Bài giảng Lịch sử Lớp 7 - Tiết 22, Bài 13: Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII

ng mục 
1. Nhà Trần được thành lập : 
CHƯƠNG III: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN (THẾ KỈ XIII- XIV) 
TIẾT 22: BÀI 13: NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỈ XIII 
I. NHÀ TRẦN THÀNH LẬP 
1. Nhà Trần được thành lập : 
Huệ Tông cuối đời say khướt ngủ cả ngày, không quan tâm đến triều chính, vua không có con trai có hai cô công chúa. Chị là Thuận Thiên công chúa, gả cho Trần Liễu. Em là: Chiêu Thánh Tông công chúa, lên 7 tuổi được lập thái tử, sau đó Lý Huệ Tông đi tu ở chùa chân Giao. Lợi dụng tình hình ấy quan lại nổi dậy tranh chấp quyền hành, bóc lột nhân dân... 
H: Qua hai đoạn trích trên cho thấy tình hình nhà Lý cuối thế kỉ XII như thế nào ? 
CHƯƠNG III: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN (THẾ KỈ XIII- XIV) 
TIẾT 22: BÀI 13: NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỈ XIII 
I. NHÀ TRẦN THÀNH LẬP 
1. Nhà Trần được thành lập : 
- Từ cuối thế kỉ XII, nhà Lí suy yếu , chính quyền không chăm lo đời sống nhân dân , quan lại ăn chơi sa đọa 
- Kinh tế khủng hoảng , mất mùa , dân li tán 
- Một số thế lực phong kiến địa phương nổi dậy 
> nhà Lí phải dựa vào thế lực họ Trần để chống lại các lực lượng nổi loạn 
H: Nhà Lý suy yếu dẫn đến tình hình kinh tế và đời sống nhân dân như thế nào ? 
H: Dẫn đến tình hình chính trị trong nước như thế nào ? 
H: Nhà Lý phải làm gì để đối phó ? 
CHƯƠNG III: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN (THẾ KỈ XIII- XIV) 
TIẾT 22: BÀI 13: NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỈ XIII 
I. NHÀ TRẦN THÀNH LẬP 
1. Nhà Trần được thành lập : 
- Từ cuối thế kỉ XII, nhà Lí suy yếu , chính quyền không chăm lo đời sống nhân dân , quan lại ăn chơi sa đọa 
- Kinh tế khủng hoảng , mất mùa , dân li tán 
- Một số thế lực phong kiến địa phương nổi dậy 
> nhà Lí phải dựa vào thế lực họ Trần để chống lại các lực lượng nổi loạn 
- Đầu năm 1226: Lí Chiêu Hoàng nhường ngôi cho chồng là Trần Cảnh . Nhà Trần được thành lập . 
Trong ngày lễ lên ngôi của Trần Cảnh , Đi ệ n tiền chỉ huy sứ Trần Thủ Độ nhấn mạnh : “ Hiện nay, giặc cướp đều nổi , họa loạn mỗi ngày một tăng  nhà Lý suy yếu , thế nước nghiêng đổ , nguy ngập . Nữ chúa Chiêu Hoàng không thể gánh vác nổi mới uỷ thác cho chồng ” 
 “ Khâm định Việt sử thông giám cương mục ” 
H: Theo em việc triều Trần thành lập có điểm gì đặc biệt ? 
 Triều Lý tồn tại 215 năm , trải qua 9 đời vua thì tan rã . Việc nhà Trần thay nhà Lý có thể nói là một sự kiện lịch sử đặc biệt . Trong lịch sử , việc thay thế một triều đại đều phải qua các cuộc đấu tranh . Nhưng ở thời Trần , việc thay đổi triều đại không có sự đỗ máu . Mọi việc đều diễn ra dưới sự sắp đặt khôn khéo của Trần Thủ Độ nên rất êm thấm , nhẹ nhàng , hợp lý . Điều đó chứng tỏ Trần Thủ Độ là một nhà chính trị sáng suốt , tài ba và khôn ngoan . 
