIÊU NGHỀTRÊN THẾ GIỚI CÓ BAO NHIÊU NGHỀTrong bất kì quốc gia nào, lãnh thổ nào cũng có những nghề thuộc danh mục nhà nước đào tạo. Bên cạnh những nghề thuộc danh mục nhà nước đào tạo, còn rất nhiều nghề ngoài danh mục, đó là những nghề mà người theo nghề được đào tạo theo rất nhiều cách thức khác nhauNghề thuộc danh mục nhà nước đào tạo phải tính đến hàng trăm, còn nghề ngoài danh mục đó thì phải tính đến con số hàng nghìnLƯU ÝDanh mục nghề đào tạo của một quốc gia không cố địnhDanh mục nghề đào tạo của quốc gia này khác với của quốc gia kiaCó những nghề chỉ có ở địa phương này mà không có ở địa phương khácMỗi nghề lại chia ra thành những chuyên môn; có nhiều nghề có tới vài chục chuyên môn khác nhau, do vậy số chuyên môn nhiều gấp bội so với số nghềTóm lại :Thế giới nghề nghiệp rất phong phú và đa dạng; thế giới đó luôn vận động, thay đổi không ngừng như mọi thế giới khác. Do đó, muốn chọn nghề phải tìm hiểu thế giới nghề nghiệp, càng hiểu sâu thì việc chọn nghề càng chính xácPhân loại nghề theo hình thức lao động (lĩnh vực lao động)Phân loại nghề theo đào tạoPhân loại nghề theo yêu cầu của nghề đối với người lao độngCó thể gộp một số nghề có chung một số đặc điểm thành một nhóm nghề được không ? Nếu được, các em hãy lấy ví dụ2. PHÂN LOẠI NGHỀa) Phân loại nghề theo hình thức lao động (lĩnh vực lao động)Lĩnh vực sản xuất Lĩnh vực quản lí, lãnh đạoLĩnh vực quản lí, lãnh đạo : Có 10 nhóm nghềLãnh đạo các cơ quan Đảng, Nhà nước, đoàn thể và các bộ phận trong các cơ quan đóLãnh đạo doanh nghiệpCán bộ kinh tế, kế hoạch, tài chính, thống kê, kế toánCán bộ kĩ thuật công nghiệpCán bộ kĩ thuật nông, lâm nghiệpCán bộ khoa học, giáo dụcCán bộ văn hoá nghệ thuậtCán bộ y tếCán bộ luật pháp, kiểm sátThư kí các cơ quan và một số nghề lao động trí óc khácLĩnh vực sản xuất : có 23 nhóm nghềLàm việc trên các thiết bị động lực.Khai thác mỏ, dầu, than, hơi đốt, chế biến thanLuyện kim, đúc, luyện cốcChế tạo máy, gia công kim loại, kĩ thuật điện và điện tử, vô tuyến điệnCông nghiệp hoá chấtSản xuất giấy và sản phẩm bằng giấy, bìaSản xuất vật liệu xây dựng, bê tông, sành sứ, gốm, thuỷ tinhKhai thác và chế biến lâm sảnInDệtMay mặcCông nghiệp da, da lông, da giảCông nghiệp lương thực và thực phẩmXây dựngNông nghiệpLâm nghiệpNuôi, đánh bắt thủy sảnVận tảiBưu chính viễn thôngĐiều khiển máy nâng, chuyểnThương nghiệp, cung ứng vật tư, phục vụ ăn uốngPhục vụ công cộng và sinh hoạtCác nghề sản xuất khácb) Phân loại nghề theo đào tạoNghề không qua đào tạoNghề được đào tạoNghề có điều kiện Lao động đặc biệtNghề tiếp xúc với thiên nhiênNghề thuộc lĩnh vực Nghiên cứu khoa họcNghề trong lĩnh vực Văn học và nghệ thuậtNghề kĩ thuậtNghề thợNghề tiếp xúc với con ngườiNghề thuộc Lĩnh vực hành chínhPhân loại nghề theoYêu cầu của nghề đối với người lao độngNhững nghề thuộc lĩnh vực hành chínhCông