Bài giảng Lịch sử Lớp 8 - Bài 28: Trào lưu cải cách Duy Tân ở Việt Nam nửa cuối thế kỉ XIX (Chuẩn kiến thức)

ởng chính trị của tân thư và của Nguyễn Trường Tộ. 
Năm 1877, ô ng dâng một bản Thời vụ sách nêu lên những yêu cầu bức thiết của nước nhà . Năm 1882, ông lại dâng bản Thời vụ sách 2 gồm 5 điều cốt yếu để bảo vệ đất nước, trong đó có điểm dời đô về Thanh Hóa lấy chỗ hiểm yếu để giữ vững gốc nước. Triều đình Tự Đức vẫn không chấp nhận những ý kiến gan ruột của ông. Năm 1892 triều Thành Th á i, Ông lại dâng lên bản Thiên hạ đại thế luận (Bàn chuyện lớn trong thiên hạ), nhưng vẫn bị bỏ qua. Tuy vậy bản Thiên hạ đại thế luận lại được sĩ phu và những người có tư tưởng cách tân nhiệt liệt hưởng ứng, bái phục tài năng xuất chúng của ông. Nguyễn Lộ Trạch được xem là nhà cách tân đất nước tiêu biểu của thế kỷ XIX. 
Ông bị bệnh mất sớm ở tuổi 45 tại tỉnh Bình Định. Ngoài các tác phẩm như Thời vụ sách, Thiên hạ đại thế luận, Kế Môn dã thoại, ông còn để lại khá nhiều thơ, văn, trong đó có Quỳ Ưu tập (1884). 
 Các sĩ phu đã vượt qua những luật lệ hà khắc của chế độ phong kiến , Sự nghi kị và ghen ghét của nhiều người để đưa ra các đề nghị canh tân đất nước 
 Tiết 43. Bài 28 TRÀO LƯU CẢI CÁCH DUY TÂN Ở VIỆT NAM 
 NỬA CUỐI THẾ KỈ XIX 
 Họ là những người yêu nước , thương dân , đã vượt qua những luật lệ hà khắc của chế độ phong kiến , Sự nghi kị và ghen ghét của nhiều người , thậm chí cả nguy hiểm đến tính mạng để đưa ra các đề nghị canh tân đất nước 
- Họ là những con người hiểu biết , thông thái , đi nhiều , biết nhiều , đã từng được chứng kiến sự phồn thịnh của tư bản Âu – Mĩ và những thành tựu của văn hóa phương Tây . 
Em c ó suy nghĩ gì về các sĩ phu và 
quan lại duy tân thời 
đó ? 
? 
II. Những đề nghị cải cách ở Việt Nam 
vào nửa cuối thế kỉ XIX 
 Bài 28 TRÀO LƯU CẢI CÁCH DUY TÂN Ở VIỆT NAM 
 NỬA CUỐI THẾ KỈ XIX 
III. Kết cục của các đề nghị cải cách 
V ậy , kết cục của những 
cải cách đó ra sao ? 
? 
- Kết cục : 
 Cải cách duy tân không thực hiện được do: 
 + Nhà Nguyễn không chấp nhận những 
 thay đổi , từ chối đề nghị cải cách của 
 các sĩ phu . 
I. Tình hình việt nam nửa cuối thế kỉ XIX 
II. Những đề nghị cải cách ở Việt Nam 
vào nửa cuối thế kỉ XIX 
 Bài 28 TRÀO LƯU CẢI CÁCH DUY TÂN Ở VIỆT NAM 
 NỬA CUỐI THẾ KỈ XIX 
III. Kết cục của các đề nghị cải cách 
- Kết cục : 
Vì sao những đề nghị cải cách của 
các sĩ phu không được Nhà 
Nguyễn chấp nhận ? 
? 
