Bài giảng Lịch sử Lớp 7 - Tiết 29, Bài 15: Sự phát triển kinh tế và văn hoá thời Trần

 
 II. SỰ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA 
KIỂM TRA BÀI CŨ 
C©u 1 : Nêu tình hình kinh tế thời Trần sau chiến tranh? 
C©u 2 : Em hãy nêu những nét chính về tình hình xã hội thời Trần sau chiến tranh? 
BÀI 15: SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ 
VÀ VĂN HÓA THỜI TRẦN 
 I. SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ 
II. SỰ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA 
1. Đời sống văn hóa 
Kể tên một vài tín ngưỡng trong nhân dân? 
- Tín ngưỡng cổ truyền phổ biến trong nhân dân 
ĐỀN THỜ CÁC VUA TRẦN (NAM ĐỊNH) 
 Th Ờ TỔ TIÊN 
BÀI 15: SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ 
VÀ VĂN HÓA THỜI TRẦN 
 I. SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ 
II. SỰ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA 
1. Đời sống văn hóa 
Đạo phật thời Trần so với thời Lý như thế nào? 
- Tín ngưỡng cổ truyền phổ biến trong nhân dân 
Nêu những dẫn chứng chứng tỏ đạo phật phát triển? 
- Đạo Phật vẫn phát triển 
CHÙA YÊN TỬ (Quảng Ninh) 
CHÙA PHỔ MINH (Nam Định) 
Để ghi nhớ công ơn của vị vua Phật Việt Nam, Uỷ ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh đã quyết định cho Tỉnh hội Phật giáo Quảng Ninh dựng tượng đồng Phật hoàng Trần Nhân Tông. Theo thiết kế, thân tượng cao 9,9 mét, nặng 100 tấn với kinh phí gần 80 tỉ đồng. Ngày 16/12/2009 (1/11 âm lịch) khởi công công trình này nhân Đại lễ kỷ niệm lần thứ 701 năm Đức vua - Phật hoàng Trần Nhân Tông nhập Niết bàn (3/11/1308). Tượng được dựng tại khu vực tượng đá An Kỳ Sinh lên chùa Đồng, khu di tích Yên Tử. 
Phối cảnh tổng thể khu vực đặt tượng đồng Phật hoàng Trần Nhân Tông 
BÀI 15: SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ 
VÀ VĂN HÓA THỜI TRẦN 
 I. SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ 
II. SỰ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA 
1. Đời sống văn hóa 
- Tín ngưỡng cổ truyền phổ biến trong nhân dân 
Nho giáo phát triển như thế nào? 
- Đạo Nho ngày càng phát triển . 
Kể tên những nhà nho được triều đình trọng dụng? 
- Đạo Phật vẫn phát triển 
BÀI 15: SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ 
VÀ VĂN HÓA THỜI TRẦN 
 I. SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ 
II. SỰ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA 
1. Đời sống văn hóa 
- Tín ngưỡng cổ truyền phổ biến trong nhân dân 
Hãy nêu các loại hình sinh hoạt văn hóa dưới thời Trần? 
- Các loại hình sinh hoạt văn hóa r ất phát triển. 
- Đạo Nho ngày càng phát triển . 
- Đạo Phật vẫn phát triển 
CA H ÁT 
NHẢY MÚA 
MÚA RỐI 
ĐUA THUYỀN 
L Ễ HỘI CHỌI TRÂU 
ĐẤU VẬT 
BÀI 15: SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ 
VÀ VĂN HÓA THỜI TRẦN 
 I. SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ 
II. SỰ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA 
1. Đời sống văn hóa 
- Tín ngưỡng cổ truyền phổ biến trong nhân dân 
T ập quán sống của nhân dân ta thời Trần ntn ? 
- Các loại hình sinh hoạt văn hóa rất phát triển. 
Em có nhận xét gì về các hoạt động sinh hoạt văn hóa dưới thời Trần? 
- Đạo Phật vẫn phát triển 
- Đạo Nho ngày càng phát triển . 
- Nhân dân có tập quán sống giản dị. 
Tập quán giản dị đó thể hiện điều gì? 
Một dân tộc giàu tinh thần thượng võ,yêu quê hương,đất nước và trọng nhân nghĩa 
Văn hóa :Phong phú, đa dạng, đậm tính dân tộc. 
BÀI 15: SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ 
VÀ VĂN HÓA THỜI TRẦN 
 I. SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ 
II. SỰ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA 
1. Đời sống văn hóa 
2.Văn học 
Trình bày vài nét về Văn học thời Trần? 
- V ăn học phát triển mạnh và mang đậm lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc 
Vì sao Văn học lại phát triển và mang đậm lòng yêu nước,niềm tự hào dân tộc 
Vì thời nhà Trần trải qua nhiều chiến tranh,đánh thắng kẻ thù hùng mạnh nhất thế giới 
CH Ữ NÔM 
CH Ữ HÁN 
BÀI 15: SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ 
VÀ VĂN HÓA THỜI TRẦN 
 I. SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ 
II. SỰ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA 
1. Đời sống văn hóa 
2.Văn học 
Kể tên một số tác phẩm mà em biết? 
