Bài giảng Lịch sử Khối 7 - Bài 13: Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII - Lê Thị Hải

Chµo mõng c¸c thÇy, c« gi¸ã vÒ dù tiÕt häc 
M«n : LÞch sö 
Líp 7C: Tr­êng THCS Tè Nh ­ - Ho»ng Léc 
Gi¸o viªn : Lª THÞ H¶I 
K iểm tra bài cũ. 
Câu hỏi: Em hãy nêu những nét chính về giáo dục và văn hoá thời Lý.? 
Trả lời : 
Giáo dục : -Năm 1070 nhà Lý xây dựng văn miếu và đến năm1075 khoa thi đầu tiên được mở. 
 - Quốc Tử Giám được thành lập năm 1076. 
 -Đạo phật rất phát triển. 
 Văn hoá : -Các nghành nghệ thuật ,kiến trúc, điêu khắc,ca nhạc,lễ hội rất phát triển. 
 -Nền văn hoá mang đậm tính dân tộc. 
Chùa một cột 
Văn Miếu 
MỘT SỐ THÀNH TỰU THỜI LÝ 
QuốcTử Giám 
Rồng thời Lý 
Đền thờ 8 vị vua Lý 
Đầu rồng thời Lý 
Tiết 21: I. Nhà Trần thành lập 
Bài 13: NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỈ XIII 
Tiết 21: I. NHÀ TRẦN THÀNH LẬP 
 Nhà Lý sụp đổ : 
Hỏi: Sau khi học song chương II . Nước Đại Việt thời LÝ,em hãy nêu vắn tắt về nhà Lý?. 
Triều Lý được thành lập từ năm 1009 trải qua 9 đời vua , tồn tại trong 215 năm : 
	- Lý Thái Tổ (1009-1028): 19 năm 
	- Lý Thái Tông (1028-1054): 27 năm 
	- Lý Thánh Tông (1054-1072) : 17 năm 
	- Lý Nhân Tông (1072-1127) : 56 năm 
	- Lý Thần Tông (1128-1138) : 10 năm 
	- Lý Anh Tông (1138-1175) : 37 năm 
	- Lý Cao Tông (1176-1210) : 35 năm 
	- Lý Huệ Tông (1211-1224): 14 năm 
	- Lý Chiêu Hoàng (1224-1225): 1 năm 
Tiết 22: I. NHÀ TRẦN THÀNH LẬP 
 Nhà Lý sụp đổ : 
“ Bấy giờ nhà vua vẫn cứ tiến hành mọi việc thổ mộc không ngừng , nghe nói ngoài kinh thành có giặc cướp , cũng giả vờ làm ngơ để bưng bít đi , chỉ ham thích của cải . Các bầy tôi ( quan lại ) đều bắt chước , tranh nhau bán quan buôn ngục , ngoài ra không còn nghỉ đến việc gì ”. 
( Khâm định Việc sử thông giám cương mục ) 
Hỏi: Nguyên nhân nào dẫn đến nhà Lý suy yếu như vậy? 
Hỏi: những việc làm trên của vua quan nhà 
Lý dẫn đến hậu quả gì? 
-Triều đình rối loạn ,suy yếu 
-Lũ lụt ,hạn hán mất mùa liên tiếp xảy ra 
-Dân ghèo phải bán vợ, con làm nô tì,số khác bỏ vào chùa kiếm sống,dân chúng cực khổ. 
 L­îc ® å n­íc 
§¹i ViÖt thêi Lý 
Tiết 22: I. NHÀ TRẦN THÀNH LẬP 
 Nhà Lý sụp đổ : 
Trần Cảnh khi mới lên 8 tuổi ... “ có chú họ là Trần Thủ Độ làm Điện tiền chỉ huy sứ , nên được vào hầu trong cung . Chiêu Hoàng thấy vua ( Trần Cảnh ) thì ưa . Năm Ất Dậu mùa đông , tháng 12 ( đầu năm 1226), được Chiêu Hoàng nhường ngôi , lên ngôi Hoàng đế ” 
( Đại Việt sử kí toàn thư ) 
Hỏi: Trước tình hình đó nhà Lý phải làm gì? 
-Nhà Lý dựa vào thế lực họ Trần chống nổi loạn . 
Hỏi: Nhà Trần thành lập trong hoàn cảnh nào? 
