Bài giảng môn Lịch sử Lớp 7 - Bài 12: Đời sống kinh tế, văn hoá (Chuẩn kĩ năng)

Kieåm tra baøi cuõ 
Ai laø ngöôøi chæ huy cuoäc khaùng chieán choáng Toáng nhöõng naêm 1075-1077? 
A/ Lyù Coâng Uaån 
B/ Lyù Thöôøng Kieät 
C/ Lyù Thaùnh Toâng 
D/ Lyù Nhaân Toâng 
Kieåm tra baøi cuõ 
Nguyeân nhaân thaéng lôïi cuoäc khaùng chieán choáng Toáng? 
A/ Do yù chí ñoäc laäp töï chuû cuûa toaøn theå nhaân daân Ñaïi Vieät. 
B/ Do söùc maïnh ñoaøn keát to lôùn cuûa caùc daân toäc. 
C/ Söï laõnh ñaïo taøi tình cuûa Lyù Thöôøng Kieät. 
D/ Taát caû A,B,C ñeàu ñuùng. 
ÑÔØI SOÁNG KINH TEÁ, VAÊN HOAÙ 
Lòch Söû 7 
BAØI 12 
I/ ÑÔØI SOÁNG KINH TEÁ. 
ÑÔØI SOÁNG KINH TEÁ, VAÊN HOAÙ 
Lòch Söû 7 
1/ Söï chuyeån bieán cuûa neàn noâng nghieäp . 
Ruộng nào chiếm phần lớn diện tích? 
 Ruoäng ñaát coâng chieám phaàn lôùn dieän tích, ñöôïc giao cho nhaân daân caøy caáy, noäp thueá cho nhaø vua. 
Thaûo luaän (3 phuùt) 
	Nh à Lý có những biện pháp gì để khuyến khích phát triển nền nông nghiệp? 
	 Nhaø Lyù coù nhieàu bieän phaùp khuyeán khích phaùt trieån neàn saûn xuaát noâng nghieäp nhö caøy ruoäng tòch ñieàn, khai hoang, ñaép ñeâ, caám gieát traâu boø baûo veä söùc keùo... 
	 Vieäc caøy ruoäng tòch ñieàn cuûa nhaø vua coù yù nghóa nhö theá naøo? 
Moät khuùc ñeâ soâng Hoàng ngaøy nay 
Tác dụng của việc xây dựng đê điều? 
Bảo vệ mùa màng, tính mạng và của cải của nhân dân. 
Chúng ta phải làm gì để bảo vệ đê điều? 
Moät ñoaïn ñeâ bao thò traán Vónh Höng 
Với những chính sách khuyến khích sản xuất nông ngiệp 
 đã đem lại kết quả gì? 
Mùa màng bội thu, đời sống nhân dân ổn định, no ấm 
Ñeå töôûng nhôù coâng ôn cuûa caùc vò vua Lyù, nhaân daân ta ñaõ laøm gì? 
Ñeàn thôø caùc vua Lyù 
Đình làng Đình Bảng - Lý Công Uẩn 
I/ ÑÔØI SOÁNG KINH TEÁ. 
ÑÔØI SOÁNG KINH TEÁ, VAÊN HOAÙ 
Lòch Söû 7 
1/ Söï chuyeån bieán cuûa neàn noâng nghieäp . 
2/ T hủ công nghiệp và thương nghiệp. 
I/ ÑÔØI SOÁNG KINH TEÁ. 
ÑÔØI SOÁNG KINH TEÁ, VAÊN HOAÙ 
Lòch Söû 7 
1/ Söï chuyeån bieán cuûa neàn noâng nghieäp . 
2/ T hủ công nghiệp và thương nghiệp. 
 a/ Thủ công nghiệp 
Hãy kể các ngành thủ công nghiệp thời Lý? 
	 Thuû coâng nghieäp thôøi Lyù raát phaùt trieån vôùi nhieàu ngaønh ngheà nhö: chaên taèm, öôm tô, laøm ñoà goám, xaây döïng ñeàn thaùp, ñuùc ñoàng.... 
	 Vôùi vieäc laøm treân cuûa vua Lyù, em nghó gì veà haøng tô luïa cuûa Ñaïi Vieät thôøi ñoù? Vì sao nhaø Lyù laïi khoâng duøng gaám voùc cuûa nhaø Toáng? 
Goám thôøi Lyù 
Caùc saûn phaåm goám thôøi Lyù 
Vaïc Phoå Minh 
Chuoâng Quy Ñieàn 
Th áp Báo Thiên 
Chùa Một Cột 
Böôùc phaùt trieån môùi cuûa thuû coâng nghieäp laø gì? 
I/ ÑÔØI SOÁNG KINH TEÁ. 
ÑÔØI SOÁNG KINH TEÁ, VAÊN HOAÙ 
Lòch Söû 7 
1/ Söï chuyeån bieán cuûa neàn noâng nghieäp . 