CHƯƠNG III: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN (THẾ KỈ XIII- XIV) 
TIẾT 22: BÀI 13: NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỈ XIII 
I. NHÀ TRẦN THÀNH LẬP 
1. Nhà Trần được thành lập : 
Đền thờ Lý Chiêu Hoàng 
Di tích đền nhà Trần 
CHƯƠNG III: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN (THẾ KỈ XIII- XIV) 
TIẾT 22: BÀI 13: NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỈ XIII 
I. NHÀ TRẦN THÀNH LẬP 
H: Bộ máy quan lại thời Trần giống thời Lý , vậy quan lại thời Trần gồm những quan gì ? 
H: Bộ máy nhà nước được tổ chức như thế nào ? 
H: Đặc biệt ở thời Trần thực hiện chế độ gì ? 
H: Ở địa phương được tổ chức như thế nào ? 
1. Nhà Trần được thành lập : 
2. Việc xây dựng bộ máy quan lại và tổ chức đơn vị hành chính : 
- Bộ máy quan lại thời Trần cũng giống như thời Lý , được tổ chức theo chế độ quân chủ tập quyền , gồm 3 cấp : 
 + Cấp triều đình 
 + Các đơn vị hành chính trung gian từ lộ , phủ , huyện , châu 
 + Cấp hành chính cơ sở là xã 
- Thực hiện chế độ Thái Thượng Hoàng 
- Đặt thêm một số cơ quan như : Quốc sử viện , Thái y viện , Hà đê sứ , Khuyến nông sứ , Đồn điền sứ 
- Các quý tộc Trần được phong vương hầu và ban thái ấp . 
- Cả nước chia lại thành 12 lộ , dưới là huyện , châu , dưới cùng là xã 
Quan văn , võ và đại thần 
Các cơ quan 
Quốc sử viện 
Thái y viện 
Các chức quan 
Châu , Huyện 
(Tri Châu ; Tri huyện 
Vuaọ 
Thái Thượng Hoàng 
Quan văn - Quan võ - Quan Đ ạ i th ầ n 
 ( H ọ Tr ầ n ) 
SƠ ĐỒ BỘ MÁY NHÀ NƯỚC THỜI TRẦN 
Tôn nhân phủ 
Hà đê sứ 
Khuyến nông sứ 
Đồn điền sứ 
12 Lộ 
Chánh ; Phó An phủ sứ 
Phủ 
(Tri Phủ ) 
Xã 
( Xã quan ) 
Cấp đơn vị hành chính trung gian 
Cấp triều đình 
Cấp đơn vị hành chính cơ sở 
Vua 
24 Lộ 
Hương , Xã 
Q/ văn - Q/ võ - Q/ Đại thần 
Các chức quan 
Vua - Thái Thượng Hoàng 
12 Lộ 
Phủ 
Huyện ( Châu ) 
Sơ đồ bộ máy nhà nước thời Trần 
Sơ đồ bộ máy nhà nước thời Lý 
Các cơ quan 
Xã 
Huyện 
 Phủ 
Thảo luận nhóm 
 (2 em , 2 phút ) 
So sánh bộ máy nhà nước thời Lí với bộ máy nhà nước thời Trần , rút ra điểm giống và khác nhau ? 
