Bài giảng môn Lịch sử Khối 7 - Bài 25: Phong trào Tây Sơn - Mai Thế Thành

GSTT: Mai Thế Thành. 
Bài 23: 
PHONG TRÀO TÂY SƠN VÀ SỰ NGHIỆP THỐNG NHẤT ĐẤT NƯỚC, BẢO VỆ TỔ QUỐC CUỐI THẾ KỶ XVIII 
1 
NỘI DUNG 
Phong trào Tây Sơn và sự nghiệp thống nhất đất nước cuối thế kỷ XVIII. 
Bối cảnh lịch sử . 
Phong trào Tây Sơn . 
Các cuộc kháng chiến ở cuối thế kỷ XVIII. 
Kháng chiến chống quân Xiêm (1875). 
Kháng chiến chống quân Thanh (1789). 
Vương triều Tây Sơn . 
Sự thành lập của vương triều Tây Sơn . 
Chính sách của vua Quang Trung . 
Bài tập củng cố . 
2 
Phong trào Tây Sơn và sự nghiệp thống nhất đất nước cuối thế kỷ XVIII. 
Bối cảnh lịch sử . 
	 Đất nước bị chia cắt . 
Đàng ngoài : 
Địa chủ chiếm đoạt ruộng đất , thuế khóa nặng nề . 
Đời sống nhân dân sa sút nghiêm trọng . 
Khởi nghĩa của nông dân bùng nổ rầm rộ . 
Đàng trong : 
Chính quyền phong kiến suy thoái . 
Đời sống nhân dân cực khổ . 
Em hãy nghiên cứu sgk và cho biết tình hình xã hội phong kiến Việt Nam giữa thế kỷ XVIII? 
Chế độ PK ở cả Đàng Ngoài , Đàng Trong khủng hoảng sâu sắc  Phong trào nông dân bùng nổ  thất bại . 
3 
Phong trào Tây Sơn . 
Năm 1771 khởi nghĩa bùng nổ ở ấp Tây Sơn ( Bình Định ). 
Lãnh đạo : 3 anh em Nguyễn Nhạc, Nguyễn Huệ, Nguyễn Lữ. 
Diễn biến : 
1777 Từ ấp Tây Sơn phong trào nhanh chóng phát triển và lật đổ chúa Nguyễn ở Đàng Trong . 
1866-1788, tiến ra Bắc lật đổ phong kiến Lê-Trịnh ở Đàng Ngoài. 
Ý nghĩa : Bước đầu thống nhất được đất nước  tạo điều kiện cho đất nước phát triển . 
Các em hãy theo dõi SGK và cho biết 
những nét chính của phong trào Tây Sơn ? 
“Tây Sơn tam kiệt” 
4 
II. Các cuộc kháng chiến ở cuối thế kỷ XVII. 
Kháng chiến chống quân Xiêm (1785). 
Nguyên nhân : 
Nguyễn Ánh sang cầu cứu quân Xiêm. 
Âm mưu xâm lược nước ta của Xiêm. 
Diễn biến : 
Cuối 1784 vua Xiêm cử 5 vạn quân sang xâm lược nước ta . 
1785, Nguyễn Huệ đã chiến thắng tại Rạch Gầm – Xoài Mút ( sông Tiền - Tiền Giang). 
Em hãy theo dõi SGK và cho biết nguyên nhân quân Xiêm sang xâm lược nước ta? 
5 
Kết quả: 
Quân Xiêm bị đánh tan, Nguyễn Ánh chạy sang Xiêm. 
Quân Xiêm sợ Tây Sơn như “sợ cọp”. 
Ý nghĩa : 
Đập tan mưu đồ xâm lược của quân Xiêm , giữ vững độc lập dân tộc . 
Chính quyền chúa Nguyễn ở Đàng Trong sụp đổ, Đàng Trong hoàn toàn giải phóng. 
Thể hiện thiên tài quân sự của Nguyễn Huệ. 
6 
Kháng chiến chống quân Thanh (1789). 
Nguyên nhân : 
Trong bước đường cùng Vua Lê Chiêu Thống cầu viện nhà Thanh. 
Dã tâm xâm lược nước ta của triều đình phong kiến Trung Hoa . 
Nhóm 1: Nguyên nhân quân Thanh sang xâm lược nước ta ? 
Nhóm 2: Diễn biến của cuộc kháng chiến chống quân Thanh ? 
Nhóm 3: Kết quả - ý nghĩa ? 
Nhóm 4: Nguyên nhân thắng lợi ? 
