Bài giảng môn Lịch sử Lớp 7 - Bài 14: Ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông Nguyên Thế kỉ XIII (Chuẩn kỹ năng)

Chào các em! chúc các em học tốt. 
Môn : Lịch sử Lớp 7A5 
Năm học: 2014-2015 
III. CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN THỨ BA CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC NGUYÊN (1287 - 1288) 
Tiết 26. Bài 14: 
1. Nhà Nguyên xâm lược Đại Việt : 
Hai lần xâm lược Đại Việt đều thất bại , vua Nguyên đã làm gì ? 
- Sau hai lần xâm lược Đại Việt bị thất bại , vua Nguyên ra lệnh đình cuộc tấn công Nhật Bản , tập trung mọi lực lượng kể cả ý đồ đánh lâu dài để đánh Đại Việt lần thứ ba . 
 Nêu những dẫn chứng về việc quân Nguyên chuẩn bị chu đáo khi xâm lược Đại Việt ? 
BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN 
XÂM LƯỢC MÔNG – NGUYÊN (TT) 
 Trước tình hình đó nhà Trần đã làm gì ? 
- Đứng trước nguy cơ bị xâm lược , nhà Trần khẩn trương chuẩn bị tăng cường quân ở những nơi hiểm yếu , nhất là vùng biên giới và vùng biển . 
 Quân Nguyên tiến hành xâm lược Đại Việt như thế nào ? 
Cuối tháng 12 – 1287 quân Nguyên ồ ạt tiến vào nước ta theo 2 đường : 
+ Đường bộ do Thoát Hoan chỉ huy vượt biên giới đánh vào Lạng sơn , Bắc Giang 
+ Đường biển do Ô Mã Nhi chỉ huy ngược sông Bạch Đằng hội quân với Thoát Hoan . 
Đầu 1288, Thoát Hoan cho quân chiếm đóng Vạn Kiếp và XD căn cứ 
- Về phía ta , sau 1 vài trận chặn giặc ở cửa ải , Trần Quốc Tuấn đã cho quân rút khỏi Vạn Kiếp và vùng Sông Đuống để chặn giặc ở Thăng Long. 
III. CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN THỨ BA CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC NGUYÊN (1287 - 1288) 
Tiết 26. Bài 14: 
1. Nhà Nguyên xâm lược Đại Việt : 
- Sau hai lần xâm lược Đại Việt bị thất bại , vua Nguyên ra lệnh đình cuộc tấn công Nhật Bản , tập trung mọi lực lượng kể cả ý đồ đánh lâu dài để đánh Đại Việt lần thứ ba . 
BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN 
XÂM LƯỢC MÔNG – NGUYÊN (TT) 
- Đứng trước nguy cơ bị xâm lược , nhà Trần khẩn trương chuẩn bị tăng cường quân ở những nơi hiểm yếu , nhất là vùng biên giới và vùng biển . 
- Cuối tháng 12/ 1287, quân Nguyên ồ ạt tấn công Đại Việt . 
 - Đầu năm 1288, Thoát Hoan xây dựng căn cứ ở Vạn Kiếp . 
2. Trận Vân Đồn tiêu diệt đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ 
Ô Mã Nhi được giao bảo vệ đoàn thuyền lương , nhưng tại sao lại tiến về Vạn Kiếp với Thoát Hoan ? 
Ô Mã Nhi cho rằng quân ta yếu không cản được chúng , nên Ô Mã Nhi không bảo vệ đoàn thuyền lương . 
6 
Lược đồ kháng chiến chống quân xâm lược Mông-Nguyên lần thứ ba 1287-1288 
Trần Khánh Dư là 1 viên tướng có tài , sau thất bại ở Vân đồn , ông đã chịu tội với vua Trần . ông xin vua cho lập công chuộc tội . Vì vậy khi đoàn thuyện của Ô Mã Nhi kéo quân đến Vạn Kiếp , Ông không nản chí chờ bằng được thuyền lương của Trương Văn Hổ . Khi đoàn thuyền lương của giặc đi qua Vân Đồn . Trần Khánh Dư cho quân đánh dữ dội nhiều phía . số lương thực của giặc phần lớn là bị đắm , còn lại quân ta chiếm 
Toàn bộ diễn biến ban đầu : 
Cuối tháng 12 – 1287 quân Nguyên ồ ạt tiến vào nước ta theo 2 đường : 
+ Đường bộ do Thoát Hoan chỉ huy vượt biên giới đánh vào Lạng sơn , Bắc Giang 
+ Đường biển do Ô Mã Nhi chỉ huy ngược sông Bạch Đằng hội quân với Thoát Hoan . 
