Bài giảng Lịch sử Lớp 7 - Bài 13: Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII - Nguyễn Xuân Hoàng

GV: nguyÔn xu©n hoµng 
CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ 
ĐẾN THAM DỰ TIẾT THAO GIẢNG 
MÔN: LỊCH SỬ 7 
Triều Lý được thành lập từ năm 1009 trải qua 9 đời vua, tồn tại trong 215 năm: 
	- Lý Thái Tổ (1009-1028): 19 năm 
	- Lý Thái Tông (1028-1054): 27 năm 
	- Lý Thánh Tông (1054-1072) : 17 năm 
	- Lý Nhân Tông (1072-1127) : 56 năm 
	- Lý Thần Tông (1128-1138): 10năm 
	- Lý Anh Tông (1138-1175) : 37 năm 
	- Lý Cao Tông (1176-1210) :35 năm 
	- Lý Huệ Tông (1211-1224): 14 năm 
	- Lý Chiêu Hoàng (1224-1225): 1 năm 
Đền thờ 8 vị vua Lý 
CHƯƠNG III : NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN 
 (THẾ KỈ XIII- XIV)  
TiÕt 21 : BÀI 13 NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỈ XIII 
I / NHÀ TRẦN THÀNH LẬP 
CHƯƠNG III : NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN(THẾ KỈ XIII- XIV)  
I / NHÀ TRẦN THÀNH LẬP 
TiÕt 21 : BÀI 13 NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỈ XIII 
1) Nhµ Lý sôp ®æ 
 “Bấy giờ nhà vua vẫn cứ tiến hành mọi việc thổ mộc không ngừng, nghe nói ngoài kinh thành có giặc cướp, cũng giả vờ làm ngơ để bưng bít đi, chỉ ham thích của cải. Các bầy tôi (quan lại) đều bắt chước, tranh nhau bán quan buôn ngục, ngoài ra không còn nghĩ đến việc gì”. 
 “ ChÝnh sù ngµy mét ®æ n¸t, ®ãi kÐm x¶y ra lu«n lu«n. Nh©n d©n cïng quÉn, khèn khã, giÆc c­íp næi lªn ë nhiÒu n¬i” 
(Khâm định Việt sử thông giám cương mục) 
Qua hai ®o¹n trÝch trªn em cho biÕt t ì nh h ì nh nhµ Lý cuèi thÕ kØ XII nh­ thÕ nµo? 
HuÖ T«ng cuèi ®êi say kh­ít ngñ c¶ ngµy, kh«ng quan t©m ®Õn triÒu chÝnh, vua kh«ng cã con trai cã hai c« c«ng chóa. ChÞ lµ ThuËn Thiªn c«ng chóa g¶ cho TrÇn LiÔu. Em lµ: Chiªu Th¸nh T«ng c«ng chóa lªn 7 tuæi ®­îc lËp th¸i tö, sau ®ã 10/1224 Lý HuÖ T«ng ®i tu ë chïa ch©n Giao. Lîi dông t ì nh h ì nh Êy quan l¹i næi dËy tranh chÊp quyÒn hµnh, bãc lét nh©n d©n... 
CHƯƠNG III: N ước Đại Việt thời Trần (ThÕ KØ XIII- XIV) 
 BÀI 13: 
Tiết 21 : 
I. Nhà Trần thành lập 
Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII 
1. Nhµ Lý sôp ®æ: 
a. Nguyªn nh©n sôp ®æ cña nhµ Lý: 
T ì nh h ì nh nhµ Lý cuèi thÕ kØ XII ra sao? 
V ì sao Nhµ Lý suy yÕu nh­ vËy? 
- Cuèi thÕ kØ XII, quan l¹i nhµ Lý ă n ch¬i sa ®äa, kh«ng ch ăm lo ®Õn ®êi sèng cña nh©n d©n. 
- H¹n h¸n lôt léi xảy ra liªn miªn, nh©n d©n cùc khæ 
? Tr­íc t ì nh h ì nh ®ã Nhµ Lý ®· lµm g ì ? 
=> Nhµ Lý ph¶i dùa vµo thÕ lùc hä TrÇn ®Ó chèng l¹i c¸c cuéc næi lo¹n. 
 Kinh tế khủng hoảng, nhân dân 
 ly tán. 
-> Nhân dân næi dËy ë nhiÒu n¬i 
CHƯƠNG III: N ước Đại Việt thời Trần (ThÕ KØ XIII- XIV) 
 BÀI 13: 
TiÕt 21: 
I. Nhµ TrÇn thµnh lËp 
Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII 
1. Nhµ Lý sôp ®æ: 
a. Nguyªn nh©n sôp ®æ cña nhµ Lý: 
 b. Nhµ TrÇn thµnh lËp: 
- Th¸ng 12 n ă m 1226 Lý Chiªu Hoµng 
 nh­êng ng«i cho chång lµ TrÇn C¶nh . 
