Bài giảng Lịch sử Lớp 7 - Sự phát triển của văn hóa dân tộc cuối thế kỉ XVIII - nửa đầu thế kỉ XIX - Nguyễn Thị Huyền Nga

Lịch sử lớp 7 
Bài 28 – tiết 61 
Sự phát triển của văn hóa dân tộc cuối Thế kỉ xviii đ ầu thế kỉ xix 
 i – văn học , nghệ thuật 
Giáo viên : Nguyễn Thị Huyền Nga 
Trường : THCS Võ Thị Sáu – TP Hòa Bình 
Kiểm tra bài cũ 
Nguyên nhân nào dẫn đ ến các cuộc khởi nghĩa của nhân dân chống lại chính quyền phong kiến nh à Nguyễn thế kỉ XIX ? Kể tên các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu ? 
 Tr ả lời 
 Nguyên nhân : 
 - Do đ ời sống nhân dân qu á khổ cực vì : 
 + Đ ịa chủ hào lí chiếm đoạt ruộng đ ất  
 + Quan lại tham nhũng , tô thuế phu dịch 
nặng nề . 
 + Dịch bệnh , nạn đ ói hoành hành . 
Các cuộc khởi nghĩa của nhân dân bùng nổ 
Mâu thuẫn giữa nông dân với đ ịa chủ , giữa nhân dân với nhà nước phong kiến gay gắt 
 Các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu : 
 - Khởi nghĩa Phan Bá Vành ( 1821 – 1827 ) 
 - Khởi nghĩa Nông Văn Vân ( 1833 – 1835 ) 
 - Khởi nghĩa Lê Văn Khôi ( 1833 – 1835 ) 
 - Khởi nghĩa Cao Bá Quát ( 1854 – 1856 ) 
 Sự phát triển của văn hóa dân tộc 
 cuối thế kỉ xviii – nửa đ ầu thế kỉ xix 
 i – văn học , nghệ thuật 
 1, Văn học : 
 a, Văn học dân gian : 
- Văn hóa dân gian phát triển rực rỡ . 
+ Thể loại : Tục ng ữ, ca dao , hò , vè , truyện Nôm khuyết danh , truyện tiếu lâm  
+ Tác phẩm : Truyện Trạng Quỳnh ;Vè chàng Lía ( Bình Đ ịnh ) ; Các bài ca dao nói về tình cảm gia đì nh , tình yêu qu ê hương đ ất nước  
 Văn học dân gian bao gồm những thể loại nào ? Kể một vài tác phẩm mà em biết ? 
 Sự phát triển của văn hóa dân tộc 
 cuối thế kỉ xviii – nửa đ ầu thế kỉ xix 
 I – văn học , nghệ thuật 
 1, Văn học : 
 a, Văn học dân gian : 
 b, Văn học bác học : 
 Văn học viết bằng ch ữ Nôm phát triển đ ến đ ỉnh cao . 
 Tác phẩm tiêu biểu : Truyện Kiều của Nguyễn Du 
 Trong thời kì này , nền văn học nước ta có những tác gi ả, tác phẩm tiêu biểu nào ? 
 - Ngoài ra còn có nhiều truyện Nôm khuyết danh nh ư : Phan Trần , Phạm Công – Cúc Hoa , Lưu Bình – Dương Lễ  
 truyện Nôm Phan Trần 
 ( 1902 ) 
 nguyễn du và tác phẩm truyện kiều 
 - Nguyễn Du  (  1766 – 1820 )  tên tự Tố Như  , hiệu   Thanh Hiên  , biệt hiệu Hồng Sơn lạp hộ , là một nhà thơ nổi tiếng thời Lê Mạc, Nguyễn sơ ở  Việt Nam . 
 Nguyễn Du là một nhà th ơ lớn của Việt Nam, được   người Việt   kính trọng gọi là “Đại thi hào dân tộc ". Năm   1965 , ô ng đư ợc   UNESCO   tôn vinh là   danh nhân văn hóa thế giới . 
 - Tác phẩm : Đoạn trường tân thanh – Tên phổ biến là Truyện Kiều ), được viết bằng   chữ Nôm , gồm 3.254 câu th ơ theo thể   lục bát là á ng văn chương kiệt xuất của nước ta . 
 + Nội dung của truyện xoay quanh cuộc đ ời chìm nổi của Thúy kiều – một cô gái tài sắc sau khi bán mình chuộc cha. 
 + Truyện Kiều có gi á trị nhân đạo và gi á trị hiện thực sâu sắc. 
