Bài giảng Lịch sử Lớp 7 - Tiết 49, Bài 24: Khởi nghĩa nông dân đàng Ngoài thế kỉ XVIII

Chào quý thầy cô và các em học sinh 
Môn Lịch sử 7 
KIỂM TRA BÀI CŨ 
 1. Hãy trình bày sự phát triển của văn 
học thế kỉ XVI-XVIII? 
 2. Em hãy nêu những hiểu biết của em 
 về Nguyễn Bĩnh Khiêm? 
Nguyễn Bỉnh Khiêm (1491 –158 5 ) 
Quê ở huyện Vĩnh Bảo, Hải Phòng. 
Năm 1535, ông đi thi và đậu Trạng 
nguyên. Vì ông đỗ Trạng nguyên và 
được phong tước Trình Tuyền hầu 
nên dân gian gọi ông là Trạng Trình. 
Một mai, một cuốc, một cần câu 
Thơ thẩn dầu ai vui thú nào. 
Ta dại, ta tìm nơi vắng vẻ 
Người khôn, người đến chốn lao xao. 
Thu ăn măng trúc, đông ăn giá, 
Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao 
(Trích bài thơ “Nhàn”) 
Tiết 49-BÀI 24: KHỞI NGHĨA NÔNG DÂN ĐÀNG NGOÀI THẾ KỶ XVIII 
1. TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ: 
( Nguyên nhân bùng nổ các cuộc khởi nghĩa) 
 Từ giữa thế kỉ XVIII, chính quyền phong 
kiến ở Đàng Ngoài như thế nào? 
- Từ giữa thế kỉ XVIII, chính quyến phong kiến Đàng Ngoài suy 
 sụp: vua Lê, chúa Trịnh ăn chơi xa xỉ, quan lại binh kính ra 
sức đục khoét nhân dân. 
Tiết 49-BÀI 24: KHỞI NGHĨA NÔNG DÂN ĐÀNG NGOÀI THẾ KỶ XVIII 
1. TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ: 
( Nguyên nhân bùng nổ các cuộc khởi nghĩa) 
Chúa Trịnh giang cho xây nhiều chùa lớn. Năm 1730, hàng vạn 
dân ở Hải Dương phải đi đào sông, kéo gỗ và đắp đường, chở 
gạch đá để tu sửa hai chùa Quỳnh Lâm và Sùng Nghiêm. 
Chúa Trịnh Sâm càng lún sâu hơn vào “vũng bùn” ăn chơi hưởng 
lạc. Vào dịp tết Trung Thu, “chúa phát gấm làm hàng trăm, hàng 
 ngàn cái đèn lồng tinh xảo tuyệt vời, mỗi cái giá đến mấy chục 
 lạng vàng”. 
 (Thượng kinh kí sự) 
Tiết 49-BÀI 24: KHỞI NGHĨA NÔNG DÂN ĐÀNG NGOÀI THẾ KỶ XVIII 
1. TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ: 
( Nguyên nhân bùng nổ các cuộc khởi nghĩa) 
Trong phủ có đến bốn, năm trăm hoạn quan, “ngạo mạn, 
hách dịch , cả nước căm ghét, ghê tởm, kinh sợ chúng”. 
Quan lại xét xử “đục nước béo cò”, “để cho kẻ giàu lọt lưới 
 pháp luật, kẻ điêu toa được múa mép, kẻ lí ngay đành chịu 
 thua”. 
 (Thông sức của Ngự sử đài năm 1719) 
Tiết 49-BÀI 24: KHỞI NGHĨA NÔNG DÂN ĐÀNG NGOÀI THẾ KỶ XVIII 
1. TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ: 
( Nguyên nhân bùng nổ các cuộc khởi nghĩa) 
 Sự mục nát của chính quyền 
 họ Trịnh đã dẫn đến những 
hậu quả gì? 
- Từ giữa thế kỉ XVIII, chính quyến phong kiến Đàng Ngoài suy 
 sụp: vua Lê, chúa Trịnh ăn chơi xa xỉ, quan lại binh kính ra ra 
sức đục khoét nhân dân. 
- Hậu quả: 
+ Sản xuất nông nghiệp đình đốn, 
 thiên tai, hạn hán xãy ra liên tiếp. 
=> Các cuộc khởi nghĩa bùng nổ. 
+ Vào khoảng những năm 40 của thế kỉ XVIII,hàng chục vạn nông dân chết đói, người sống sót phải lìa bỏ làng quê, phiêu tán khắp nơi. 
 + Công thương nghiệp sa sút, chợ phố điêu tàn. 
