Bài giảng Kinh tế học vi mô - Chương II: Cầu, cung

Ch­¬ng II: CÇu, CungI. CÇu: (Demand:D)1. Mét sè kh¸i niÖm:1.1. Kh¸i niÖm cÇu:  cÇu chØ xuÊt hiÖn khi cã ®ñ hai yÕu tè ®ã lµ:+ Cã kh¶ n¨ng mua: nghÜa lµ ph¶i cã tiÒn, cã ®ñ ng©n s¸ch.+ S½n sµng mua: muèn mua, phô thuéc vµo së thÝch cña ng­êi tiªu dïng. 1.2. L­îng cÇu: (Quantity demanded) Ta cÇn ph©n biÖt cÇu vµ l­îng cÇu: L­îng cÇu lµ mét sè l­îng hµng ho¸ , dÞch vô cô thÓ t¹i mét møc gi¸ nhÊt ®Þnh.1.3. BiÓu cÇu vµ ®­êng cÇu:* §­êng cÇu: thÓ hiÖn cÇu d­íi d¹ng ®å thÞ.P0Q101112131412345DA1.5. CÇu c¸ nh©n – cÇu thÞ tr­êng:2. LuËt cÇu:  Kh¸i niÖm: Qd t¨ng lªn  P gi¶m vµ ng­îc l¹i Nguyªn nh©n: 2 nguyªn nh©n Mét sè hµng ho¸ kh«ng tu©n theo luËt cÇu Hµng ho¸ kh«ng tu©n theo luËt cÇu, P t¨ng Qd t¨ng => hµng ho¸ Giffen, ®­êng cÇu dèc lªn tõ tr¸i sang ph¶i.Hµng ho¸ GiffenQ0P3. C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn cÇuQd = F (gi¸, gi¸ hµng ho¸ liªn quan, thu nhËp, thÞ hiÕu, sè l­îng ng­êi mua, kú väng). Qd = F (Px, Py, I, T, N, E)3.1. Thu nhËp (Income: I) * Hµng ho¸ th«ng th­êng(normal goods) I t¨ng => Qd t¨ng ë c¸c møc gi¸ => ®­êng cÇu dÞch chuyÓn sang ph¶i. I gi¶m => Qd gi¶m ë c¸c møc gi¸ => ®­êng cÇu dÞch chuyÓn sang tr¸i.* Hµng ho¸ thø cÊp (inferior goods)3.2. Gi¸ hµng ho¸ cã liªn quan: (Py)* Hµng ho¸ thay thÕ (Substitute goods) lµ hµng ho¸ cã thÓ sö dông thay cho hµng ho¸ kh¸c.Py t¨ng => Qdy gi¶m => Qdx t¨ng => ®­êng cÇu hµng ho¸ X dÞch chuyÓn sang ph¶i vµ ng­îc l¹i.I t¨ng => Qd gi¶m => ®­êng cÇu d/c sang tr¸iI gi¶m => Qd t¨ng => ®­êng cÇu d/c sang ph¶i.* Hµng ho¸ thay thÕ (complement goods) lµ hµng ho¸ ®­îc sö dông ®ång thêi víi hµng ho¸ kh¸c.Py t¨ng => Qdy gi¶m => Qdx gi¶m => ®­êng cÇu hµng ho¸ X dÞch chuyÓn sang tr¸i, vµ ng­îc l¹i.3.3. ThÞ hiÕu (Taste: T ) lµ së thÝch hay sù ­u tiªn cña ng­êi tiªu dïng ®èi víi hµng hãa hoÆc dÞch vô.- T vÒ hµng ho¸ dÞch vô thÊp => cÇu thÊp- Kh«ng quan s¸t T mét c¸ch trùc tiÕp, nªn th­êng gi¶ ®Þnh T thay ®æi chËm hoÆc Ýt thay ®æi.3.4. Sè l­îng ng­êi mua (d©n sè) Number of populationN t¨ng => Qd t¨ng ë c¸c møc gi¸=> ®­êng cÇu dÞch chuyÓn sang ph¶i, vµ ng­îc l¹i.VD: D©n sè Hµ néi t¨ng => l­îng tiªu dïng g¹o t¨ng => ®­êng cÇu g¹o dÞch chuyÓn sang ph¶i.3.5. Kú väng (Expectation: E)Kú väng lµ dù kiÕn sù thay ®æi trong t­¬ng lai vÒ gi¸, thu nhËp vµ thÞ hiÕu lµm ¶nh h­ëng tíi l­îng cÇu hiÖn t¹i.* Kú väng cã thÓ vÒ gi¸, thu nhËp, thÞ hiÕu, sè l­îng ng­êi tiªu dïng...* Khi kú väng gi¸ trong t­¬ng lai gi¶m => cÇu hiÖn t¹i sÏ gi¶m => ®­êng cÇu dÞch chuyÓn sang tr¸i vµ ng­îc l¹i.