Bài giảng Lịch sử 8 - Chính sách khai thác thuộc địa của thực dân Pháp và những chuyển biến về KT-XH ở Việt Nam

Lịch sử lớp 8 
KIỂM TRA BÀI CŨ 
1 / Trình bày nội dung chủ yếu của trào lưu cải cách duy 
tân ở nước ta (cuối thế kỉ XIX). 
2 / Vì sao những đề nghị cải cách duy tân ở nước ta cuối 
thế kỉ XIX không thực hiện được ? 
CHƯƠNG II 
XÃ HỘI VIỆT NAM 
 TỪ NĂM 1897 ĐẾN NĂM 1918 
CHÍNH SÁCH KHAI THÁC THUỘC ĐỊA CỦA 
THỰC DÂN PHÁP VÀ NHỮNG CHUYỂN BIẾN 
VỀ KINH TẾ, XÃ HỘI Ở VIỆT NAM 
Bài 29 
I/ CUỘC KHAI THÁC THUỘC ĐỊA LẦN THỨ NHẤT CỦA 
 THỰC DÂN PHÁP (1897 – 1914) 
1/ Tổ chức bộ máy Nhà nước . 
Câu hỏi 
Cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất của thực dân Pháp 
diễn ra trong khoảng thời gian nào ? Mục tiêu của cuộc khai 
thác này là gì ? 
I/ CUỘC KHAI THÁC THUỘC ĐỊA LẦN THỨ NHẤT CỦA 
 THỰC DÂN PHÁP (1897 – 1914) 
1/ Tổ chức bộ máy Nhà nước . 
_ Năm 1897 thành lập Liên bang Đông Dương gồm : Việt Nam, 
Cam-pu-chia và Lào do toàn quyền Đông Dương đứng đầu. 
Sơ đồ bộ máy thống trị của Pháp ở Đông Dương 
TOÀN QUYỀN ĐÔNG DƯƠNG 
Bộ máy chính quyền cấp Xã, Thôn (Bản xứ) 
Bộ máy chính quyền cấp Tỉnh, Huyện (Pháp + Bản xứ) 
Bộ máy chính quyền cấp Kì (Pháp) 
Bắc Kì 
(Thống sứ) 
Trung Kì 
(Khâm sứ) 
Nam Kì 
(Thống đốc) 
Lào 
(Khâm sứ) 
Cam-pu-chia 
(Khâm sứ) 
Năm 
Số người 
1897 
2860 
1902 
3778 
1906 
4390 
1911 
5683 
Số người Pháp ở Đông Dương 
Dinh toàn quyền Đông Dương của Pháp tại Sài Gòn 
nay là Dinh Thống Nhất 
Tòa án của Pháp tại Sài Gòn, nay là 
Tòa án nhân dân TP.HCM 
I/ CUỘC KHAI THÁC THUỘC ĐỊA LẦN THỨ NHẤT CỦA 
 THỰC DÂN PHÁP (1897 – 1914) 
1/ Tổ chức bộ máy Nhà nước . 
_ Năm 1897 thành lập Liên bang Đông Dương gồm : Việt Nam, 
Cam-pu-chia và Lào do toàn quyền Đông Dương đứng đầu. 
_ Việt Nam bị chia làm 3 xứ : 
 Bắc Kì : Nửa bảo hộ 
 Trung Kì : Bảo hộ 
 Nam Kì : Thuộc địa 
Câu hỏi 
Bộ máy nhà nước ở Việt Nam được tổ chức như thế nào ? 
Sơ đồ tổ chức nhà nước Việt Nam 
TOÀN QUYỀN ĐÔNG DƯƠNG 
(PHÁP) 
BẮC KÌ 
(Thống sứ Pháp) 
TRUNG KÌ 
(Khâm sứ Pháp) 
NAM KÌ 
(Thống sứ Pháp) 
TỈNH (PHÁP) 
PHỦ, HUYỆN, CHÂU (PHÁP+BẢN XỨ) 
LÀNG XÃ (BẢN XỨ) 
I/ CUỘC KHAI THÁC THUỘC ĐỊA LẦN THỨ NHẤT CỦA 
 THỰC DÂN PHÁP (1897 – 1914) 
1/ Tổ chức bộ máy Nhà nước . 
_ Năm 1897 thành lập Liên bang Đông Dương gồm : Việt Nam, 
Cam-pu-chia và Lào do toàn quyền Đông Dương đứng đầu. 
