Bài giảng Lịch sử 8 - Tiết 46: Chính sách khai thác thuộc địa của thực dân Pháp và những chuyển biến về KT-XH ở VN

XÃ HỘI VIỆT NAM TỪ NĂM 1897 ĐẾN NĂN 1918 
Chương II 
LỊCH SỬ 8 
KIỂM TRA BÀI CŨ 
1) Vì sao một số sĩ phu, quan lại triều đình Huế đưa ra những đề nghị cải cách ở những năm cuối thế kỷ XIX? 
a) Kinh tế – xã hội Việt Nam khủng hoảng 
a) Xuất phát từ lòng yêu nước, thương dân, muốn cho nước nhà giàu mạnh, có thể đường đầu với cuộc xâm lược của thực dân Pháp. 
c) Bản thân một số sĩ phu, quan lại có điều kiện đi nhiều, biết nhiều, đã từng chứng kiến sự phồn thịnh của tư bản Âu-Mĩ và thành tựu văn hoá phương Tây. 
d) a, b, c đều đúng. 
2) Nguyên nhân chính khiến cho những cải cách không thể thực hiện được? 
a) Các đề nghị cải cách còn lẻ tẻ, rời rạc. 
b) Các cải cách rập khuôn, mô phỏng nước ngoài, khi mà điều kiện nước ta có những điểm khác biệt. 
c) Triều đình phong kiến Nguyễn bảo thủ, cự tuyệt, đối lập với mọi sự thay đổi. 
d) a, b, c đều đúng. 
CHÍNH SÁCH KHAI THÁC THUỘC ĐỊA CỦA THỰC DÂN PHÁP 
VÀ NHỮNG CHUYỂN BIẾN VỀ KINH TẾ, XÃ HỘI Ở VIỆT NAM 
Bài 29 
Tiết 46 
I. CUỘC KHAI THÁC THUỘC ĐỊA LẦN THỨ NHẤT CỦA THỰC DÂN PHÁP (1897-1914) 
1. Tổ chức bộ máy nhà nước 
2. Chính sách kinh tế 
3. Chính sách văn hóa giáo dục 
I. CUỘC KHAI THÁC THUỘC ĐỊA LẦN THỨ NHẤT CỦA THỰC DÂN PHÁP (1897-1914) 
1. Tổ chức bộ máy nhà nước 
- Năm 1887, Pháp thành lập Liên bang Đông Dương. 
 LIÊN 
 BANG 
 ĐÔNG 
 DƯƠNG 
I. CUỘC KHAI THÁC THUỘC ĐỊA LẦN THỨ NHẤT CỦA THỰC DÂN PHÁP (1897-1914) 
1. Tổ chức bộ máy nhà nước 
LIÊN BANG ĐÔNG DƯƠNG (Toàn quyền Đông Dương) 
BẮC KÌ (Thống sứ) 
TRUNG KÌ (Khâm sứ) 
NAM KÌ (Thống đốc) 
CAMPUCHIA(Khâm sứ) 
LÀO (Khâm sứ) 
BỘ MÁY CHÍNH QUYỀN CẤP KÌ (Pháp) 
BỘ MÁY CHÍNH QUYỀN CẤP TỈNH, HUYỆN (Pháp + bản xứ) 
BỘ MÁY CHÍNH QUYỀN CẤP XÃ, THÔN (bản xứ ) 
Dựa vào thông tin SGK và sơ đồ trên, em hãy mô tả tổ chức bộ máy nhà nước Đông Dương? 
I. CUỘC KHAI THÁC THUỘC ĐỊA LẦN THỨ NHẤT CỦA THỰC DÂN PHÁP (1897-1914) 
1. Tổ chức bộ máy nhà nước 
LIÊN BANG ĐÔNG DƯƠNG (Toàn quyền Đông Dương) 
BẮC KÌ (Thống sứ) 
TRUNG KÌ (Khâm sứ) 
NAM KÌ (Thống đốc) 
CAMPUCHIA(Khâm sứ) 
LÀO (Khâm sứ) 
BỘ MÁY CHÍNH QUYỀN CẤP KÌ (Pháp) 
BỘ MÁY CHÍNH QUYỀN CẤP TỈNH, HUYỆN (Pháp + bản xứ) 
BỘ MÁY CHÍNH QUYỀN CẤP XÃ, THÔN (bản xứ ) 
Việc tổ chức bộ máy nhà nước này của Pháp nhằm mục đích gì? 
I. CUỘC KHAI THÁC THUỘC ĐỊA LẦN THỨ NHẤT CỦA THỰC DÂN PHÁP (1897-1914) 
1. Tổ chức bộ máy nhà nước 
- Năm 1887, Pháp thành lập Liên bang Đông Dương. 
- Việt Nam bị chia thành 3 kì với 3 chế độ cai trị khác nhau. 
