Bài giảng môn Lịch sử Khối 8 - Bài 28: Trào lưu cải cách Duy Tân ở Việt Nam nửa cuối thế kỉ XIX - Vũ Thị Thảo

GV: Vi Thị Thảo 
Môn: Lịch sử 8 
TiẾT 45: trµo l­u c¶i c¸ch duy t©n 
ë viÖt nam nöa cuèi thÕ kØ XIX 
TIẾT 45: TRÀO LƯU CẢI CÁCH DUY TÂN Ở VIỆT NAM NỬA CUỐI THẾ KỶ XIX 
I. Tình hình Việt Nam ở nửa cuối thế kỷ XIX 
Chính trị: 
Trình bày tình hình chính trị, kinh tế, xã hội của nước ta ở nửa cuối thế kỷ XIX? 
TIẾT 45: TRÀO LƯU CẢI CÁCH DUY TÂN Ở VIỆT NAM NỬA CUỐI THẾ KỶ XIX 
I. Tình hình Việt Nam ở nửa cuối thế kỷ XIX 
- Chính trị : Thi hành chính sách nội trị, ngoại giao lỗi thời lạc hậu 
- Kinh tế: Nông nghiệp, thủ công nghiệp và thương nghiệp đình trệ, tài chính cạn kiệt 
Xã hội: + Đời sống nhân dân cực khổ 
N«ng d©n ViÖt Nam chÞu 3 tÇng ¸p bøc	 
TIẾT 45: TRÀO LƯU CẢI CÁCH DUY TÂN Ở VIỆT NAM NỬA CUỐI THẾ KỶ XIX 
I. Tình hình Việt Nam ở nửa cuối thế kỷ XIX 
- Chính trị : Thi hành chính sách nội trị, ngoại giao lỗi thời lạc hậu 
- Kinh tế: Nông nghiệp, thủ công nghiệp và thương nghiệp đình trệ, tài chính cạn kiệt 
Xã hội: + Đời sống nhân dân cực khổ 
	 + Mâu thuẫn giai cấp và mâu thuẫn dân tộc ngày càng gay gắt 
B¾c Ninh 
Tuyªn Quang 
Th¸i Nguyªn 
HuÕ 
Lược đồ Phong trào nông dân khởi nghĩa ở nửa cuối thế kỷ XIX 
KH ỞI NGHĨA NÔNG DÂN Ở BẮC NINH DO NGUYỄN THỊNH (CAI TỔNG VÀNG) LÃNH ĐẠO-1862 
Lược đồ Phong trào nông dân khởi nghĩa ở nửa cuối thế kỷ XIX 
CU ỘC NỔI DẬY CỦA ĐỒNG BÀO THỔ Ở TUYÊN QUANG DO NÔNG HÙNG THẠC CHỈ HUY- 
9/1862 
Lược đồ Phong trào nông dân khởi nghĩa ở nửa cuối thế kỷ XIX 
NHÓM THỔ PHỈ LÝ ĐẠI XƯƠNG, HOÀNG NHỊ VĂN, LƯU SĨ ANH...HOÀNH HÀNH PHÍA BẮC THÁI NGUYÊN 
Lược đồ Phong trào nông dân khởi nghĩa ở nửa cuối thế kỷ XIX 
KHỞI NGHĨA CỦA BINH LÍNH VÀ DÂN PHU DO ĐOÀN TRƯNG, ĐOÀN TRỰC LÃNH ĐẠO Ở HUẾ NĂM 1866 
TIẾT 45: TRÀO LƯU CẢI CÁCH DUY TÂN Ở VIỆT NAM NỬA CUỐI THẾ KỶ XIX 
I. Tình hình Việt Nam ở nửa cuối thế kỷ XIX 
II. Những đề nghị cải cách ở Việt Nam nửa cuối thế kỷ XIX 
1. Mục đích: 
Nguyên nhân nào khiến các quan lại, sĩ phu yêu nước lại đưa ra những đề nghị cải cách? 
Mục đích của các cuộc cải cách này là gì? 
TIẾT 45: TRÀO LƯU CẢI CÁCH DUY TÂN Ở VIỆT NAM NỬA CUỐI THẾ KỶ XIX 
I. Tình hình Việt Nam ở nửa cuối thế kỷ XIX 
II. Những đề nghị cải cách ở Việt Nam nửa cuối thế kỷ XIX 
1. Mục đích: 
- Nhằm tạo ra thực lực cho đất nước, chống lại bọn xâm lược 
2. Nội dung: 
Kể tên những sĩ phu tiêu biểu trong phong trào cải cách cuối thế kỷ XIX? 
