Bài giảng Lịch sử Khối 7 - Bài 26: Quang Trung xây dựng đất nước (Bản chuẩn kiến thức)

- Quang Trung là người có tài , hết lòng chăm lo đến đất nước , chăm lo đến đời sống của nhân dân 
- Chúng ta cần phải học tập trở thành những người tài giỏi giúp ích cho xã hội , cho đất nước ta ngày càng giàu đẹp hơn 
Nội dung của Chiếu khuyến nông 
 “ Từ khi binh lửa luôn năm, lại thêm những nổi đói kém, nhân dân xiêu dạt, đồng ruộng bỏ hoang, nên thực số đinh tiền không bằng bốn, năm phần mười thuở trước. Phàm những dân nào trước đó kiều ngụ, tha phương trốn tránh giáo dịch, hoặc vì có thê hương mẫu quán mà đến ở, hoặc đi buôn bán làm ăn mà ngụ cư, hễ được vào làng ở sở tại từ ba đời trở lên thì mới cho ở, còn ngoài ra bắt về bản quán hết thảy, biệt xã không được chứa chấp. Những ruộng công, ruộng tư đã trót bỏ hoang, nay đều cho về nhận lấy cày cấy, không được bỏ bê trể 
 Các sắc mục các xã trưởng và các thôn trưởng sở tại phải xét sổ đinh thực tại có bao nhiêu suất rồi đem số thực điền đã thực khẩn được bao nhiêu mẫu , số hoang điền mới khai khẩn được bao nhiêu mẫu đều phải đăng vào sổ bộ , nộp lên các viên phân suất , phân tri ở huyện mình để họ chuyển đệ lên triều đình . Triều đình sẽ phái quan khâm sai đi khám lại cho đúng sự thực , bấy giờ mới liệu định việc bổ thuế cho công bằng , Xã nào ruộng hoang đã đến hạn mà chưa nhận lấy khai khẩn  Thì phải chịu trách nhiệm về việc đóng thuế ruộng công , chiếu theo ngạch thuế điền cũ mà phải nộp gấp đôi ,  ” 
1. Phục hồi kinh tế , xây dựng văn hóa dân tộc 
a / Phục hồi kinh tế 
 * Nông nghiệp 
 - Ban hành chiếu khuyến nông 
 Bãi bỏ hoặc giảm tô thuế 
 Chia ruộng cho dân cày 
* Công thương nghiệp 
 Quang Trung đã có những biện pháp nào để khôi phục lại nền công – thương nghiệp ? 
 Giảm thuế , xây xưởng thủ công 
 Mở cửa ải thông chợ búa 
- Mở rộng buôn bán với nhà Thanh 
Tại sao “ mở của ải , thông chợ búa ” thì công thương nghiệp được phát triển ? 
Bài 26 : QUANG TRUNG XÂY DỰNG ĐẤT NƯỚC 
 Giảm thuế 
 Khuyến khích phát triển nghề thủ công truyền thống 
 “ Mở cửa ải , thông chợ búa khiến cho hàng hóa không ngưng đọng , làm lợi cho sự tiêu dùng của dân ” 
 Nghề thủ công có điều kiện phát triển 
 Tạo nên nhiều hàng hóa 
 Việc trao đổi buôn bán thuận lợi , nhất là đối với nhà Thanh 
Đồng tiền thời Quang Trung 
Trao đổi nhóm nhỏ 
b / Văn hoá giáo dục 
- Ban chiếu lập học , mở trường 
 Chiếu lập học nói lên hoài bão gì của Quang Trung ? 
- Đề cao chữ Nôm 
 Năm 1791, thành lập Viện Sùng chính 
 Viện Sùng chính có vai trò như thế nào ? 
 Việc sử dụng chữ Nôm có ý nghĩa gì ? 
 Những việc làm của Quang Trung về kinh tế và văn hóa có tác dụng gì ? 
 - Kinh tế được phục hồi và phát triển nhanh chóng , đời sống nhân dân được cải thiện và ổn định hơn 
 - Văn hóa giáo dục đều có những tiến bộ mọi mặt , dân tộc ta có chữ viết mới ,  
Bài 26 : QUANG TRUNG XÂY DỰNG ĐẤT NƯỚC 
 Quang Trung đã có những biện pháp gì để khôi phục và phát triển văn hoá giáo dục ? 
 Ban bố chiếu lập học 
 Khuyến khích mở trường ở các huyện , xã 
 Dùng chữ nôm làm chữ viết chính thức 
 Giao cho Nguyễn thiếp lập Viện Sùng chính 
 Phát triển giáo dục để nâng cao dân trí 
 Tuyển chọn nhân tài để ra sức giúp nước 
 Chữ Nôm được cấu tạo trên cơ sở của chữ Hán , nhưng được ghi lại tiếng nói trung thành của dân tộc , ra đời từ thế kỉ XVIII và ngày càng sử dụng phổ biến trở thành chữ viết của dân tộc ta 
 Quang Trung dùng chữ Nôm để thay thế và đánh đổ thành kiến độc tôn của chữ Hán là thể hiện ý thức tự chủ dân tộc ta , dân tộc ta có chữ viết chính thức của mình , đó là chữ Nôm 
Viện Sùng chính do Nguyễn thiếp làm Viện trưởng , chuyên trách giáo dục và dịch chữ Hán ra chữ Nôm để phục vụ học tập . Nguyễn Thiếp nói :“ học ở sự nghe trông ”, “ Học cho rộng rồi ước lượng cho gọn , theo điều học , biết mà làm ” 
Chiếu chỉ của Quang Trung 
về dịch sách Hán ra chữ Nôm 
Chữ Nôm thời Quang Trung 
 Chính sách phục hồi kinh tế , phát triển văn hóa dân tộc của Quang Trung có ý ngĩa quang trọng như thế nào các em ? 
