Bài giảng môn Ngữ văn 8 - Bài 16: Thuyết minh một thể loại văn học - Nguyễn Thị Kim Huế

Phßng gi¸o dôc - ®µo t¹o nam s¸chTR­êng THCS nam chÝnhNhiÖt liÖt chµo mõng c¸c thÇy, c« gi¸o vÒ dù giê Gi¸o viªn thùc hiÖn: NguyÔn ThÞ Kim HuÕM«n: Ng÷ V¨n 8N¨m häc 2011 - 2012Kiểm tra bài cũ:Để làm bài văn thuyết minh cần phải làm gì? Bố cục của bài văn thuyết minh có mấy phần? Nêu nội dung chính của từng phần?Bài văn thuyết minh Tìm hiểu kỹ đối tượngXác định phạm vi kiến thứcSử dụng phương pháp thích hợpNgôn ngữ chính xác dễ hiểuBố cục (ba phần)Mở bài: Giới thiệu đối tượng thuyết minh.Thân bài: Trình bày cấu tạo, đặc điểm, lợi ích của đối tượng.Kết bài: Bày tỏ thái độ đối với đối tượngTiÕt 60: Bµi 16THUYẾT MINH MỘT THỂ LOẠI VĂN HỌCTHUYẾT MINH MỘT THỂ LOẠI VĂN HỌCTiết 60I. Tõ quan s¸t ®Õn miªu t¶, thuyÕt minh mét thÓ lo¹i v¨n häc ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn, Lừng lẫy làm cho lở núi non. Xách búa đánh tan năm bảy đống, Ra tay đập bể mấy trăm hòn. Tháng ngày bao quản thân sành sỏi, Mưa nắng càng bền dạ sắt son. Những kẻ vá trời khi lỡ bước, Gian nan chi kể việc con con! (Phan Châu Trinh)1. Quan s¸t:a. Số câu (dòng), số chữ (tiếng) Mỗi bài 8 câu, mỗi câu 7 tiếng -> không tuỳ ý thêm bớt *Đề bài: Thuyết minh đặc điểm thể thơ thất ngôn bát cú* Tìm hiểu bài thơ: “Đập đá ở Côn Lôn”THUYẾT MINH MỘT THỂ LOẠI VĂN HỌC ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn, Lừng lẫy làm cho lở núi non. Xách búa đánh tan năm bảy đống, Ra tay đập bể mấy trăm hòn. Tháng ngày bao quản thân sành sỏi, Mưa nắng càng bền dạ sắt son. Những kẻ vá trời khi lỡ bước, Gian nan chi kể việc con con! (Phan Châu Trinh)Tiết 60I. Tõ quan s¸t ®Õn miªu t¶, thuyÕt minh mét thÓ lo¹i v¨n häc1. Quan s¸t:a. Số câu (dòng), số chữ (tiếng): Mỗi bài 8 câu, mỗi câu 7 tiếng => không tuỳ ý thêm bớt.b. Bằng, trắc- Tiếng bằng: tiếng có thanh ngang, thanh huyền (B)- Tiếng trắc: tiếng có thanh hỏi, ngã, sắc, nặng (T)BBTTTBBBBBBT T T B B T TTTT*Đề bài: Thuyết minh đặc điểm thể thơ thất ngôn bát cúB B T T T B B T B B T B B T B T B B T T B T T T B B T T B B B T T B B THUYẾT MINH MỘT THỂ LOẠI VĂN HỌCTiết 60I.Tõ quan s¸t ®Õn miªu t¶, thuyÕt minh mét thÓ lo¹i v¨n häc *§Ò bµi: ThuyÕt minh ®Æc ®iÓm thÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có.1. Quan s¸t:b. Bằng, trắcc. Đối và niêm24612345678BBBTBTTTTBTTBTBTTBBTBBTB- Đối: Bằng trắc giữa các cặp câu 1-2, 3-4, 5-6, 7-8 đối nhau. Niêm: Bằng trắc giữa các cặp câu: 1-8, 2-3, 4-5, 6-7 giống nhau.NiêmNiêmNiêmNiêm- Tiếng bằng: tiếng có thanh ngang,thanh huyền (B)Tiếng trắc: tiếng có thanh hỏi, ngã, sắc, nặng (T)chữcâua. Số câu (dòng), số chữ (tiếng):- Mỗi bài 8 câu, mỗi câu 7 tiếng => không tuỳ ý thêm bớt.