Bài giảng môn Địa lí Lớp 10 - Bài 16. Sóng. Thuỷ triều. Dòng biển - Bùi Thanh Liêm

SVTH: Bùi Thanh Liêm – Lớp 06 SDL 
ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM 
ĐỊA LÝ 10  (chương trình cơ bản) 
Bài 16: 
Sóng 
- Thủy triều 
- Dòng biển 
Kiểm tra bài cũ 
Câu 1 : Có mấy loại vòng tuần hoàn nước? Hãy nêu đặc điểm của chúng? 
	Có 2 vòng Tuần hoàn nước trên Trái Đất: 
a. Vòng tuần hoàn nhỏ: Nước biển bốc hơi tạo thành mây, mây lên cao gặp lạnh tạo thành mưa rồi rơi lại xuống biển. 
b. Vòng tuần hoàn lớn: 
- Nước bốc hơi từ bề mặt biển và đại dương hay bề mặt sông, hồ, đầm hay thảm thực vật... tạo thành mây, mây gặp gió được đưa sâu vào lục địa. 
- Khi gặp địa hình chắn gió, mây bốc lên cao gặp lạnh và gây mưa ở vùng địa hình thấp, những vùng có địa hình cao (như đỉnh núi cao, cao nguyên cao...) tạo nên tuyết. 
- Mưa và tuyết tan chảy theo sông và các dòng nước ngầm từ lục địa ra biển. 
Câu 2: Em hãy trình bày các nhân tố ảnh hưởng tới chế độ nước sông? 
Nhân tố 
Ảnh hưởng đến chế độ nước sông 
Chế độ mưa 
Mưa phân hoá theo mùa nên nước sông cũng phân hoá theo mùa, mưa đều thì nước sông điều hoà 
Băng tuyết 
Sông do băng tuyết cung cấp nước thường có lũ vào mùa xuân do băng tan 
Nước ngầm 
Nước ngầm phong phú và nông giúp điều hoà chế độ nước sông 
Địa thế 
Miền núi nước chảy nhanh hơn đồng bằng 
Thức vật 
Có vai trò điều tiết nước cho sông 
Hồ đầm 
Điều hoà chế độ nước sông 
I. Sóng biển 
II. Thủy triều 
III. Dòng biển 
Bài 16 
Sóng. Thủy triều. Dòng biển 
I. SÓNG BIỂN 
Sóng biển 
Em hãy quan sát đoạn phim sau và cho biết: Sóng là gì? 
1. Khái niệm: 
I. SÓNG BIỂN 
Quan sát sự chuyển động của quả bóng trên mặt nước... 
Sóng là hình thức dao động của nước theo chiều thẳng đứng 
Sóng bạc đầu 
 Sóng bạc đầu là một dạng sóng, được hình thành do các phần tử nước biển chuyển động lên cao, khi rơi xuống va đập vào nhau, vỡ tung tóe tạo thành bọt trắng. 
thế nào là sóng bạc đầu 
I. SÓNG BIỂN 
Gió nhẹ 
Gió lớn 
I. SÓNG BIỂN 
2. Nguyên nhân: 
 Nguyên nhân chủ yếu tạo nên sóng là gió 
Em hãy cho biết nguyên nhân chủ yếu tạo ra sóng? 
3. Sóng thần: 
- Nguyên nhân: do động đất, núi lửa phun ngầm 
dưới đáy biển, bão lớn... 
- Đặc điểm: Cao 20 – 40m, truyền theo chiều 
ngang, vận tốc 400 – 800km/h, có sức tàn phá lớn... 
Em hãy nêu nguyên nhân, đặc điểm của sóng thần? 
Động đất 
Núi lửa 
I. SÓNG BIỂN 
 Ví dụ: thiệt hại về người của trận sóng thần ở Ấn Độ Dương cuối tháng 12/2004. 
Tính đến 12/01/05 
- Indonesia có ít nhất 95 000 người chết và khoảng 77 000 người mất tích. 
- Sri Lanka có ít nhất 29 825 người chết và 5 806 người mất tích 
Sóng thần cuối tháng 12/2004 
I. SÓNG BIỂN 
Em hãy nêu một vài tác hại của thảm hoạ sóng thần? 
II. THỦY TRIỀU 
Em hãy cho biết: thủy triều là gì ? Nguyên nhân sinh ra thủy triều ? 
1. Khái niệm: Thủy triều là hiện tượng dao động 
thường xuyên, có chu kỳ của các khối nước 
trong các biển và đại dương. 
2. Nguyên nhân 
 Hình thành chủ 
yếu do sức hút 
của Mặt Trăng và 
Mặt Trời. 
Hiện tượng thỷ triều 
Chu kỳ triều 
Đỉnh triều 
Chân triều 
Pha triều lên 
Pha triều xuống 
Mực nước Z (cm) 
t 
Biên độ triều 
Mô hình thuỷ triều 
II. THỦY TRIỀU 
1 Âm lịch 
15 Âm lịch 
 8 Âm lịch 
23 Âm lịch 
Dao động thủy triều lớn nhất ( triều cường ) 
Khi Mặt trời , Mặt Trăng và Trái Đất cùng 
nằm trên một đường thẳng . 
Dao động thủy triều nhỏ nhất ( triều kém ) 
Khi Mặt trời , Mặt Trăng và trái đất 
vuông góc với nhau . 
