Bài giảng Lịch sử Lớp 7 - Bài 13: Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII - Kim Thị Hường

ại triều đỡnh 
-> Nhõn dõn nổi dậy nhiều nơi 
? Nhà Lý đó làm gỡ để 
giải quyết những khú khăn trờn ? 
Đời sống nhõn dõn như thế nào ? 
? Tỡnh hỡnh nhà Lý cuối thế kỉ XII ra sao ? 
CHƯƠNG III: N ước Đại Việt thời Trần ( Thế kỉ XIII- XIV) 
 BÀI 13: 
Tiết 22: 
I. Nhà Trần thành lập 
Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII 
1. Nh à Lý sụp đổ: 
a. Nguyờn nhõn sụp đổ của nhà Lý 
b. Nhà Trần thành lập 
- Thỏng 12 n ă m 1226 Lý Chiờu Hoàng 
 nhường ngụi cho chồng là Trần Cảnh . 
? Nhà Trần được thành lập trong hoàn cảnh lịch sử như thế nào? 
Trong ngày lễ lên ngôi của Trần Cảnh , điện tiền chỉ huy sứ Trần Thủ Độ nhấn mạnh: “ Hiện nay, giặc cướp đ ều nổi , hoạn loạn mỗi ngày một tăng  nh à Lý suy yếu , thế nước nghiêng đổ, nguy ngập . Nửừ chúa Chiêu Hoàng không thể gánh vác nổi mới uỷ thác cho chàng ” 
 Lý Chiờu Hoàng 
làm vua 1 năm (1224-1225) 
 Triều Lý tồn tại sau 215, trải qua 9 đ ời vua th ỡ tan rã. Việc nh à Trần thay nh à Lý có thể nói là một sự kiện lịch sử đ ặc biệt . Trong lịch sử , việc thay thế một triều đại đ ều phải qua các cuộc đ ấu tranh . Nhưng ở thời Trần , việc thay đ ổi triều đại không xảy ra đổ máu . Mọi việc đ ều diễn ra dưới sự sắp đ ặt khôn khéo của Trần Thủ Độ nên rất êm thấm , nhẹ nhàng , hợp lý . điều đó chứng tỏ Trần Thủ Độ là một nh à chính trị sáng suốt , tài ba và khôn ngoan . 
Em cú nhận xột gỡ về sự thành lập của nhà Trần ? 
TỪ CUỐI THẾ KỈ XII, TèNH HèNH NHÀ Lí RA SAO ? 
NHÀ Lí NGÀY CÀNG SUY YẾU 
CHÍNH 
QUYỀN 
CHỈ 
LO 
ĂN 
CHƠI 
ĐỜI 
SỐNG 
NHÂN 
DÂN 
CỰC 
KHỔ 
XUẤT 
HIỆN 
NHIỀU 
CUỘC 
KHỞI 
NGHĨA 
DỰA VÀO 
THẾ LỰC 
HỌ TRẦN 
NĂM 1226, 
NHÀ TRẦN 
THÀNH LẬP 
1009 
1028 
1072 
1054 
1128 
1138 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
lý tháI tổ 
lý tháI tông 
lý thánh tông 
lý nhân tông 
lý thần tông 
1175 
1210 
1224 
1225 
7 
8 
9 
lý cao tông 
lý chiêu hoàng 
Lý huệ tông 
Lý ANH TÔNG 
Trần cảnh 
( Trần TháI Tông ) 
1226 
Đờ̀n thơ ̀ 8 vị vua Lý 
Đờ̀n thơ ̀ Lý Chiờu Hoàng 
CHƯƠNG III: N ước Đại Việt thời Trần ( Thế Kỉ XIII- XIV ) 
 BÀI 13: 
Tiết 22: 
I. Nh à Trần thành lập 
Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII 
1. Nh à Lý sụp đổ: 
2. Nh à Trần củng cố chế độ phong kiến tập quyền 
 Dẹp yên các cuộc nổi loạn 
- Củng cố bộ máy đư ợc tổ chức theo chế độ quân chủ trung ươ ng tập quyền gồm 3 cấp : 
+ Cấp triều đỡnh . 
+ Cấp trung gian . 
+ Cấp cơ sở . 
Sau khi lên ngôi nh à Trần đã làm g ỡ ? 