Tiết 49-BÀI 24: KHỞI NGHĨA NÔNG DÂN ĐÀNG NGOÀI THẾ KỶ XVIII 
1. TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ: 
( Nguyên nhân bùng nổ các cuộc khởi nghĩa) 
Nhà sử học Phan Huy Chú viết: “Vì trưng thu quá mức dân 
 kiệt cả vật lực mà không thể nộp đủ đến nổi trở thành bần 
cùng mà bỏ cả nghề nghiệp. Có người vì thuế sơn mà chật 
cây sơn, vì thuế vải lụa mà phá khung cửi, vì thu mua cá tôm 
mà phải xé cả chài lưới” 
 (Lịch triều hiến chương loại chí) 
Tiết 49-BÀI 24: KHỞI NGHĨA NÔNG DÂN ĐÀNG NGOÀI THẾ KỶ XVIII 
1. TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ: 
( Nguyên nhân bùng nổ các cuộc khởi nghĩa) 
Nạn đói khũng khiếp năm 1740-1741 ở đàng ngoài, “dân 
lưu vong bồng bế, dắt díu nhau đi kiếm ăn đầy đường 
dân phần nhiều sống vào rau cỏ, ăn cả chuột, rắn. Người 
chết đói ngỗng ngang, người sống sót không còn một phần 
 mười. Làng nào có tiếng trù mật cũng chỉ còn năm, ba hộ 
 mà thôi”. 
 (Khâm định Việt sử thông giám cương mục) 
Hỏi: Trước những khó khăn không thể nào giải quyết được nhân dân ta đã làm gì? 
Nhân dân ta đã vùng lên đấu tranh, các cuộc khởi nghĩa nông dân liên tiếp nổ ra 
Tiết 49-BÀI 24: KHỞI NGHĨA NÔNG DÂN ĐÀNG NGOÀI THẾ KỶ XVIII 
1. TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ: 
2. NHỮNG CUỘC KHỞI NGHĨA LỚN: 
HOẠT ĐỘNG NHÓM 
Quan sát lược đồ hình 55 và kết hợp nội dung trong 
 SGK, em hãy lập bảng thống kê các cuộc 
khởi nghĩa lớn? Tiêu biểu là cuộc khởi nghĩa nào? 
Tiết 49-BÀI 24: KHỞI NGHĨA NÔNG DÂN ĐÀNG NGOÀI THẾ KỶ XVIII 
1. TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ: 
2. NHỮNG CUỘC KHỞI NGHĨA LỚN: 
Bảng thống kê các cuộc khởi nghĩa lớn 
Tên cuộc khởi nghĩa 
Địa bàn hoạt động 
Thời gian 
Lê Duy Mật 
Nguyễn Dương Hưng 
Nguyễn Danh Phương 
Nguyễn Hữu Cầu 
Hoàng Công Chất 
Tiết 49-BÀI 24: KHỞI NGHĨA NÔNG DÂN ĐÀNG NGOÀI THẾ KỶ XVIII 
1. TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ: 
2. NHỮNG CUỘC KHỞI NGHĨA LỚN: 
a. Bảng thống kê các cuộc khởi nghĩa lớn 
Tên cuộc khởi nghĩa 
Địa bàn hoạt động 
Thời gian 
Nguyễn Dương Hưng 
Hoàng Công Chất 
Nguyễn Hữu Cầu 
Nguyễn Danh Phương 
Lê Duy Mật 
1738-1770 
1737 
1739-1769 
1741-1751 
1740-1751 
Sơn Nam, Tây Bắc 
Đồ Sơn, Kinh Bắc,Thăng Long 
 Sơn Nam, Thanh Hoá, Nghệ An 
Sơn Tây lan rộng Thái Nguyên, Tuyên Quang 
Thanh Hoá 
Sơn Tây 
Tiết 49-BÀI 24: KHỞI NGHĨA NÔNG DÂN ĐÀNG NGOÀI THẾ KỶ XVIII 
1. TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ: 
2. NHỮNG CUỘC KHỞI NGHĨA LỚN: 
a. Bảng thống kê các cuộc khởi nghĩa lớn 
b. Các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu: 
 - Khởi nghĩa Nguyễn Hữu Cầu 
 - Khởi nghĩa Hoàng Công Chất 
Khëi nghÜa NguyÔn H÷u CÇu 
NguyÔn H÷u CÇu( QuËn He). 