_ Việt Nam bị chia làm 3 xứ : 
 Bắc Kì : Nửa bảo hộ 
 Trung Kì : Bảo hộ 
 Nam Kì : Thuộc địa 
_ Mỗi xứ gồm nhiều tỉnh, đứng đầu xứ và tỉnh là quan người Pháp. 
_ Dưới tỉnh là phủ, huyện, châu. 
_ Đơn vị hành chính là làng xã do người Việt cai quản. 
 Bộ máy nhà nước được thiết lập chặt chẽ từ trung ương 
đến địa phương đều do người Pháp chi phối. 
 Kết hợp giữa nhà nước thực dân và quan lại phong kiến. 
 Chia Việt Nam thành 3 quốc gia riêng biệt. 
Câu hỏi 
Em có nhận xét gì về tổ chức bộ máy cai trị của thưc dân Pháp ? 
I/ CUỘC KHAI THÁC THUỘC ĐỊA LẦN THỨ NHẤT CỦA 
 THỰC DÂN PHÁP (1897 – 1914) 
1/ Tổ chức bộ máy Nhà nước . 
_ Năm 1897 thành lập Liên bang Đông Dương gồm : Việt Nam, 
Cam-pu-chia và Lào do toàn quyền Đông Dương đứng đầu. 
_ Việt Nam bị chia làm 3 xứ : 
 Bắc Kì : Nửa bảo hộ 
 Trung Kì : Bảo hộ 
 Nam Kì : Thuộc địa 
_ Mỗi xứ gồm nhiều tỉnh, đứng đầu xứ và tỉnh là quan người Pháp. 
_ Dưới tỉnh là phủ, huyện, châu. 
_ Đơn vị hành chính là làng xã do người Việt cai quản. 
 Bộ máy chính quyền từ trung ương đến địa phương đều do 
Pháp chi phối. 
2/ Chính sách kinh tế . 
_ Nông nghiệp : 
 Đẩy mạnh cướp đoạt ruộng đất. 
 Bóc lột nông dân theo kiểu phát canh thu tô. 
Câu hỏi 
Thực dân Pháp thực hiện chính sách kinh tế nông nghiệp ở nước 
ta như thế nào ? 
Câu hỏi 
Tại sao thực dân Pháp thực hiện phương pháp phát canh thu tô ? 
Số liệu ruộng đất bị Pháp chiếm 
Cả nước 
( 10.900 ha ) 
 ha 
 Năm 
Cả nước 
( 301.000 ha ) 
Bắc Kì 
( 470.000 ha ) 
Nam Kì 
( 1.528.000 ha ) 
2/ Chính sách kinh tế . 
_ Nông nghiệp : 
 Đẩy mạnh cướp đoạt ruộng đất. 
 Bóc lột nông dân theo kiểu phát canh thu tô. 
_ Công nghiệp : 
 Tập trung khai thác mỏ than và kim loại. 
Tổng sản lượng khai thác than 
( 285.915 Tấn ) 
( 415.000 Tấn ) 
( 500.000 Tấn ) 
 Tấn 
 Năm 
2/ Chính sách kinh tế . 
_ Nông nghiệp : 
 Đẩy mạnh cướp đoạt ruộng đất. 
 Bóc lột nông dân theo kiểu phát canh thu tô. 
_ Công nghiệp : 
 Tập trung khai thác mỏ than và kim loại. 
 Sản xuất xi măng, gạch, ngói, điện, nước, chế biến gỗ  
_ Giao thông vận tải : 
 tăng cường xây dựng hệ thống giao thông. 
Câu hỏi 
Tại sao thực dân Pháp tăng cường xây dựng cơ sở hạ tầng 
 kĩ thuật ? 
Ga xe điện CHỢ LỚN 
Ga xe điện SÀI GÒN 
Chợ Bến Thành và Sở Đường Sắt 
Trường dạy lái MÁY BAY (nay là trường đua PHÚ THỌ) 
2/ Chính sách kinh tế . 
_ Nông nghiệp : 
 Đẩy mạnh cướp đoạt ruộng đất. 
 Bóc lột nông dân theo kiểu phát canh thu tô. 
_ Công nghiệp : 
 Tập trung khai thác mỏ than và kim loại. 
 Sản xuất xi măng, gạch, ngói, điện, nước, chế biến gỗ  
_ Giao thông vận tải : 
_ Thương nghiệp : 
 Nắm độc quyền thị trường. 