Phủ toàn quyền Đông Dương tại Hà Nội 
I. CUỘC KHAI THÁC THUỘC ĐỊA LẦN THỨ NHẤT CỦA THỰC DÂN PHÁP (1897-1914) 
1. Tổ chức bộ máy nhà nước 
- Năm 1887, Pháp thành lập Liên bang Đông Dương. 
- Việt Nam bị chia thành 3 kì với 3 chế độ cai trị khác nhau. 
ĐẤT 
 BẢO 
 HỘ 
ĐẤT NỬA BẢO HỘ 
 ĐẤT 
 THUỘC PHÁP 
I. CUỘC KHAI THÁC THUỘC ĐỊA LẦN THỨ NHẤT CỦA THỰC DÂN PHÁP (1897-1914) 
1. Tổ chức bộ máy nhà nước 
* Nhận xét: 
- Bộ máy chính quyền từ trung ương đến cơ sở đều do thực dân Pháp chi phối. 
- Kết hợp chặt chẽ giữa nhà nước thực dân với quan lại phong kiến. 
Em có nhận xét gì về tổ chức bộ máy cai trị của thực dân Pháp ở Đông Dương? 
- Năm 1887, Pháp thành lập Liên bang Đông Dương. 
- Việt Nam bị chia thành 3 kì với 3 chế độ cai trị khác nhau. 
I. CUỘC KHAI THÁC THUỘC ĐỊA LẦN THỨ NHẤT CỦA THỰC DÂN PHÁP (1897-1914) 
1. Chính sách kinh tế 
Lĩnh vực 
Nội dung các chính sách 
Nông nghiệp 
Công nghiệp 
Giao thông vận tải 
Thương nghiệp 
Tài chính 
 Đẩy mạnh việc cướp đoạt ruộng đất. 
 Tập trung vào khai thác than và kim loại. 
 Xây dựng một số ngành: xi-măng, điện nước, giấy, rượu, đường, vải sợi... 
 Xây dựng hệ thống giao thông vận tải: đường bộ, đường thủy, đường sắt. 
Nắm giữ độc quyền thị trường Việt Nam. 
Đánh thuế nặng, đặt thêm thuế mới để tăng ngân sách. 
 Bóc lột nông dân theo kiểu phát canh thu tô. 
Nhà máy xi-măng Hải Phòng 
Ga Hà Nội (năm 1900) 
Cảng Sài Gòn 
Ngân hàng Đông Dương (Ngân hàng nhà nước hiện nay) 
I. CUỘC KHAI THÁC THUỘC ĐỊA LẦN THỨ NHẤT CỦA THỰC DÂN PHÁP (1897-1914) 
2. Chính sách kinh tế 
- Các chính sách kinh tế 
(SGK) 
Việc thực hiện các chính sách kinh tế của Pháp nhằm mục đích gì? 
Vơ vét sức người, sức của ở Việt Nam, đáp ứng nhu cầu của chính quốc. 
- Mục đích: 
I. CUỘC KHAI THÁC THUỘC ĐỊA LẦN THỨ NHẤT CỦA THỰC DÂN PHÁP (1897-1914) 
2. Chính sách kinh tế 
- Các chính sách kinh tế 
(SGK) 
- Mục đích: 
- Tác động tích cực: 
Nội dung của các chính sách kinh tế có những yếu tố tích cực nào? 
Những yếu tố của nền sản xuất TBCN được du nhập vào VN. 
I. CUỘC KHAI THÁC THUỘC ĐỊA LẦN THỨ NHẤT CỦA THỰC DÂN PHÁP (1897-1914) 
2. Chính sách kinh tế 
- Các chính sách kinh tế 
(SGK) 
- Mục đích: 
- Tác động tích cực: 
+ Tài nguyên thiên nhiên của Việt Nam bị bóc lột cùng kiệt. 
Kinh tế VN về cơ bản vẫn là nền sản xuất nhỏ, lạc hậu, phụ thuộc vào nền kinh tế Pháp. 
- Hậu quả: 
Hậu quả của nó đối với nền kinh tế Việt Nam? 
+ Nông nghiệp lạc hậu. Nông dân bị bóc lột tàn nhẫn, bị mất ruộng đất. 
+ Công nghiệp phát triển nhỏ gọt, thiếu hẳn công nghiệp nặng. 
I. CUỘC KHAI THÁC THUỘC ĐỊA LẦN THỨ NHẤT CỦA THỰC DÂN PHÁP (1897-1914) 
2. Chính sách văn hóa, giáo dục 
- Cho đến năm 1919, Pháp vẫn duy trì nền giáo dục của thời phong kiến. 
“Nhà nước ba năm mở một khoa 
Trường Nam thi lẫn với trường Hà. 
Lôi thôi sĩ tử vai đeo lọ 
Ậm oẹ quan trường miệng thét loa. 
Lộng cắm rợp trời quan sứ đến 
Váy lê quét đất mụ đầm ra. 