2. Nhà Trần củng cố chế độ trung ương tập quyền 
Thỏi thượng hoàng 
Vua 
Quan văn 
Quan vừ 
 Chõu 
12 Lộ 
Xó 
Cấp triều đỡnh : 
Cấp hành chớnh 
trung gian : 
Cấp cơ sở : 
Quốc sử viện 
Thỏi y viện 
Tụn nhõn phủ 
Phủ 
Huyện 
Thỏi thượng hoàng 
Vua 
Quan văn 
( Họ Trần 
Quan vừ 
( Họ Trần ) 
Cỏc cơ quan 
Cỏc chức quan 
Quốc sử viện 
Thỏi y viện 
T ụn nhõn phủ 
H à đờ sứ 
Khuyế nụng sứ 
Đồn điền sứ 
12 lộ 
( Chỏnh , phú an phủ sứ ) 
Phủ 
(Tri phủ ) 
Chõu , huyện 
(Tri chõu , tri huyện ) 
Xó 
( Xó , quan ) 
Vua 
Quan văn 
Quan văn 
24 lộ , phủ 
(Tri phủ , tri chõu ) 
Huyện 
Hương , Xó 
SƠ ĐỒ BỘ MÁY NHÀ NƯỚC THỜI TRẦN 
SƠ ĐỒ BỘ MÁY NHÀ NƯỚC THỜI L í 
? So với bộ mỏy nhà nước thời Lý , thời Trần cú gỡ giống và khỏc ? Nhận xột ? 
Nhà Lý 
Nhà Trần 
Khỏc nhau 
- Vua 
- Quan đại thần 
 + Quan văn 
 + Quan vừ 
- Cả nước chia làm 24 lộ 
- Thực hiện chế độ Thỏi thượng hoàng . 
- Cỏc chức quan đại thần do người họ Trần nắm giữ . 
- Đặt thờm một số cơ quan và chức quan để trụng coi sản xuất . 
- Cả nước chia làm 12 lộ . 
Giống nhau 
Đều tổ chức theo chế độ quõn chủ trung ương tập quyền . 
Nhọ̃n xột : Bụ ̣ mỏy nhà Trõ̀n hoàn chỉnh , chặt che ̃ hơn nhà Lý . Điờ̀u này chứng tỏ nhà Trõ̀n quan tõm tới nhiờ̀u mặt của đṍt nước . Năng lực quản lý của nhà Trõ̀n được nõng cao . 
CHƯƠNG III: N ước Đại Việt thời Trần ( Thế Kỉ XIII- XIV ) 
 BÀI 13: 
Tiết 22: 
I. Nh à Trần thành lập 
Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII 
1. Nh à Lý sụp đổ: 
2. Nh à Trần củng cố chế độ phong kiến tập quyền 
 Dẹp yên các cuộc nổi loạn 
- Củng cố bộ máy đư ợc tổ chức theo chế độ quân chủ trung ươ ng tập quyền gồm 3 cấp : 
+ Cấp triều đỡnh . 
+ Cấp trung gian . 
+ Cấp cơ sở . 
=> Bộ mỏy nhà nước được tổ chức quy củ và chặt chẽ hơn . 
? Taùi sao caực chửực ủaùi thaàn vaờn voừ laùi do ngửụứi hoù Traàn naộm giửừ ? 
Taờng theõm ủoọ tin tửụỷng ủoỏi vụựi nhaứ Traàn , vaứ laứm taờng khaỷ naờng baỷo veọ Toồ Quoỏc . 
CÁC VUA HÙNG DỰNG NƯỚC Ở PHONG CHÂU 
Đền Hựng 
TRIỀU NGễ ĐểNG Đễ Ở CỔ LOA 
 Cổ Loa 
 TRIỀU ĐINH TIỀN Lấ ĐểNG Đễ Ở HOA LƯ 
Hoa Lư 
T haờ ng Long 
 TRIỀU Lí (1009 – 1225 ), ĐểNG Đễ Ở THĂNG LONG 
 TRIỀU TRẦN ( 1226 – 14000 ) ĐểNG Đễ Ở THĂNG LONG. 
Thăng Long 
 --- 
Thời Tiền Lờ 
Đốo ngang 
 --- 
Thời Lý 
Đảo Cồn Cỏ 
 ------- 
 Thời Trần 
Đốo Hải Võn 
Ngày nay 
LÃNH THỔ ĐẠI VIỆT THẾ KỈ XIII 
Thăng Long 
CHƯƠNG III: N ước Đại Việt thời Trần ( Thế Kỉ XIII- XIV) 
 BÀI 13: 
Tiết 22: 
I. Nh à Trần thành lập 
Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII 
1. Nhà Lý sụp đổ 
2. Nh à Trần củng cố chế độ phong kiến tập quyền 
3. Pháp luật thời Trần 
? Pháp luật thời Trần có đ ặc đ iểm g ỡ đá ng lưu ý? 