việc trong nghề hành chính mang tính chất sắp đặt, bố trí, trình bày, phân loại, lưu trữ các loại hồ sơ, giấy tờ. Cán bộ, nhân viên trong những nghề này thường phải hệ thống hoá, phân loại, xử lí các tài liệu, công văn, sổ sách. Những chuyên môn thường gặp là nhân viên văn phòng, thư kí đánh máy, kế toán, thống kê, lưu trữ, kiểm tra, chấm côngNghề hành chính đòi hỏi con người đức tính bình tĩnh, thận trọng, chín chắn, chu đáoNhững nghề tiếp xúc với con ngườiNhóm nghề này bao gồm nhiều lĩnh vực chuyên môn khác nhau. Đó là những thầy giáo, thầy thuốc, nhân viên bán hàng, nhân viên thư viện, hướng dẫn viên du lịch, cán bộ tổ chức, phục vụ khách sạn tính chất nổi bật của những nghề này là phục vụ trực tiếp các tầng lớp nhân dân trong xã hộiNghề tiếp xúc với con người đòi hỏi người lao động có thái độ đối xử ân cần, cởi mở, chu đáo, năng lực giao tiếp rộng rãi, óc quan sát tinh tế, cách tiếp xúc mềm dẻo, linh hoạt, tế nhịNhững nghề thợTính chất, nội dung lao động của nghề thợ rất đa dạng. Trong những nghề thợ ta thường gặp : những người làm việc trong ngành giao thông (những người lái ô tô, tàu điện, tàu hoả), những người làm việc trong các ngành công nghiệp (thợ dệt, thợ tiện, thợ phay, thợ nguội, thợ chỉnh công cụ), những người lắp ráp dây chuyền sản xuất, in sách, khai thác tài nguyên, xây dựngNghề thợ được coi là nghề cơ bản trong xã hội. Đó là những nghề đòi hỏi tinh thần kỉ luật lao động cao, ý thức chấp hàng nghiêm túc kế hoạch sản xuất của nhà máy, xí nghiệpNgười thợ cần có tinh thần trách nhiệm cao lòng say mê với công việc kĩ thuật, có năng lực kĩ thuật (óc tưởng tượng kĩ thuật, tư duy, thao tác nhạy bén, trí nhớ, hành động trực quan tốt và khéo tay)Nghề kĩ thuậtNghề kĩ thuật rất gần với nghề thợ. Đó là nghề của các kĩ sư thuộc nhiều lĩnh vực sản xuất. Sự kết hợp và gắn bó giữa hai nghề này sẽ làm cho nền sản xuất xã hội ngày càng phát triển Nghề kĩ thuật cần những người say mê với công việc thiết kế kĩ thuật, nắm được những tri thức kĩ thuật một cách sâu sắc và rộng rãi, có nhiệt tình và óc sáng tạo trong công việc. Người làm nghề kĩ thuật còn đóng vai trò tổ chức sản xuất. Vì vậy, năng lực tổ chức, chỉ đạo sản xuất là năng lực rất cơ bảnNhững nghề trong lĩnh vực văn học và nghệ thuậtPhần lớn những nghề này đòi hỏi con người phải có những năng lực chuyên môn đặc biệt. Do lĩnh vực văn học, nghệ thuật rất rộng rãi nên năng lực tương ứng với các nghề ở đây hết sức đa dạng. Ta có thể thấy những nghề phổ biến thuộc lĩnh vực này như : viết văn, sáng tác nhạc, làm thơ, đóng kịch, chụp ảnh, vẽ tranh, làm các đồ trang sức những đạo diễn sân khấu, ca sĩ, những người làm công tác vũ đạo, biểu diễn các tiết mục xiếc, trang trí cửa hàngNhững người làm công tác văn học, nghệ thuật phải có hứng thú sáng tác, kiên trì trau dồi tài nghệ, sẵn sàng phục vụ quần chúng