 Chính sách phục hồi kinh tế , phát triển văn hóa dân tộc của Quang Trung có ý ngĩa hết sức quang trọng : góp phần đưa đất nước thót khỏi khủng hoảng , kinh tế phát triển đời sống nhân dân được nâng cao và ổn định . Văn hóa nước ta có nhiều tiến bộ , giáo dục phát triển nâng cao dân trí hơn 
 Chúng ta thấy thực tế hiện nay đất nước ta nói chung , xã Vĩnh Bình nói riêng , sau công cuộc đổi mới từ năm 1986 đất nước ta ngày càng phát triển và tiến bộ , đạt được nhiều thành tựu về mọi mặt . 
2. Chính sách quốc phòng , ngoại giao 
Mặc dù đã đánh tan 29 vạn quân Thanh , nhưng đất nước ta còn gặp những khó khăn gì ? 
* Bắc : Thế lực của Lê Duy Chỉ lén lút hoạt động ở vùng biên giới Việt Trung . 
* Nam: Nguyễn Ánh cầu viện Pháp và trở lại chiếm Gia Định 
Bài 26 : QUANG TRUNG XÂY DỰNG ĐẤT NƯỚC 
2. Chính sách quốc phòng , ngoại giao 
Thảo luận nhóm 
Trước những khó khăn trên , Quang Trung đã làm gì ? 
 Quang Trung đã có những biện pháp , chủ trương gì 
 về đối nội và đối ngoại ? 
 Thi hành chế độ quân dịch , ba suất đinh lấy một suất lính 
 Quân đội gồm : bộ binh , thủy binh , tượng binh , kị binh 
 Củng cố quân đội về mọi mặt , tạo chiến thuyền lớn 
 Tiêu diệt bọn phản loạn , tấn công lực lượng Nguyễn Ánh 
ở Gia Định 
 Quan hệ mềm dẻo nhưng cương quyết với nhà Thanh , 
Bảo vệ từng tấc đất của tổ quốc ta 
a / Quốc phòng 
 - Xây dựng quân đội mạnh gồm : bộ binh , thủy binh , tượng binh , kị binh 
 - Áp dụng chế độ quân dịch : ba suất đinh lấy một suất lính 
b / Đối nội 
 - Dẹp loạn lực lượng Lê Duy Chỉ 
 - Mở cuộc tấn công tiêu diệt Nguyễn Ánh 
c / Ngoại giao : Chủ trương vừa mềm dẻo vừa kiên quyết với nhà Thanh 
Bài 26 : QUANG TRUNG XÂY DỰNG ĐẤT NƯỚC 
ĐÁP ÁN 
Lễ bang giao với nhà Thanh 
 Kế hoạch đánh Gia Định của Quang Trung có thực hiện được không ? Vì sao ? 
Mặc dù chính ngôi được 5 năm nhưng công lao của anh hùng Nguyễn Huệ đối với đất nước như thế nào ? 
 - Có công lật đổ các tập đoàn phong kiến thối nát Nguyễn - Trịnh - Lê , xóa bỏ ranh giới chia cắt Đàng Trong và Đàng Ngoài 
 - Đánh tan 5 vạn quân Xiêm , 29 vạn Thanh , giữ vững nền độc lập dân tộc 
 - Ổn định và phát triển kinh tế , văn hoá , giáo dục , quốc phòng ,  
  Tạo điều kiện thống nhất đất nước 
Bài 26 : QUANG TRUNG XÂY DỰNG ĐẤT NƯỚC 
“ Quang Trung là người có tài , dũng cảm , có lòng yêu nước thương dân sâu sắc , là một anh hùng của dân tộc ta 
 Là một nhà cải cách lớn của nước ta ở cuối thế kỉ XVIII 
 Anh hùng áo vải Quang Trung đánh đuổi giặc ngoại xâm , xây dựng đất nước đem lại cuộc sống bình yên và hạnh phúc cho dân tộc ta ” 
 Kế hoạch đánh Gia Định của Quang Trung không thực hiện được . Vì ngày 16 - 09 - 1792, Quang Trung đột ngột qua đời 
“ Bản thân chúng ta cần phải không ngừng phấn đấu trở thành người có tài , có đức , dũng cảm , là một người có lòng yêu nước thương dân thiết tha , là người thực sự có ích cho xã hội 
 Thật xứng đáng là con ngoan của cha mẹ , trò giỏi của thầy cô , học tập ngày càng tiến bộ ” 
Hình 60 (SGK) Tượng đài Quang Trung ( tại gò Đống Đa Hà Nội ) 
Nh ân dân ta xây dựng tượng đài Quang trung nói lên điều gì ? 