Đầu 1288, Thoát Hoan cho quân chiếm đóng Vạn Kiếp và xây dựng căn cứ . 
- Về phía ta , sau 1 vài trận chặn giặc ở cửa ải , Trần Quốc Tuấn đã cho quân rút khỏi Vạn Kiếp và vùng Sông Đuống để chặn giặc ở Thăng Long. 
Trần Khánh Dư là 1 viên tướng có tài , sau thất bại ở Vân đồn , ông đã chịu tội với vua Trần . ông xin vua cho lập công chuộc tội . Vì vậy khi đoàn thuyện của Ô Mã Nhi kéo quân đến Vạn Kiếp , Ông không nản chí chờ bằng được thuyền lương của Trương Văn Hổ . Khi đoàn thuyền lương của giặc đi qua Vân Đồn . Trần Khánh Dư cho quân đánh dữ dội nhiều phía . số lương thực của giặc phần lớn là bị đắm , còn lại quân ta chiếm 
III. CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN THỨ BA CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC NGUYÊN (1287 - 1288) 
Tiết 26. Bài 14: 
1. Nhà Nguyên xâm lược Đại Việt : 
- Sau hai lần xâm lược Đại Việt bị thất bại , vua Nguyên ra lệnh đình cuộc tấn công Nhật Bản , tập trung mọi lực lượng kể cả ý đồ đánh lâu dài để đánh Đại Việt lần thứ ba . 
BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN 
XÂM LƯỢC MÔNG – NGUYÊN (TT) 
- Đứng trước nguy cơ bị xâm lược , nhà Trần khẩn trương chuẩn bị tăng cường quân ở những nơi hiểm yếu , nhất là vùng biên giới và vùng biển . 
- Cuối tháng 12/ 1287, quân Nguyên ồ ạt tấn công Đại Việt . 
 - Đầu năm 1288, Thoát Hoan xây dựng căn cứ ở Vạn Kiếp . 
2. Trận Vân Đồn tiêu diệt đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ 
- Tại Vân Đồn , Trần Khánh Dư chỉ huy quân mai phục , khi đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ đến , quân ta đánh ra dữ dội . 
- Kết quả : Phần lớn thuyền lương bị đắm , số còn lại bị quân ta chiếm . 
Chiến thắng trận Vân Đồn có ý nghĩa gì ? 
Làm cho quân giặc rơi vào tình trạng khốn đốn , tinh thần giặc hoang mang . 
Sau trận Vân Đồn tình thế của quân Nguyên như thế nào ? 
3. Chiến thắng Bạch Đằng 
III. CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN THỨ BA CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC NGUYÊN (1287 - 1288) 
Tiết 26. Bài 14: 
1. Nhà Nguyên xâm lược Đại Việt 
BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN 
XÂM LƯỢC MÔNG – NGUYÊN (TT) 
2. Trận Vân Đồn tiêu diệt đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ 
3. Chiến thắng Bạch Đằng 
a. Hoàn cảnh : 
Đợi mãi không thấy thuyền lương đến Thoát Hoan đã làm gì ? 
- Cuối tháng 1/ 1288, Thoát Hoan vào thành Thăng Long trống vắng 
- Kế hoạch “ Vườn không nhà trống ” của triều đình làm cho quân Nguyên tuyệt vọng . 
Trước tình thế đó quân Nguyên đã làm gì ? 
Binh lính tàn phá , cướp bóc lương thực của dân , cho khai quật lăng mộ họ Trần ( Trần Thái Tông ) 
Trước tình thế này vua tôi nhà Trần đã làm gì ? 
- Nhà Trần mở cuộc phản công ở cả hai mặt trận thủy , bộ , quyết định chọn Sông Bạch Đằng làm trận quyết chiến 
Dựa vào đâu mà vua Trần và Trần Quốc Tuấn đã chọn Sông Bạch Đằng làm nơi mai phục ? 
Dựa vào địa thế hiểm trở , là nơi đã từng diễn ra chiến thắng năm 938 ( Ngô Quyền ), 981 ( Lê Hoàn ) 
b. Diễn biến : 
10 
b. DiÔn biÕn . 
X 
X 
X 
X 
12 
III. CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN THỨ BA CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC NGUYÊN (1287 - 1288) 
Tiết 26. Bài 14: 
1. Nhà Nguyên xâm lược Đại Việt 
BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN 
XÂM LƯỢC MÔNG – NGUYÊN (TT) 
2. Trận Vân Đồn tiêu diệt đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ 
3. Chiến thắng Bạch Đằng 
a. Hoàn cảnh : 
- Cuối tháng 1/ 1288, Thoát Hoan vào thành Thăng Long trống vắng 
- Kế hoạch “ Vườn không nhà trống ” của triều đình làm cho quân Nguyên tuyệt vọng . 