Thảo luận nhóm 
7 
Diễn biến: 
1788 vua Càn Long cử tướng Tôn Sĩ Nghị chỉ huy đưa 29 vạn quân , theo 4 đường tiến đánh nước ta . 
Lực lượng chỉ hơn 1 vạn nên quân Tây Sơn rút về phòng tuyến Tam Điệp – Biện Sơn. 
So với cuộc kháng chiến chống quân Xiêm , lần này quân ta phải chống lại một thế lực xâm lược như thế nào ? 
8 
22/12/1788, Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng đế , lấy niên hiệu là Quang Trung tiến quân ra Bắc. 
 Đêm 30 tết quân ta tiến công với khí thế từ lời hiểu dụ của vua Quang Trung. 
Mùng 5 tết Kỉ Dậu, chiến thắng Ngọc Hồi- Đống Đa. Tôn Sĩ Nghị phải chạy về nước. 
 Hoàn thành sự nghiệp thống nhất đất nước và bảo vệ tổ quốc. 
9 
Kết quả - Ý nghĩa : 
Đánh tan 29 vạn quân Thanh xâm lược . 
Đập tan ý đồ xâm lược của nhà Thanh . 
Bước đầu hoàn thành sự nghiệp thống nhất đất nước và bảo vệ tổ quốc . 
Nguyên  nhân thắng lợi . 
Tài chỉ huy quân sự của vua Quang Trung . 
Tinh thần chiến đấu dũng cảm của nghĩa quân . 
Được sự ủng hộ của nhân dân . 
10 
 Đánh giá công lao của phong trào Tây Sơn và Nguyễn Huệ - Quang Trung . 
Đánh giá công lao , vai trò của phong trào Tây Sơn và Quang Trung ? 
 Lật đổ các tập đoàn phong kiến Trịnh , Nguyễn , Lê . 
 Thống nhất đất nước về mặt lãnh thổ . 
 Chiến thắng quân xâm lược Xiêm , Thanh , hoàn thành nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc . 
 Xây dựng một vương triều mới , tiến bộ . 
11 
Vương triều Tây Sơn . 
Sự thành lập của vương triều Tây Sơn. 
Năm 1778, Nguyễn Nhạc xưng Hoàng đế ( hiệu Thái Đức )  vương triều Tây Sơn được thành lập . 
Năm 1788 Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng đế thống trị vùng đất từ Thuận Hóa trở ra Bắc . 
Theo dõi SGK và cho biết vương triều Tây Sơn được thành lập như thế nào ? 
Nguyễn Nhạc 
12 
Những chính sách của vua Quang Trung . 
Chính trị : Thành lập chính quyền các cấp , lập lại sổ hộ khẩu . 
Kinh tế : Ban chiếu khuyến nông , kêu gọi nhân dân về quê sản xuất, chia ruộng đất cho dân. 
Văn hóa giáo dục : Tổ chức giáo dục thi cử , đề cao chữ Nôm . 
Quân đội : Xây dựng quân đội quy củ . 
Đối ngoại : Quan hệ hòa hảo với nhà Thanh , tốt đẹp với Chân Lạp và Lào . 
Sau khi lên ngôi vua Quang Trung đã thực hiện những chính sách gì ? 
13 
 Góp phần ổn định lại đất nước . 
Những chính sách cải cách mang tính tiến bộ mở ra xu hướng phát triển cho đất nước . 
1792 vua Quang Trung đột ngột qua đời . 
1802, Nguyễn Ánh tấn công  vương triều Tây Sơn sụp đổ . 
Em có nhận xét gì về những việc làm của vua Quang Trung ? 
Những chính sách của vua Quang Trung . 
14 
Một số hình ảnh 
Vua Quang Trung 
Tượng vua Quang Trung tại Đống Đa - HN 
15 
Quang Trung và Ngọc Hân công chúa 
Bảo tàng Quang Trung ( Bình Định ) 
16 
Sắc phong thời Tây Sơn 
17 
	 Tiền thời Tây Sơn 
	 Ấn của vua Quang Trung 
	 Ấn triện quan võ thời TS 
18 
Vũ khí thời Tây Sơn 
19 
Bài tập củng cố 
20 
BÀI HỌC ĐẾN ĐÂY LÀ KẾT THÚC 
21 
LƯỢC ĐỒ VIỆT NAM GIỮA TK XVIII 
Ranh giới Trịnh – Nguyễn 
Đàng Ngoài 
Đàng Trong 
GHI CHÚ 
VUA LÊ - CHÚA TRỊNH 
CHÚA NGUYỄN 
22 
TRUNG QUOÁC 
Saøi Goøn 
KN Hoàng công Chất (1739-1769) 
Khoái Châu , Sơn Nam 
KN Nguyễn Danh Phương (1740-1751) 
Vĩnh Phúc , Sơn Tây 
KN Nguyễn Hữu Cầu(1741-1751) 
Hải Dương , Hải Phòng , Qu ảng Ninh 
KN Lê Duy Mật (1738-1770) 
Thanh Hoá , Nghệ An 
Soâng Gianh 
23 
Tổ tiên nhà Tây Sơn vốn họ Hồ ở làng Hương Cái, huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An. Họ theo chân chúa Nguyễn vào lập nghiệp miền Nam khi chúa Nguyễn vượt Lũy Thày đánh ra đất Lê - Trịnh tới Nghệ An (1655). 
