Bài giảng Lịch sử Khối 7 - Tiết 26, Bài 14: Ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông Nguyên thế kỉ XIII (Bản đẹp)

B¾c Giang . 
+ §­ êng biÓn do ¤ M· Nhi chØ huy ng­îc s«ng B¹ch §» ng héi qu©n víi Tho¸t Hoan . 
 § Çu n¨m 1288,Tho¸t Hoan cho qu©n chiÕm ® ãng V¹n KiÕp . 
 VÒ phÝa ta mét vµi trËn chÆn giÆc ë cöa ¶ i,TrÇn quèc TuÊn cho qu©n rót khái V¹n KiÕp vÒ vïng s«ng § uèng ®Ó chÆn giÆc ë Th¨ng Long. 
11 
TiÕt 26. Bµi 14: Ba lÇn kh¸ng chiÕn chèng qu©n x©m l­îc M«ng – Nguyªn (TK XIII). 
III. Cuéc kh¸ng chiÕn lÇn thø 3 chèng qu©n x©m l­îc M«ng - Nguyªn (1287- 1288). 
1 . Nh µ Nguyªn x©m l­îc §¹i ViÖt . 
a. ChuÈn bÞ cña ® Þch . 
b. ChuÈn bÞ cña ta . 
c. DiÔn biÕn . 
- Th¸ng 12 n¨m 1287, qu©n Nguyªn å ¹t tiÕn vµo n­íc ta theo 2 ®­ êng thuû bé . 
12 
Lược đồ kháng chiến chống quân xân lược Mông-Nguyên lần thứ ba 1287-1288 
13 
TiÕt 26. Bµi 14: Ba lÇn kh¸ng chiÕn chèng qu©n x©m l­îc M«ng – Nguyªn (TK XIII). 
III. Cuéc kh¸ng chiÕn lÇn thø 3 chèng qu©n x©m l­îc M«ng - Nguyªn (1287- 1288). 
1. Nh µ Nguyªn x©m l­îc §¹i ViÖt . 
a. Hoan c¶nh . 
Vua Nguyen quyÕt t©m cho qu©n x©m l­îc §¹i ViÖt lÇn thø ba 
Nh µ TrÇn khÈn tr­¬ng chuÈn bÞ kh¸ng chiÕn . 
b. DiÔn biÕn . 
- Đường bộ do Thoát Hoan chỉ huy vượt biên giới đánh vào Lạng Sơn , Bắc Giang . 
- Đường thủy do Ô Mã Nhi chỉ huy 
14 
15 
TiÕt 26. Bµi 14: Ba lÇn kh¸ng chiÕn chèng qu©n x©m l­îc M«ng – Nguyªn (TK XIII). 
III. Cuéc kh¸ng chiÕn lÇn thø 3 chèng qu©n x©m l­îc M«ng - Nguyªn (1287- 1288). 
1. Nh µ Nguyªn x©m l­îc §¹i ViÖt . 
2. TrËn V©n § ån tiªu diÖt ® oµn thuyÒn l­¬ng cña Tr­¬ng V¨n Hæ . 
a. Hoan c¶nh . 
Vua Nguyen quyÕt t©m cho qu©n x©m l­îc §¹i ViÖt lÇn thø ba 
Nh µ TrÇn khÈn tr­¬ng chuÈn bÞ kh¸ng chiÕn . 
b. DiÔn biÕn . 
16 
TiÕt 26. Bµi 14: Ba lÇn kh¸ng chiÕn chèng qu©n x©m l­îc M«ng – Nguyªn (TK XIII). 
III. Cuéc kh¸ng chiÕn lÇn thø IIIchèng qu©n x©m l­îc M«ng - Nguyªn (1287- 1288). 
1. Nh µ Nguyªn x©m l­îc §¹i ViÖt . 
2. TrËn V©n § ån tiªu diÖt ® oµn thuyÒn l­¬ng cña Tr­¬ng V¨n Hæ 
a. DiÔn biÕn 
TrÇn Kh¸nh D­ cho qu©n mai phôc ë V©n § ån ® ån ®¸ nh ® oµn thuyÒn l­¬ng cña ® Þch . 
 Khi ® oµn thuyÒn l­¬ng qua V©n § ån,bÞ qu©n cña TrÇn Kh¸nh D­ tõ nhiÒu phÝa ®¸ nh ra d÷ déi . 
b. KÕt qu ¶. 
PhÇn lín thuyÒn l­¬ng bÞ ®¾m, sè cßn l¹i bÞ qu©n TrÇn chiÕm . 
c. ý nghÜa 
17 
TiÕt 26. Bµi 14: Ba lÇn kh¸ng chiÕn chèng qu©n x©m l­îc M«ng – Nguyªn (TK XIII). 