Giới thiệu về nguyễn du và tác phẩm truyện kiều 
Bảo tàng Nguyễn Du tại Tiên Đ iền – Nghệ An 
 Sự phát triển của văn hóa dân tộc 
 cuối thế kỉ xviii – nửa đ ầu thế kỉ xix 
 I – văn hóa , nghệ thuật 
 1, Văn học : 
 a, Văn học dân gian : 
 b, Văn học bác học : 
 Văn học viết bằng ch ữ Nôm phát triển đ ến đ ỉnh cao . 
 Tác phẩm tiêu biểu : Truyện Kiều của Nguyễn Du 
- Xuất hiện hàng loạt nhà th ơ nữ nổi tiếng : Hồ Xuân Hương , Đoàn Thị Điểm , Bà Huyện Thanh Quan 
Việc xuất hiện nhiều nh à th ơ nữ trong giai đoạn này nói lên đ iều gì ? 
 Nhiều nh à th ơ nữ xuất hiện trong giai đoạn này chứng tỏ cuộc đ ấu tranh mạnh mẽ đ òi quyền đư ợc sống bình đẳng với nam giới của phụ nữ đã có những thắng lợi nhất đ ịnh . 
Em hãy nêu tên một vài tác phẩm , đ ọc một vài câu th ơ hay hoặc kể mẩu chuyện nhỏ về các nữ thi sỹ trên ? 
Hồ Xuân Hương – Bà chúa th ơ Nôm 
 Hồ Xuân Hương – Qu ê Quỳnh Đôi, Quỳnh Lưu, Nghệ An đư ợc mệnh danh là Bà chúa th ơ Nôm 
Bài th ơ tiêu biểu : 
 + Bánh trôi nước 
 + Mời trầu 
 + Đề đ ền Sầm Nghi Đ ống  
 Đoàn Thị Điểm có lần gặp  Trạng Nguyễn  và hai người cùng đi trên đường đến phố Mía (phố chuyên kéo mía  làm  mật ,  đường ). Trên đường đi, bà đó phải hỏi đường một cụ hàng mật. Gần đến nơi, bà ra vế đối: 
Lên phố Mía, gặp cụ hàng mật . Cầm tay kẹo lại, hỏi thăm đường. 
 Trạng Nguyễn không đối lại được đành cúi đầu bái biệt. 
 Giai thoại về Đ oàn Thị Đ iểm 
Đ oàn Thị Đ iểm ( 1705 – 1748 ) 
Tác phẩm 
Văn học dân tộc trong thời kì này phản á nh nội dung gì ? 
* Nội dung: 
 - Phản á nh sâu sắc cuộc sống xã hội đương thời . 
 - Thể hiện tâm tư , nguyện vọng của nhân dân . 
 Sự phát triển của văn hóa dân tộc 
 cuối thế kỉ xviii – nửa đ ầu thế kỉ xix 
 I – văn học , nghệ thuật 
 1, Văn học : 
 a, Văn học dân gian : 
 b, Văn học bác học : 
 Qu ê em có những đ iệu hát dân gian nào ? 
Văn nghệ dân gian trong thời kì này phát triển nh ư thế nào ? 
2, Nghệ thuật : 
a, Văn nghệ dân gian : 
 - Sân khấu : chèo , tuồng 
 - Các làn đ iệu dân ca phong phú nh ư : Hát trống quân , quan họ , hát lí  
b, Tranh dân gian : 
 - Dòng tranh Đô ng Hồ ( Bắc Ninh ) ; Tranh Hàng Trống ( Hà Nội ) 
Em có nhận xét gì về đề tài của tranh dân gian trong thời kì này ? 
- Mang đ ậm bản sắc dân tộc 
 - Phản á nh mọi mặt sinh hoạt và nguyện vọng của nhân dân 
 Tranh 
đô ng 
 hồ 
 Chăn trâu thổi sáo 
 Đám cưới chuột 
 Hứng dừa 
 Đàn lợn âm dương 
Tranh 
 hàng 
 trống 
 Ngũ hổ 
 T ứ quý 
Cá chép trông trăng 
Thất đ ồng 
 1, Văn học : 
 a, Văn học dân gian : 
 b, Văn học bác học : 
2, Nghệ thuật : 
a, Văn nghệ dân gian : 
 b, Tranh dân gian : 
 c, Kiến trúc : 
 Sự phát triển của văn hóa dân tộc 
 cuối thế kỉ xviii – nửa đ ầu thế kỉ xix 
 I – văn học , nghệ thuật 
Ngọ Mụn-Kinh Thành Huế 
Ngọ Mụn-Kinh Thành Huế 
Đì nh làng Đì nh Bảng – Bắc Ninh 
 Khu ê Văn Các ( Hà Nội ) 
Chựa Tõy Phương ở Hà Nội 
 1, Văn học : 
 a, Văn học dân gian : 
 b, Văn học bác học : 
 Những thành tựu nổi bật về kiến trúc trong thời kì này ? 
