Bài giảng môn Địa lí Lớp 12 - Bài 9, Phần 1: Thiên nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa

Thieân nhieân 
nhieät ñôùi aåm gioù muøa 
Baøi 9 
1/ Khí hậu nhiệt đớ i ẩm gió mùa 
* Dựa vào những kiến thức đã học , hãy cho biết vì sao n ướ c ta có khí hậu nhiệt đớ i ẩm gió mùa ? 
-Do vÞ trÝ n­íc ta n»m trong khu vùc néi chÝ tuyÕn B¾c b¸n cÇu . 
- Hai mÆt gi¸p biÓn . 
- N»m trong khu vùc giã mïa Ch©u ¸ ho¹t ® éng m¹nh 
Bảng : Nhiệt độ trung bình năm và tổng nhiệt độ năm tại một số địa điểm  
Địa điểm 
Nhiệt độ TB năm ( 0 C ) 
Tổng nhiệt độ năm 
( 0 C ) 
Lạng Sơn 
Hà Nội 
Vinh 
Huế 
Qui Nhơn 
TP HCM 
21,2 
23,5 
23,9 
25,1 
26,8 
27,1 
7 738 
8 577 
8 723 
9 161 
9 782 
9 891 
27,1 
26,8 
25,1 
23,9 
23,5 
21,2 
Em h·y quan s¸t b¶ng sè 
liÖu vµ rót ra nhËn xÐt 
1. Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa 
	 a. Nhiệt đới : 
	 Nước ta nằm hoàn toàn trong vành đai nội chí tuyến bán cầu Bắc , một năm có 2 lần mặt trời lên thiên đỉnh . Do vậy Việt Nam quanh năm nhận được một lượng nhiệt rất lớn của Mặt trời . 
 Năng lượng bức xạ tổng cộng vượt quá 130 kcal/cm 2 / năm 
 Cân bằng bức xạ quanh năm dương và dao động từ 75 – 80 kcal/ cm 2 / năm 
Nhiệt độ trung bình năm trên toàn quốc đều lớn hơn 20 o C, tăng dần từ Bắc vào Nam 
 Tổng lượng nhiệt hoạt động lên đến 8000 0 C – 9000 0 C 
 Tổng số giờ nắng ( tùy nơi ) từ 1400 – 3000 giờ 
Địa điểm 
Lượng mưa (mm ) 
Lượng bốc hơi (mm ) 
Cân bằng ẩm (mm ) 
Hà nội 
1676 
989 
+ 687 
Huế 
2868 
1000 
+ 1868 
Tp HCM 
1931 
1686 
+ 245 
Em h·y quan s¸t b¶ng sè liÖu 
vµ rót ra nhËn xÐt vÒ l­îng m­a, 
l­îng bèc h¬i vµ c©n b»ng Èm 
cña 3 ® Þa ® iÓm trªn . 
Gi¶i thÝch t¹i sao ? 
b. Ẩm 
* BiÓu hiÖn 
 + L­îng m­a lín , trung b×nh 1500 -2000mm/năm. S­ên ® ãn giã có m­a lín 3.500 – 4.000mm/năm 
 + §é Èm kh«ng khÝ cao > 80% .C©n b»ng ®é Èm lu«n d­¬ng . 
* Nguyªn nh©n : Do 3 mÆt cña n­íc ta gi¸p biÓn , h¬i Èm dåi dµo ( Biển Đông lµ biÓn Êm , kÝn ) => BiÓn cã vai trß quan träng trong viÖc h×nh thµnh m­a cña ViÖt Nam . 
c. Gió mùa 
* Nguyªn nh©n : 
-Do n­íc ta n»m trong vïng néi chÝ tuyÕn BBC khu vùc cã giã mïa Ch©u ¸ ( Ph¹m vi ho¹t ® éng tõ 10 0 N– 50 0 B vµ tõ 60 0 § - 150 0 § ) => N¬i giao tranh cña c¸c khèi khÝ ho¹t ® éng theo mïa . 