III. Cuéc kh¸ng chiÕn lÇn thø 3 chèng qu©n x©m l­îc M«ng - Nguyªn (1287- 1288). 
1. Nh µ Nguyªn x©m l­îc §¹i ViÖt . 
2. TrËn V©n § ån tiªu diÖt ® oµn thuyÒn l­¬ng cña Tr­¬ng V¨n Hæ . 
? ¤ M· Nhi ®­ îc giao b¶o vÖ ® oµn thuyÒn l­¬ng , nh­ng t¹i sao l¹i tiÕn vÒ V¹n KiÕp víi Tho¸t Hoan ? 
¤ M· Nhi cho r»ng qu©n ta yÕu kh«ng c¶n ®­ îc chóng,nªn ¤ M· Nhi ®· kh«ng b¶o vÖ ® oµn thuyÒn l­¬ng . 
 TrÇn Kh¸nh D­ lµ mét viªn t­íng cã tài,sau khi thÊt b¹i ë V©n § ån , « ng ®· chÞu téi víi vua TrÇn . ¤ ng xin nh µ vua cho lËp c«ng chuéc téi.V × vËy . khi ® oµn thuyÒn l­¬ng cña ¤ M· Nhi kÐo qu©n ® Õn V¹n KiÕp , « ng kh«ng n¶n chÝ chê b»ng ®­ îc thuyÒn l­¬ng cña Tr­¬ng V¨n Hæ . Khi ® oµn thuyÒn l­¬ng cña giÆc ®i qua V©n § ån , TrÇn Kh¸nh D­ cho qu©n ®¸ nh d÷ déi nhiÒu phÝa . Sè l­¬ng thùc cña giÆc phÇn lín bÞ ®¾m, cßn l¹i qu©n ta chiÕm . 
18 
TiÕt 26. Bµi 14: Ba lÇn kh¸ng chiÕn chèng qu©n x©m l­îc M«ng – Nguyªn (TK XIII). 
III. Cuéc kh¸ng chiÕn lÇn thø 3 chèng qu©n x©m l­îc M«ng - Nguyªn (1287- 1288). 
1. Nh µ Nguyªn x©m l­îc §¹i ViÖt . 
2. TrËn V©n § ån tiªu diÖt ® oµn thuyÒn l­¬ng cña Tr­¬ng V¨n Hæ . 
PhÇn lín thuyÒn 
 bÞ ®¾m cßn l¹i 
 bÞ ta chiÕm . 
TrÇn Kh¸nh D­ cho qu©n 
 mai phôc ë V©n § ån ® ãn 
®¸ nh ® oµn thuyÒn l­¬ng 
cña ® Þch . 
Khi ® oµn thuyÒn tõ nhiÒu 
 phÝa ®¸ nh ra d÷ déi . 
a. DiÔn biÕn . 
b. KÕt qu ¶. 
c. ý nghĩa 
- GiÆc r¬i vµo t×nh tr¹ng khèn ® èn , hoang mang . 
- T¹o ® iÒu kiÖn ®Ó qu©n ta ph¶n c«ng . 
19 
TiÕt 26. Bµi 14: Ba lÇn kh¸ng chiÕn chèng qu©n x©m l­îc M«ng – Nguyªn (TK XIII). 
III. Cuéc kh¸ng chiÕn lÇn thø 3 chèng qu©n x©m l­îc M«ng - Nguyªn (1287- 1288). 
1. Nh µ Nguyªn x©m l­îc §¹i ViÖt . 
2. TrËn V©n § ån tiªu diÖt ® oµn thuyÒn l­¬ng cña Tr­¬ng V¨n Hæ . 
3. ChiÕn th¾ng B¹ch §» ng . 
? Kế hoạch của Thoát Hoan như thế nào ? 
- Năm 1288 Th oát Hoan cho quân chiếm đóng Thăng Long. 
? Nhân dân ở Thăng Long đã làm gì ? 
? Em có suy nghĩ gì về kế sách đó ? 
- Quân giặc bị cô lập , tinh thần hoang mang tuyệt vọng . Chúng quyết định rút quân về nước . 
20 
Dùa vµo thÕ hiÓm trë , lµ n¬i ®· tõng diÔn ra chiÕn th¾ng n¨m 938 cña Ng« QuyÒn , chiÕn th¾ng n¨m 981 cña Lª Hoµn . 
TrÇn Quèc TuÊn ®· cho ® ãng nh÷ng cäc gç xuèng lßng s«ng . Khi thuû triÒu lªn,b·i cäc ngÇm ®­ îc che lÊp . 