Do tính bảo thủ của Nhà Nguyễn 
VUA TỰ ĐỨC NÓI: 
“ Nguyễn Trường Tộ quá tin ở các điều y đề nghị  Tại sao lại thúc giục nhiều đến thế , khi mà các phương pháp cũ của trẫm đã rất đủ để điều khiển quốc gia rồi ” 
I. Tình hình việt nam nửa cuối thế kỉ XIX 
II. Những đề nghị cải cách ở Việt Nam 
vào nửa cuối thế kỉ XIX 
Vì sao những đề nghị cải cách của 
các sĩ phu không được Nhà 
Nguyễn chấp nhận ? 
? 
+ Cải cách duy tân không thực hiện được do: 
 Tiết 43. Bài 28 TRÀO LƯU CẢI CÁCH DUY TÂN Ở VIỆT NAM 
 NỬA CUỐI THẾ KỈ XIX 
III. Kết cục của các đề nghị cải cách 
- Kết cục : 
Vì sao những đề nghị cải cách của 
các sĩ phu không được Nhà 
Nguyễn chấp nhận ? 
? 
I. Tình hình việt nam nửa cuối thế kỉ XIX 
II. Những đề nghị cải cách ở Việt Nam 
vào nửa cuối thế kỉ XIX 
Vì sao những đề nghị cải cách của 
các sĩ phu không được nhà 
Nguyễn chấp nhận ? 
? 
Cải cách duy tân không thực hiện được do: 
+ Thái độ bảo thủ cố chấp của triều đình , không chấp nhận những thay đổi , từ chối mọi sự cải cách . 
+ Đất nước chiến tranh đã nổ ra , nhân lực , vật lực , tài chính kiệt quệ , xã hội không ổn định . 
+ Bản thân các đề nghị cải cách còn có những hạn chế . 
 Tiết 43. Bài 28 TRÀO LƯU CẢI CÁCH DUY TÂN Ở VIỆT NAM 
 NỬA CUỐI THẾ KỈ XIX 
III. Kết cục của các đề nghị cải cách 
- Kết cục : 
 + Nhà Nguyễn không chấp nhận những 
 thay đổi , từ chối đề nghị cải cách của 
 các sĩ phu . 
Hãy chỉ ra điểm tích cực , hạn chế 
của những đề nghị cải cách ? 
? 
I. Tình hình việt nam nửa cuối thế kỉ XIX 
II. Những đề nghị cải cách ở Việt Nam 
vào nửa cuối thế kỉ XIX 
+ Nội dung các cải cách đã đáp ứng được phần nào yêu cầu của xã hội ta lúc đó . 
- Tích cực : 
 Tiết 43. Bài 28 TRÀO LƯU CẢI CÁCH DUY TÂN Ở VIỆT NAM 
 NỬA CUỐI THẾ KỈ XIX 
III. Kết cục của các đề nghị cải cách 
- Kết cục : 
 + Nhà Nguyễn không chấp nhận những 
 thay đổi , từ chối đề nghị cải cách của 
 các sĩ phu . 
Hãy chỉ ra những điểm hạn chế 
của đề nghị cải cách ? 
? 
Chưa xuất phát từ cơ sở trong nước 
Cải cách lẻ tẻ , 
rời rạc . 
Chưa đặt vấn đề giải quyết mâu thuẫn xã hội 
ĐỊA CHỦ PK 
NÔNG DÂN 
D.T VIỆT NAM 
T. D PHÁP 
II. Những đề nghị cải cách ở Việt Nam 
vào nửa cuối thế kỉ XIX 
I. Tình hình việt nam nửa cuối thế kỉ XIX 
- Hạn chế : 
 + Cải cách còn mang tính lẻ tẻ , rời rạc , 
 + Chưa xuất phát từ cơ sở bên trong , chưa đụng chạm đến những vấn đề mâu thuẫn chủ yếu của xã hội Việt Nam. 
+ Nội dung các cải cách đã đáp ứng được phần nào yêu cầu của xã hội ta lúc đó . 
- Tích cực : 
 Tiết 43. Bài 28 TRÀO LƯU CẢI CÁCH DUY TÂN Ở VIỆT NAM 
 NỬA CUỐI THẾ KỈ XIX 
III. Kết cục của các đề nghị cải cách 
Tuy không được chấp nhận nhưng 
những đề nghị cải cách đó có 
ý nghĩa như thế nào ? 