Ông cố của Nguyễn Huệ tên là Hồ Phi Long (vào giúp việc cho nhà họ Đinh ở huyện Tuy Viễn, tức An Nhơn) cưới vợ họ Đinh và sinh ra Hồ Phi Tiễn. 
Hồ Phi Tiễn không theo việc nông mà bỏ đi buôn trầu ở ấp Tây Sơn, cưới vợ và định cư tại đó. Vợ của Hồ Phi Tiễn là Nguyễn Thị Đồng, con gái duy nhất của một phú thương đất Phú Lạc, do đó họ đổi họ của con cái mình từ họ Hồ sang họ Nguyễn của mẹ. Người con là Nguyễn Phi Phúc cũng chuyên nghề buôn trầu và làm ăn phát đạt. 
Nguyễn Phi Phúc có 8 người con, trong đó có ba người con trai: Nguyễn Nhạc, Nguyễn Lữ và Nguyễn Huệ. 
24 
TRUNG QUOÁC 
Saøi Goøn 
THĂNG LONG 
 Năm 1771 từ ấp Tây Sơn phong trào nhanh chóng phát triển và lật đổ chúa Nguyễn ở Đàng Trong . 
1866-1788, tiến ra Bắc lật đổ tập đoàn chính quyền Lê-Trịnh . 
 Diễn biến : 
Phong trào Tây Sơn . 
25 
LƯỢC ĐỒ 
PHONG TRÀO 
TÂY SƠN 
Tây Sơn 
Tây Sơn làm chủ 
Đàng Ngoài 
Đàng Trong 
Khởi nghĩa Tây Sơn 
GHI CHÚ 
Tây Sơn 
26 
27 
Diễn biến cuộc kháng chiến chống Xiêm 1784 - 1785 
Tại sao Nguyễn Huệ lại chọn Rạch Gầm 
– Xoài Mút làm nơi quyết chiến với giặc 
SÔNG TIỀN 
Cồn Bà Kiều 
Cồn Bốn Thôn 
Cù lao Thái Sơn 
Thới Thạch 
Rach Chà 
Rạch Xoài Mút 
Rạch Hột 
Chî gi­a 
binh ® øc 
Mỹ tho 
Kim s¬n 
Rạch Gầm 
Quân Tây Sơn 
Quân Xiêm 
Chú giải: 
28 
Khúc sông Rạch Gầm 
Tượng đài chiến thắng RG - XM 
Trận Rạch Gầm – Xoài Mút 
29 
Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng đế 
Di tích Núi Bân 
Tái hiện lại lễ lên ngôi của vua Quang Trung 
30 
31 
Ý nghĩa của lời hiểu dụ : 
Lời hiểu dụ cho thấy mục tiêu của cuộc tiến quân ra Bắc . 
Thể hiện tinh thần dân tộc cao cả quyết chiến , quyết thắng . 
 Cổ vũ tạo khí thế quyết tâm chiến đấu của nghĩa quân . 
32 
QuânTây Sơn tấn công 
Quân Tây Sơn tập kết 
LƯỢC ĐỒ DIỄN BIẾN TRẬN NGỌC HỒI - ĐỐNG ĐA 
Quâ n Tây Sơn tấn công 
Q Tây Sơn chặn đánh 
Đại bản doanh địch 
Đồn địch bị tiêu diệt 
Cầu phao 
Q.Thanh rút chạy 
THĂNG LONG 
TÂY LONG 
Quang Trung 
HÀ HỒI 
NGỌC HỒI 
Đô Đốc Bảo 
Đầm mực 
Đê sông Hồng 
Đê sông Hồng 
Văn Điển 
Đô đốc Long 
ĐỐNG ĐA 
Yên Duyên 
Nam Đồng 
33 
34