2/ T hủ công nghiệp và thương nghiệp. 
 a/ Thủ công nghiệp 
 b/ Thương nghiệp 
Việc buôn bán trao đổi thời Lý diễn ra như thế nào? 
 Mua bán trao đổi trong và ngoài nước phát triển. Vân Đồn trở thành trung tâm mua bán giữa n ước ta và nước ngoài. 
Vò trí Caûng Vaân Ñoàn 
Caûng Vaân Ñoàn ngaøy nay 
Tieàn Thôøi Lyù 
Thaûo luaän (3 phuùt) 
	V ì sao nền thủ công nghiệp và thương nghiệp thời Lý lại phát triển mạnh? 
Mối quan hệ giữa nông nghiệp, thủ công nghiệp và thương nghiệp? 
Moái quan heä giöõa noâng nghieä, thuû coâng nghieäp vaø thöông nghieäp. 
	Noâng nghieäp phaùt trieån ñôøi soáng nhaân daân oån ñònh nhu caàu maëc ñeïp, xaây döïng nhaø cöûa...ngaøy caøng cao caùc ngaønh ngheà thuû coâng nghieäp phaùt trieån. Khi noâng nghieäp vaø thuû coâng nghieäp phaùt trieån, haøng hoaù dö thöøa nhu caàu trao ñoåi mua baùn thöông nghieäp phaùt trieån. 
THAÉNG 
CUOÄC 
CHUÙC MÖØNG BAÏN 
Nhaø Lyù coù nhöõng bieän phaùp gì 
ñeå khuyeán khích neàn saûn xuaát noâng nghieäp? 
a/ Ñaép ñeâ. 
b/ Caám gieát traâu, boø. 
c/ Khai hoang. 
d/ Taát caû caùc yù treân. 
XIN CHÂN THÀNH CÁM ƠN 
THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH 
	 Mậu Dần, [Thông Thụy] năm thứ 5 [1038] , (Tống Bảo Nguyên năm thứ 1). Mùa xuân, tháng 2, vua ngự ra cửa Bố Hải cày ruộng tịch điền. Sai Hữu ty dọn cỏ đắp đàn. Vua thân tế Thần Nông, tế xong tự cầm cày để làm lễ tự cày. Các quan tả hữu có người can rằng: "Đó là công việc của nông phu, bệ hạ cần gì làm thế?" Vua nói: "Trẫm không tự cày thì lấy gì làm xôi cúng, lại lấy gì cho thiên hạ noi theo?" Nói xong đẩy cày ba lần rồi thôi. Tháng 3, vua về Kinh sư. 
	Sử thần Ngô Sĩ Liên nói: Thái Tông không phục lễ cổ, tự mình cày ruộng tịch điền để nêu gương cho thiên hạ trên để cúng tông miếu, dưới để nuôi muôn dân, công hiệu trị nước dẫn đến dân đông, của giàu, nên thay!  
Trích Ñaïi Vieät Söû kyù toaøn thö 
	Nhà Lý đã có luật lệ để bảo vệ trâu bò. Trộm trâu hay giết trâu bị tội nặng. Năm 1117, thái hậu Linh Nhân nói rằng: "Gần đây ở kinh thành, hương ấp có nhiều người trốn, lấy việc trộm trâu làm nghề nghiệp, trăm họ cùng quẫn, mấy nhà cày chung một trâu. Trước đây, ta đã từng nói đến việc ấy, nhà nước đã có lệnh cấm. Nay giết trâu càng nhiều hơn trước". Bấy giờ vua mới ra lệnh là kẻ nào ăn trộm trâu, giết trâu, phạt 80 trượng, đồ làm khao giáp, vợ bị phạt 80 trượng, đồ làm tang thất phụ và phải bồi thường trâu. Nhà láng giềng không cáo giác cũng bị phạt 80 trượng. 
Tr ích Đại Việt sử ký toàn thư 
	Nhà nước cũng chú trọng đến đê điều trị thủy, đặc biệt ở vùng châu thổ sông Hồng. Mùa thu năm l077, triều đình ra lệnh đắp đê ở sông Như Nguyệt dài 67.380 bộ. Năm 1103 ''Vua xuống chiếu cho trong ngoài kinh thành đều đắp đê''. 