- Ban hành Quốc Triều H ỡ nh Luật 
 Quốc triều hỡnh luật . 
 Tội phản bội lại triều đỡnh bị bị xử nặng nhất , phải chết . 
 Chế độ tư hữu được bảo vệ nghiờm . Người nợ khụng trả được nợ sẽ bị bắt giam cho đến khi nào trả hết nợ mới được tha . 
 Quốc triều hỡnh luật quy định giết người phải đền mạng . Người phạm tội nặng sẽ bị đày đi cày 3 mẫu ruộng cụng , bị thớch vào mặt 6 chữ . Người phạm tội nhẹ thỡ bị bắt đi làm cỏ và thớch 4 chữ vào mặt . 
 Ăn trộm bị trừng phạt rất nặng . Người trộm cắp lần đầu sẽ bị đỏnh 80 trượng , và sau đú bị thớch vào mặt 2 chữ “ phạm đạo ”. Đồ vật bị mất thỡ người trộm phải đền lại gấp 9 lần , nếu khụng đền đủ thỡ vợ con của người trộm sẽ bị bắt làm nụ lệ . Nếu cũn tỏi phạm trộm lần 2 thỡ bị chặt tay chõn . Nếu trộm lần 3 thỡ bị khộp vào tội chết . 
QUỐC TRIỀU HèNH LUẬT 
CHƯƠNG III: N ước Đại Việt thời Trần ( Thế Kỉ XIII- XIV) 
 BÀI 13: 
Tiết 22: 
I. Nh à Trần thành lập 
Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII 
1. Nhà Lý sụp đổ : 
2. Nh à Trần củng cố chế độ phong kiến tập quyền 
3. Pháp luật thời Trần 
- Ban hành Quốc Triều H ỡ nh Luật 
? Ngoài việc ban hành quốc triều hỡnh luật cũn điểm gỡ đỏng lưu ý ? 
? Phỏp luật thời Trần và thời Lý cú điểm gỡ giống và khỏc nhau ? 
+ Xác định lại nh ửừ ng điều luật thời Lý. 
+ Quy định cụ thể việc mua bán ruộng đất. 
- ẹ ặt cơ quan thẩm h ỡ nh viện để xử kiện. 
- ẹ ặt chuông lớn xin vua xét xử. 
->Mối cỏch biệt giữa vua và nhõn dõn cú cỏch biệt nhưng chưa sõu sắc 
? Việc làm đú chứng tỏ điều gỡ ? 
Chuụng ở điợ̀n 
Long Trì 
Vua đi thăm các địa phương 
CHƯƠNG III: N ước Đại Việt thời Trần ( Thế Kỉ XIII- XIV) 
 BÀI 13: 
Tiết 21: 
I. Nh à Trần thành lập 
Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII 
1. Nhà Lý sụp đổ 
2. Nh à Trần củng cố chế độ phong kiến tập quyền 
3. Pháp luật thời Trần 
- Ban hành Quốc Triều H ỡ nh Luật 
+ Xác định lại nh ửừ ng điều luật thời Lý. 
+ Quy định cụ thể việc mua bán ruộng đất. 
- ẹ ặt cơ quan thẩm h ỡ nh viện để xử kiện. 
- ẹ ặt chuông lớn xin vua xét xử. 
=> Mối quan hệ g iửừ a vua và nhân dân tuy có cách biệt song chưa sâu sắc. 
? Phỏp luật thời Trần cú vai trũ gỡ đối với xó hội ? 
Di tích đờ̀n nha ̀ Trõ̀n 
Đền thờ vua Trần ở Tức Mặc Nam Định 
CHƯƠNG III: N ước Đại Việt thời Trần ( Thế Kỉ XIII- XIV) 
 BÀI 13: 
Tiết 22 : 
I. Nhà Trần thành lập 
Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII 
1. Nh à Lý sụp đổ: 
a. Nguyên nhân sụp đổ của nh à Lý : 
- Cuối thế kỉ XII, quan lại nh à Lý ă n chơi sa đ ọa , không ch ăm lo đ ến đ ời sống của nhân dân . 