XuÊt th©n trong mét gia ®×nh 
 n«ng d©n nghÌo t¹i L«i 
§éng-Thanh Hµ- H¶i D­¬ng, 
 Lµ ng­êi v¨n vâ song toµn, 
l¹i b¬i léi rÊt giái. C¨m ghÐt 
sù môc n¸t cña chÕ ®é phong 
kiÕn «ng ®· næi dËy ®Êu tranh 
vµ lµ thñ lÜnh tiªu biÓu cña cuéc 
khëi nghÜa n«ng d©n §µng 
ngoµi thÕ kû XVIII . 
Đồ Sơn 
Kinh Bắc 
Sơn Nam 
Nghệ An 
Thanh Hoá 
Thăng Long 
Đền thờ Nguyễn Hữu Cầu (Hải Phòng) 
Khëi nghÜa Hoµng C«ng ChÊt. 
Hoµng C«ng ChÊt hay cßn gäi 
lµ Hoµng C«ng Th­ ( Hoµng 
X¸, Vò Th­, Th¸i B×nh. ¤ng 
sinh vµo nh÷ng n¨m ®Çu 
thÕ kû XVIII vµ mÊt n¨m 
1768. XuÊt th©n trong mét 
 Gia ®×nh cã truyÒn thèng yªu 
 n­íc phß vua cøu n­íc. 
Lµ ng­êi khoÎ m¹nh, cã tµi. 
 Chøng kiÕn c¶nh ®Êt n­íc thêi 
 TrÞnh- NguyÔn ph©n tranh, nh©n 
 d©n lÇm than, ®ãi khæ . ¤ng ®· 
næi dËy khëi nghÜa t¹i S¬n Nam, 
T©y B¾c . 
Sơn Nam 
Tây Bắc 
DI TÍCH VĂN HOÁ LỊCH SỬ HOÀNG CÔNG CHẤT 
Đền thờ Hoàng Công Chất (Điện Biên Phủ) 
Tiết 49-BÀI 24: KHỞI NGHĨA NÔNG DÂN ĐÀNG NGOÀI THẾ KỶ XVIII 
1. TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ: 
2. NHỮNG CUỘC KHỞI NGHĨA LỚN: 
a. Bảng thống kê các cuộc khởi nghĩa lớn 
b. Các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu: 
 - Khởi nghĩa Nguyễn Hữu Cầu: SGK 
 - Khởi nghĩa Hoàng Công Chất: SGK 
2. Những cuộc khởi nghĩa lớn 
Em có nhận xét gì về tính chất, quy mô của 
phong trào nông dân Đàng Ngoài thế kỉ VIII? 
c.Tính chất: Là những cuộc khởi nghĩa nông dân chống lại chế độ phong kiến bất công đương thời. 
d. Quy mô: rộng khắp cả Đàng Ngoài, từ đồng đến miền núi. 
2. Những cuộc khởi nghĩa lớn 
Kết quả các cuộc khởi nghĩa như thế nào? 
Có ý nghĩa ra sao? 
e. Kết quả và ý nghĩa: 
Các cuộc khởi nghĩa đều thất bại nhưng đã góp phần làm cho cơ đồ họ Trịnh lung lay. 
Vì sao các cuộc khởi nghĩa đều thất bại? 
 CỦNG CỐ 
Nguyªn nh©n 
Sự suy yếu của chính 
quyền phong kiến 
SƠ ĐỒ TÓM TẮT KIẾN THỨC VỀ PHONG TRÀO NÔNG DÂN ĐÀNG NGOÀI THẾ KỈ XVIII 
Nh÷ng cuéc khëi nghÜa lín 
Đời sống nhân dân 
 khốn cùng. 
Họ nổi dậy đấu tranh 
Đều 
thất bại 
Phong trào 
 khởi nghĩa nông 
dân Đàng Ngoài 
thế kỉ XVIII 
Góp phần 
 làm lung lay 
 cơ đồ 
họ Trịnh. 
Nguyễn Dương Hưng 
Lê Duy Mật 
Nguyễn Danh Phương 
Nguyễn Hữu Cầu 
Hoàng Công Chất 
KÕt qu¶ 
ý nghÜa 
Khëi nghÜa NguyÔn H÷u CÇu 
Đồ Sơn 
Kinh Bắc 
Sơn Nam 
Nghệ An 
Thanh Hoá 
Thăng Long 
 CỦNG CỐ 
Dựa vào lược đồ, em hãy tường thuật cuộc khởi nghĩa Nguyễn Hữu Cầu? 
Khëi nghÜa Hoµng C«ng ChÊt. 
Sơn Nam 
Tây Bắc 
 CỦNG CỐ 
Dựa vào lược đồ, em hãy tường thuật cuộc khởi nghĩa Hoàng Công Chất?