- V ăn học phát triển mạnh và mang đậm lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc 
Nay các ngươi ngồi nhìn chủ nhục mà không biết lo; thân chịu quốc sỉ mà không biết thẹn. Làm tướng triều đình đứng hầu quân man mà không biết tức; nghe nhạc thái thường đãi yến sứ ngụy mà không biết căm. Có kẻ lấy việc chọi gà làm vui; có kẻ lấy việc cờ bạc làm thích. (...). Nếu bất chợt có giặc Mông Thát tràn sang thì cựa gà trống không đủ đâm thủng áo giáp của giặc; mẹo cờ bạc không đủ thi hành mưu lược nhà binh. Vườn ruộng nhiều không chuộc nổi tấm thân ngàn vàng; vợ con bận không ích gì cho việc quân quốc. Tiền của dẫu lắm không mua được đầu giặc; chó săn tuy hay không đuổi được quân thù. Chén rượu ngọt ngon không làm giặc say chết; giọng hát réo rắt không làm giặc điếc tai. Lúc bấy giờ chúa tôi nhà ta đều bị bắt, đau xót biết chừng nào! 
 (Tr ích Hịch tướng sĩ - Trần Quốc Tuấn ) 
HỊCH TƯỚNG SĨ 
 Trần Quang Khải là em cùng mẹ Trần Thánh Tông , ông là người học rộng tài giỏi, biết nhiều thứ tiếng. Năm Thiệu long thứ nhất ( 1258 ) đời Thánh Tông, ông được phong tước Chiêu Minh Đại Vương, nắm chức Thái sư . (6 – 6 – 1288), sau khi đánh đuổi quân Thoát Hoan, giải phóng kinh thành Thăng Long, ông đưa hai vua Trần về lại kinh, theo phò giá và làm bài thơ 
 “Phò giá về kinh”: 
 Chương Dương cướp giáo giặc, 
Hàm Tử bắt quân thù. 
Thái bình yên gắng sức, 
Non nước ấy ngàn thu. 
  Đến chơi sông chừ ủ mặt,Nhớ người xưa chừ lệ chan.Rồi vừa đi vừa ca rằng:“Sông Đằng một dải dài ghê,Sóng hồng cuồn cuộn tuôn về bể Đông.Những phường bất nghĩa tiêu vong,Khách cũng nối tiếp mà ca rằng:“Anh minh hai vị thánh quân,Sông đây rửa sạch mấy lần giáp binh.Giặc tan muôn thuở thanh bình,Bởi đâu đất hiểm cốt mình đức cao.”  (Trích Phú sông Bạch Đằng – Trương Hán Siêu) 
 Trương Hán Siêu, tác giả bài Phú sông Bạch Đằng nổi tiếng là một nhân vật lớn đời Trần. Bạch Đằng Giang phú là áng văn tràn đầy lòng yêu nước, tráng chí chất ngất, cùng tinh thần tự hào dân tộc và hàm chứa một triết lý lịch sử sâu sắc khi nhìn nhận nguyên nhân thành công của dân tộc trong sự nghiệp đánh giặc giữ nước. 
PHÚ SÔNG BẠCH ĐẰNG : 
BÀI 15: SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ 
VÀ VĂN HÓA THỜI TRẦN 
 I. SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ 
II. SỰ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA 
1. Đời sống văn hóa 
2.Văn học 
- V ăn học phát triển mạnh và mang đậm lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc 
3.Giáo dục và khoa học kĩ thuật 
Trình bày vài nét về tình hình giáo dục thời Trần? 
- Quốc tử giám được mở rộng, các lộ, phủ đều có trường học,làng xã có trường tư, các kì thi tổ chức n g ày càng nhiều. 
* Giáo dục : 
Chu Văn An (1292-1370) tên thật là Chu An hiệu là Tiều Ân. 
Là một thầy giáo, thầy thuốc, đại quan nhà Trần. 
Được phong tước Văn Trịnh Công. Ông dâng sớ lên vua đòi 
chém 7 tên nịnh thần nhưng Dụ Tông không nghe. 
Ông đã xin “treo mũ” từ quan.  
- “Năm 1246, nhà Trần định lệ thi thái học sinh (tiến sĩ) 7 năm một lần thi. 
- Năm 1247, quy định chọn Tam khôi (Trạng nguyên, Bảng nhãn, Thám hoa) trong kì thi Đình. 
- “ Phép thi thời Trần 7 năm một khoa, đặt ra tam khôi, điều lệ mỗi ngày một nghiêm ngặt, ân điển mỗi ngày một long trọng, công danh do đó mà ra, nhân tài đầy rẫy, so với thời Lý thì thịnh hơn nhiều”. 
 (Khoa mục chí- trong Lịch triều Hiến chương loại ch í) 
 I. SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ 
II. SỰ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA 
1. Đời sống văn hóa 
2.Văn học 
- 1272 bộ “ Đại Việt sử kí” của Lê Văn Hưu ra đời. 