lao động; phải có óc quan sát tinh tế, năng lực diễn đạt tư tưởng và tình cảm, năng lực tác động đến người khác bằng ngôn ngữ, năng lực thâm nhập vào quần chúng.Những nghề thuộc lĩnh vực nghiên cứu khoa họcĐó là những nghề nghiên cứu tìm tòi, phát hiện những quy luật trong đời sống xã hội, trong thế giới tự nhiên cũng như trong tư duy con người.Người làm công tác nghiên cứu khoa học phải say mê tìm kiếm chân lí, ham thích học hỏi, có ý thức trách nhiệm và thái độ hết sức khách quan trước các sự việc, các hiện tượng cần nghiên cứu. Người nghiên cứu khoa học phải luôn luôn rèn luyện tư duy lôgic, tích luỹ tri thức, cần cù, kiên trì, độc lập sáng tạo. Ngoài ra người làm công tác nghiên cứu khoa học phải khiêm tốn, giản dị, trung thực, bảo vệ chân lí đến cùngNhững nghề tiếp xúc với thiên nhiênTrong lĩnh vực này ta thường gặp những người chăn nuôi, làm vườn, thuần dưỡng súc vật, khai thác gỗ, trồng và bảo vệ rừng người muốn làm nghề này phải có lòng yêu thích thiên nhiên, say mê với thế giới động vật, thực vật, khoáng sản. Ngoài ra còn cần phải có những phẩm chất như cần cù, chịu đựng khó khăn, kiên trì theo đuổi mục đích, thận trọng và tỉ mỉNhững nghề có điều kiện lao động đặc biệtĐây là những nghề mà điều kiện và môi trường làm việc “không bình thường” : lái máy bay thử nghiệm, du hành vũ trụ, khai thác tài nguyên dưới đáy biển, thám hiểmĐức tính không thể thiếu được khi làm những nghề này là lòng quả cảm, ý chí kiên cường, say mê với công việc đầy tính mạo hiểm, sẵn sàng vượt qua những khó khăn to lớn. Ngoài ra còn phải thích ứng với cuộc sống hay thay đổi, không ổn định.Bốn dấu hiệu cơ bản của nghềĐối tượng lao độngMục đích lao độngCông cụ lao độngĐiều kiện lao độngNHỮNG DẤU HIỆU CƠ BẢN CỦA NGHỀ, BẢN MÔ TẢ NGHỀĐối tượng lao độngĐối tượng lao động là những thuộc tính, những mối quan hệ qua lại (tương hổ) của các sự vật , hiện tượng, các quá trình mà ở cương vị lao động nhất định, con người phải vận dụng và tác động vào chúngNội dung lao độngNội dung lao động là những công việc phải làm trong nghề. Nội dung lao động thể hiện sự trả lời câu hỏi “làm gì ?”, “làm như thế nào ?” Công cụ lao độngCông cụ lao động không chỉ là những dụng cụ gia công mà còn gồm những phương tiện làm tăng năng lực nhận thức của con người về các đặc điểm của đối tượng lao động, làm tăng sự tác động của con người tới đối tượngĐiều kiện lao độngĐiều kiện lao động ở đây là tính đến những đặc điểm của môi trường, trong đó lao động nghề nghiệp được tiến hànhCác mục có trong bản mô tả nghềTên nghề và những chuyên môn thường gặp trong nghềNội dung và tính chất lao động của nghềNhững điều kiện cần thiết để tham gia lao động nghềNhững chống chỉ định y họcNhững điều kiện bảo đảm cho người lao động được hưởngNhững nơi có thể theo học nghềNhững nơi có thể làm việc sau khi học nghề BẢN MÔ TẢ NGHỀ