 BiÓu hiÖn : 
- Giã mïa mïa ®« ng 
- Giã mïa mïa h¹ 
Giã mïa 
H­íng giã 
Nguån gèc 
Ph¹m vi ho¹t ® éng 
Thêi gian 
TÝnh chÊt 
HÖ qu ¶ 
Giã mïa mïa §« ng 
Giã mïa mïa h¹ 
§ äc SGK môc 1c. KÕt hîp b¶n ®å trong SGK vµ ¸t l¸t ® Þa lý VN hoµn thµnh phiÕu häc tËp sau 
H ãy cho biết trung tâm xuất phát gió mùa đông bắc , thời gian hoạt động , tính chất của gió này ở Việt Nam? 
H ãy cho biết các trung tâm áp thấp hình thành gió mùa mùa hạ ở VN, thời gian hoạt động , tính chất , hướng di chuyển của gió này ? 
GIÓ MÙA 
H ƯỚ NG GIÓ 
NGUỒN GỐC 
PHẠM VI 
THỜI GIAN 
TÍNH CHẤT 
HỆ QỦA 
Giã mïa mïa ®« ng 
Đông Bắc 
Áp cao Xibia 
Miền Bắc 
XI – IV 
Lạnh khô , lạnh ẩm 
Mùa đô ng ở Miền Bắc 
Giã mïa mïa h¹ 
Tây Nam 
( riêng Bắc Bộ có h ướ ng Đông Nam) 
Nửa đầ u mùa hạ áp cao Bắc ÂĐD 
Cả n ướ c 
V – VII 
Nóng ẩm 
M ư a cho Nam Bộ và Tây Nguyên , khô nóng cho Trung Bộ 
Giữa và cuối mùa hạ áp cao cận chí tuyến NBC 
VI – X 
Nóng ẩm 
N óng và mưa nhiều cho cả hai miền Bắc - Nam 
Häat ® éng cña c¸c lo¹i giã 
Sù ph©n mïa cña khÝ hËu 
- Miền Bắc : 
+ Mùa đô ng lạnh , ít m ư a 
+ Mùa hạ nóng ẩm , m ư a nhiều 
Miền Nam: 
 + Mùa khô 
 + Mùa m ư a 
- Tây Nguyên và ven biển Trung-Trung Bộ : có sự đối lập về mùa m ư a và mùa khô . 
Tãm l¹i 
Hoạt độ ng của gió mùa đã dẫn tới sự phân chia mùa khí hậu khác nhau giữa các khu vực của n ướ c ta nh ư thế nào ? 
ĐÁNH GIÁ 
1/ Giả sử không có gió mùa mùa đô ng thì tự nhiên n ướ c ta sẽ thay đổ i nh ư thế nào ? Các nông sản nào sẽ không còn được sản xuất ? 
Biên độ nhiệt độ n ă m thấp , 
không có rét đậ m, rét hại , s ươ ng muối . 
Không có rau bắp cải , su hào , . 
2/ Có ý kiến cho rằng : 
Gió mùa mùa hạ là nguồn gốc gây ra thời tiết khô nóng ở Bắc Trung B ộ , đú ng hay sai ? Vì sao ? 
Sai ; 
 vì : bản chất của gió mùa 
mùa hạ là nóng ẩm , 
gây m ư a nhiều cho cả n ướ c . 
Thời tiết khô nóng của 
miền Trung là do sự tác độ ng 
của đị a hình núi chắn gió 
 ( dãy Tr ườ ng S ơ n ) 
gây nên hiện t ượ ng gió ph ơ n 
Tây -Nam khô nóng 
Địa điểm 
t º tb th áng1( ºc) 
t º tb th áng7( ºc) 
t º tb n ăm( ºc ) 
Lạng sơn 
13,3 
27,0 
21,2 
Hà nội 
16,4 
28,9 
23,5 
Huế 
19,7 
29,4 
25,1 
Đà nẵng 
21,3 
29,1 
25,7 
Quy nhơn 
23,0 
29,7 
26,8 
Tp Hồ Chí Minh 
25,8 
28,9 
27,1 
 Cñng cè bµi : 
Nhận xét sự thay đổi nhiệt độ từ Bắc vào Nam , giải thích nguyên nhân ?