? Nhµ TrÇn ®­îc thµnh lËp trong hoµn c¶nh lÞch sö nh­ thÕ nµo? 
- Nhµ Lý suy yÕu, bÊt lùc - ®øng tr­íc nguy c¬ bÞ giÆc ngo¹i x©m 
Trong ngµy lÔ lªn ng«i cña TrÇn C¶nh, điện tiÒn chØ huy sø TrÇn Thñ Độ nhÊn m¹nh: “ HiÖn nay, giÆc c­íp ®Òu næi, ho¹ lo¹n mçi ngµy mét tăng  nhµ Lý suy yÕu, thÕ n­íc nghiªng ®æ, nguy ngËp. Nöõ chóa Chiªu Hoµng kh«ng thÓ g¸nh v¸c næi míi uû th¸c cho chàng” 
 “Kh©m ®Þnh ViÖt sö th«ng gi¸m c­¬ng môc” 
=>ViÖc Nhµ Lý suy yÕu ph¶i dùa vµo thÕ lùc hä TrÇn ®· t¹o ®iÒu kiÖn vµ thêi c¬ Hä TrÇn buéc Lý Chiªu Hoµng nh­êng ng«i cho TrÇn C¶nh. 
?Em cã suy nghÜ gì vÒ viÖc nhµ TrÇn lªn thay nhµ Lý? 
- Hîp quy luËt lÞch sö 
Đền thờ Lý Chiêu Hoàng 
Di tích đền nhà Trần 
 TriÒu Lý tån t¹i sau 215, tr¶i qua 9 ®êi vua th ì tan r·. ViÖc nhµ TrÇn thay nhµ Lý cã thÓ nãi lµ mét sù kiÖn lÞch sö ®Æc biÖt. Trong lÞch sö, viÖc thay thÕ mét triÒu ®¹i ®Òu ph¶i qua c¸c cuéc ®Êu tranh. Nh­ng ë thêi TrÇn, viÖc thay ®æi triÒu ®¹i kh«ng x¶y ra ®æ m¸u. Mäi viÖc ®Òu diÔn ra d­íi sù s¾p ®Æt kh«n khÐo cña TrÇn Thñ Ñ é nªn rÊt ªm thÊm, nhÑ nhµng, hîp lý. Ñi Òu ®ã chøng tá TrÇn Thñ Ñ é lµ mét nhµ chÝnh trÞ s¸ng suèt, tµi ba vµ kh«n ngoan. 
 Theo em viÖc v­¬ng triÒu TrÇn thµnh lËp cã ®iÓm gì ®Æc biÖt ? 
CHƯƠNG III: N ước Đại Việt thời Trần (ThÕ KØ XIII- XIV ) 
 BÀI 13: 
TiÕt 21: 
I. Nhµ TrÇn thµnh lËp 
Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII 
1. Nhµ Lý sôp ®æ: 
2. Nhµ TrÇn cñng cè chÕ ®é phong kiÕn tËp quyÒn 
 DÑp yªn c¸c cuéc næi lo¹n, x©y dùng 
bé m¸y nhµ n­íc. 
- Cñng cè bé m¸y ®­îc tæ chøc theo chÕ ®é qu©n chñ trung ­¬ng tËp quyÒn gåm 3 cÊp: 
+ CÊp triÒu đình. 
+ CÊp trung gian. 
+ CÊp c¬ së. 
Sau khi lªn ng«i nhµ TrÇn ®· lµm g ì ? 
S¥ Ñ å Bé M¸Y NHµ N¦íC THêI TRÇN 
CÊp triÒu đình 
C¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh trung gian 
C¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh C¬ së 
Quan văn 
(Hä TrÇn) 
Quan vâ 
(Hä TrÇn) 
C¸c c¬ quan 
Quèc 
Sö viÖn 
Th¸i 
Y 
 viÖn 
T«n 
nh©n 
phñ 
C¸c chứ c quan 
Hµ 
®ª 
sø 
KhyÕn n«ng 
sø 
®ån 
®iÒn 
Sø 
12 lé 
( Ch¸nh, phã An phñ sø) 
Phñ 
( Tri phñ) 
Ch©u, huyÖn 
( Tri ch©u, tri huyÖn)) 
X· 
( X· quan) 
Vua 
Th¸i Th­îng Hoµng 
CHƯƠNG III: N ước Đại Việt thời Trần (ThÕ KØ XIII- XIV ) 
 BÀI 13: 
TiÕt 21: 
I. Nhµ TrÇn thµnh lËp 
Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII 
1. Nhµ Lý sôp ®æ: 
2. Nhµ TrÇn cñng cè chÕ ®é phong kiÕn tËp quyÒn 
 DÑp yªn c¸c cuéc næi lo¹n, x©y dùng 
bé m¸y nhµ n­íc. 
- Cñng cè bé m¸y ®­îc tæ chøc theo chÕ ®é qu©n chñ trung ­¬ng tËp quyÒn gåm 3 cÊp: 
+ CÊp triÒu đình. 