Trích Ñaïi Vieät Söû kyù 
	 Năm 1108 triều đình tổ chức đắp đê Cơ Xá (đê sông Hồng) từ Yên Phụ đến Lương Yên. Ngoài Thăng Long, đê điều các vùng khác cũng được tu tạo 
	Nhà Lý cũng đào đắp một số công trình thuỷ lợi. Năm 1029 Lý Thái Tông cho đào sông Đản Nãi. Sử cũ ghi "Giáp Đản Nãi (có lẽ là vùng Đan Nê, huyện Yên Định, Thanh Hóa) ở Châu Ái làm phản. Mùa hạ, tháng tư (âm lịch), vua thân đi đánh giáp Đản, cho Đông Cung thái tử giám quốc. Khi đánh được giáp Đản Nãi rồi, sai trung sứ đốc suất người Đản Nãi đào kênh Đản Nãi'' đến tháng 12 năm l051 Lý Thái Tông lại đào kênh Lãm. Dấu vết của dòng kênh này thuộc địa phận các xã Thần Phù, Phù Sa, và Ngọc Lâm huyện Yên Mô (Ninh Bình). Nhân dân địa phương gọi là đầm Lãm. Ở khu vực gần Thăng Long, nhà Lý cũng cho khơi sâu rộng thêm các sông Lãnh Kinh và năm l089 và sông Tô Lịch vào năm 1192 . 
Trích Ñaïi Vieät Söû kyù 
Naêm 1051, Lyù Thaùi Toâng laïi cho ñaøo keânh Laõm(daáu tích coøn laïi ôû Yeân Moâ-Ninh Bình). ÔÛ khu vöïc gaàn Thaêng Long, nhaø lyù cho ñaép ñeâ Cô Xaù, kh ơ i saâu roäng theâm caùc soâng Laõnh Kinh (1089) vaø soâng Toâ Lòch (1192) 
Trích Ñaïi Vieät Söû kyù 
	Những thành tựu trong các chính sách nông nghiệp nhà Lý về trị thủy và thủy lợi, về bảo vệ con người - sức lao động, và bảo vệ số lượng trâu bò sức kéo nông nghiệp đã thể hiện tính tích cực của Nhà nước thời Lý trong thế kỉ XI-XII. Nhờ đó mà trong hai thế kỉ này xã hội Đại Việt có thể đứng khá vững chắc, đời sống của cư dân tương đối ổn định, là cơ sở vật chất cho những thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Tống, bảo vệ Tổ quốc. Theo Sử ghi lại thì nhiều năm mùa màng bội thu như năm 1016 triều Lý Thái Tổ; năm 1030, 1044 triều Lý Thái Tông; các năm 1079, l120, 1123 triều Lý Thần Tông; năm 1131 triều Lý Nhân Tông, triều Lý Anh Tông... có năm được mùa lớn, nhà vua lại tiếp chiếu tha thuế cho thiên hạ. 
	 Một địa điểm ngoại thương quan trọng thời Lý nữa là cảng biển Vân Đồn. Sách Đại Việt sử ký toàn thư ghi “ Kỷ Tị (Đại Định năm thứ 10-1149), mùa xuân tháng 2 thuyền buôn nước Trảo Oa -Đảo Java (Inđôxia), Lộ Lạc -Thái Lan, Xiêm La vào Hải Đông xin cư trú buôn bán, bèn cho tập trung ở nơi hải đảo, gọi là Vân Đồn, để mua bán hàng hóa quý, dâng tiền, sản vật địa phương”. “Giáp thìn (Trinh Phù), năm l184, người buôn các nước Xiêm La và Tam Phật Tề vào Trấn Vân Đồn dâng vật báu để xin buôn bán". 
Trích Ñaïi Vieät Söû kyù toaøn thö 
Đại Việt sử kí toàn thư: ghi năm l040 "Vua đã dạy cung nữ dệt được gấm vóc. Tháng ấy, xuống chiếu phát hết gấm vóc của nước Tống ở trong kho để may áo ban cho các quan, từ ngũ phẩm trở lên thì có áo bào bằng gấm, từ cửu phẩm trở lên thì áo bào bằng vóc, để tỏ ra vua không dùng gấm vóc của nước Tống nữa''. Chủ trương này được thi hành hẳn vì hàng tơ lụa đã phổ biến và chất lượng tốt. Tơ lụa đã thành sản phẩm cống phú sang Tống. Trong lần cống phú năm 1158 có đến 850 tấm toàn màu vàng thắm, có hoa hồng cuốn. 
	 Thời Lý cũng đã có một số trung tâm sản xuất gốm tiêu biểu như Bát Tràng (Gia Lâm, Hà Nội) nổi tiếng xuất hiện vào thời này. Nghề gốm Bát Tràng là do dân làng Bồ Bát (Yên Mô, Ninh Bình) di cư ra lập nghiệp. 
	Năm 1035, Lý Thái Tông cho phát 6000 cân đồng đúc chuông treo ở chùa Trùng Quang ở núi Tiên Du (Bắc Ninh). Sau đó lại là phát 7560 cân đúc tượng Di Lặc và 2 vị Bồ Tát. Lý Thánh Tông có lần phát 12000 cân đồng đúc chuông chùa Sùng Khánh Báo Thiên. Năm 1101, vua Lý cho đúc chuông chùa Diên Hựu quá lớn, đánh không kêu đành phải bỏ ngoài ruộng (nên gọi là chuông quy điền).