2, Nghệ thuật : 
a, Văn nghệ dân gian : 
 b, Tranh dân gian : 
 c, Kiến trúc : 
 Nhiều công trình kiến trúc nổi tiếng : Chùa Tây Phương ( Thạch thất , Hà Tây ) 
- Đì nh làng Đì nh Bảng ( từ Sơn , Bắc Ninh ) 
 Các cung đ iện , lăng tẩm các vua Nguyễn 
( kinh thành Huế ). Khu ê Văn Các ở Văn Miếu ( Hà Nội ) 
Em có nhận xét gì về nghệ thuật kiến trúc chùa Tây Phương ? 
- Kiến trúc đ ặc sắc, mái uốn cong kiểu cung đì nh tạo sự tôn quý 
 Sự phát triển của văn hóa dân tộc 
 cuối thế kỉ xviii – nửa đ ầu thế kỉ xix 
 I – văn học , nghệ thuật 
 Cỏc 
 vị 
 La 
 Hỏn 
 chựa 
 Tây 
Phương 
 Cỏc 
 vị 
 La 
 Hỏn 
 chựa 
 Tõy 
Phương 
 18 vị la hán chùa Tây Phương 
Cửu đỉnh ( Huế ) 
Sự phát triển của văn hóa dân tộc cuối thế kỉ xviii – nửa đ ầu thế kỉ xix 
I – văn học , nghệ thuật 
 1, Văn học : 
 a, Văn học dân gian : 
b, Văn học bác học : 
2, Nghệ thuật : 
a, Văn nghệ dân gian : 
 b, Tranh dân gian : 
 c, Kiến trúc : 
 Nhiều công trình kiến trúc đ ộc đáo 
 Nghệ thuật tạc tượng , đ úc đ ồng tài hoa 
Qua quan sát các hình ả nh trên , em có nhận xét gì về nghệ thuật tạc tượng , đ úc đ ồng thời kì này ? 
 Sự phát triển của văn hóa dân tộc 
 cuối thế kỉ xviii – nửa đ ầu thế kỉ xix 
 I – văn học , nghệ thuật 
 1, Văn học : 
 a, Văn học dân gian : 
 - Văn học dân gian phát triển rực rỡ 
 b, Văn học bác học : 
 Văn học viết bằng ch ữ Nôm phát triển đ ến đ ỉnh cao . 
 Tác phẩm tiêu biểu : Truyện Kiều của Nguyễn Du 
2, Nghệ thuật : 
 a, Văn nghệ dân gian : Sân khấu chèo , tuồng ; Các làn đ iệu dân ca : Quan họ , trống quân , hát lí  
 b, Tranh dân gian : Tranh làng hồ , hàng trống  
 c, Đ iêu khắc : Kiến trúc đ ặc sắc ; Nghệ thuật tạc tượng , đ úc đ ồng tài hoa 
Bài tập Củng cố 
Chọn đáp án đ úng và đủ nhất cho những câu hỏi sau : 
1. Tác phẩm truyện Nôm tiêu biểu nhất trong nền văn học dân tộc là : 
A. Truyện Thạch Sanh ( khuyết danh ) 
B. Lưu Bình - Dương Lễ ( Khuyết danh ). 
C. Truyện Kiều ( Nguyễn Du ) 
D. Cung oán ngâm khúc ( Nguyễn Gia Thiều ) 
Bài tập Củng cố 
Chọn đáp án đ úng và đủ nhất cho những câu hỏi sau : 
2. Công trình kiến trúc nào sau đây của nước ta đư ợc UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới ? 
A. Đì nh làng Đì nh Bảng ( Bắc Ninh ) 
B. Chùa Tây Phương ( Hà Nội ) 
C. Cố đô Huế ( Thừa Thiên Huế ) 
D. Khu ê Văn Các ( Văn miếu – Hà Nội ) 
  hướng dẫn học sinh học bài   
 - Tr ả lời các câu hỏi trong phần cuối bài . 
 - Tìm hiểu thêm về làng Tranh Đô ng Hồ 
- Chuẩn bị bài : Sự phát triển của văn hóa dân tộc cuối TK XVIII- nửa đ ầu TK XIX phần II : Giáo dục , khoa học , kĩ thuật . 
Bài học đến đõy kết thỳc 
Kớnh chỳc quý thầy cụ luụn thành cụng trong cụng tỏc 
Cỏc em học sinh luụn luụn học giỏi 
Chúc các em học tốt