- Nhà Trần mở cuộc phản công ở cả hai mặt trận thủy , bộ , quyết định chọn Sông Bạch Đằng làm trận quyết chiến 
b. Diễn biến : 
- Tháng 4/1288 đoàn thuyền Ô Mã Nhi rút về theo sông Bạch Đằng . 
- Ta nhử địch vào sâu trận địa khi nước dâng cao 
- Lúc nước rút , thuyền địch xô vào cọc và bị quân ta đánh từ hai bên bờ . 
c. Kết quả : 
Nhiều tên giặc bị chết , Ô Mã Nhi bị bắt sống . 
Hãy nêu ý nghĩa của trận Bạch Đằng năm 1288? 
Đập tan mộng xâm lăng của giặc Nguyên 
15 
Sông Chanh - nơi diễn ra trận Bạch Đằng lịch sử 
16 
DI TÍCH CHIẾN THẮNG BẠCH ĐẰNG 
Hai địa điểm cắm cọc được phát hiện ( dấu X) 
DI TÍCH CHIẾN THẮNG BẠCH ĐẰNG 
Di tích bãi cọc chiến thắng Bạch Đằng năm 1288, tại xã Yên Giang , Yên Hưng đã được xếp hạng di tích lịch sử cấp quốc gia 
DI TÍCH CHIẾN THẮNG BẠCH ĐẰNG 
Cọc gỗ Bạch Đằng 
DI TÍCH CHIẾN THẮNG BẠCH ĐẰNG 
Làng quê Hà Nam bên dòng sông Bạch Đằng lịch sử 
Cách đánh giặc của nhà Trần trong cuộc kháng chiến lần thứ ba có gì giống và khác so với lần thứ hai ? 
* Giống 
Tránh thế giặc mạnh , chủ động vừa cản giặc vừa rút lui để bảo toàn lực lượng 
Thực hiện để gây khó khăn cho giặc 
Chờ thời cơ phản công tiêu diệt giặc 
* Khác 
Tập trung tiêu diệt đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ để chúng rơi vào thế bị động 
Chủ trương bố trí trận địa trên bãi cọc ở sông Bạch Đằng để tiêu diệt đoàn thuyền chiến của giặc 
BÀI TẬP CỦNG CỐ 
Lợi thế của quân ta là đánh dưới nước . 
Cả ba ý trên .. 
Nơi đây có địa hình hiểm trở . 
A 
B 
C 
D 
Sai rồi ! 
Ồ ! Tiếc quá . 
Bạn thử lần nữa xem ! 
Chúc mừng bạn ! 
Là nơi có thể đánh tan quân thủy và bộ của giặc . 
Vì sao vua Trần và Trần Quốc Tuấn lại chọn sông Bạch Đằng làm nơi quyết chiến với giặc ? 
Chọn một đáp án mà em cho là đúng nhất 
BÀI TẬP CỦNG CỐ 
 Tinh thần hoang mang . 
 Gồm cả ba yếu tố trên . 
Tạo điều kiện để quân ta phản công . 
A 
B 
D 
C 
Sai rồi ! 
Ồ ! Tiếc quá . 
Bạn thử lần nữa xem ! 
Chúc mừng bạn ! 
Quân Nguyên rơi vào tình trạng thiếu lương thực nghiêm trọng . 
Chọn một đáp án mà em cho là đúng nhất 
Chiến thắng ở Vân Đồn có ý nghĩa như thế nào ? 
BÀI TẬP CỦNG CỐ 
23 
Sự kiện 
Các chiến thắng lớn 
Kháng chiến lần thứ I, chống quân xâm lược Mông Cổ (1258) 
Đông Bộ Đầu 
Kháng chiến lần thứ II, chống quân xâm lược Nguyên (1285) 
Vân Đồn 
Bạch Đằng 
Kháng chiến lần thứ III, chống quân xâm lược Nguyên (1288) 
T ây Kết 
Hàm Tử 
Chương Dương 
CỦNG CỐ BÀI HỌC 
Em hãy nối nội dung ở cột I với cột II sao cho đúng 
I 
II 
Chaøo taïm bieät 
Cảm ơn các em đã chú ý lắng nghe! 
Chúc các em đạt nhiều hoa học tốt và thành đạt.