Bài giảng môn Lịch sử Lớp 7 - Bài 11: Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống (Tiếp theo)

Đì nh làng Đì nh Bảng (Bắc Ninh ) – nơi thờ Lý Công Uẩn 
Kiểm tra bài cũ 
Hãy lựa chọn câu tr ả lời đ úng hoặc đ úng nhất : 
Để giải quyết khó khăn của mình , cuối thế kỉ XI, nh à Tống đã làm gì? ? 
Đá nh hai nước Liêu – Hạ. 
Đá nh Cham-pa để mở rộng lãnh thổ . 
Đá nh Đại Việt để khống chế hai nước Liêu – Hạ. 
Tất cả các ý trên . 
2. Cuộc chiến đ ấu tiêu diệt thành Ung Châu diễn ra trong bao lâu ? 
a. 40 ngày . 
b. 42 ngày . 
c. 45 ngày . 
d. 50 ngày . 
3. Để thực hiện âm mưu đá nh chiếm Đại Việt , nh à Tống có chủ trương gì?. 
Xúi giục Cham-pa đá nh lên phía Nam. 
Ngăn cản việc buôn bán đi lại giữa nhân dân hai nước Việt – Tống . 
Dụ dỗ các tù trưởng người dân tộc ở biên giới nước ta . 
Tất cả các ý trên . 
Bài 11 Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược tống ( Tiếp theo )(1075 – 1077) 
II. Giai đoạn thứ hai (1076 -1077) 
1. Kháng chiến bùng nổ : 
a. Nh à Lý chuẩn bị : 
- Hạ lệnh cho các đ ịa phương chuẩn bị bố phòng . 
- Cùng các tù trưởng dân tộc ít người mai phục dọc biên giới . 
- Thuỷ binh : Lý Kế Nguyên chỉ huy đ óng ở Đô ng Kênh . 
- Xây dựng phòng tuyến Nh ư Nguyệt . 
? Sau cuộc tấn công vào đ ất Tống (10-1075), nh à Lý đã làm gì để chuẩn bị kháng chiến ? 
- Quân chủ lực : Lý Thường Kiệt chỉ huy đ ồn trú ở Yên Phụ ( Yên Phong – Bắc Ninh ). 
? Tại sao Lý Thường Kiệt lại chọn sông Nh ư Nguyệt làm phòng tuyến chống giặc ? 
 Lược đồ trận chiến trên phòng tuyến Nh ư Nguyệt 
+ Vị trí của sông chặn các hướng tấn công của đ ịch từ Quảng Tây (TQ) về Thăng Long 
+ Phòng tuyến kiên cố phía Nam sông , buộc quân giặc muốn đá nh xuống phải vượt sông . 
Để đảm bảo vững chắc cho việc phòng thủ , Lý Thường Kiệt đã cho quân và dân đắp luỹ suốt dọc bờ sông . Phía ngoài luỹ , mặt giáp với sông , ô ng cho sai đẵn cọc tre làm thành hàng rào , dày mấy tầng . Dưới bãi sông , có những bãi chông ngầm , tất cả hợp thành chiến luỹ vững chắc, kiên cố  Bờ bắc sông Nh ư Nguyệt hầu hết là rừng rậm , bãi hoang , dân cư thưa thớt . Người đi qua vùng này rất sợ , theo lệ truyền , khi gặp nguy hiểm họ phải gọi thật to để người khác nghe thấy và đ ến ngay . Quân chủ lực của ta đ óng ở đây và do Lý Thường Kiệt trực tiếp chỉ huy . 
b. Diễn biến : 
Lược đồ cuộc kháng chiến chống Tống (1075-1077) 
b. Diễn biến : 
 - Cuối năm 1076 quân Tống kéo vào nước ta . 
 - 1077 nh à Lý đá nh nhiều trận nhỏ cản bước tiến của giặc . 
 - Lý Kế Nguyên đá nh bại đạo quân thủy của đ ịch ở Quảng Ninh 
C. Kết qu ả . 
- Quân Tống phải đ óng lại ở bờ Bắc sông Cầu 
2/ C uộc chiến đ ấu trên phòng tuyến Nh ư Nguyệt 
 a / Diễn biến : 
 Lược đồ trận chiến trên phòng tuyến Nh ư Nguyệt 
a/ Diễn biến : 
- Quách Quỳ cho quân vượt sông đá nh vào phòng tuyến của ta nhưng bị ta phản công quyết liệt . 
Bị quân ta giáng tr ả quyết liệt , Quách Quỳ thất vọng ra lệnh : “Ai bàn đá nh sẽ bị chém ”, và chuyển sang thế phòng ngự , cố thủ . Quân sĩ chán nản , mệt mỏi chết dần chết mòn ... 