? 
- Ý nghĩa : 
+ Tấn công vào tư tưởng bảo thủ của nhà Nguyễn . 
 + Thể hiện trình độ nhận thức mới của người Việt Nam. 
 + Chuẩn bị cho trào lưu duy tân mới , ra đời đầu thế kỉ XX. 
So sánh cải cách ở nước ta , 
với cải cách duy tân Minh Trị 
ở Nhật Bản trong thời kì này ? 
? 
II. Những đề nghị cải cách ở Việt Nam 
vào nửa cuối thế kỉ XIX 
I. Tình hình việt nam nửa cuối thế kỉ XIX 
* Giống nhau : 
+ Đều là những cải cách tiến bộ nhằm cứu vãn tình thế nguy nan của đất nước .+ Đều diễn ra vào cuối thế kỉ XIX trong bối cảnh đất nước có nguy cơ bị biến thành thuộc địa của các nước tư bản phương Tây  * Khác nhau - Về lực lượng tiến hành cải cách  NHật Bản : Thiên hoàng Mây-ghi  Việt Nam: do các sĩ phu , quan lại đề xướng . 
- Kết quả + Nhật : thành công , đưa Nhật tiến lên CNTB, là nước duy nhất ở châu Á không trở thành thuộc địa của tư bản phương Tây . 
+ Việt Nam không thực hiện được và trở thành nước thuộc địa nửa phong kiến . 
 Tiết 43. Bài 28 TRÀO LƯU CẢI CÁCH DUY TÂN Ở VIỆT NAM 
 NỬA CUỐI THẾ KỈ XIX 
III. Kết cục của các đề nghị cải cách 
- Ý nghĩa : 
+ Tấn công vào tư tưởng bảo thủ của nhà Nguyễn . 
 + Thể hiện trình độ nhận thức mới của người Việt nam . 
 + Chuẩn bị cho trào lưu duy tân mới , ra đời đầu thế kỉ XX. 
Từ những cải cách cuối thế kỉ XIX 
không thực hiện được , hãy liên hệ 
với công cuộc đổi mới của đất nước 
ta hiện nay đang thành công ? 
? 
 Đổi mới của Đảng ta hiện nay xuất phát từ cơ sở trong nước 
Xã hội ổn định , có nền chính trị vững vàng 
 Được nhân dân ủng hộ . 
II. Những đề nghị cải cách ở Việt Nam 
vào nửa cuối thế kỉ XIX 
I. Tình hình việt nam nửa cuối thế kỉ XIX 
Moät soá thaønh töïu cuûa coâng cuoäc ñoåi môùi ñaát nöôùc 
 Caàu Myõ Thuaän 
Khai thaùc daàu moû 
Nhaø maùy thuûy ñieän Hoøa Bình 
 Thaønh phoá Hoà Chí Minh 
Moät soá thaønh töïu cuûa coâng cuoäc ñoåi môùi ñaát nöôùc 
Tröôøng hoïc 
Toaøn caûnh Saøi Goøn 
 Vieät Nam gia nhaäp WTO 
Cao oác 
 Nguyên nhân nào khiến các đề nghị cải cách ở 
Việt Nam cuối thế kỉ XIX không được thực hiện ? 
Bài tập củng cố 
Bài tập 1: Hãy tìm chi tiết không hợp lý của tình hình đất nước vào những năm 60 của TK XIX qua những biểu hiện sau đây ? 
a. Bộ máy chính quyền từ trung ương đến địa phương mục ruỗng . 
b. Chính sách nội trị , ngoại giao lỗi thời . 
c. Đời sống nhân dân sung túc , ổn định . 
d. Mâu thuẫn giai cấp , xã hội gay gắt . 
