Bài giảng Lịch sử Khối 7 - Bài 15: Sự phát triển kinh tế và văn hoá thời Trần - Nguyễn Kiều Trinh

GIÁO ÁN SỬ 7 
GV: NGUYỄN KIỀU TRINH 
Trường THCS KaĐô 
Tổ Sử – GDCD 
Kiểm tra bài cũ 
Em hãy nêu nguyên nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên – Mông ? 
Sau kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên – Mông, nhà Trần đã làm gì để khôi phục kinh tế? Quá trình đó tác động như thế nào đến nền kinh tế–xã hội nước ta, chúng ta cùng tìm hiểu bài hôm nay. 
Giới thiệu bài mới 
Để khắc phục hậu quả chiến tranh , công việc đầu tiên của một đất nước sau khi kết thúc chiến tranh là gì ? 
Bài 15 
SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ 
& VĂN HOÁ THỜI TRẦN 
I. SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ 
Tiết 28 
1. Tình hình kinh tế sau chiến tranh . 
a) Nông nghiệp : phục hồi và phát triển . 
Nhà nước khuyến khích khai hoang , mở rộng 
diện tích canh tác . 
Đê điều được củng cố . 
Nông nghiệp nước ta thời Trần sau chiến tranh như thế nào ? Nguyên nhân của tình hình này ? 
Thời Trần , sau chiến tranh ruộng đất có mấy loại ? Chủ sở hữu là ai ? 
1. Tình hình kinh tế sau chiến tranh . 
a) Nông nghiệp : 
Ruộng đất có hai loại : 
Đất công làng xã : 
	 Chia cho dân cày cấy . 
	Ban cho quý tộc , vương hầu ( thái ấp ). 
Đất tư hữu : 
 	 Đất của vương hầu , quý tộc ( điền trang ). 
	 Đất của địa chủ . 
Loại ruộng đất 
 Sở hữu 
Cách sử dụng 
Quyền lợi và nghĩa vụ 
Đất công làng xã 
Của nhà nước . 
Chia cho dân cày cấy . 
Ban cấp cho vương hầu , quý tộc  thái ấp . 
Đóng thuế và lao dịch cho nhà nước . 
Được hưởng một đời . Được quyền thu thuế của dân và phải đóng thuế cho nhà nước . 
Đất tư hữu 
Của vương hầu , quý tộc  điền trang 
Của địa chủ 
Cho tá điền canh tác . 
Thu địa tô của tá điền , không phải nộp thuế cho triều đình . 
So với thới Lý , nông nghiệp thời Trần có điểm gì khác biệt ? 
1. Tình hình kinh tế sau chiến tranh . 
Em có nhận xét gì về thủ công nghiệp thời Trần sau kháng chiến chống quân Nguyên - Mông so với thủ công nghiệp thời Lý ? 
Thủ công nghiệp thời Trần phát triển theo những hướng nào ? Thời Trần xuất hiện thêm những nghề gì mới ? 
b) Thủ công nghiệp . 
Thủ công nghiệp nhà nước được mở rộng : 
gốm tráng men, dệt vải , chế tạo vũ khí , 
đóng thuyền  
Thủ công nghiệp nhân dân phát triển : đúc đồng , làm giấy , khắc ván in, mộc , khai 
khoáng , xây dựng  
Nhiều làng nghề , phường nghề được thành lập . 
1. Tình hình kinh tế sau chiến tranh . 
Em có thể kể tên một số làng nghề truyền thống của nước ta còn tồn tại đến ngày nay? 
Hiện nay, địa phương chúng ta còn duy trì những nghề truyền thống nào ? 
c) Thương nghiệp . 
Nội thương : 
Chợ mọc lên nhiều . 
Xuất hiện nhiều thương nhân . 
Kinh thành Thăng Long là trung tâm buôn bán sầm uất của cả nước . 
Ngoại thương : buôn bán với nước ngoài phát triển qua cảng Vân Đồn . 
1. Tình hình kinh tế sau chiến tranh . 
Thương nghiệp thời Trần sau kháng chiến phát triển ra sao ? 
Cảng Vân Đồn 
Vì sao thủ công nghiệp và thương nghiệp thời Trần phát triển mạnh ? 
Thảo luận nhóm : 
Em hãy vẽ sơ đồ phân hoá xã hội nước ta thời Trần . 
Xã hội phân hoá ngày càng sâu sắc . 
2. Tình hình xã hội sau chiến tranh 
Nô tì – Nông nô 
Thợ thủ công – Thương nhân 
Tầng lớp thống trị 
Tầng lớp 
bị 
trị 
Địa chủ 
Vua 
Vương hầu – quý tộc 
Nông dân – Tá điền 
 Nhà nước quân chủ quý tộc . 
2. Tình hình xã hội sau chiến tranh 
Các tầng lớp dân cư 
Đời sống 
Thống trị 
Vua 
Vương hầu – Quý tộc 
Sống sung sướng bằng bổng lộc của triều đình và tô thuế của tầng lớp bị trị . 
Địa chủ 
Bị trị 
Nông dân – Tá điền 
Tự lao động để nuôi sống bản thân , làm các nghĩa vụ đối với nhà nước và các nghĩa vụ khác . 
Thợ thủ công – 
Thương nhân 
Nô tì – Nông nô 
Em hãy nêu đặc điểm của từng tầng lớp dân cư trong xã hội thời Trần ? 
Thời Trần , tầng lớp nào nuôi sống xã hội ? 
Thời này xuất hiện thêm tầng lớp mới nào ? Nguồn gốc xuất thân của họ ? 
Các tầng lớp dân cư 
Đời sống 
Thống trị 
Vua 
Vương hầu – Quý tộc 
Sống sung sướng bằng bổng lộc của triều đình và tô thuế của tầng lớp bị trị . 
Địa chủ 
Bị trị 
Nông dân – Tá điền 
Tự lao động để nuôi sống bản thân , làm các nghĩa vụ đối với nhà nước và các nghĩa vụ khác . 
Thợ thủ công – 
Thương nhân 
Nô tì – Nông nô 
Củng cố 
Câu 1: Ruộng đất chiếm phần lớn diện tích đất đai thời Trần : 
A. đất điền trang 	B. đất thái ấp 
C. đất thang mộc 	D. đất công làng xã 	 
Câu 2: Đất điền trang là đất do các vương hầu , quý tộc đi : 
A. khai hoang 	B. cướp của dân 
C. nhận của triều đình 	D. mua của địa chủ . 
Câu 3: Nghề thủ công mới xuất hiện ở thời Trần : 
A. gốm 	B. dệt 
C. đóng thuyền 	D. khắc ván in. 
Câu 4: Đất thái ấp là đất mà các vương hầu quý tộc được quyền : 
A. mua bán 	B. để lại cho con cháu 
C. hưởng một đời 	D. tặng cho người khác 
Câu 5: Tầng lớp đông đảo nhất , nuôi sống xã hội thời Trần : 
A. nông dân 	B. tá điền 
C. thương nhân 	D. nông nô . 
Câu 6: Tầng lớp mới xuất hiện trong thời Trần : 
A. nông dân 	B. tá điền 
C. thương nhân 	D. nông nô . 
Dặn dò 
a) Bài cũ . 
Học bài , trả lời câu hỏi cuối mỗi mục và cuối bài . 
Làm bài tập trong vở thực hành . 
b) Chuẩn bị bài mới . bài 15: SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ VÀ VĂN HOÁ THỜI TRẦN ( tiết 2) 
Đọc trước , soạn vào vở bài soạn .