Tiết 21: I. NHÀ TRẦN THÀNH LẬP 
 2. Nhà Trần củng cố chế độ phong kiến tập quyền : 
Nhà Lý sụp đổ : 
 - 
 - Tháng 1 năm 1226 ( tháng 12 năm 1225) Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Trần Cảnh Nhà Trần thành lập . 
LÃNH THỔ ĐẠI VIỆT THẾ KỈ XIII 
Tiết 22: I. NHÀ TRẦN THÀNH LẬP 
 2. Nhà Trần củng cố chế độ phong kiến tập quyền : 
Nhà Lý sụp đổ : 
- Tháng 1 năm 1226 (tháng 12 năm 1225 âm lịch ) Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Trần Cảnh . Nhà Trần thành lập . 
? Bộ máy quan l ại thời Trần được tổ chức như thế nào ? 
Thái thượng hoàng 
Vua 
Quan văn 
Quan võ 
 Châu 
12 Lộ 
Xã 
Quốc sử viện 
Thái y viện 
Tôn nhân phủ 
Phủ 
Huyện 
2.Nhà Trần củng cố chế độ trung ương tập quyền . 
Cấp triều đình : 
Cấp hành chính trung gian: 
Cấp cơ sở : 
Nhà Lý 
Nhà Trần 
Vua 
Quan đại thần 
Thái thượng hoàng 
Vua 
Quan văn 
Quan võ 
Quan Văn 
Quan võ 
Quốc sử viện 
Thái y viện 
Tôn nhân phủ 
24 Lộ , phủ 
12 Lộ 
Huyện 
Phủ 
Châu 
Huyện 
Hương , xã 
Hương , xã 
Xã 
Triều đình 
Hành chính trung gian 
Xã 
Trung ương 
Địa phương 
 Câu hỏi thảo luận : So sánh bộ máy nhà nước thời Lý và thời Trần có điểm gì giống và khác nhau ? 
 => Tổ chức bộ máy nhà nước thời Trần hoàn chỉnh và chặt chẽ hơn thời Lý . 
Nhà Lý 
Nhà Trần 
Khác nhau 
- Cả nước chia làm 24 lộ 
Thực hiện chế độ Thái thượng hoàng . 
Các chức quan đại thần do người họ Trần nắm giữ . 
Đặt thêm một số cơ quan và chức quan để trông coi sản xuất . 
- Cả nước chia làm 12 lộ . 
Giống nhau 
Đều tổ chức theo chế độ quân chủ trung ương tập quyền . 
? Vì sao ở thời Trần vua lại nhường ngôi sớm cho con . 
-Để đảm bảo vị trí vững chắc ,khả năng nắm chính quyền trong tay vua. 
-Tránh những vụ tranh chấp ngôi vua trong hoàng tộc. 
-Để vua trẻ nắm chính quyền vững chắc. 
? Nhận xét về tổ chức bộ máy nhà nước thời Trần. 
-Ưu điểm: bộ máy nhà nước hoàn chỉnh chặt chẽ hơn thời Lý. 
-Nhược điểm: các chức quan trong dòng họ trần nắm giữ . 
Tiết 22: I. NHÀ TRẦN THÀNH LẬP 
3. Pháp luật thời Trần : 
2. Nhà Trần cũng cố chế độ phong 
 kiến tập quyền . 
1. Nhà Lý sụp đỗ . 
 Quèc triÒu h×nh luËt . 
Hỏi: Em hãy cho biết Thời Lý nước ta có những bộ luật gì ? 
-Luật hình thư. 
Hỏi: Thời Trần đã ban hành bộ luật gì? 
Tiết 22: I. NHÀ TRẦN THÀNH LẬP 
3. Pháp luật thời Trần : 
2. Nhà Trần cũng cố chế độ phong 
 kiến tập quyền . 
1. Nhà Lý sụp đỗ . 
Hỏi: Em hãy trình bày những nét chính về pháp luật thời trần. 
- Xác nhận quyền tư hữu tài sản. 
-Qui định cụ thể việc mua bán ruộng đất. 
-Đặt cơ quan thẩm hình viện để xử kiện . 
 Câu hỏi : Luaät Hình thö thôøi Lyù vaø Quoác trieàu hình luaät thôøi Traàn coù ñieåm gì gioáng vaø khaùc nhau ? 
Nhà Lý 
Nhà Trần 
Khác nhau 
 Bổ sung thêm : 
- Xác nhận và bảo vệ quyền tư hữu tài sản . 
- Quy định cụ thể việc mua bán ruộng đất . 
Giống nhau 
Lập lại những điều ban hành ở thời Lý . 