=> Kú väng vÒ c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn cÇu thay ®æi sÏ khiÕn cÇu hiÖn t¹i thay ®æi.3.6. Gi¸ hµng ho¸, dÞch vô: Price of goods or services Gi¸ lµ nh©n tè néi sinh khi thay ®æi g©y nªn sù vËn ®éng trªn mét ®­êng cÇu.C¸c nh©n tè tõ 3.1=> 3.5 g©y nªn sù dich chuyÓn cña ®­êng cÇu.4. Sù vËn ®éng vµ dÞch chuyÓn cña ®­êng cÇu: (Movement and shift of demand curve)*Sù vËn ®éng trªn mét ®­êng cÇu (Movement along the demand curve) g©y nªn do nh©n tè néi sinh lµ gi¸ hµng ho¸ dÞch vô. NÕu P t¨ng th× vËn ®éng lªn phÝa trªn A=>A1,ng­îc l¹i A=>A2;h×nh a* Sù dÞch chuyÓn cña ®­êng cÇu (Shift of demand curve): g©y nªn bëi nh©n tè ngo¹i sinh, lµm ®­êng cÇu dÞch chuyÓn song song ra ngoµi D =>D1 hoÆc vµo trong D => D2 ; h×nh b D0QPP0QD1D2Movement along demand curveH×nh aShift of demand curveH×nh bDA1Pa1Qa1APaQaA2Pa2Qa25. Co d·n cña cÇu (Elastricity of demand: ED)5.1. Co d·n cña cÇu theo gi¸ (Price-elastricity of demand)a. Kh¸i niÖm* Môc ®Ých tÝnh: so s¸nh thay ®æi l­îng cÇu víi c¸c møc gi¸, ph¶n øng cña cÇu víi c¸c hµng ho¸ kh¸c nhau cã ®¬n vÞ vËt lý kh¸c nhau,  so s¸nh tû lÖ % kh«ng ph¶i thay ®æi tuyÖt ®èi.  NhËn xÐt:  EpD Khi P t¨ng 1% th× l­îng cÇu gi¶m 8%.  NhËn xÐt: HÖ sè co d·n ®iÓm chØ xÐt t¹i mét møc gi¸ duy nhÊt.Mäi ®iÓm trªn ®­êng cÇu tuyÕn tÝnh cã ®é co d·n kh¸c nhau HÖ sè co d·n kho¶ng liªn quan ®Õn 2 møc gi¸ ë hai ®Çu kho¶ngc. Ph©n lo¹i hÖ sè co d·n: Nghiªn cøu sù co d·n cÇu theo gi¸ ta chia ra c¸c tr­êng hîp (EDp ë ®©y lÊy trÞ tuyÖt ®èi) Edp >1, cÇu co d·n t­¬ng ®èi theo gi¸, ®­êng cÇu tho¶i thÓ hiÖn mét sù thay ®æi nhá cña gi¸ khiÕn l­îng cÇu thay ®æi línP0QQ1Q2P2P1D Edp 1: hµng ho¸ xa xØ hµng ho¸ cao cÊp, tñ l¹nh, ®iÖn tho¹i di ®éng...5.3. Co d·n chÐo cña cÇu ®èi víi gi¸ hµng ho¸ kh¸c (Cross price elastricity of demand)* Kh¸i niÖm: Lµ sù thay ®æi tÝnh theo % cña l­îng cÇu chia cho sù thay ®«Ø % cña gi¸ hµng ho¸ cã liªn quan.* C«ng thøc: EDPy =%Qx/%Py=dQ/Q:dPy/Py = dQ/dPy. Py/Qx = Q’(Py).Py/Q  EDPy > 0 khi X, Y lµ c¸c hµng ho¸ thay thÕ  EDPy 0)1.4. Cung thÞ tr­êng vµ cung c¸ nh©n* Cung c¸ nh©n* Cung thÞ tr­êng2. LuËt cung:Qs t¨ng khi P t¨ng vµ ng­îc l¹i P gi¶m th× Qs gi¶m (gi¶ ®Þnh c¸c nh©n tè kh¸c kh«ng thay ®æi) V× sao cung l¹i cã qui luËt nh­ vËy ? P t¨ng => TR t¨ng, TC kh«ng ®æi => LN t¨ng=> Qs t¨ng. P gi¶m => TR gi¶m, TC kh«ng ®æi => LN gi¶m => Qs gi¶m.3. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn cung:Qsx = Fx (Px, T, Pi, G, N, E). 