Nêu nội dung chính trong các đề nghị cải cách của họ? 
T.G 
Tªn ng­êi, c¬ quan ®Ò nghÞ c¶i c¸ch 
Néi dung chÝnh 
1868 
TrÇn §×nh Tóc vµ NguyÔn Huy TÕ 
Xin më cöa biÓn Trµ Lý ( Nam §Þnh) 
1868 
§inh V¨n §iÒn 
Xin ®Èy m¹nh viÖc khai khÈn ruéng hoang vµ khai má, ph¸t triÓn bu«n b¸n, chÊn chØnh quèc phßng 
1872 
ViÖn Th­¬ng b¹c 
Xin më cöa ba cöa biÓn ë miÒn B¾c vµ miÒn Trung ®Ó th«ng th­¬ng víi bªn ngoµi 
1863 
®Õn 
1871 
NguyÔn Tr­êng Té 
§Ò nghÞ chÊn chØnh bé m¸y quan l¹i, ph¸t triÓn c«ng th­¬ng nghiÖp vµ tµi chÝnh, chØnh ®èn vâ bÞ, më réng ngo¹i giao, c¶i tæ gi¸o dôc 
1877 
®Õn 
1882 
NguyÔn Lé Tr¹ch 
§Ò nghÞ chÊn h­ng d©n khÝ , khai th«ng d©n trÝ, b¶o vÖ ®Êt n­íc 
1863 
®Õn 
1871 
NguyÔn Tr­êng Té 
§Ò nghÞ chÊn chØnh bé m¸y quan l¹i, ph¸t triÓn c«ng th­¬ng nghiÖp vµ tµi chÝnh, chØnh ®èn vâ bÞ, më réng ngo¹i giao, c¶i tæ gi¸o dôc 
II. Nh÷ng ®Ò nghÞ c¶I c¸ch ë ViÖt Namvµo nöa cuèi thÕ kØ XIX 
Tế cấp bát điều gồm: 1) Chấn chỉnh võ bị; 2) Hợp tỉnh huyện, giảm quan lại trong bộ máy hành chính; 3) Cải cách tài chính; 4) Chỉnh đốn học pháp; 5) Điều chỉnh thuế ruộng; 6) Kinh lí bờ cõi; 7) Điều tra dân số; 8) Lập Viện Dục anh và trại tế bần. 
Tieát 45 
Ngôi mộ của Nguyễn Trường Tộ tại thôn Bùi Chu, xã Hưng Trung, huyện Hưng Yên, tỉnh Nghệ An, được xây dựng từ năm 1943 
Từ năm 1863 đến năm 1871, Nguyễn Trường Tộ viết hàng loạt điều trần, luận văn, tờ bẩm, trình nhiều kiến nghị có tầm chiến lược nhằm canh tân đất nước, tạo thế vươn lên cho dân tộc để giữ nền độc lập một cách khôn khéo mà vững chắc. 
Ông mất ở làng quê Bùi Chu ngày 10 tháng 10 năm Tự Đức thứ 24, tức 23 tháng 11 năm 1871. 
TƯ LIỆU THAM KHẢO 
Nguyễn Trường Tộ Sinh năm 1828, ở làng Bùi Chu, huyện Hưng Nguyên, Nghệ An, trong một gia đình theo đạo Gia tô, học thông tứ thư ngũ kinh của Nho giáo. Năm 27 tuổi, ông được giám mục Gauthier đưa vào chủng viện Tân ấp thuộc xứ đạo Xã Đoài để dạy chữ Hán cho giám mục, và được giám mục dạy lại cho chữ Pháp cũng như kiến thức khoa học châu Âu. Năm 1858, giám mục Gauthier đưa Nguyễn Trường Tộ sang Pháp để tạo điều kiện học tập, nâng cao kiến thức nhiều mặt. 
Năm 1861, Nguyễn Trường Tộ trở về Tổ quốc. 
