Bài giảng Lịch sử Khối 8 - Bài 30: Phong trào yêu nước chống Pháp từ đầu thế kỉ XX đến năm 1918 - Trịnh Văn Thắng

TRƯỜNG THCS QUANG L éC 
Tæ x· héi 
Bµi 30: Phong trµo yªu n­íc chèng ph¸p tõ ®Çu thÕ kØ XX ®Õn n¨m 1918 
GV: trÞnh v¨n th¾ng 
KiÓm tra bµi cò : 
Theo xu h­íng míi trong cuéc vËn ® éng gi¶i phãng d©n téc ® Çu TK XX. NguyÔn Hµm cã c©u nãi : “ VËy th × b©y giê muèn t×m ngo¹i viÖn kh«ng g× b»ng sang NhËt lµ h¬n c¶” 
 T¹i sao c¸c nh µ yªu n­íc ë ViÖt Nam thêi bÊy giê muèn noi theo con ®­ êng cøu n­íc cña NhËt B¶n ? 
Bài 30	 PHONG TRÀO YÊU NƯỚC CH OÁN G PHÁP TỪ ĐẦU THẾ KỶ XX ĐẾN NĂM 1918 
Phong trào yêu nước trước chiến tranh thế giới thứ nhất 
1. Phong trào Đông du (1905-1909) 
 Phan Bội Châu ( tên cũ là Phan Văn San), hiệu Hải Thụ , sau lấy hiệu là Sào Nam ( và nhiều bút danh khác ) sinh ngày 26-12-1867, quê ở làng Đan Nhiễm (nay là xã Xuân Hòa , huyện Nam Đàn , Nghệ An). 
 Năm 1900, ông đỗ thủ khoa trường Nghệ và chính thức bước vào cuộc đời hoạt động cách mạng . 
Năm 1904 Oâng cuøng caùc nhaø yeâu nöôùc Vieät Nam saùng laäp Hội Duy Tân . Đầu năm 1905, ông sang Nhật rồi quay về dấy lên một phong trào Đông Du vào năm 1905-1908.  
 Lãnh đạo phong trào Đông Du , Phan Bội Châu đã tổ chức Công hiếu hội , tập hợp 200 lưu học sinh Việt Nam sang Nhật học tập chính trị , khoa học , quân sự . 
Khoảng tháng 3-1909, tổ chức Đông Du bị giải tán và Phan bị chính phủ Nhật trục xuất . Trở về ẩn náu tạm thời trên đất Trung Quốc . 
 Từ năm 1926 trở đi , Phan Bội Châu là người tù bị giam lỏng ở Bến Ngự ( Hueá ). Đến đây , cuộc đời hoạt động cách mạng nguyện hiến dâng tất cả cho Tổ quốc của Phan Bội Châu phải bỏ dở .  
L­¬ng v¨n can 
(1854-1927) 
	 Lương Văn Can  ( 1854-1927), tên tự là   Ôn Như , hiệu là   Sơn Lão , là nhà cách mạng Việt Nam, là một trong những người sáng lập ra và làm hiệu trưởng trường   Đông Kinh nghĩa thục   năm 1907. 
	 Ông quê ở làng Nhị Khê , bây giờ là xã Nhị Khê huyện   Thường Tín ,  Hà Nội . 
Năm 1875, ông thi đỗ   Cử nhân . năm 25 tuổi (1879) ông mở trường dạy học tại số 4 phố Hàng Đào ,  Hà Nội . Vì đỗ cử nhân , ông thường được gọi là " cụ Cử Can“. 
 Vào thời điểm này Việt Nam đang ở nằm trong thế suy vong và đứng trước họa xâm lăng của người Pháp . Là nhà nho yêu nước , ông đã học hỏi theo sách của các nhà tư tưởng tiến bộ của phương Đông như :  Khang Hữu Vi ,  Lương Khải Siêu , ... lẫn phương Tây như :  Voltaire ,  Montesquieu , ... nhằm tìm con đường c ¸ch tân đất nước . 
Từ trường Đông Kinh nghĩa thục này ở  Hà Nội , phong trào Đông Kinh nghĩa thục lan đi rất nhanh và sâu rộng tới các tỉnh như :  Hà Đông ,  Hải Dương ,  Hưng Yên ,  Thái Bình , ...,  Quảng Nam ,... làm thực dân Pháp lo sợ . Tháng 12 năm   1907   Đông Kinh nghĩa thục bị giải tán , ông bị bắt giam nhưng người Pháp không có chứng cớ kết tội nên phải thả . Năm   1913   ông bị kết án biệt xứ và phải đi đày ở  Campuchia . Năm   1924 ông được tha về và mất tại Hà Nội năm   1927 . 