Em hãy nêu những thành tựu về khoa học –kĩ thuật ? 
- Y học, thiên văn học có đóng góp đáng kể. 
- Quốc tử giám được mở rộng, các lộ, phủ đều có trường học, các kì thi tổ chức nhày càng nhiều. 
3.Giáo dục và khoa học kĩ thuật 
* Khoa học – kĩ thuật : 
* Giáo dục : 
- Quân sự : Có lí luận qu â n sự, súng thần cơ,thuyền lớn... 
 SÚNG THẦN CƠ 
Tuệ Tĩnh - ông tổ của ngành thuốc Nam 
Tuệ Tĩnh là danh y Việt Nam đã mở đường cho sự nghiên cứu thuốc nam, xây dựng nền móng cho Y học dân tộc của nước nhà. Ông đã tổng hợp và để lại những bài thuốc kinh nghiệm quý báu cho khá nhiều bệnh tật.    Ðó là một tài liệu có giá trị lớn cho sự thừa kế và phát huy vốn cũ y dược của nhân dân ta, thật là một cống hiến rất lớn của ông. 
 I. SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ 
II. SỰ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA 
1. Đời sống văn hóa 
2.Văn học 
- 1272 bộ “ Đại Việt sử kí” của Lê Văn Hưu ra đời. 
- Y học, thiên văn học có đóng góp đáng kể. 
Em có nhận xét gì về tình hình giáo dục, khoa học kĩ thuật thời Trần? 
- Quốc tử giám được mở rộng, các lộ, phủ đều có trường học, các kì thi tổ chức nhày càng nhiều. 
3.Giáo dục và khoa học kĩ thuật 
* Khoa học – kĩ thuật : 
* Giáo dục : 
- Quân sự : Có lí luận quan sự, súng thần cơ,thuyền lớn... 
- Phát triển mạnh trên mọi lĩnh vực và có nhiều đóng góp cho nền văn hóa dân tộc,tạo bước phát triển cho nền văn minh Đại Việt. 
BÀI 15: SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ 
VÀ VĂN HÓA THỜI TRẦN 
 I. SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ 
II. SỰ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA 
1. Đời sống văn hóa 
2.Văn học 
3.Giáo dục và khoa học kĩ thuật 
Thời Trần có những công trình kiến trúc nổi tiếng nào? 
- Nhiều công trình kiến trúc có giá trị ra đời: tháp Phổ Minh, thành Tây Đô 
4. Nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc 
MỘT GÓC THÀNH TÂY ĐÔ 
Tháp Phổ Minh 
 Chùa Phổ Minh 
H ÌNH ĐẦU RỒNG MEN LỤC 
 ( thế kỉ XIV-XV) 
H ÌNH RỒNG 
SƯ TỬ 
HỔ 
BÀI 15: SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ 
VÀ VĂN HÓA THỜI TRẦN 
 I. SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ 
II. SỰ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA 
1. Đời sống văn hóa 
2.Văn học 
3.Giáo dục và khoa học kĩ thuật 
4. Nghệ thuật kiến trú và điêu khắc 
Em có nhận xét gì về nghệ thuật điêu khắc thời Trần? 
- Nhiều công trình kiến trúc có giá trị ra đời: tháp Phổ Minh, thành Tây Đô 
- Nghệ thuật điêu khắc tinh tế 
1. Thời Trần sử dụng loại chữ nào sau đây? 
a. Chữ Nôm 
 b. Chữ Hán 
c. Chữ Hán và chữ Nôm 
d. Chữ Quốc ngữ 
2.Tác phẩm “Hịch tướng sĩ” của tác giả nào? 
a. Trần Quang Khải 
b. Lý Thường Kiệt 
c. Trương Hán Siêu 
d. Trần Hưng Đạo 
BÀI TẬP CỦNG CỐ 
3. Tháp Phổ Minh là công trình kiến trúc của triều đại nào? 
a. Ngô 
b. Trần 
c. Lý 
d. Đinh – Tiền Lê 
4. Nhà nho nỗi tiếng thời Trần là ai? 
a.Trần Nhân Tông 
b. Trần Hưng Đạo 
c. Phạm Sư Mạnh 
d. Chu Văn An 
Câu 5: Hãy nối cột A với cột B sao cho phù hợp? 
A 
B 
Binh thư yếu lược 
Phò giá về kinh 
Phú sông Bạch Đằng 
Đại Việt sử kí 
Súng thần cơ 
Lê Văn Hưu 
Hồ Nguyên Trừng 
Trương Hán Siêu 
Trần Quan Khải 
Trần Quốc Tuấn 
DẶN DÒ 
Về nhà học bài, làm bài tập ở sách bài tập 
 Chuẩn bị bài 16 “Sự suy sụp của nhà Trần cuối thế kỉ XIV” 
 + Tình hình kinh tế , xã hội 
 + Sự bùng nổ các cuộc khởi nghĩa nói lên điều gì? 
Xin chân thành cảm ơn 
quý thầy cô 
các em học sinh!