3.1. C«ng nghÖ (Technology: T)T t¨ng => NSL§ t¨ng => TR t¨ng, TC kh«ng ®æi => LN t¨ng => Qs t¨ng => ®­êng cung dÞch chuyÓn sang ph¶i, ng­îc l¹i khi T gi¶m ®­êng cung d/c sang tr¸i. 3.2. Gi¸ c¸c yÕu tè ®Çu vµo: (P input: Pi)Pi t¨ng => TC t¨ng, TR kh«ng ®æi => LN gi¶m => Qs gi¶m => ®­êng cung dÞch chuyÓn sang tr¸i, vµ ng­îc l¹i Pi gi¶m ®­êng cung d/c sang ph¶i. 3.3. Sè l­îng ng­êi s¶n xuÊt (Number of producer) N t¨ng => Qs t¨ng => ®­êng cung d/c sang ph¶iN gi¶m=> Qs gi¶m => ®­êng cung d/c sang tr¸i3.4. Sù ®iÒu tiÕt cña ChÝnh phñ:Policy of GovernmentG thuËn lîi => Qs t¨ng => ®­êng cung d/c sang ph¶iVÝ dô: gi¶m thuÕ hay t¨ng trî cÊp cho ng­êi s¶n xuÊtG khã kh¨n => Qs gi¶m => ®­êng cung d/c sang tr¸iVÝ dô: t¨ng thuÕ hay gi¶m trî cÊp cho ng­êi s¶n xuÊt 3.5. Kú väng cña ng­êi s¶n xuÊt: (Expectation: E)Lµ nh÷ng dù kiÕn sù thay ®æi vÒ gi¸, gi¸ c¸c yÕu tè ®Çu vµo, sù ®iÒu tiÕt cña ChÝnh phñ trong t­¬ng lai.. lµm thay ®æi l­îng cung hiÖn t¹i. VÝ dô: Dù kiÕn Pi t¨ng, Qs hiÖn t¹i t¨ng ®Ó gi¶m chi phÝ hay dù kiÕn thuÕ t¨ng, Qs hiÖn t¹i t¨ng...3.6 Gi¸ h¸ng ho¸ dÞch vô: Price of goods or servicesGi¸ lµ nh©n tè néi sinh, khi gi¸ thay ®æi g©y nªn sù vËn ®éng däc trªn mét ®­êng cung (Ha), c¸c nh©n tè ngo¹i sinh tõ 3.1 ®Õn 3.5 g©y nªn sù dÞch chuyÓn cña ®­êng cung sang ph¶i hoÆc sang tr¸i (Hb)SSS1S20QP0QPH×nh aMovement along supply curveH×nh b Shift of supply curveAA1A2Qa2 Qa Qa1Pa1PaPa2III. C©n b»ng thÞ tr­êng: Equilibrium point of market1. §iÓm c©n b»ng trªn thÞ tr­êng: Equilibrium point* Kh¸i niÖm: Lµ mét tr¹ng th¸i (t×nh huèng) trong ®ã kh«ng cã søc Ðp lµm cho gi¸ vµ s¶n l­îng thay ®«Ø.  3 c¸ch x¸c ®Þnh ®iÓm c©n b»ng E (Pe, Qe): C¨n cø vµo biÓu cung, biÓu cÇu.	 C¨n cø vµo ®­êng, ®uêng cÇu C¨n cø vµo ph­¬ng tr×nh ®­êng cung, cÇu2. T×nh tr¹ng d­ thõa vµ thiÕu hôt cña thÞ tr­êng (Surplus and shortage of market)Khi P1 > Pe => Qs1 > Qd1 => cung v­ît (excess supply) => g©y ra søc Ðp lµm gi¶m gi¸ => l­îng d­ thõa lµ: MN = Qs1- Qd1 Khi P2 Qd2 > Qs2 => hiÖn t­îng thiÕu hôt trªn thÞ tr­êng, cÇu v­ît (excess demand) => g©y ra søc Ðp lµm t¨ng gÝa vµ l­îng thiÕu hôt lµ :IJ = Qd2 – Qs2  Qui m« cña sù d­ thõa hay thiÕu hôt phô thuéc vµo  Sù kh¸c biÖt gi÷a P vµ Pe  §é dèc cña ®uêng cung vµ ®­ßng cÇu SDQ0PE QePeMNP1Qd1Qs1I JP2Qs2Qd23. KiÓm so¸t gi¸ c¶: (Price control) Kh¸i niÖm:3.1. Gi¸ trÇn (Ceiling price) (Pmax)  Môc ®Ých  HËu qu¶ BiÖn ph¸p SDP0QEQePePtrÇnQs1Qd2IJ3.2. Gi¸ sµn (Floor price) Pmin Môc ®Ých  HËu qu¶  BiÖn ph¸pSDQ0PP sµn QdQsEQePe ¶nh h­ëng thay thÕ vµ thu nhËp¶nh h­ëng thay thÕ cña mét sù thay ®æi trong gi¸ lµ sù ®IÒu chØnh cÇn t­¬ng øng víi riªng sù thay ®æi gi¸ t­¬ng øng.Khi thu nhËp thay ®æi th× cã ¶nh h­ëng tíi l­îng hµng ho¸ tiªu dïng tuy nhiªn nã cßn phô thuéc vaß hµng ho¸ mµ chóng ta xÐt.AB