+ CÊp trung gian. 
+ CÊp c¬ së. 
? E m cã nhËn xÐt gì vÒ bé m¸y nhµ n­íc thêi TrÇn? 
- Nhà Trần còn đặt th eâ m một số c ô quan nh ö : Quoác söû viện, Thái y viện và một số ch öùc quan nh ö : Hà ñeâ s öù , khuyến noâng s öù, ñoàn điền sứ .... 
=> Bộ máy nhà nước được tổ chức quy cñ và chặt chẽ hơn. 
? Taïi sao caùc chöùc ñaïi thaàn vaên voõ laïi do ngöôøi hoï Traàn naém giöõ? 
Taêng theâm ñoä tin töôûng ñoái vôùi nhaø Traàn, vaø laøm taêng khaû naêng baûo veä Toå Quoác. 
Vua 
(Th¸i Th­îng Hoµng) 
Quan văn 
(Hä TrÇn) 
Quan vâ 
(Hä TrÇn) 
C¸c c¬ quan 
C¸c chøc quan 
Quèc sö 
viªn 
Th¸i 
y 
viªn 
T«n nh©n phñ 
Hµ ®ª 
sø 
KhuyÕn n«ng sø 
đ ån ®iÒn sø 
12 lé 
(Ch¸nh, phã an phñ sø) 
Phñ 
(Tri phñ) 
Ch©u, huyÖn 
(Tri chËu tri huyÖn) 
X· 
(X· quan) 
Vua 
Quan v aê n 
Quan văn 
24 lé, phñ 
(Tri phñ, tri ch©u) 
HuyÖn 
H­¬ng, X· 
S¥ Ñ å Bé M¸Y NHµ N¦íC THêI TRÇN 
S¥ Ñ å Bé M¸Y NHµ N¦íC THêI lý 
? So với bộ máy nhà nước thời Lý, thời Trần có gì giống và khác? Nhận xét? 
Em h·y vÏ s¬ ®å bé m¸y nhµ n­íc thêi Lý? 
Nh Ën xÐt 
 	 * Nội dung: 
 + Giống: Bộ máy quan lại. 
 + Khác: 
	- Nhà Trần thực hiện chế độ Thái Thượng Hoàng. 
	- Các quan đại thần phần lớn do họ Trần nắm giữ. 
 - Đặt thêm các cơ quan, chức quan để trông coi sản xuất. 
	- Cả nước chia làm 12 lộ. 
 	 * Nhận xét : Bộ máy nhà Trần hoàn chỉnh, chặt chẽ hơn nhà Lý. Điều này chứng tỏ nhà Trần quan tâm tới nhiều mặt của đất nước. Năng lực quản lý của nhà Trần được nâng cao. 
Nhà Trần đã ban hành bộ luật nào? 
Nội dung cơ bản 
Em hãy so sánh với bộ luật thời Lý? 
3/ Pháp luật thời Trần . 
 Ban hành bộ luật mới: Quốc triều 
hình luật. 
 Đặt cơ quan Thẩm hình viện để 
xét xử̉ việc kiện cáo. 
Chuông ở điện 
Long Trì 
Vua đi thăm các địa phương 
CHƯƠNG III: N ước Đại Việt thời Trần (ThÕ KØ XIII- XIV) 
 BÀI 13: 
Tiết 21 : 
I. Nhà Trần thành lập 
Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII 
1. Nhµ Lý sôp ®æ: 
a. Nguyªn nh©n sôp ®æ cña nhµ Lý: 
- Cuèi thÕ kØ XII, quan l¹i nhµ Lý ă n ch¬i sa ®äa, kh«ng ch ăm lo ®Õn ®êi sèng cña nh©n d©n. 
- H¹n h¸n lôt léi xảy ra liªn miªn, nh©n d©n cùc khæ 
 Kinh tế khủng hoảng, nhân dân 
 ly tán. 
-> Nhân dân næi dËy ë nhiÒu n¬i 
 b. Nhµ TrÇn thµnh lËp: 
- Th¸ng 12 n ă m 1226 Lý Chiªu Hoµng 
 nh­êng ng«i cho chång lµ TrÇn C¶nh . 
- Nhµ Lý suy yÕu, bÊt lùc - ®øng tr­íc nguy c¬ bÞ giÆc ngo¹i x©m 
2/ Nhà Trần củng cố chế độ 
phong kiến tập quyền. 
 DÑp yªn c¸c cuéc néi lo¹n 
 Cñng cè bộ máy Nhà nước. 
3/ Pháp luật thời Trần. 
 Ban hành bộ luật mới: Quốc triều 
hình luật. 
 - Đặt thªm cơ quan Thẩm hình viện 
® ể xét xử việc kiện cáo. 
DẶN DÒ 
 Học bài. 
 Xem bài mới: Phần II/ Nhà Trần 
 xây dựng quân đội và phát triển kinh tế 
 ( SGK/ 52). 
XIN CÁM ƠN QUÝ THẦY CÔ