=> Pháp luật được tăng cường và hoàn thiện hơn 
 Câu hỏi thảo luận : Nêu điểm tiến bộ và hạn chế của pháp luật thời trần. 
Điểm tiến bộ . 
Điểm hạn chế . 
Quyền sở hữu tài sản (hình thức sở hữu mà tất cả các tư liệu sản xuất thuộc về cá nhân,) 
-Qui định việc mua bán ruộng đất. 
-Đặt cơ quan thẩm hình viện để xử kiện. 
? Qua 2 bức tranh em có nhận xét gì về mối quan hệ giữa Vua và D ân . 
Củng cố bài học . 
Qua bài học hôm nay các em cần năm những nội dung sau. 
Từ cuối thế kỷ XII đầu thế kỷ XIII nhà Lý bước vào thời kỳ suy yếu , không đủ năng lực quản lý đất nước, xã hội loạn lạc, đời sống nhân dân cực khổ . Nhà Trần thay thế nhà Lý là điều cần thiết . 
Nhà Trần đã củng cố được chế độ quân chủ trung ương tập quyền, tăng cường pháp luật, nhờ vậy quốc gia Đại Việt có bước phát triển về tất cả các mặt kinh tế, quân đội, văn hoá mà tiết sau các em sẽ học. 
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM 
1. Hãy đánh dấu nhân (X) vào ô trống ứng với ý em cho là đúng nhất . 
 ? Nguyên nhân nào dẫn đến sự sụp đổ của nhà Lý ? 
 Chính quyền không chăm lo đến đời sống của nhân dân , quan lại ăn chơi sa đoạ . 
 Hạn hán , lụt lội , mất mùa liên tiếp xảy ra , đời sống nhân dân khổ cực . Khởi nghĩa nông dân nổ ra ở khắp nơi 
 Quân Tống tiến công xâm lược nước ta và lật đổ nhà Lý . 
x 
X 
* Bài tập 
2. Một chế độ đặc biệt chỉ có trong triều đình nhà Trần : 
a. Chế độ lập Thái tử sớm 
b. Chế độ Nhiếp chính vương 
d. Chế độ Thái thượng hoàng 
c. Chế độ lập nhiều hoàng hậu 
SAI 
SAI 
SAI 
Đúng 
*Dặn dò 
 1. Bài cũ : 
- Nắm chắc kiến thức bài bọc hôm nay. 
- Làm bài tập trong “ vở bài tập lịch sử ” 
 2. Chuẩn bị bài mới : 
 - Đọc trước và trả lời các câu hỏi ở sách giáo khoa phần II. “ Nhà Trần xây dựng quân đội và phát triển kinh tế ”. 
KÍNH CHÚC QUÍ THẦY, CÔ SỨC KHOẺ 
 CÁC EM HỌC GIỎI 
n 
a 
r 
t 
a 
h 
n 
A 
u 
e 
c 
h 
n 
a 
v 
a 
g 
r 
o 
n 
l 
r 
n 
i 
I 
y 
i 
H 
T 
C 
e 
y 
h 
Trß ch¬i « ch ÷ 
Mét tõ gåm 8 ch ÷ c¸i . §©y lµ tªn thËt cña vÞ vua 
 ® Çu tiªn thuéc triÒu TrÇn . 
2. Tªn vÞ vua cuèi cïng cña triÒu ®¹i Lý gåm 12 ch ÷ c¸i . 
3. Tªn mét c¬ quan chuyªn coi ch÷a bÖnh trong cung vua , gåm 9 ch ÷ c¸i . 
4. Tªn mét ng­êi cã c«ng khëi dùng sù nghiÖp hä TrÇn , gåm 9 ch ÷ c¸i . 
5. Tªn bé luËt cña nh µ TrÇn gåm 17 ch ÷ c¸i . 
6.Tªn mét chøc quan ® øng ® Çu c¸c Ch©u , gåm 7 ch ÷ c¸i 
7.Mét tõ gåm 12 ch ÷ c¸i , § ã lµ tªn c¬ quan chuyªn xÐt xö c¸c vô kiÖn c¸o . 
t 
h 
a 
u 
d 
o 
T 
h 
i 
r 
i 
c 
h 
i 
n 
i 
h 
u 
e 
q 
u 
o 
c 
T 
a 
u 
l 
v 
h 
a 
m 
t 
n 
i 
e 
t 
t 
u 
Nh µ TrÇn 
H 
H 
n