Bài giảng môn Lịch sử Khối 7 - Tiết 26, Bài 14: Ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông Nguyên thế kỉ XIII

1 
Chào mừng các thầy cô về dự giờ môn lịch sử 
Giáo viên : NguyÔn Ngọc Bèi 
KiỂM TRA BÀI CŨ 
1. Nêu tóm tắt diễn biến kết qu ả cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên lần thứ hai? 
2 
3 
Tiết 26 
Bài 14: BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG – NGUYÊN (TK XIII) 
III. Cuộc kháng chiến lần thứ 3 chống quân xâm lược nguyên (1287 – 1288) 
1. Nhà Nguyên xâm lược Đại Việt 
* Chuẩn bị của địch. 
a. Hoàn cảnh 
?.Hai lần xâm lược Đại Việt đều thất bại, vua Nguyên đã làm gì? 
- Sau hai lần thất bại, vua Nguyên quyết tâm đánh chiếm Đại Việt lần ba để trả thù 
?. Nêu những dẫn chứng về việc quân Nguyên chuẩn bị chu đáo khi xâm lược Đại Việt? 
4 
- Đình chỉ cuộc xâm lược Nhật Bản 
- Tập trung tướng giỏi 
 30 vạn quân, 600 thuyền chiến và 
 17 vạn Thạch tướng. 
 Mặc dù chuẩn bị rất chu đáo, nhưng chúng đã bắt đầu run sợ. Vua Nguyên là HỐT TẤT LiỆT đã phải dặn con: 
5 
III. Cuộc kháng chiến lần thứ 3 chống quân xâm lược Nguyên 
1. Nhà Nguyên xâm lược Đại Việt 
*. Chuẩn bị của địch. 
*. Chuẩn bị của ta 
? Trước nguy cơ đó, vua tôi nhà Trần đã làm gì ? 
a. Hoàn cảnh. 
b. Diễn biến. 
6 
? Quân Nguyên tiến hành xâm lược Đại Việt như thế nào ? 
- Nhà Trần cử Trần Quốc Tuấn làm tổng chỉ huy. Tăng cường quân ở vùng hiểm yếu . 
7 
8 
1. Nhà Nguyên xâm lược Đại Việt 
a. Hoàn cảnh. 
 b. Diễn biến. 
- Tháng 12 1287, quân Nguyên ồ ạt tiến vào nước ta theo 2 đường thủy,bộ 
III. Cuộc kháng chiến lần thứ 3 chống quân xâm lược Nguyên 
9 
Lược đồ kháng chiến chống quân xân lược Mông-Nguyên lần thứ ba 1287-1288 
10 
III. Cuộc kháng chiến lần thứ 3 chống quân xâm lược Nguyên 
1. Nhà Nguyên xâm lược Đại Việt 
- Tháng 12 1287, quân Nguyên ồ ạt tiến vào nước ta theo 2 đường thủy,bộ 
- Đầu năm 1288, Thoát Hoan xây dựng căn cứ ở Vạn Kiếp. 
a. Hoàn cảnh. 
Vua Nguyên quyết tâm cho quân xâm lược Đại Việt lần thứ ba.Nhà Trần khẩn trương chuẩn bị kháng chiến 
. b. Diễn biến. 
11 
12 
III. Cuộc kháng chiến lần thứ 3 chống quân xâm lược Nguyên 
1. Nhà Nguyên xâm lược Đại Việt 
2. Trận Vân Đồn tiêu diệt đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ 
a. Hoàn cảnh. 
Vua Nguyên quyết tâm cho quân xâm lược Đại Việt lần thứ ba.Nhà Trần khẩn trương chuẩn bị kháng chiến 
b. Diễn biến. 
- Tháng 12 - 1287, quân Nguyên ồ ạt tiến vào nước ta theo 2 đường thủy,bộ 
- Đầu năm 1288, Thoát Hoan xây dựng căn cứ ở Vạn Kiếp. 
13 
III. Cuộc kháng chiến lần thứ 3 chống quân xâm lược Nguyên 
 1. Nhà Nguyên xâm lược Đại Việt 
 2. Trận Vân Đồn tiêu diệt đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ 
b. Diễn biến 
Trần Khánh Dư cho quân mai phục ở Vân Đồn đánh đoàn thuyền lương của địch. 
 Khi đoàn thuyền lương qua Vân Đồn, bị quân của Trần Khánh Dư từ nhiều phía đánh ra dữ dội. 
c. Kết quả 
Phần lớn thuyền lương bị đắm, số còn lại bị quân Trần chiếm . 
d. Ý nghĩa 
14 
III. Cuộc kháng chiến lần thứ 3 chống quân xâm lược Nguyên 
 2. Trận Vân Đồn tiêu diệt đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ 
? Ô Mã Nhi được giao bảo vệ đoàn thuyền lương, nhưng tại sao lại tiến về Vạn Kiếp với Thoát Hoan ? 