Nội dung các bản điều trần của Nguyễn Trường Tộ 
Về mặt quân sự : Ông cho rằng tuy "chủ hoà" nhưng không có tư tưởng "chủ hàng" một cách nguyên tắc. Ông khuyên triều đình ưu ái người lính, biên soạn binh pháp, đào tạo sĩ quan, mua sắm tàu thuyền vũ khí, xây dựng phòng tuyến cả ở thành thị lẫn nông thôn, đề phòng quân Pháp xâm lược lan ra cả nước... 
Về mặt ngoại giao : Ông phân tích cho triều đình thấy rõ cục diện chính trị trên toàn thế giới thời đó, khuyên triều đình nên ngoại giao trực tiếp với chính phủ Pháp tìm cách ngăn chặn âm mưu xâm lược của bọn Pháp bên này, khéo léo chọn thời cơ lấy lại 6 tỉnh Nam Kỳ, xác lập "tư thế làm chủ đón khách".... 
NGUYỄN TRƯỜNG TỘ 
(1828 – 1871) 
Về mặt kinh tế: Ông quan tâm đến công, nông, thương nghiệp. Mở mang buôn bán trong nước và giao thương với nước ngoài , mời các công ty nước ngoài đến giúp ta khai thác tài lợi, sửa đổi thuế k hoá  
Về mặt văn hóa - giáo dục : Ông đề xuất cải cách phong tục , chủ trương coi trọng dân, sửa đổi chế độ thi cử mở mang việc học hành, thay đổi nội dung giáo dục ... 
Em có nhận xét gì về bản điều trần của Nguyễn Trường Tộ? 
Toµn diÖn 
§Ò cËp ®Õn tÊt c¶ nh÷ng vÊn ®Ò bøc thiÕt cña x· héi 
C¶I c¸ch NguyÔn Tr­êng Té 
TiÕn bé 
NGUYỄN LỘ TRẠCH 
Nhà chiến lược cách tân cuối thế kỷ 19. Tự là Hà Nhân, hiệu Kỳ Am, biệt hiệu Quỳ Ưu, Hồ Thiên Cư Sĩ, Bàn Cơ Điếu Đồ, quê ở làng Kế Môn, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên. 
Xuất thân trong một gia đình khoa bảng, thân phụ là Tiến sĩ giữ chức Tổng đốc hàm Thượng thư, nhạc phụ là Tiến sĩ Phụ chính Đại thần. Ông học rộng biết nhiều, ghét lối từ chương nên không đi thi, chỉ chú tâm vào con đường thực dụng. Ông thường giao du với những người có tư tưởng tiến bộ, chấp nhận cái mới, chịu ảnh hưởng chính trị của tân thư và của Nguyễn Trường Tộ. 
Năm 1877, ô ng dâng một bản Thời vụ sách nêu lên những yêu cầu bức thiết của nước nhà . Năm 1882, ông lại dâng bản Thời vụ sách 2 gồm 5 điều cốt yếu để bảo vệ đất nước, trong đó có điểm dời đô về Thanh Hóa lấy chỗ hiểm yếu để giữ vững gốc nước. Triều đình Tự Đức vẫn không chấp nhận những ý kiến gan ruột của ông. Năm 1892 triều Thành Th á i, Ông lại dâng lên bản Thiên hạ đại thế luận (Bàn chuyện lớn trong thiên hạ), nhưng vẫn bị bỏ qua. Tuy vậy bản Thiên hạ đại thế luận lại được sĩ phu và những người có tư tưởng cách tân nhiệt liệt hưởng ứng, bái phục tài năng xuất chúng của ông. Nguyễn Lộ Trạch được xem là nhà cách tân đất nước tiêu biểu của thế kỷ XIX. 
Ông bị bệnh mất sớm ở tuổi 45 tại tỉnh Bình Định. Ngoài các tác phẩm như Thời vụ sách, Thiên hạ đại thế luận, Kế Môn dã thoại, ông còn để lại khá nhiều thơ, văn, trong đó có Quỳ Ưu tập (1884). 
TIẾT 45: TRÀO LƯU CẢI CÁCH DUY TÂN Ở VIỆT NAM NỬA CUỐI THẾ KỶ XIX 
I. Tình hình Việt Nam ở nửa cuối thế kỷ XIX 
II. Những đề nghị cải cách ở Việt Nam nửa cuối thế kỷ XIX 
1. Mục đích: 
- Nhằm tạo ra thực lực cho đất nước, chống lại bọn xâm lược 
2. Nội dung: 
Đổi mới về nội trị, ngoại giao, kinh tế 
 Tiêu biểu: Trần Đình Túc, Nguyễn Huy Tế, Nguyễn Trường Tộ.. 