CHƯƠNG III: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN (THẾ KỈ XIII- XIV) 
TIẾT 22: BÀI 13: NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỈ XIII 
I. NHÀ TRẦN THÀNH LẬP 
61 
62 
63 
72 
76 
77 
78 
93 
96 
98 
99 
100 
102 
103 
106 
108 
109 
110 
112 
113 
114 
116 
117 
118 
119 
120 
82 
83 
66 
67 
68 
69 
70 
73 
79 
80 
84 
86 
88 
89 
90 
92 
65 
60 
HẾT GIỜ 
59 
58 
57 
55 
56 
54 
53 
52 
51 
50 
49 
48 
47 
46 
45 
44 
43 
42 
41 
40 
39 
38 
37 
36 
35 
34 
33 
32 
31 
30 
29 
28 
27 
26 
25 
24 
23 
22 
21 
20 
19 
18 
17 
16 
15 
14 
13 
12 
11 
10 
9 
8 
7 
2 
115 
64 
107 
111 
105 
104 
87 
91 
94 
95 
97 
101 
85 
81 
75 
74 
71 
1 
Trả lời : 
* Giống : 
- Bộ máy quan lại 
* Khác : Nhà Trần - Thực hiện chế độ Thái Thượng Hoàng 
- Bộ máy nhà nước được phân thành 3 cấp rõ ràng 
- Đặt thêm các cơ quan , các chức quan 
- Cả nước chia thành 12 lộ , đơn vị hành chính mới là Châu (ở miền núi ), bỏ đơn vị hành chính Hương 
Q/ văn - Q/ võ - Q/ Đại thần 
Vua 
24 Lộ 
Hương , Xã 
Q/ văn - Q/ võ - Q/ Đại thần 
Các chức quan 
Vua - Thái Thượng Hoàng 
12 Lộ 
Phủ 
Huyện ( Châu ) 
Sơ đồ bộ máy nhà nước thời Trần 
Sơ đồ bộ máy nhà nước thời Lý 
Các cơ quan 
Xã 
Huyện 
 Phủ 
CHƯƠNG III: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN (THẾ KỈ XIII- XIV) 
TIẾT 22: BÀI 13: NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỈ XIII 
I. NHÀ TRẦN THÀNH LẬP 
Q/ văn - Q/ võ - Q/ Đại thần 
H: Từ đó có nhận xét gì về cách tổ chức bộ máy nhà nước thời Trần ? 
Trả lời : Bộ máy nhà nước thời Trần hoàn chỉnh , chặt chẽ hơn thời Lí . Điều này chứng tỏ nhà Trần quan tâm tới nhiều mặt của đất nước . Chế độ tập quyền được củng cố hơn . 
CHƯƠNG III: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN (THẾ KỈ XIII- XIV) 
TIẾT 22: BÀI 13: NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỈ XIII 
I. NHÀ TRẦN THÀNH LẬP 
1. Nhà Trần được thành lập : 
2. Việc xây dựng bộ máy quan lại và tổ chức đơn vị hành chính : 
3. Luật pháp thời Trần : 
- Ban hành bộ luật mới mang tên Quốc Triều hình luật 
- Nội dung giống như bộ luật thời Lý nhưng được bổ sung thêm . Luật xác nhận và bảo vệ quyền tư hữu tài sản . 
- Thẩm hình viện là cơ quan chuyên việc xét xử kiện cáo . Cơ quan pháp luật được tăng cường và hoàn thiện . 
H: Nhà Trần đã ban hành bộ luật gì ? 
H: Nội dung của Quốc Triều hình luật ? 
H: Giống như thế nào ? 
Khác : 
Thời Trần xác nhận việc bảo vệ quyền tư hữu tài sản . Đặt thêm cơ quan chuyên xét xử , kiện cáo 
H: Còn khác ở điểm nào ? 