“ Quang Trung là người có nhiều công lao đối với đất nước , là một anh hùng dân tộc , nhân dân ta luôn mến phục , kính trọng và biết ơn ” 
Bảo tàng Quang Trung ( Bình Định ) 
Các loại ấn tín được lưu hành dưới 
Triều đại Quang Trung 
Triều đường chi ấn 
Ấn trình bày chữ thanh mảnh 
Kiếm ấn 
Hình ôvan khuyết giữa cân xứng 
Tiểu ấn 
Vuông nhỏ lượn uốn góc 
Bài tập 1 : Hãy lập bảng trình bày những biện pháp chủ yếu của vua Quang Trung đã thực hiện để xây dựng và phát triển đất nước ( theo mẫu ) 
LĨNH VỰC 
BIỆN PHÁP 
TÁC DỤNG 
1. KINH TẾ 
2. VĂN HÓA GIÁO DỤC 
3. QUỐC PHÒNG 
4. NGOẠI GIAO 
BÀI TẬP CỦNG CỐ 
LĨNH VỰC 
BIỆN PHÁP 
TÁC DỤNG 
KINH TẾ 
* Nông nghiệp 
 - Ban hành chiếu khuyến nông 
 - Giảm tô thuế 
* Công thương nghiệp 
 - Giảm thuế 
 - Mở của ải , thông chợ búa 
 - Phục hồi và phát triển nhanh 
 - Phát triển 
 - Đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của dân 
ĐÁP ÁN 
LĨNH 
VỰC 
BIỆN PHÁP 
TÁC DỤNG 
VĂN HÓA GIÁO DỤC 
- Ban chiếu lập học 
- Đề cao chữ nôm 
- Lập viện Sùng chính 
 Mở đường cho sự phát triển văn hóa dân tộc 
ĐÁP ÁN 
LĨNH 
VỰC 
BIỆN PHÁP 
TÁC DỤNG 
QUỐC PHÒNG 
- Thi hành chế độ quân dịch 
- Cũng cố quân đội về mọi mặt 
 Quân đội vững mạnh 
NGOẠI GIAO 
 Mềm dẽo nhưng kiên quyết 
 Nhà Thanh công nhận nền độc lập của nước ta 
ĐÁP ÁN 
Bài tập 2 : Điền vào ô chữ theo gợi ý sau 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
1. Nơi Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng đế 
2. Câu thơ sau ca ngợi ai ? 
 “ Mà nay áo vải , cờ đào 
 Giúp dân dựng nước , xiết bao công trình ” 
3. Thời Quang Trung , nơi để dịch sách chữ Hán ra chữ Nôm dùng làm tài liệu học tập , là nơi nào ? 
4. Vua Quang Trung đã có biện pháp gì để giải quyết tình trạng ruộng đất bỏ hoang và nạn lưu vong 
5. Ai là người đã nói : “ Học ở sự nghe trông và học cho rộng rồi ước lượng cho gọn , theo điều học , biết mà làm ” 
6. Tên của một công chúa , là vợ của vua Quang Trung 
7. Triều đại của Hoàng đế Quang Trung , gọi là triều đại gì ? 
N Ú I B Â N 
Q U A N G T R U N G 
V I Ệ N S Ù N G C H Í N H 
C H I Ế U K H U Y Ế N N Ô N G 
N G U Y Ễ N T H I Ế P 
L Ê N G Ọ C H Â N 
T Â Y S Ơ N 
NGUYỄN HUỆ 
8 
K Ỉ D Ậ U 
8. Quang Trung đại phá quân Thanh vào dịp tết nào ? 
Công chúa Lê Ngọc Hân , con gái thứ chín vua Lê Hiển Tông . Ngọc Hân sinh năm 1770, là người có sắc đẹp và nết na . Năm 1786, lễ cưới Ngọc Hân công chúa và Nguyễn Huệ đã được tổ chức ở Thăng Long. 
Lúc Ngọc Hân lấy Nguyễn Huệ , bà 16 tuổi còn Nguyễn Huệ đã 33 và cũng đã có nhiều đời vợ . Sau khi lên ngôi vua , năm 1789, Nguyễn Huệ đã phong bà làm Bắc cung hoàng hậu . Ngọc Hân mất năm Kỷ Mùi (1799). Hai người con của bà sau này đều bị triều đình nhà Nguyễn giết hại . 
Công chúa Lê Ngọc Hân 
Dặn các em về nhà 
 - Về nhà học bài và làm bài tập 
 - Lập bảng tóm tắt về tình hình kinh tế , văn hóa nước ta ở các thế kỉ XVII-XVIII có những điểm gì mới ? 
 - Chuẩn bị tiết sau Ôn tập chương V 
Cảm ơn quí thầy cô giáo đã về thăm lớp! 
CHÚC THẦY CÔ VÀ CÁC EM VUI VẼ