Bài tập 2: Cản trở nào sau đây là cản trở chủ yếu nhất dẫn đến những cải cách không thể thực hiện được ? ( Hãy chọn phương án đúng nhất ) 
a. Những cải cách mang tính lẻ tẻ , rời rạc . 
b. Sự ngăn cấm của chính quyền đô hộ thực dân Pháp . 
c. Sự bảo thủ cự tuyệt của triều đình phong kiến Nhà Nguyễn . 
d. Xã hội Việt Nam không theo kịp sự phát triển của thời cuộc . 
Ñieàn chöõ Ñ ( ñuùng ) hoaëc S ( sai ) vaøo oâ  tröôùc noäi dung noùi ñuùng veà tình hình Vieät Nam nöûa cuoái theá kæ XIX: 
Trieàu ñình Hueá thi haønh chính saùch noäi trò , ngoaïi giao loãi thôøi , laïc haäu . 
 Neàn kinh teá noâng , coâng , thöông nghieäp phaùt trieån . 
 Taøi chính quoác gia thieáu huït nghieâm troïng . 
 Ñôøi soáng nhaân daân voâ cuøng cöïc khoå . 
 Tình hình xaõ hoäi oån ñònh . 
 Phong traøo ñaáu tranh cuûa nhaân daân buøng noå lieân tuïc . 
Ñ 
 
 
 
 
 
 
Ñ 
Ñ 
Ñ 
S 
S 
Noái teân ngöôøi , cô quan ñeà nghò caûi caùch ôû coät A vôùi noäi dung chính trong caùc ñeà nghò caûi caùch cuûa hoï ôû coät B sao cho ñuùng : 
A 
B 
1. Traàn Ñình Tuùc 
2. Nguyeãn Huy Teá 
3. Ñinh Vaên Ñieàn 
4. Vieän Thöông baïc 
5. Nguyeãn TröôøngToä 
6. Nguyeãn Loä Traïch 
 a. xin môû 3 cöûa bieån ôû mieàn Baéc vaø mieàn Trung . 
 b. ñeà nghò chaán chænh boä maùy quan lai , phaùt trieån coâng - thöông nghieäp vaø taøi chính , chænh ñoán voõ bò , caûi toå giaùo duïc . 
 c. xin môû cöûa bieån Traø Lí (Nam Ñònh ) 
 d. xin ñaåy maïnh khai hoang , khai moû , phaùt trieån buoân baùn , chaán chænh quoác phoøng 
 ñ. ñeà nghò chaán höng daân khí , khai thoâng daân trí , baûo veä ñaát nöôùc . 
Ñieàn cuïm töø thích hôïp vaøo ñoaïn vaên noùi veà yù nghóa cuûa nhöõng tö töôûng caûi caùch ôû Vieät Nam nöûa cuoái theá kæ XIX: 
Duø khoâng thaønh hieän thöïc , song nhöõng tö töôûng caûi caùch cuoái theá kæ XIX ñaõ ., ít nhieàu cuõng ñaõ daùm taán coâng vaøo nhöõng tö töôûng ... vaø phaûn aùnh  cuûa nhöõng ngöôøi Vieät Nam hieåu bieát , thöùc thôøi . 
Tö töôûng caûi caùch cuoái theá kæ XIX ñaõ goùp phaàn vaøo vieäc chuaån bò cho söï ra ñôøi cuûa  ôû Vieät Nam ñaàu theá kæ XX. 
gaây ñöôïc tieáng vang lôùn 
baûo thuû 
trình ñoä nhaän thöùc 
 phong traøo Duy taân 
1, Nªu suy nghÜ cña b¶n th©n khi c¬ héi c¶i c¸ch , duy t©n cña d©n téc bÞ bá qua? Liªn hÖ víi c«ng cuéc ® æi míi cña n­íc ta hiÖn nay? 
2, S­u tÇm c¸c t­ liÖu vÒ phong trµo c¶i c¸ch , duy t©n cuèi thÕ kû XIX? 
3, Xem laïi kieán thöùc töø baøi 24 - 28 ñeå tieát sau laøm baøi taäp lòch söû . 
Hướng dẫn về nhà 
C¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c em häc sinh