- Hạn hán lụt lội xảy ra liên miên , nhân  dân cực khổ 
 Kinh tờ ́ khủng hoảng , nhõn dõn 
 ly tán . 
-> Nhõn dõn nổi dậy ở nhiều nơi 
 b. Nh à Trần thành lập : 
- Tháng 12 n ă m 1226 Lý Chiêu Hoàng 
 nhường ngôi cho chồng là Trần Cảnh . 
- Nhà Lý suy yếu, bất lực - đứng trước nguy cơ bị giặc ngoại xâm 
2/ Nha ̀ Trõ̀n củng cụ ́ chờ ́ đụ ̣ 
phong kiờ́n tọ̃p quyờ̀n . 
 Dẹp yên các cuộc nội loạn 
 Củng cố bụ ̣ máy Nha ̀ nước . 
3/ Pháp luọ̃t thời Trõ̀n . 
 Ban hành bụ ̣ luọ̃t mới : Quụ́c triờ̀u 
hình luọ̃t . 
 - Đặt thêm cơ quan Thõ̉m hình viợ̀n 
đ ờ̉ xét xư ̉ viợ̀c kiợ̀n cáo . 
n 
a 
r 
T 
a 
h 
n 
à 
u 
ê 
C 
h 
n 
ả 
v 
ầ 
g 
r 
o 
n 
L 
r 
n 
i 
i 
y 
i 
h 
T 
C 
ệ 
ý 
H 
Tro ̀ chơi đoán ô chữ 
Vị vua đ ầu tiên của nh à Trần là ai ? 
2. Vị vua cuối cùng của nh à Lý là ai ? 
3. Cơ quan nào chuyên việc chưa bệnh trong cung vua ? 
4. Người đặt nền múng cho sự ra đời chớnh thức của họ Trần là ai ? 
5. Thời Trần ban hành bộ luật nào ? 
6. Tên một chức quan đ ứng đ ầu châu . 
T 
h 
ầ 
n 
ủ 
đ 
ộ 
T 
h 
i 
r 
i 
C 
h 
i 
n 
i 
h 
u 
ề 
Q 
u 
ố 
c 
t 
ậ 
u 
l 
v 
h 
ẩ 
m 
T 
n 
i 
ệ 
T 
T 
u 
n 
ầ 
r 
T 
À 
h 
n 
h 
l 
7. Tên một đ ịa phương chuyên xét xử các vụ kiện 
2. ẹieàn vaứo choó troỏng : 
Boọ luaọt thaứnh vaờn ủaàu tieõn cuỷa nửụực ta laứ . ủửụùc vieỏt dửụựi thụứi    
ẹeỏn thụứi Traàn , ban haứnh boọ luaọt mụựi goùi laứ  
.. 
So vụựi phaựp luaọt thụứi Lyự , phaựp luaọt thụứi Traàn  
.. 
Boọ hỡnh thử 
Lyự 
Quoỏc trieàu 
cửụứng vaứ hoaứn thieọn hụn . 
hỡnh luaọt 
ẹửụùc taờng 
BÀI TẬP 
3/ Một chế độ đặc biệt chỉ cú ở triều nhà Trần là 
A. lập thỏi tử sớm . 
B. Thỏi thượng hoàng . 
C. lập nhiều hoàng hậu . 
D. Nhiếp chớnh vương . 
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM 
4.Hóy đỏnh dấu nhõn (X) vào ụ trống ứng với ý em cho là đỳng nhất . 
- Nguyờn nhõn nào dẫn đến sự sụp đừ của nhà Lý ? 
- Chớnh quyền khụng chăm lo đến đời sống của nhõn dõn , quan lại ăn chơi sa đoạ . 
- Hạn hỏn , lụt lội , mất mựa liờn tiếp xảy ra , đời sống nhõn dõn khổ cực . Khởi nghĩa nụng dõn nổ ra ở khắp nơi 
- Quõn Tống tiến cụng xõm lược nước ta và lật đổ nhà Lý . 
x 
X 
DẶN Dề 
 Học bài . 
 Xem bài mới : Phõ̀n II/ Nha ̀ Trõ̀n 
 xõy dựng quõn đụ̣i va ̀ phát triờ̉n kinh tờ ́ 
 ( SGK/ 52). 
Đờ̀n thơ ̀ Lý Chiờu Hoàng 
CẢM ƠN THẦY Cễ VÀ CÁC EM.