¤ Ô Mã Nhi cho rằng quân ta yếu không cản được chúng, nên Ô Mã Nhi không bảo vệ đoàn thuyền lương 
 Trần Khánh Dư là một viên tướng có tài, sau khi thất bại ở Vân Đồn ông đã chịu tội với vuaTrần.Ông xin nhà vua cho lập công chuộc tội. Vì vậy khi đoàn thuyền lương của Ô Mã Nhi kéo quân đến Vạn Kiếp ông không nản chí chờ bằng được thuyền lương của Trương Văn Hổ. Khi đoàn thuyền lương của giặc đi qua Vân Đồn, Trần Khánh Dư cho quân đánh dữ dội từ nhiều phía. Số lương thực của giặc phần lớn bị đắm, còn lại quân ta chiếm 
 1. Nhà Nguyên xâm lược Đại Việt 
15 
III. Cuộc kháng chiến lần thứ ba chống quân xâm lược Nguyên 
 1. Nhà Nguyên xâm lược Đại Việt 
 2 . Trận Vân Đồn tiêu diệt đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ 
Phần lớn thuyền bị đắm còn lại ta chiếm 
Trần Khánh Dư cho quân mai phục ở Vân Đồn đón đánh đoàn thuyền lương của địch. 
Khi đoàn thuyền từ nhiều phía đánh ra dữ dội 
a.Diễn biến 
b. Kết quả 
c. ý nghĩa 
- Giặc rơi vào tình trạng khốn đốn, hoang mang 
- Tạo điều kiện để quân ta phản công 
16 
III. Cuộc kháng chiến lần thứ ba chống quân xâm lược Nguyên 
1. Nhà Nguyên xâm lược Đại Việt 
 2. Trận Vân Đồn tiêu diệt đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ 
 a. Hoàn cảnh. 
 3. Chiến thắng Bạch Đằng 
* Địch 
? Sau trận Vân Đồn tình thế của quân Nguyên như thế nào? 
- Tình thế của giặc khó khăn, thiếu lương thực trầm trọng. 
 ? Đợi mãi không thấy đoàn thuyền lương đến, 
 Thoát Hoan đã làm gì? 
 - Quân Nguyên cho quân vào chiếm thành Thăng Long. 
Nhân dân Thăng Long đã thực hiện kế hoạch ”Vườn không nhà trống”để đối phó với giặc. 
17 
? Trước tình thế đó quân Nguyên đã làm gì? 
 - Binh lính tàn phá cướp bóc lương thực của dân. 
 - Cho khai quật lăng mộ vua Trần. 
Quân lính đi đến đâu đều bị nhân dân căm ghét đuổi đánh .Thoát Hoan tuyệt vọng cho quân trút về Vạn Kiếp. 
 ? Trước tình thế đó, vua tôi nhà trần đã làm gì? 
- Quyết định phản công ở cả hai mật trận bộ và thủy mai phục trên sông Bạch Đằng. 
 ? Tại sao nhà Trần lại chọn sông Bạch Đằng là nơi mai phục quân giặc ? 
+ Có địa thế hiểm trở. 
+ Là nơi diễn ra chiến thắng năm 938 của Ngô Quyền, năm 981 của Lê Hoàn. 
18 
III. Cuộc kháng chiến lần thứ ba chống quân xâm lược Nguyên 
 1. Nhà Nguyên xâm lược Đại Việt 
 2. Trận Vân Đồn tiêu diệt đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ 
a. Hoàn cảnh. 
-Thoát hoan cho quân chiếm Thăng Long 
 Bị động Rút về nước 
 3. Chiến thắng Bạch Đằng 
* Địch 
* Ta. 
- Mở cuộc phản công và bố trí mai phục trên sông Bạch Đằng 
19 
III. Cuộc kháng chiến lần thứ ba chống quân xâm lược Nguyên 
1. Nhà Nguyên xâm lược Đại Việt 
2. Trận Vân Đồn tiêu diệt đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ 
 a. Hoàn cảnh. 
3. Chiến thắng Bạch Đằng 
 b. Diễn biến 
Ngày 9- 4 – 1288 đoàn thuyền do Ô Mã Nhi có kị binh hộ tống rút về theo sông Bạch Đằng, bấy giờ nước triều dâng cao che lấp các cọc trên sông, một số thuyền nhẹ của quân dân nhà Trần ra khiêu chiến rồi giả vờ thua chạy, giặc cho quân đuổi theo lọt vào trận địa mai phục . Đợi đến lúc nước triều xuống từ hai bờ quân ta đổ ra đánh phá, giặc bị đánh bất ngờ hốt hoảng tranh nhau tháo chạy, nhiều thuyền bị vỡ và bị đắm. Giữa lúc đó hàng loạt bè nứa xuôi nhanh theo nước triều đang xuống lao vào giặc. Tướng ô Mã Nhi bị bắt sống. 
20 
b. DiÔn biÕn. 
X 
X 
X 
X 
21 
III. Cuộc kháng chiến lần thứ ba chống quân xâm lược Nguyên 
1. Nhà Nguyên xâm lược Đại Việt 
 2. Trận Vân Đồn tiêu diệt đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ 
 a. Hoàn cảnh. 