Giống : Qui định chặt chẽ việc bảo vệ vua , cung điện , xem trọng việc bảo vệ của công và tài sản của nhân dân , nghiêm cấm việc mổ trộm trâu bò , bảo vệ sản xuất nông nghiệp . Người phạm tội bị xử phạt nghiêm khắc 
Chuông ở điện 
Long Trì 
Vua đi thăm các địa phương 
CHƯƠNG III: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN (THẾ KỈ XIII- XIV) 
TIẾT 22: BÀI 13: NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỈ XIII 
I. NHÀ TRẦN THÀNH LẬP 
BÀI TẬP CỦNG CỐ: 
2 
 4 
1 
 5 
6 
 7 
 3 
 8 
Vua - Thái Thượng Hoàng 
Q/ văn - Q/ võ - Q/ Đại thần 
Các cơ quan 
Các chức quan 
12 Lộ 
Phủ 
Huyện ( Châu ) 
Xã 
Bài tập 1: 
 Hãy ghi những từ thích hợp tương ứng với từng số trong ô trống sao cho phù hợp để hoàn chỉnh sơ đồ bộ máy nhà nước thời Trần 
Sơ đồ bộ máy nhà nước thời Trần 
CHƯƠNG III: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN (THẾ KỈ XIII- XIV) 
TIẾT 22: BÀI 13: NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỈ XIII 
I. NHÀ TRẦN THÀNH LẬP 
BÀI TẬP CỦNG CỐ: 
2. Lựa chọn những ý ở cột B ghi vào cột A và cột C sao cho phù hợp : 
 A. NHÀ LÝ 
 B. N Ộ I DUNG 
 C. NHÀ TR Ầ N 
1. Ch ế đ ộ Thái Thư ợ ng Hoàng 
2. B ộ Hình thư 
3. Bộ Quốc Triều hình luật 
4. Các quan Hà đê sứ , Khuy ế n nông sứ , Đ ồ n đi ề n sứ 
5. Cả nước chia làm 12 lộ 
6. Cả nước chia làm 24 lộ 
2 
1 
3 
4 
6 
5 
CHƯƠNG III: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN (THẾ KỈ XIII- XIV) 
TIẾT 22: BÀI 13: NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỈ XIII 
I. NHÀ TRẦN THÀNH LẬP 
1. Nhà Trần được thành lập : 
- Cuối thế kỉ XII, nhà Lí suy yếu , chính quyền không chăm lo đời sống nhân dân , quan lại ăn chơi sa đọa 
- Kinh tế khủng hoảng , mất mùa , dân li tán 
- Một số thế lực phong kiến địa phương nổi dậy , nhà Lí phải dựa vào thế lực họ Trần để chống lại các lực lượng nổi loạn 
- Đầu năm 1226: Lí Chiêu Hoàng nhường ngôi cho chồng là Trần Cảnh . Nhà Trần được thành lập 
2. Việc xây dựng bộ máy quan lại và tổ chức đơn vị hành chính : 
- Bộ máy quan lại thời Trần cũng giống như thời Lý , được tổ chức theo chế độ quân chủ tập quyền , gồm 3 cấp : 
- Thực hiện chế độ Thái Thượng Hoàng 
- Đặt thêm một số cơ quan như : Quốc sử viện , Thái y viện , Hà đê sứ , Khuyến nông sứ , Đồn điền sứ 
- Các quý tộc Trần được phong vương hầu và ban thái ấp . 
- Cả nước chia lại thành 12 lộ 
 3. Pháp luật thời Trần : 
- Ban hành bộ luật mới mang tên Quốc Triều hình luật 
- Nội dung giống như bộ luật thời Lý nhưng được bổ sung thêm . Luật xác nhận và bảo vệ quyền tư hữu về tài sản . Thẩm hình viện là cơ quan chuyên việc xét xử kiện cáo . Cơ quan pháp luật được tăng cường và hoàn thiện . 
DẶN DÒ: 
* Học bài cũ : 
- Với câu hỏi SGK TR 51- 52. Làm bài tập trong vở bài tập lịch sử * Chuẩn bị trước bài mới : II. Nhà Trần xây dựng quân đội , phát triển kinh tế 
- Quân đội nhà Trần được tổ chức như thế nào ? 
- Quân đội thời Trần được tuyển dụng theo chính sách và chủ trương như thế nào ? 
- Nhà Trần đã làm gì để phát triển kinh tế ? 
CHÂN THÀNH CÁM ƠN QUÍ THẦY CÔ VÀ CÁC EM! 
Chào tạm biệt!