KiÓm tra bµi cò 
Trµo l­u c¶i c¸ch Duy T©n ë ViÖt Nam nöa cuèi thÕ kØ XIX 
TiÕt 45 Bµi 28 
I . T×nh h×nh ViÖt Nam nöa cuèi thÕ kØ XIX. 
II. Nh÷ng ®Ò nghÞ c¶i c¸ch ë ViÖt Nam vµo nöa cuèi thÕ kØ XIX. 
? Em cã suy nghÜ g× vÒ nh÷ng c¶i c¸ch cña sÜ phu duy t©n. 
ThÓ hiÖn tinh thÇn dòng c¶m vµ c¸ch m¹ng, v× hä ®· ®i ng­îc víi sù suy nghÜ vµ hµnh ®éng cña vua quan nhµ NguyÔn ®Ó duy t©n ®Êt n­íc 
TIẾT 45: TRÀO LƯU CẢI CÁCH DUY TÂN Ở VIỆT NAM NỬA CUỐI THẾ KỶ XIX 
I. Tình hình Việt Nam ở nửa cuối thế kỷ XIX 
II. Những đề nghị cải cách ở Việt Nam nửa cuối thế kỷ XIX 
III. Kết cục của các đề nghị cải cách 
1. Kết cục: 
- Các cuộc cải cách đều không thực hiện được 
Nguyên nhân nào dẫn tới sự thất bại của các cuộc cải cách? 
? 
Chưa xuất phát từ cơ sở trong nước 
Cải cách lẻ tẻ, 
rời rạc. 
Tài chính cạn kiệt 
Chưa đặt vấn đề giải quyết mâu thuẫn xã hội 
ĐỊA CHỦ PK 
NÔNG DÂN 
D.T VIỆT NAM 
T. D PHÁP 
Do t ính bảo thủ của Nhà Nguyễn 
VUA TỰ ĐỨC NÓI: 
“ Nguyễn Trường Tộ quá tin ở các điều y đề nghịTại sao lại thúc dục nhiều đến thế, khi mà các phương pháp cũ của trẫm đã rất đủ để điều khiển quốc gia rồi” 
Trào lưu cải cách Duy Tân ở Việt Nam có gì giống và khác so với cải cách Minh Trị của Nhật Bản ở cuối XIX? 
Gièng nhau: 
- VÒ thêi ®iÓm: 	Cuèi thÕ kØ XIX 
- VÒ hoµn c¶nh: 	Kinh tÕ – x· héi ®Êt n­íc khã kh¨n. 
- VÒ néi dung: 	C¬ b¶n gièng nhau. 
 NhËt B¶n 
 ViÖt Nam 
Ng­êi khởi x­íng vµ thùc hiÖn lµ vua Minh TrÞ 
Vua vµ ®a sè quan l¹i cù tuyÖt mäi ®Ò nghÞ c¶i c¸ch. 
KÕt qu¶: §­a NhËt B¶n ph¸t triÓn thµnh mét n­íc ®Õ quèc hïng m¹nh. 
KÕt côc : C¸c ®Ò nghÞ c¶i c¸ch kh«ng ®­îc thùc hiÖn nªn ViÖt Nam vÉn ch×m trong sù l¹c hËu, khñng ho¶ng vµ bÞ thùc d©n Ph¸p x©m l­îc, thèng trÞ 
Kh¸c nhau: 
Trào lưu cải cách Duy Tân ở Việt Nam có ý nghĩa như thế nào? 
TIẾT 45: TRÀO LƯU CẢI CÁCH DUY TÂN Ở VIỆT NAM NỬA CUỐI THẾ KỶ XIX 
I. Tình hình Việt Nam ở nửa cuối thế kỷ XIX 
II. Những đề nghị cải cách ở Việt Nam nửa cuối thế kỷ XIX 
III. Kết cục của các đề nghị cải cách 
1. Kết cục: 
- Các cuộc cải cách đều không thực hiện được 
2. Ý nghĩa 
Tấn công vào hệ tư tưởng bảo thủ của triều đình. 
 Thể hiện trình độ nhận thức, thức thời của người Việt Nam lúc bấy giờ 
 Chuẩn bj cho sự ra đời của trào lưu Duy Tân đầu XX ở Việt Nam