Khi thấy cuộc   cải cách Minh Trị   thành công trên đất   Nhật Bản , học tập người Nhật , ông cùng bạn bè tìm cách thành lập một trường học , theo kiểu trường Khánh Ưng nghĩa thục của Phúc Trạch lập ở Nhật , để làm cuộc cách mạng về văn hóa , đồng thời tuyên truyền lòng yêu nước , tinh thần chống Pháp trong dân chúng Việt Nam. Với mục đích đó , năm 1907 trường   Đông Kinh nghĩa thục   ra đời ở 10 Hàng Đào , và căn nhà ông ở phố Hàng Đào cũng trở thành nơi học . 
Phan ch©u trinh 
(1872-1926) 
	 Phan Chu Trinh, hiệu Tây Hồ , biệt hiệu Hy Mã , sinh năm 1872 ở làng Tây Lộc , huyện Tiên Phước , phủ Tam Kỳ , tỉnh Quảng Nam.	 Năm 1900, Phan Chu Trinh đỗ cử nhân ; năm sau (1901), ông đỗ phó bảng . Năm 1902, ông vào học trường Hậu bổ , rồi ra làm quan với chức quan Thừa biện bộ Lễ . Tại triều đình , ông được chứng kiến cảnh mục nát hủ bại của quan trường , nên sinh ra chán nản , có khi vài tháng không đến cơ quan . Nhưng chính vào thời gian đó , ông giao du với nhiều người có tư tưởng canh tân như Thân Trọng Huề , Đào Nguyên Phổ , Vũ Phạm Hàm ... 
Tháng 7-1904, Phan Chu Trinh gặp Phan Bội Châu , hai người trở thành đôi bạn tâm đắc . Cuối năm đó , lấy cớ phải chăm lo việc thờ phụng tổ tiên thay anh cả đã mất , ông cáo quan về quê . Từ đó , ông dốc lòng vào công cuộc cứu nước . Khâm sứ Trung Kỳ nhờ Thống sứ Bắc Kỳ cho bắt Phan Chu Trinh tại Hà Nội ngày 31-3, sau đó giải về Huế giao cho Nam triều giam giữ . Hội đồng xét xử gồm các quan lại Nam triều , có Khâm sứ Trung Kỳ ngồi dự đã kết án chém . Nhưng do sự can thiệp kịp thời của những người Pháp có thiện chí và những đại diện của Liên minh nhân quyền tại Hà Nội , Phan Chu Trinh chỉ bị đày đi Côn Đảo . 
 Đầu mùa hè năm 1910, tại Sài Gòn , một hội đồng xử lại bản án được thiết lập , ông được " ân xá ", nhưng buộc phải xuống ở Mỹ Tho để quản thúc . N¨m 1911, Chính phủ Pháp lập một nhóm giảng dạy tiếng Hán tại Pháp , chính quyền Đông Dương cử một đoàn giáo dục Đông Dương sang Pháp , Phan Chu Trinh cùng con trai là Phan Châu Dật đi theo đoàn này . 
 Trong những năm sống ở thủ đô Pháp , ông làm nghề sửa ảnh , sống thanh bạch . Năm 1926, ông về nước và mất ở Sài Gòn . 
Ñaùm tang cuï Phan Chaâu Trinh 
 Cuéc næi d¹y cña nh©n d©n Trung k× n¨m 1908 vÒ thùc chÊt lµ phong trµo quÇn chóng c«ng khai ® Çu tiªn ë ViÖt Nam ®­ îc dÊy lªn , bëi nh÷ng t­ t­ëng d©n téc , d©n quyÒn do c¸c sü phu Duy t©n ® Çu thÕ kØ XX truyÒn b¸. 
 Phong trµo ®· thÓ hiÖn râ tinh thÇn vµ n¨ng lùc c¸ch m¹ng cña n«ng d©n trong sù nghiÖp gi¶I phãng d©n téc , ® ång thêi còng cho thÊy nh÷ng h¹n chÕ cña hä khi ch­a cã sù l·nh ®¹o cña mét giai cÊp tiªn tiÕn . 
Kính chuùc söùc khoûe , coâng taùc toát 
CHAÂN THAØNH CAÛM ÔN QUYÙ THAÀY COÂ ÑAÕ ÑEÁN THAM DÖÏ