 3. Chiến thắng Bạch Đằng 
 b. Diễn biến 
- Tháng 4 năm 1288 Ô Mã Nhi rút về nước theo đường sông Bạch Đằng đã lọt vào trận địa mai phục, cuộc chiến đấu diễn ra ác liệt 
22 
Sông Chanh - nơi diễn ra trận Bạch Bằng lịch sử 
23 
DI TÍCH CHIẾN THẮNG BẠCH ĐẰNG 
Hai địa điểm cắm cọc được phát hiện (dấu X) 
24 
DI TÍCH CHIẾN THẮNG BẠCH ĐẰNG 
Di tích bãi cọc chiến thắng Bạch Đằng năm 1288, tại xã Yên Giang, Yên Hưng đã được xếp hạng di tích lịch sử cấp quốc gia 
25 
DI TÍCH CHIẾN THẮNG BẠCH ĐẰNG 
Cọc gỗ Bạch Đằng 
26 
DI TÍCH CHIẾN THẮNG BẠCH ĐẰNG 
Làng quê Hà Nam bên dòng sông Bạch Đằng lịch sử 
27 
III. Cuộc kháng chiến lần thứ ba chống quân xâm lược Nguyên 
1. Nhà Nguyên xâm lược Đại Việt 
2. Trận Vân Đồn tiêu diệt đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ 
a. Hoàn cảnh. 
3. Chiến thắng Bạch Đằng 
 b. Diễn biến 
 c. Kết quả. 
- 30 vạn quân Nguyên bị ta tiêu diệt 
 - ô mã Nhi bị bắt sống 
 - Kháng chiến hoàn toàn thắng lợi 
Kết quả của trận Bạch Đằng năm 1288 như thế nào? 
28 
III. Cuộc kháng chiến lần thứ ba chống quân xâm lược Nguyên 
 1. Nhà Nguyên xâm lược Đại Việt 
 2. Trận Vân Đồn tiêu diệt đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ 
a. Hoàn cảnh. 
3. Chiến thắng Bạch Đằng 
 b. Diễn biến 
? Nêu ý nghĩa của chiến thắng bạch Đằng 
năm 1288 ? 
- Đập tan ý đồ xâm chiếm Đại Việt của đế chế Nguyên 
 - Kế hoạch bành chướng xuống các nước phía nam TQ bị phá sản 
 c. Kết quả. 
29 
Câu hỏi thảo luận  Cách đánh giặc của nhà Trần trong cuộc kháng chiến lần thứ 3 có gì giống và khác so với lần thứ 2 
Giống 
Tránh thế giặc mạnh, chủ động vừa cản giặc vừa rút lui để bảo toàn lực lượng 
Thực hiện để gây khó khăn cho giặc 
Chờ thời cơ phản công tiêu diệt giặc 
Khác 
Tập trung tiêu diệt đoàn thuyền lương của trương Văn Hổ để chúng rơi vào thế bị động 
Chủ trương bố trí trận địa trên bãi cọc ở sông Bạch Đằng để tiêu diệt đoàn thuyền chiến của giặc 
30 
III. Cuéc kh¸ng chiÕn lÇn thø 3 chèng qu©n x©m l­îc M«ng- Nguyªn (1287- 1288). 
1. Nhà Nguyên xâm lược Đại Việt 
 2. Trận Vân Đồn tiêu diệt đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ 
a. Hoàn cảnh. 
3. Chiến thắng Bạch Đằng 
 b. Diễn biến 
 d. Ý nghĩa 
c. Kết quả. 
31 
Lợi thế của quân ta là đánh dưới nước. 
Cả ba ý trên.. 
Nơi đây có địa hình hiểm trở. 
A 
B 
C 
D 
Sai rồi ! 
Ồ ! Tiếc quá . 
Bạn thử lần nữa xem ! 
Chúc mừng bạn ! 
Là nơi có thể đánh tan quân thủy và bộ của giặc. 
Vì sao vua Trần và Trần Quốc Tuấn lại chọn sông Bạch Đằng làm nơi quyết chiến với giặc ? 
Bài tập. Chọn một đáp án mà em cho là đúng nhất 
32 
 Tinh thần hoang mang . 
 Gồm cả ba yếu tố trên . 
Tạo điều kiện để quân ta phản công. 
A 
B 
D 
C 
Sai rồi ! 
Ồ ! Tiếc quá . 
Bạn thử lần nữa xem ! 
Chúc mừng bạn ! 
Quân Nguyên rơi vào tình trạng thiếu lương thự nghiêm trọng. 
Bài tập 
Chọn một đáp án mà em cho là đúng nhất 
Chiến thắng ở Vân Đồn có ý nghĩa như thế nào ? 
33 
Sự kiện 
Các chiến thắng lớn 
Kháng chiến lần thứ I, chống quân xâm lược Mông Cổ (1258) 
Đông Bộ Đầu 
Kháng chiến lần thứ II, chống quân xâm lược Nguyên (1285) 
Vân Đồn 
Bạch Đằng 
Kháng chiến lần thứ III, chống quân xâm lược Nguyên (1285) 
T ây Kết 
Hàm Tử 
Chương Dương 
CỦNG CỐ BÀI HỌC 
Em hãy nối nội dung ở cột I với cột II sao cho đúng 
I 
II