 Đánh thuế nặng các mặt hàng, đặc biệt là muối, rượu 
và thuốc phiện. 
 tăng cường xây dựng hệ thống giao thông. 
Câu hỏi 
Các chính sách thuế nặng nề của Pháp nhằm mục đích gì ? 
Tiền giấy thời Pháp thuộc 
CÂU HỎI THẢO LUẬN 
Chính sách khai thác của thực dân Pháp đã 
làm cho nền kinh tế nước ta bị tác hại ra sao ? 
Chính sách khai thác của thực dân Pháp đã làm cho 
nền kinh tế nước ta bị tác hại ra sao ? (Điền vào 
chỗ trống các ý còn thiếu) 
a . Nền kinh tế Việt Nam cơ bản vẫn là .. 
b . Tài nguyên thiên nhiên bị .. 
c . Nông nghiệp  
d . Công nghiệp phát triển  thiếu hẳn . 
nền sản xuất nhỏ, lạc hậu, phụ thuộc 
bóc lột cùng kiệt 
giậm chân tại chỗ 
nhỏ giọt 
công nghiệp nặng 
3/ Chính sách văn hoá, giáo dục . 
_ Giai đoạn đầu : vẫn duy trì nền giáo dục Hán học. 
_ Năm 1905 : 
 Hệ thống giáo dục gồm 3 bậc học : Ấu học, Tiểu học và 
Trung học. 
 Mở thêm trường, tăng thêm tiếng Pháp. 
_ Năm 1907 : Mở trường Đại học Đông Dương để đào tạo người 
bản xứ phục vụ việc cai trị. 
Câu hỏi 
Chính sách văn hóa giáo dục của thực dân Pháp thời kì này 
như thế nào ? 
Câu hỏi 
Trong giai đoạn đầu, thực dân Pháp duy trì nền giáo dục Hán 
học nhằm mục đích gì ? 
Câu hỏi 
Chính sách văn hóa, giáo dục của Pháp có phải là để khai 
hoá văn minh cho người Việt Nam hay không ? Vì sao ? 
 Thông qua giáo dục phong kiến, tạo ra lớp người chỉ biết phục tùng 
 Triệt để sử dụng phong kiến Nam triều, dùng người Việt trị người Việt 
 Kìm hãm nhân dân ta trong vòng ngu dốt để dễ bề cai trị 
3/ Chính sách văn hoá, giáo dục . 
_ Giai đoạn đầu : vẫn duy trì nền giáo dục Hán học. 
_ Năm 1905 : 
 Hệ thống giáo dục gồm 3 bậc học : Ấu học, Tiểu học và 
Trung học. 
 Mở thêm trường, tăng thêm tiếng Pháp. 
_ Năm 1907 : Mở trường Đại học Đông Dương để đào tạo người 
bản xứ phục vụ việc cai trị. 
 Mục đích của chính sách này là nô dịch và ngu dân. 
Giáo dục thời Pháp 
Các lĩnh vực 
Nội dung các chính sách của thực dân Pháp ở Việt Nam đầu thế kỉ XX 
Chính sách kinh tế : 
Nông nghiệp 
Công nghiệp 
Thương nghiệp 
Giao thông vận tải 
Chính sách văn hóa, giáo dục : 
_ Giai đoạn đầu : 
_ Năm 1905 : 
_ Năm 1907 : 
Đẩy mạnh cướp đoạt ruộng đất. 
Bóc lột nông dân theo kiểu phát canh thu tô. 
Tập trung khai thác mỏ than và kim loại. 
Sản xuất xi măng, gạch, ngói, điện, nước, chế biến gỗ  
Nắm độc quyền thị trường. 
Đánh thuế nặng các mặt hàng, đặc biệt là muối, rượu và 
thuốc phiện. 
Tăng cường xây dựng hệ thống đường giao thông. 
Duy trì nền giáo dục thời phong kiến (Hán học) 
Mở trường Đại học Đông Dương 
Mở trường học, hệ thống giáo dục phổ thông chia 3 bậc: 
Bậc Ấu, Bậc Tiểu học, Bậc trung học. 
BÀI TẬP 
Dặn dò 
_ Học kĩ bài. 
_ Làm bài tập 29. 
_ Soạn bài mới, sưu tầm tranh ảnh về 
 các giai cấp, tầng lớp trong xã hội Việt 
Nam cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX