Bài giảng môn Lịch sử Lớp 7 - Tiết 22, Bài 13: Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII - Thanh Thị Hồng Phường

Chào mừng quý thầy cô 
cùng Học sinh thân yêu 
Trường THCS Phú Lạc 
GV: Thanh Thị Hồng Phường 
Bài dạy: sử 7 
- Nêu những nét nổi bật về văn hóa - giáo dục thời Lý ? 
- Kể tên một số công trình kiến trúc , điêu khắc thời Lý ? 
KIỂM TRA BÀI CŨ 
TIẾT 22 - Bài 13 :  NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỈ XIII 
1 / Nhà Trần được thành lập : 
Cho biết tình hình đất nước cuối thời Lý ? 
 Từ cuối thế kỉ XII, nhà Lý ngày càng suy yếu , 
Những biểu hiện nào cho thấy nhà Lý bị suy yếu cuối thế kỉ XII? 
Vua , quan chỉ lo ăn chơi sa đọa , không chăm lo đến đời sống nhân dân 
Sản xuất mất mùa , đói kém xảy ra 
Dân nghèo nổi dậy khởi nghĩa nhiều nơi 
Xã hội không ổn định , nạn trộm cướp , thế lực địa phương đánh giết lẫn nhau , 
1/ Nhà Trần được thành lập : 
Từ cuối thế kỉ XII, nhà Lý suy yếu , 
Kinh tế khủng hoảng , mất mùa , dân li tán , nhiều nơi nổi dậy đấu tranh , 
Trước tình hình các thế lực nổi loạn , nhà Lý đã làm gì ? 
Nhà Lý dựa vào thế lực của họ Trần để chống lại các thế lực nổi loạn 
Tháng 12 năm Ất Dậu ( đầu năm 1226), Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho chồng là Trần Cảnh 
=> Nhà Trần thành lập 
1/ Nhà Trần được thành lập : 
Từ cuối thế kỉ XII, nhà Lý suy yếu , 
Kinh tế khủng hoảng , mất mùa , dân li tán , nhiều nơi nổi dậy đấu tranh , 
Tháng 12 năm Ất Dậu ( đầu năm 1226), Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho chồng là Trần Cảnh 
=> Nhà Trần thành lập 
Theo em , việc nhà Trần thay nhà Lý có cần thiết không ? 
 Trong hoàn cảnh suy sụp của nhà Lý 
 ( cuối thế kỉ XII) nhà Trần thành lập , thay nhà Lý quản Lý đất nước là việc làm cần thiết để ổn định tình hình chính trị , xã hội , cải thiện đời sống cho nhân dân , xây dựng và bảo vệ đất nước . Củng cố chế độ quân chủ trung ương tập quyền thêm vững mạnh 
Sau khi lên nắm chính quyền , nhà Trần đã làm gì ? 
 Nhà Trần xây dựng bộ máy quan lại và tổ chức các đơn vị hành chính 
2/ Việc xây dựng bộ máy quan lại và tổ chức đơn vị hành chính : 
 * Câu hỏi thảo luận : ( 4N- 4 phút ) 
Bộ máy quan lại thời Trần được tổ chức như thế nào ? Vẽ sơ đồ tổ chức bộ máy nhà nước thời Trần ? 
Cơ cấu tổ chức bộ máy quan lại của thời Trần có những điểm giống và khác nhau như thế nào so với thời Lý ? 
Sơ đồ bộ máy nhà nước thời Trần 
VUA 
 (THÁI THƯỢNG HOÀNG) 
ĐẠI THẦN VĂN 
ĐẠI THẦN VÕ 
12 LỘ 
PHỦ 
CHÂU, HUYỆN 
HƯƠNG, XÃ 
Cấp trung gian 
Triều đình 
Cấp cơ sở 
2/ Việc xây dựng bộ máy quan lại và tổ chức đơn vị hành chính : 
- Boä maùy nhaø nöôùc ñöôïc toå chöùc theo cheá ñoä quaân chuû trung ương taäp quyeàn , ñöôïc phaân laøm 3 caáp , 
VUA 
(THÁI THƯỢNG HOÀNG ) 
ĐẠI THẦN VĂN 
ĐẠI THẦN VÕ 
12 LỘ 
PHỦ 
CHÂU, HUYỆN 
HƯƠNG, XÃ 
Sơ đồ bộ máy nhà nước thời Trần 
Vua 
Đại Thần 
Văn 
Võ 
24 Lộ 
Phủ 
Huyện 
Hương , Xã 
Sơ đồ bộ máy nhà nước thời Lý 
Giống nhau 
Khác nhau 
Nhà nước được tổ chức theo chế độ quân chủ tập quyền ( mọi quyền hành nằm trong tay vua ) 
Giúp việc cho Vua có các quan đại thần , quan văn , võ 
Thời Trần : 
+ có chức Thái Thượng Hoàng 
+ Đặt thêm một số chức quan ;( Hà đê sứ , khuyến nông sư , Đồn điền sứ ) cơ quan như ( quốc sử viện , Thái y viện , Tôn nhân phủ ,) 
- Thời Lý chưa có các chức quan đó 
Vì sao thời Trần thực hiện chế độ Thái thượng hoàng ? 