ĐốiĐốiĐốiĐốiTHUYẾT MINH MỘT THỂ LOẠI VĂN HỌCTiết 60I. Tõ quan s¸t ®Õn miªu t¶, thuyÕt minh mét thÓ lo¹i v¨n häc *§Ò bµi: ThuyÕt minh ®Æc ®iÓm thÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có 1. Quan s¸t:Số câu (dòng), số chữ (tiếng)Mỗi bài 8 câu, mỗi câu 7 tiếng-> không tuỳ ý thêm bớt.b. Bằng, trắc- Tiếng bằng: tiếng có thanh ngang, thanh huyền (B)Tiếng trắc: tiếng có thanh hỏi, ngã, sắc, nặng (T)c. Đối và niêm- Đối: Bằng trắc giữa các cặp câu 1-2, 3-4, 5-6, 7-8 đối nhau.- Niêm: Bằng trắc giữa các cặp câu: 1-8, 2-3, 4-5, 6-7 giống nhau.d. Vần: 712345678BBBTTTBBvvvvv- Gieo vần chân (vần B) ở cuối câu 1 và cuối các câu chẵn.CâuTiếngTHUYẾT MINH MỘT THỂ LOẠI VĂN HỌCTiết 60I.Tõ quan s¸t ®Õn miªu t¶, thuyÕt minh mét thÓ lo¹i v¨n häc *§Ò bµi: ThuyÕt minh ®Æc ®iÓm thÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có.1. Quan s¸t:Số câu, số chữ: 8 câu, 7 tiếng -> không thể thêm, bớtb. Bằng, trắcc. Đối và niêm- Đối: Bằng trắc giữa các cặp câu 1-2, 3-4, 5-6, 7-8 đối nhau. Niêm: Bằng trắc giữa các cặp câu: 1-8, 2-3, 4-5, 6-7 giống nhaud. Vần: Gieo vần chân (vần B) ở cuối câu 1 và cuối các câu chẵn.- Tiếng bằng: tiếng có thanh ngang, thanh huyền (B)- Tiếng trắc: tiếng có thanh hỏi, ngã, sắc, nặng (T)e. Ngắt nhịp:4/3Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn, Lừng lẫy làm cho lở núi non. THUYẾT MINH MỘT THỂ LOẠI VĂN HỌCTiết 60I.Tõ quan s¸t ®Õn miªu t¶, thuyÕt minh mét thÓ lo¹i v¨n häc *§Ò bµi: ThuyÕt minh ®Æc ®iÓm thÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có.1. Quan s¸t:Số câu, số chữ: 8 câu, 7 tiếng -> không thể thêm, bớtb. Bằng, trắcc. Đối và niêm- Đối: Bằng trắc giữa các cặp câu 1-2, 3-4, 5-6, 7-8 đối nhau.d. Vần: Gieo vần chân (vần B) ở cuối câu 1 và cuối các câu chẵn.- Tiếng bằng: tiếng có thanh ngang, thanh huyền (B)- Tiếng trắc: tiếng có thanh hỏi, ngã, sắc, nặng (T)e. Ngắt nhịp:4/3* Quan sát: Giúp ta nắm được những kiến thức cơ bản của thể loại văn học. Làm cơ sở cho việc nhận xét, khái quát thành những đặc điểm để viết bài thuyết minh. Niêm: Bằng trắc giữa các cặp câu: 1-8, 2-3, 4-5, 6-7 giống nhau.THUYẾT MINH MỘT THỂ LOẠI VĂN HỌCTiết 60I. Tõ quan s¸t ®Õn miªu t¶, thuyÕt minh mét thÓ lo¹i v¨n häc *§Ò bµi: ThuyÕt minh ®Æc ®iÓm thÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có.1. Quan s¸t:b. Bằng, trắcc. Đối và niêmd. Vần: Gieo ở cuối câu 1 và cuối các câu chẵn.e. Ngắt nhịp:4/32. Dàn ýSố câu, số chữ trong bài Cách gieo vần, Quy luật bằng trắc Nghệ thuật đối, Cấu trúc bài thơ Ngắt nhịp c. KÕt bài:- Đây là thể thơ có vai trò rất quan trọng trong đời sống văn học dân tộc- Thơ ca Việt Nam có nhiều bài thơ hay được sáng tác theo thể thơ này. a. Mở bài:- Thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật là một thể thơ thông dụng trong các thể thơ Đường luật...b. Thân bài:*Xuất xứ: Là thể thơ có nguồn gốc từ Trung Quốc*Giới thiệu đặc điểm của thể thơ:*Nhận xét: Ưu - nhược điểm của thể thơTiếng bằng: tiếng có thanh ngang, thanh huyền (B)Tiếng trắc: tiếng có thanh hỏi, ngã, sắc, nặng (T)Số câu, số chữ: 8 câu, 7 tiếng -> không thể thêm, bớt- Đối: Bằng trắc giữa các cặp câu 1-2, 3-4, 5-6, 7-8 đối nhau. Niêm: Bằng trắc giữa các cặp câu: 1-8, 2-3, 4-5, 6-7 giống nhau.Thuyết minh về thể loại văn họcQuan sátKhái quát thành những đặc điểmNhận xét3.Ghi nhớ (SGK- TR 154)*Yêu cầu khi thuyết minh:Lựa chọn những đặc điểm tiêu biểuCó những ví dụ cụ thểTHUYẾT MINH MỘT THỂ LOẠI VĂN HỌCTiết 60I. Từ quan sát đến mô tả, thuyết minh đặc điểm một thể loại văn học *§Ò bµi: ThuyÕt minh ®Æc ®iÓm thÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có.1. Quan s¸t:2. Dàn ýBài tập1: Thuyết minh đặc điểm chính của truyện ngắn3. Ghi nhớII. Luyện tậpTìm hiểu đề: - Thể loại: - Đối tượng: - Phạm vi kiến thức: - Phương pháp thuyết minh:Thuyết minh về một thể loại văn họcTruyện ngắnĐặc điểm về dung lượng, nhân vật, cốt truyện và kết cấu ...Nêu định nghĩa, phân tích, nêu ví dụTHUYẾT MINH MỘT THỂ LOẠI VĂN HỌCTiết 60I. Từ quan sát đến mô tả, thuyết minh đặc điểm một thể loại văn học *§Ò bµi: ThuyÕt minh ®Æc ®iÓm thÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có.1. Quan s¸t:2. Dàn ý3. Ghi nhớII. Luyện tập1. Tìm hiểu đề: - Thể loại: - Đối tượng: - Phạm vi kiến thức: - Phương pháp thuyết minh:Thuyết minh về một thể loại văn họcĐặc điểm về dung lượng, nhân vật, cốt truyện và kết cấu ...Nêu định nghĩa, phân tích, nêu ví dụ2. Quan sát:- Định nghĩa: thuộc thể tự sự loại nhỏ- Dung lượng: nhỏ- Nhân vật: ít- Cốt truyện: đơn giản- Kết cấu: đối chiếu tương phản- Phương thức biểu đạt: Kết hợp các phương pháp.- Nội dung: truyện ngắn đề cập những vấn đề lớn của cuộc đời nhân vậtBài tập1: Thuyết minh đặc điểm chính của truyện ngắnTruyện ngắnTHUYẾT MINH MỘT THỂ LOẠI VĂN HỌCTiết 60I. Từ quan sát đến mô tả, thuyết minh đặc điểm một thể loại văn họcBài tập1: Thuyết minh đặc điểm chính của truyện ngắnII. Luyện tập2. Quan sát:ba truyện ngắn (SGK)- Định nghĩa: thuộc thể tự sự loại nhỏ- Dung lượng: nhỏ- Nhân vật: ít- Cốt truyện: đơn giản- Kết cấu: đối chiếu tương phản- Phương thức biểu đạt: miêu tả, biểu cảm, đánh giá- Nội dung: truyện ngắn đề cập những vấn đề lớn của cuộc đời nhân vật1. Tìm hiểu đề:3. Dàn ý:Truyện ngắn là một thể loại tự sự nhỏ...* Giới thiệu các đặc điểm tiêu biểu:+ Về dung lượng:+ Về nhân vật: + Về cốt truyện: + Về kết cấu:+ Phương thức biểu đạt:+ Nội dung:b. Thân bài:c. Kết bài:- Khẳng định vai trò, ý nghĩa của thể loại truyện ngắnnhỏđối chiếu, tương phảnít nhân vật đơn giản kết hợp các phương thứcvấn đề lớn của cuộc đời nhân vậta. Mở bài:HƯỚNG DẪN HỌC BÀI:+ Hoàn thành bài tập 1: Xây dựng dàn ý chi tiết => viết thành bài văn hoàn chỉnh. + Chuẩn bị bài: Muốn làm thằng Cuội, Hai chữ nước nhà.