Nhân tài đất Bắc nào ai đó 
Ngoảng cổ mà trông cảnh nước nhà.” 
VỊNH KHOA THI HƯƠNG NĂM ĐINH DẬU 
Tú Xương 
- Năm 1905: Thiết lập hệ thống giáo dục phổ thông gồm 3 bậc: Ấu học, Tiểu học, Trung học. 
I. CUỘC KHAI THÁC THUỘC ĐỊA LẦN THỨ NHẤT CỦA THỰC DÂN PHÁP (1897-1914) 
2. Chính sách văn hóa, giáo dục 
- Cho đến năm 1919, Pháp vẫn duy trì nền giáo dục của thời phong kiến. 
- Năm 1905: Thiết lập hệ thống giáo dục phổ thông gồm 3 bậc: Ấu học, Tiểu học, Trung học. 
Đọc đoạn in nghiêng trong SGK, nhận xét về hệ thông giáo dục ? 
- Hạn chế tối đa số người đi học. 
- Nội dung học: chữ Pháp dần dần trở thành yêu cầu bắt buộc (đào tạo tay sai). 
I. CUỘC KHAI THÁC THUỘC ĐỊA LẦN THỨ NHẤT CỦA THỰC DÂN PHÁP (1897-1914) 
2. Chính sách văn hóa, giáo dục 
 Trường Bưởi	 (trường Chu Văn An-Hà Nội) 
Trong lớp học 
- Năm 1906: Mở trường Đại Học Đông Dương. 
- Cho đến năm 1919, Pháp vẫn duy trì nền giáo dục của thời phong kiến. 
- Năm 1905: Thiết lập hệ thống giáo dục phổ thông gồm 3 bậc: Ấu học, Tiểu học, Trung học. 
I. CUỘC KHAI THÁC THUỘC ĐỊA LẦN THỨ NHẤT CỦA THỰC DÂN PHÁP (1897-1914) 
2. Chính sách văn hóa, giáo dục 
- Cho đến năm 1919 , Pháp vẫn duy trì nền giáo dục của thời phong kiến. 
- Năm 1905: Thiết lập hệ thống giáo dục phổ thông gồm 3 bậc: Ấu học, Tiểu học, Trung học. 
- Năm 1906: Mở trường Đại Học Đông Dương. 
Trường Đại học Đông Dương (Đại học quốc gia Hà Nội ngày nay) 
Giờ học môn Vật lý tại giảng đường Đại học Đông Dương 
I. CUỘC KHAI THÁC THUỘC ĐỊA LẦN THỨ NHẤT CỦA THỰC DÂN PHÁP (1897-1914) 
2. Chính sách văn hóa, giáo dục 
- Cho đến năm 1919 : 
- Năm 1905: 
- Năm 1906: 
Theo em, chính sách văn hóa, giáo dục của Pháp có phải để “khai hóa văn minh” cho người Việt Nam hay không? Tại sao? 
- Tạo ra một lớp người chỉ biết phục tùng. 
* Mục tiêu: 
- Kìm hãm nhân dân ta trong vòng ngu dốt để dễ bề cai trị. 
- Triệt để sử dụng phong kiến Nam triều, dùng người Việt trị người Việt. 
CỦNG CỐ BÀI HỌC 
1) Mục đích chính sách cai trị Đông Dương của thực dân Pháp thể hiện ở bộ máy nhà nước như thế nào? 
a) Chia rẽ các dân tộc ở Đông Dương, các dân tộc ở Việt Nam. 
a) Biến Đông Dương thành một tỉnh của nước Pháp, xoá tên Việt Nam, Lào, Cam-pu-chia trên thế giới. 
c) Tăng cường ách áp bức, kìm kẹp, làm giàu cho tư bản Pháp. 
d) a, b, c đều đúng. 
2) Chính sách khai thác của thực dân Pháp đã gây tác hại như thế nào cho nền kinh tế nước ta? 
a) Nền kinh tế Việt Nam cơ bản vẫn là nền sản xuất nhỏ, lạc hậu, phụ thuộc. 
b) Tài nguyên thiên nhiên bị bóc lột cùng kiệt. 
c) Nông nghiệp giẫm chân tại chỗ. 
d) Công nghiệp phát triển nhỏ giọt, thiếu hẳn công nghiệp nặng. 
e) a, b, c đều đúng. 
CÔNG VIỆC VỀ NHÀ 
1. Học bài ( các câu hỏi SGK) 
2. Chuẩn bị bài 29, phần II 
 NHỮNG CHUYỂN BIẾN CỦA XÃ HỘI VIỆT NAM 
Gợi ý chuẩn bị bài: 
Xã hội Việt Nam đã có những thay đổi như thế nào do tác động của Chính sách khai thác thuộc địa lần thứ nhất của Pháp? 
Xu hướng mới trong cuộc vận động giải phóng dân tộc đầu thế kỷ XX?