Em hãy cho biết dao động thủy triều lớn nhất và nhỏ nhất xảy ra khi nào? 
 II. THUỶ TRIỀU 
 3. Đặc điểm của thuỷ triều 
Vào các ngày triều cường và triều kém, ở Trái Đất sẽ thấy mặt Trăng như thế nào ? 
- Không Trăng 
- Trăng tròn 
 - Trăng khuyết 
 - Trăng khuyết 
Ngày triều cường 
Ngày triều kém 
II. THỦY TRIỀU 
II. THỦY TRIỀU 
4. Ảnh hưởng của thủy triều 
Bằng những hiểu biết của bản thân, em hãy nêu một số ảnh hưởng của thủy triều đến đời sống và sản xuất? 
TÍCH CỰC 
- Thuỷ triều là nguồn năng lượng có giá trị 
- Xây dựng hải cảng và phát triển một số ngành kinh tế biển (làm muối,nuôi trồng hải sản,...) 
- Bảo vệ an ninh đất nước 
HẠN CHẾ 
Triều cường gây ngập úng nhiều vùng cửa sông, ven biển. 
 Làm nước mặn xâm nhập sâu vào đất liền. 
Thuyền vào Cảng 
III. DÒNG BIỂN 
Dựa vào SGK và hiểu biết của bản thân, hãy cho biết: 
- Dòng biển là gì? có mấy loại dòng biển? 
- Nguyên nhân tạo ra dòng biển? 
3. Nguyên nhân: 
 Do sự chênh 
lệch về độ mặn, nhiệt độ; do gió, 
lực côriôlit,... 
1. Khái niệm: 
 Dòng biển là sự di chuyển của 
các khối nước trong các biển và 
đại dương 
2. Phân loại: Dòng biển nóng 
 Có 2 loại: 
 Dòng biển lạnh 
 Cả lớp chia thành 4 nhóm: Dựa vào SGK và bản đồ phân bố các dòng biển trên thế giới em hãy hoàn thiện phiếu học tập sau: 
III. DÒNG BIỂN 
4. Đặc điểm phân bố: 
Thảo luận nhóm 
Bán cầu 
Tính chất 
Nơi xuất phát 
Hướng chảy 
 Bắc 
 PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 
 Nhóm 1, 3: Em hãy trình bày đặc điểm của các 
dòng biển ở Bắc bán cầu 
Bán cầu 
Tính chất 
Nơi xuất phát 
Hướng chảy 
 Nam 
 PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2 
 Nhóm 2, 4: Em hãy trình bày đặc điểm của các 
dòng biển ở Nam bán cầu 
Các dòng biển trên thế giới 
THÔNG TIN PHẢN HỒI 
Bán 
cầu 
Tính chất 
dòng biển 
Nơi xuất 
phát 
Hướng chảy 
Bắc 
Nóng 
Xích đạo 
Chảy về hướng Tây, khi gặp lục địa thì chảy về phía Cực. 
Lạnh 
Khoảng 
30 – 40 0 B 
hoặc từ Cực 
Men theo b ờ Tây của các đại dương ch ảy về Xích đạo 
Nam 
Nóng 
Xích đạo 
Chảy về hướng Tây, khi gặp lục địa thì chảy xuống phía Cực Nam. 
L ạnh 
Khoảng vĩ độ 
30 – 40 0 N 
Chảy về phía Xích đạo 
Các dòng biển nóng và lạnh chảy đối xứng qua 2 bờ các đại dương 
Ở vùng gió mùa thường xuất hiện các dòng nước đổi chiều theo mùa 
Vòng hoàn lưu lớn ở BCB theo chiều kim đồng hồ, còn ở BCN thì ngược lại 
Dòng biển bắc 
Ấn Độ Dương 
DB theo gió mùa tháng 1 
Tháng7 
Câu 1: Nhận định nào sau đây không đúng ? 
Các dòng biển nóng và lạnh chảy đối xứng nhau ở hai bên bờ đại dương . 
b. Ở vùng gió mùa thường xuất hiện các dòng biển nóng , lạnh đổi chiều theo mùa . 
c. Các dòng biển nóng thường xuất hiện ở hai cực chảy về phía xích đạo . 
d. Các dòng biển nóng thường xuất phát từ hai bên đường xích đạo chảy về hướng Tây , khi gặp lục địa chuyển hướng chảy về phía cực . 
BÀI TẬP CỦNG CỐ 
Câu 2: Câu nào dưới đây không chính xác? 
a. Sóng biển là hình thức dao động của nước biển theo chiều thẳng đứng 
b. Sóng biển là hình thức dao động của nước biển theo chiều nằm ngang 
c. Nguyên nhân gây sóng thần là do động đất dưới đáy biển 
d. Nguyên nhân chủ yếu của sóng biển và sóng bạc đầu là gió 
HOẠT ĐỘNG NỐI TIẾP 
Các em về nhà xem lại bài và làm các bài tập trang 62 sách giáo khoa. 
Đọc trước bài 17: Thổ nhưỡng quyển, các nhân tố hình thành thổ nhưỡng. 
CẢM ƠN CÁC THẦY CÔ GIÁO 
VÀ CÁC EM HỌC SINH 
Bùi Thanh Liêm - 06 SDL