TiÕt 26. Bµi 14: Ba lÇn kh¸ng chiÕn chèng qu©n x©m l­îc M«ng – Nguyªn (TK XIII). 
3 . Chiến thắng Bạch Đằng 
? Trước tình hình này Vua tôi nhà Trần đã làm gì / 
- Nhà Trần tổ chức phản công , mai phục ở sông Bạch Đằng . 
 ? Dùa vµo ®©u mµ vua TrÇn vµ TrÇn Quèc TuÊn ®· chän s«ng B¹ch §» ng lµ n¬i mai phôc ? 
21 
b. DiÔn biÕn . 
X 
X 
X 
X 
22 
Sông Chanh - nơi diễn ra trận Bạch Bằng lịch sử 
23 
DI TÍCH CHIẾN THẮNG BẠCH ĐẰNG 
Hai địa điểm cắm cọc được phát hiện ( dấu X) 
24 
DI TÍCH CHIẾN THẮNG BẠCH ĐẰNG 
Di tích bãi cọc chiến thắng Bạch Đằng năm 1288, tại xã Yên Giang , Yên Hưng đã được xếp hạng di tích lịch sử cấp quốc gia 
25 
DI TÍCH CHIẾN THẮNG BẠCH ĐẰNG 
Cọc gỗ Bạch Đằng 
26 
DI TÍCH CHIẾN THẮNG BẠCH ĐẰNG 
Làng quê Hà Nam bên dòng sông Bạch Đằng lịch sử 
27 
TiÕt 26. Bµi 14: Ba lÇn kh¸ng chiÕn chèng qu©n x©m l­îc M«ng – Nguyªn (TK XIII). 
III. Cuéc kh¸ng chiÕn lÇn thø 3 chèng qu©n x©m l­îc M«ng - Nguyªn (1287- 1288). 
1. Nh µ Nguyªn x©m l­îc §¹i ViÖt . 
2. TrËn V©n § ån tiªu diÖt ® oµn thuyÒn l­¬ng cña Tr­¬ng V¨n Hæ . 
a. Hoµn c¶nh . 
3. ChiÕn th¾ng B¹ch §» ng . 
b. DiÔn biÕn . 
c. KÕt qu ¶. 
- Toàn bộ cánh thủy binh giặc bÞ ta tiªu diÖt . 
 - ¤ M· Nhi bÞ b¾t sèng . 
 - Kh¸ng chiÕn hoµn toµn th¾ng lîi 
28 
TiÕt 26. Bµi 14: Ba lÇn kh¸ng chiÕn chèng qu©n x©m l­îc M«ng – Nguyªn (TK XIII). 
III. Cuéc kh¸ng chiÕn lÇn thø 3 chèng qu©n x©m l­îc M«ng - Nguyªn (1287- 1288). 
1. Nh µ Nguyªn x©m l­îc §¹i ViÖt . 
2. TrËn V©n § ån tiªu diÖt ® oµn thuyÒn l­¬ng cña Tr­¬ng V¨n Hæ . 
a. Hoµn c¶nh . 
3. ChiÕn th¾ng B¹ch §» ng . 
 b. DiÔn biÕn . 
d. ý nghÜa . 
- § Ëp tan ý ® å x©m chiÕm §¹i ViÖt cña ®Õ chÕ Nguyªn . 
 - KÕ ho¹ch bµnh tr­íng xuèng c¸c n­íc phÝa Nam TQ bÞ ph¸ tan. 
 c. KÕt qu ¶. 
29 
C©u hái th¶o luËn .  C¸ch ®¸ nh giÆc cña nh µ TrÇn trong cuéc kh¸ng chiÕn lÇn thø 3 cã g× gièng vµ kh¸c so víi lÇn thø 2? 
Gièng . 
Tr¸nh thÕ giÆc m¹nh, chñ ® éng võa c¶n giÆc võa rót lui ®Ó b¶o toµn lùc l­îng . 
Thù hiÖn V­ên kh«ng nh µ trèng ®Ó g©y khã kh¨n cho giÆc . 
Chê thêi c¬ ®Ó ph¶n c«ng tiªu diÖt giÆc . 
Kh¸c . 
TËp trung tiªu diÖt ® oµn thuyÒn l­¬ng cña Tr­¬ng V¨n Hæ ®Ó chóng r¬i vµo thÕ bÞ ® éng . 
Chñ tr­¬ng bè trÝ trËn ® Þa trªn b·i cäc ë s«ng B¹ch §» ng ®Ó tiªu diÖt ® oµn thuyÒn chiÕn cña giÆc . 
30 
IV. Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên 
1. Nguyên nhân thắng lợi 
? Nhân dân thời Trần đã tham gia cuộc kháng chiến như thế nào ? Lấy dẫn chứng ? 