? Sau nhiều lần vượt sông tấn công phòng tuyến Nh ư Nguyệt thất bại, tình thế quân giặc nh ư thế nào ? 
Nam quốc sơn hà ( Lý Thường Kiệt ) 
“Nam quốc sơn hà nam đế cư 
Tiệt nhiên đ ịnh phận tại thiên th ư 
Nh ư hà nghịch lỗ lai xâm phạm 
Nh ữ đẳng hành khan thủ bại hư” 
Tạm dịch 
“ Sông núi nước Nam vua Nam ở 
Rành rành đ ịnh phận tại sách trời 
Cớ sao lũ giặc sang xâm phạm 
Chúng bay sẽ bị đá nh tơi bời ”. 
? Theo em việc Lý Thường Kiệt cho người vào ngôi đ ền bên sông Nh ư Nguyệt ngâm vang bài th ơ “Nam quốc sơn hà” có tác dụng gì? 
Khích lệ tinh thần chiến đ ấu của quân ta . 
Làm cho quân Tống hoang mang , mất tinh thần chiến đ ấu . 
 Lược đồ trận chiến trên phòng tuyến Nh ư Nguyệt 
2 / Cuộc chiến đ ấu trên phòng tuyến Nh ư Nguyệt : 
a/ Diễn biến : 
 - Quách Quỳ cho quân vượt sông đá nh vào phòng tuyến của ta nhưng bị ta phản công quyết liệt . 
- Cuối xuân 1077, nh à Lý bất ngờ cho quân tấn công vào đ ồn giặc . 
b / Kết qu ả : 
- Quân Tống 10 phần chết đ ến 5 - 6 phần . 
- Quách Quỳ chấp nhận giảng hoà và hứa rút quân về nước 
? Vì sao ta đ ang trên thế thắng mà Lý Thường Kiệt lại chủ trương giảng hoà? 
+ Ta đ ang trên thế thắng không cần hao tổn lực lượng , hi sinh vô ích mà vẫn có thể kết thúc chiến tranh . 
+ Vì Tống là một nước lớn mạnh, bị thua tất sẽ đ em quân đá nh tr ả thù , chiến tranh kéo dài chỉ thêm đau thương , chết chóc . 
+ Tống và Đại Việt là hai nước láng giềng , cần phải gi ữ mối quan hệ hoà hiếu lâu dài . 
—> Nhằm đảm bảo mối quan hệ bang giao , không muốn làm tổn thương danh dự nước lớn . 
Lược đồ cuộc kháng chiến chống Tống (1075-1077) 
H: Chiến thắng này có ý nghĩa lịch sử nh ư thế nào ? 
c . ý nghĩa lịch sử : 
- Đây là chiến thắng tuyệt vời trong lịch sử chống giặc ngoại xâm của dân tộc . 
- Nền đ ộc lập , tự chủ của dân tộc đư ợc củng cố . 
- Nh à Tống từ bỏ mộng xâm lược Đại Việt . 
Thảo luận nhóm 
? Nêu những nét đ ộc đáo trong cách đá nh giặc của Lý Thường Kiệt ? 
 + Tấn công trước để tự vệ . 
 + Chặn giặc ở phòng tuyến Nh ư Nguyệt và đá nh bại chúng khi thời cơ đ ến . 
 + Cách kết thúc chiến tranh : Giặc thua nhưng vẫn đề nghị “ giảng hoà”. 
+ Thảo luận nhóm 4 người 
+ Thời gian : 2 phút 
+ Đại diện nhóm trình bày . 
Bài tập 
Quân Tống tiến vào xâm lược nước ta năm : 
a. Đ ầu năm 1076. 
b. Cuối năm 1076 . 
d. Cuối xuân 107. 
c. Đ ầu năm 1077. 
3. Hãy đ iền từ thích hợp vào chỗ chấm trong đoạn viết sau : 
Cuối xuân1077,.................................. cho mở cuộc tấn công lớn vào vaứo traọn tuyeỏn cuỷa ủũch . Keỏt quaỷ quaõn Toỏng thua to “ mửụứi phaàn cheỏt ủeỏn ......................” vaứ chuựng ủaừ laõm vaứo tỡnh theỏ ................................... 
Giửừa luực aỏy , Lyự Thửụứng Kieọt chuỷ ủoọng keỏt thuực chieỏn tranh baống bieọn phaựp .............,...............,................ 
Lyự Th ường Kieọt 
5-6 phaàn 
meàm deỷo , thửụng lửụùng , ủeà nghũ “ giaỷng hoứa ”. 
khoự khaờn , tuyeọt voùng