- Để đảm bảo vững chắc vị trí và khả năng nắm chính quyền trong tay , tránh những vụ tranh ngôi trong nội bộ hoàng tộc và để cho vua trẻ điều khiển chính quyền vững vàng . 
Các vua thường nhường ngôi sớm cho con, còn bản thân mình lui về Tức Mặc ( thuộc Nam Định ) giữ tư cách như là cố vấn 
Đền thờ vua Trần ở Tức Mặc Nam Định 
2/ Việc xây dựng bộ máy quan lại và tổ chức đơn vị hành chính 
- Boä maùy nhaø nöôùc ñöôïc toå chöùc theo cheá ñoä quaân chuû trung ương taäp quyeàn , ñöôïc phaân laøm 3 caáp , 
- Ñaët theâm moät soá cô quan : Quoác söû vieän , Thaùi y vieän . vaø moät soá chöùc quan , 
3/ Luật pháp thời Trần 
 Cho biết luật pháp thời Trần có điểm gì mới ? 
Ban hành bộ luật mới có tên là 
“ Quốc triều hình luật ” 
Em có nhận xét gì về “ Quốc triều hình luật ” thời Trần so với “ Hình Thư ” thời Lý ? 
- “ Quốc triều hình luật ”, nội dung giống như bộ luật thời Lý nhưng được bổ sung thêm . Luật xác nhận và bảo vệ quyền tư hữu tài sản 
- Cơ quan pháp luật được tăng cường và hoàn thiện . Thẩm hình viện là cơ quan chuyên xét xử kiện cáo 
3/ Luật pháp thời Trần 
Ban hành bộ luật mới có tên là 
“ Quốc triều hình luật ” 
- Cơ quan pháp luật được tăng cường và hoàn thiện . Thẩm hình viện là cơ quan chuyên xét xử kiện cáo 
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM :  Đánh dấu Đ ( đúng ) vào câu trả lời đúng nhất 
1/ Ai là vị vua đầu tiên của triều đại nhà Trần ? 
Trần Kinh 
Trần Cảnh 
Trần Thừa 
Trần Thuyên 
Đ 
2/ Việc nhà Trần lên thay nhà Lý có ý nghĩa gì ? 
Tạo điều kiện cho sự tồn tại của một nền quân chủ 
Làm cho chế độ phong kiến suy yếu 
Chứng tỏ nhà Trần mạnh hơn nhà Lý 
Củng cố chế độ quân chủ trung ương tập quyền thêm vững mạnh 
Đ 
3/ Một chế độ đặc biệt chỉ xuất hiện trong triều đại nhà Trần , đó là ? 
Chế độ nhiếp chính vương 
Chế độ lập Thái tử sớm 
Chế độ Thái thượng hoàng 
Chế độ nhiều Hoàng hậu 
Đ 
 Dặn dò :  
- Sưu tầm tranh ảnh tư liệu liên quan đến nội dung bài học 
Học bài cũ , trả lời câu hỏi trong sgk 
- Đọc và chuẩn bị nội dung cho bài hôm sau 
? Vì sao Mông Cổ cho đánh Đại Việt trư ớc ? 
? Khi được tin quân Mông Cổ xâm lược nước ta 
vua Trần đã làm gì ? 
? Vì sao quân ta đánh bại quân Mông Cổ ? 
? Nêu bài học kinh nghiệm trong cuộc kháng chiến chống Mông Cổ lần thứ nhất ? 
Bµi häc ®Õn ®©y lµ kÕt thóc. 
Chóc c¸c em ch¨m ngoan häc giái