- Tất cả các tầng lớp nhân dân đều tham gia đánh giặc . 
? Nhà Trần đã chuẩn bị cho cuộc kháng chiến như thế nào ? 
- Chuẩn bị rất chu đáo về mọi mặt . Do tinh thần đoàn kết toàn dân . 
? Lấy dẫn chứng để chứng minh nhà Trần chuẩn bị cho ba lần khấng chiến rất chu đáo 
31 
Trang Nhung - Nguyen Thu 
IV. Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên 
1. Nguyên nhân thắng lợi 
? Trình bày những đóng góp của TQT trong cuộc kháng chiến chống Mông – Nguyên ? 
- Lãnh đạo tài giỏi của TQT. Ông là người yêu nước thiết tha , căm thù giặc . Là nhà lý luận quân sự tài ba . 
- Do tinh thần hy sinh , quyết chiến quyết thắng của toàn dân , nòng cốt là quân đội nhà Trần . 
? Chiến lược , chiến thuật đúng đắn của nhà Trần thể hiện ở điểm nào ? Lấy ví dụ ? 
- Thắng lợi đó không tách rời với chiến lược , chiến thuật đúng đắn , sáng tạo của những người chỉ huy . 
32 
Trang Nhung - Nguyen Thu 
IV. Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên 
2. Ý nghĩa lịch sử . 
Đối với dân tộc :- Đập tan tham vọng và ý chí xâm lược Đại Việt của đế chế Nguyên . Khẳng định sức mạnh của dân tộc , nâng cao lòng tự hào , củng cố niềm tin cho dân . 
- Thắng lợi góp phần xây đắp nên truyền thống quân sự Việt Nam. 
* Để lại bài học quý giá đó là củng cố khối đoàn kết ; sự quan tâm của Nhà nước đến nhân dân . 
* Đối với quốc tế : Góp phần ngăn chặn sự xâm lược của quân Nguyên đối với Nhật Bản và các nước phương Nam. 
33 
Trang Nhung - Nguyen Thu 
a 
d 
h 
C 
a 
B 
a 
o 
t 
h 
n 
v 
i 
k 
e 
q 
o 
o 
a 
o 
a 
n 
i 
u 
a 
 Trß ch¬i 
 « ch ÷ 
9 ch ÷ c¸i . Tªn t­íng giÆc chØ huy qu©n theo ®­ êng bé 
TiÕn vµo n­íc ta . 
9 ch ÷ c¸i . “ V­ên kh«ng nh µ trèng ” ®· ®­ îc 
 th­c hiÖn ë n¬i ®©y 
Gåm 7 ch ÷ c¸i . n§©y lµ ® Þa ® iÓm qu©n Nguyªn x©y dùng c¨n cø ®Ó ®¸ nh l©u dµi víi n­íc ta . 
 12 ch ÷ c¸i - ng­êi tæng chØ huy cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n Nguyªn lÇn 3. 
 8 ch ÷ c¸i . §©y lµ n¬i nh µ TrÇn triÖu tËp héi nghÞ c¸c v­¬ng hÇu , quý téc . 
Tªn t­íng chØ huy ® oµn thuyÒn chiÕn tÊn c«ng theo ®­ êng thuû vµo n­íc ta . Gåm 6 ch ÷ c¸i . 
o 
n 
n 
t 
o 
u 
n 
m 
g 
G 
t 
a 
t 
i 
h 
n 
n 
n 
a 
h 
a 
v 
v 
n 
h 
a 
n 
r 
l 
h 
B¹ch §» ng 
n 
g 
h 
Tªn t­íng giÆc chØ huy ® oµn thuyÒn l­¬ng tiªn vµo n­íc ta 
Gåm 11 ch ÷ c¸i 
6 ch ÷ c¸i – N¬i ®©y ®· tïng nhÊn ch×m ® oµn thuyÒn l­¬ng 
 cña giÆc . 
t 
2 
n 
o 
u 
p 
n 
8 
7 
3 
4 
5 
6 
1 
o 
r 
t 
1 
3 
5 
8 
6 
2 
7 
4 
t 
34 
Sự kiện 
Các chiến thắng lớn 
Kháng chiến lần thứ I, chống quân xâm lược Mông Cổ (1258) 
Đông Bộ Đầu 
Kháng chiến lần thứ II, chống quân xâm lược Nguyên (1285) 
Vân Đồn 
Bạch Đằng 
Kháng chiến lần thứ III, chống quân xâm lược Nguyên (1285) 
T ây Kết 
Hàm Tử 
Chương Dương 
CỦNG CỐ BÀI HỌC 
Em hãy nối nội dung ở cột I với cột II sao cho đúng 
I 
II 
35